مىچىگان كۆلى

ئا ق ش نىڭ شەرقىي شىمالىدىكى بەش چوڭ كۆلنىڭ بىرى، مەيدانى 58 مىڭ كۋادرات كىلومېتىر كېلىدۇ. ئەڭ چوڭقۇر يېرى 281 مېتىرغا يېتىدۇ، كۆل سۈيىنىڭ چوڭقۇرلۇقى شىمالدىن جەنۇبقا قاراپ كېمىيىپ بارىدۇ. سۇ يۈزى دېڭىز يۈزىدىن ئېگىزلىكى 177 مېتىر بولۇپ، گورۇن كۆلى بىلەن تەڭ كېلىدۇ. ماكىناڭ سۇ يولى ئارقىلىق گورون كۆلى بىلەن تۇتىشىپ تۇرىدۇ. ئىلىنوس مىچىگان قانىلى ئارقىلىق مىسىسىپى دەرياسى بىلەن تۇتىشىپ تۇرىدۇ. كۆلنىڭ شىمالىي قىرغاقلىرى ئەگرى-بۈگرى بولۇپ، قولايلىق پورتلار كۆپ، كۆل بويىدا چىكاگو، مىليوكى، گىرىن-بېي، ماكىنو شەھىرى قاتارلىق چوڭ-كىچىك پورتلار بار. كۆل ئەتراپىدا ئالما، شاپتۇلا، نەشپۈت قاتارلىق مېۋە-چېۋىلەر ئۆستۈرۈلىدۇ.

مىچىگان كۆلى، شىمالدا ھۇرون كۆلى بىلەن تۇتىشىدۇ، جەنۇبتىن شىمالغا ئۇزۇنلۇقى 517 كىلومېتىر، ئەڭ كەڭ يېرى 190 كىلومېتىر، كۆلنىڭ كۆلىمى 120 مىڭ كىۋادرات كىلومېتىر، سۇ كۆلىمى 57757 كۋادرات كىلومېتىر كېلىدۇ. كۆل يۈزىنىڭ دېڭىز يۈزىدىن ئېگىزلىكى 177 مېتىر، ئوتتۇرىچە چوڭقۇرلۇقى 84 مېتىر، ئەڭ چوڭقۇر يېرى 281 مېتىر، چوڭقۇرلۇقى شىمالدىن جەنۇبقا قاراپ تەدرىجىي كېمىيىپ بارىدۇ. كۆل سۈيىنىڭ زاپىسى 4875 كۇب كىلومېتىر، كۆل قىرغىقىنىڭ ئومۇمىي ئۇزۇنلۇقى 2100 كىلومېتىر. 

مىچىگان كۆلىگە 100 كىچىك دەريا قۇيۇلىدۇ. بۇنىڭ ئىچىدە، شىمالىي ئۇچىدا ئاراللار كۆپ بولۇپ، بېۋىر ئارىلى ئەڭ چوڭ، ئىللىنوئىستىن ئۆتۈپ مىچىگان قانىلى بىلەن مىسسىسىپى دەرياسى بىلەن تۇتىشىدۇ. كۆل قۇرۇقلۇقى ئېگىز - پەس. 

مىچىگان كۆلى ئاساسلىق پورتلاردىن مىلۋاۋكې يېشىل قولتۇقى، چىكاگو، مىشىگان شەھەر، ئۇۋا ئاساسىي يىلتىز، كېرنوت شاھ ، ژان غاسىن، ۋاشىنگتون، مانىتوۋوك، مانىستى، لادىنگتون، ھولمېس تاق تېخىمۇ گراندپورتى ۋە بېنتون پورتى قاتارلىقلار. كۆپ ساندىكى كۆل قىرغىقى رايونى ساياھەتچىلەر ئۈچۈن نۇرغۇن يازلىق ئارامگاھقا قۇرۇلدى. 

كۆل رايونىنىڭ ئىقلىمى ئىللىق، كۆپ قىسىم كۆلنىڭ قىرغاقلىرىغا يازلىق ئارامگاھلار قۇرۇلدى. قىرغاقلىرىدىكى كۆل سۈيىدە ھاسىل بولغان تىك يالاش، شەرقىي جەنۇبىي قىرغىقىدا كۆپ قۇم بارخانلىرى بار، بولۇپمۇ ئىندىئانا دۆلەت كۆل رايونى ۋە  شتات باغچىسىدىكى قۇم بارخانلىرى ئەڭ داڭلىق. شىمالىي قىرغىقىدىكى ئەگرى پورت قولتۇقلىرى كۆپ، كۆلدە تەڭدىن تولىسى سۇدا ياشايدىغان كۇمجا بېلىقى، خان بېلىق، بېلىق تۇتۇش كەسپى روناق تاپتى. جەنۇبىي قىسىمى مۇھىم سانائەت شەھىرى، ھەمدە نۇرغۇن دېڭىز پورتلىرى بار. قولتۇقلىرىدا  12 - ئايدىن كېلەر يىلى 4 - ئايغىچە مۇز تۇتىدۇ، دېڭىز قاتنىشى توسالغۇغا ئۇچرىرايدۇ، لېكىن كۆلنىڭ پۈتۈنلەي مۇز تۇتۇپ كېتىدىغان يەرلىرى ناھايىتى ئاز، بىر قانچە پورت ئوتتۇرىسىدا كېمىلەرنىڭ بېرىش - كېلىشى بار. شىمالىي قىرغىقىدا ئېسىل پورتلىرى كۆپ، ئاساسلىقى كۆل، پورت، چىكاگو، مىلۋاۋكې قاتارلىقلار بار. جەنۇبىي قىرغاقلىرى تەكشى، ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇ قۇم بارخانلىرىدا تەبىئىي پورتلار يوق. شەرقىي قىرغىقىدىكى كۆل سۈيى تەرىپىدىن تەڭشىلىپ باش كۈز مۇز تۇتمايدۇ، قىرغاقتا ئالما، شاپتۇل، نەشپۈت قاتارلىق مېۋىلەر بار. چوڭ كۆل رايونى سانتا ئەمگەك روئىس دەرياسى سۇ يولى ئارقىلىق كىرگەن بۇ كۆل ئەتراپىدا خەلقئارا سودا ئالاقىسى جەنۇبىي قوشنا چىكاگو مەركەز قىلغان يىرىك سانائەتى بار.  

ئامېرىكا ئالىملىرى 2004 - يىلى بايقىغان، دىۋان، كۆپتۈرمە پلاستىك ماتېرىيال، گىلەم ۋە رەخت تەركىبىدىكى زەھەرلىك خىمىيىلىك ماددىلار كۆپ ئېفىر برودىفاكوئۇم شىمالىي ئامېرىكىدىكى بەش چوڭ كۆل يېنىغا قاراپ تۇرۇپ سۇ سىستېمىسى ئىچىدىكى بىردىنبىر ئامېرىكا كۆل − مىچىگان كۆلى پۈتۈنلەي تەۋە بولغان كۆل لاي - لاتقا. بۇندىن بۇرۇن، پەن ئالىملىرى ئاياللارنىڭ سۈت ۋە تاللا بازارلىرى يېمەكلىك تەكشۈرۈش ئارقىلىق كۆپ بروملۇق دىفېنىل ئېفىر، بۇ خىل زەھەرلىك ماددا بولۇپ، شۈبھىسىزكى ، كىشىلەرنىڭ قاتتىق دىققىتىنى قوزغىدى ۋە ئەندىشە پەيدا قىلدى. ^[0]