ئېگەرچى يېزىسى

ئېگەرچى يېزىسى شىنجاڭ ئاقسۇ شەھىرى گە قاراشلىق مەمۇرىي يېزا بۇلۇپ، دولان دەرياسىنىڭ قىرغىقىغا جايلاشقان، خۇددى بىر يېشىل لېنتا ئوراپ تۇرغان بوستانلىق ئاقسۇ شەھىرىنىڭ جەنۇبىي، شىمالىي، غەربىي ئۈچ تەرىپى، 314-دۆلەت يولى ۋە جەنۇبىي شىنجاڭ تۆمۈر يولى كېسىپ ئۆتىدۇ. بۇ جاينىڭ يېرى مۇنبەت، سۇ مەنبەسى قولايلىق، قۇياش نۇرى تولۇق چۈشىدۇ، بايلىقى مول، قاتناش قولايلىق، ئۇچۇر راۋان قاتارلىق ئەۋزەللىكلەرگە ئىگە بۇلۇپ، جەنۇبىي شىنجاڭدىكى كۆلىمى ئەڭ چوڭ مېۋە-چېۋە، كۆكتات سودا مەركىزى، يەنە ئاقسۇ «كۆزنىكى» دېگەن نامى بار.

ئىگەرچى يېزىسى تىپىك شەھەر ئەتراپىدىكى يېزا-بازارغا تەۋە بۇلۇپ، «جۇڭگونىڭ قىزىل فۇجى ئالمىسىنىڭ ماكانى» ، «جۇڭگو زىيانسىز كۆكتات يۇرتى»، «ئاپتونوم رايوننىڭ يېڭى يېزا قۇرۇلۇشىدىكى ئىلغار ئورۇن». يېزا بويىچە ئومۇمىي نوپۇس 22 مىڭ ئادەم (يېزا ئىگىلىك نوپۇسى 18 مىڭ ئادەم) كۆلىمى 125 مىڭ مو، بۇنىڭ ئىچىدە تېرىلغۇ يەر كۆلىمى 63 مىڭ مو، باغۋەنچىلىك، ئىھاتە ئورمىنى 48 مىڭ مو، كۆكتات كۆلىمى 15 مىڭ مو، تۇرمۇش رايونى كۆلىمى 3.7 مىڭ مو.

ئۇمۇمىي ئائىلە 4723، تەۋەلىكىدە 11 پونكىت، 12 مەكتەپ، 18 كارخانا بار. 2007-يىلى پۈتۈن يېزا ئىقتىسادىي ئومۇمىي كىرىمىنىڭ ساھەسى 234 مىليون يۈەن، يېزا ئاھالىلىرىنىڭ ئوتتۇرىچە ساپ كىرىمى 4883.13 يۈەن، كەنتنىڭ كوللېكتىپ كىرىمىنى 6 مىليون 300 مىڭ يۈەندىن ئارتۇق. 

ئىگەرچى يېزىسىغا قاراشلىق مەمۇرىي كەنتلەردىن ئىگەرچى كەنتى، يېڭىباغ كەنتى، باغچى كەنتى، قارامۇقچى كەنتى، يۇقىرىقى بالداڭ كەنتى، قوشتوغراق كەنتى، يېرما كەنتى، تۆۋەنكى بالداڭ كەنتى، خانىقا كەنتى، گۈلباغ كەنتى، تۆۋەنكى كۆكباش كەنتى، يۇقىرىقى كۆكباش كەنتى، يۇلغۇنلۇق كەنتى، بۇلۇڭكۆۋرۈك كەنتى، سەكپاچى كەنتى قاتارلىق 16 مەمۇرىي كەنت، 66 كەنت ئاھالە گۇرۇپپىسى بار. 

2010-يىلىدىن بۇيان، ئېگەرچى يېزىلىق پارتكوم كەڭ كادىرلار ۋە ئاممىنىڭ زور كۈچ بىلەن قوللىشى ئاستىدا، ئىلمىي تەرەققىيات قارىشىنى يېتەكچى قىلىپ دېھقانلارنىڭ كىرىمىنى ئاشۇرۇش، يېزا ئىگىلىك ئۈنۈمىنى ئاشۇرۇش، يېزىلاردا مۇقىم ئاقسۇ شەھەر قۇرۇپ چىقىش بويىچە «ئېگەرچى ئارقا باغچىسى» ۋە «ئاقسۇ ۋىلايىتىنىڭ مۇھىم يېزا ئىگىلىك ئالاھىدە مەھسۇلاتلىرىنى كەسىپلەشتۈرۈش بازىسى» ئىستراتېگىيەلىك تەسەۋۋۇرى ۋە يېڭى يېزا قۇرۇلۇشى ئۈلگە كۆرسىتىش يېزا خىزمەت پىكىر يولى قىلغان. باغۋەنچىلىكنى كۈچەپ تەرەققىي قىلدۇرۇش، كۆكتات، چارۋىچىلىق ئۈچ چوڭ تۈۋرۈك كەسىپ ۋە يېڭى تىپتىكى ھالقا شەھەر ئەتراپى ساياھەت ۋە كېيىنكى كەسىپلەرنى يېتىشتۈرۈش جەھەتتە كۈچ سەرپ قىلىپ مۇۋاپىق ئەل رايى چوڭ يېزا ئىگىلىك تەرەققىيات يولىدا مېڭىش ئىستىراتىگىيەسىنى ھازىرلىغان.

باغۋەنچىلىك جەھەتتە

2010-يىلىدىن بۇيان ئېگەرچى يېزىسى دۆلەتنىڭ تېرىلغۇ يەرنى ئورمانغا قايتۇرۇش ۋە «تۆت مەزگىل» ئۈچ شىمالىي رايون قۇرۇلۇشى، يېڭى باغ قىلىپ ئۆستۈرۈش ۋە باشقۇرۇش سالمىقىنى نۇقتىلىق ئاشۇرۇپ، قىزىل ئالما ئالما بازىسى قۇرۇلۇشىنى داۋاملىق تېزلاتقان. ئالما تېرىلغۇ كۆلىمى 48 مىڭ مو، پۈتۈن يېزىدىكى ئومۇمىي تېرىلغۇ كۆلىمىنىڭ %80 نى ئىگىلەيدۇ، مېۋە-چېۋە يىلىغا 41900 توننىغا يەتكەن، قىزىل فۇجى ئالمىسى يېزا بويىچە ئەۋزەل يېتەكچى كەسپى بولۇپ قالغان.

چارۋىچىلىق جەھەتتە

شەھەر ئاھالىلىرى جىددىي ئېھتىياجلىق بولۇۋاتقان گۆش، سۈت، تۇخۇم كۆلەملەشكەن باقمىچىلىقنى زور كۈچ بىلەن راۋاجلاندۇرغان. 2010-يىلىدىن بۇيان، يېزا كەينى-كەينىدىن ئېگەرچى كەنتى، يېڭىباغ كەنتى، يېرما كەنتى قاتارلىق ئۈچ كۆلەملەشكەن باقمىچىلىق رايونى قىلىپ، ئولتۇراق رايون پەن-تېخنىكا ئۈلگە كۆرسىتىش رولى يېتەكلەپ، پۈتۈن يېزىدىكى چارۋىچىلىق تەرەققىياتى، شىركەت + دېھقان ئائىلىلىرى شەكلىنى قوللىنىپ ئېچىپ، ئۆزىگە ماس كېلىدىغان تەرەققىيات يولىنى تېپىپ چىقىشتىن ئىبارەت. بولۇپمۇ 2010-يىلىدىن بۇيان بېكىتىلگەن سۈت كالىسى بېقىش «1555» قۇرۇلۇشىنى بەرپا قىلىش، كالا، سىيىر باقمىچىلىق بوغما ھالەتتىكى  مەسىلىسى ھەل بولغان. پۈتۈن يېزا باقمىچىلىق سېغىن كالا 4000 تۇياقتىن ئارتۇق بولغان. ئوخشاش بولمىغان ئىقتىسادىي بازىسنىڭ دېھقانلارنىڭ كۆپ يوللار بىلەن سىيىر بېقىش، كىرىمنى كۆپەيتىش ئۈچۈن يېڭى يول ئېچىپ بەرگەن. 2010-يىلىدىن بۇيان، يېزا بويىچە 45100 تۇياق چارۋا، گۆش 3795 توننىغا، چارۋىچىلىق كىرىمى دېھقانلارنىڭ ئوتتۇرىچە ساپ كىرىمى %17 غا يەتكەن.

تېرىقچىلىق جەھەتتە

تېرىقچىلىق جەھەتتە ئاساسلىقى بىرلىك مەھسۇلاتنى يۇقىرى كۆتۈرۈپ، ئۈنۈمىنى ئاشۇرۇش جەھەتتە كۈچ سەرپ قىلىپ، 2010-يىلىدىن بۇيان، يېزىلىق پارتكوم، خەلق ھۆكۈمىتى «شەھەر-يېزا مۇلازىمەت رايونى، باي يېزا، بازارنى جانلاندۇرۇش» فاڭجېنى پائال سەپەرۋەر قىلىپ، دېھقانلارغا چوڭ لاپاس ياساش، ئەسلىھەلىك يېزا ئىگىلىكى قۇرۇلۇشىنى تېزلىتىپ، كۆكتات ئىشلەپچىقىرىشى راۋاجلاندۇرۇلغان.

2010-يىلىدىن بۇيان، يېزا بويىچە كۆكتات تېرىپ 1000 ئائىلىلىكتىن كۆپ ئائىلىلىكنىڭ پارنىك تېرىقچىلىق كۆلىمى 15 مىڭ موغا يەتكەن، ئەسلىھەلىك يېزا ئىگىلىكى كىرىمى 24 مىليون 496 مىڭ 670 يۈەن، يېزا ئىقتىسادىي ئومۇمىي كىرىمى %12.3 يەتكەن.^[0]