ئىنگلىز تىلى

    ئېنگىلىز تىلى قەدىمكى دانىيە قاتارلىق سكاندىناۋىيە يېرىم ئارىلى ۋە گېرمانىيە ، گوللاندىيە ۋە ئەتراپتىكى كۆچمەن بىرىتانىيە تاقىم ئاراللىرىغا كۆچكەن ئانگلولار،ساكسونلار ۋە جوھۇت قەبىللرىنىڭ تىلدىن ئۆزگىرىپ كەلگەن،ھەمدە ئەنگلىيىنىڭ مۇستەملىكىچىلىك پائالىيىتى ئارقىلىق دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىغا تارقالغان.تارىختا ۋە كۆپ خىل مىللىي تىلنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان بولغاچقا،ئۇنىڭ سۆزلۈكلىرى بىر مەنبەلىكتىن كۆپ مەنبەلىككە ئۆزگەردى،گرامماتىكا جەھەتتىن«كۆپ پۈكۈلمىلىك»تىن«ئاز پۈكۈلمىلىككە»ئۆزگەردى،تاۋۇشلىرىدىمۇ قائىدىلىك ئۆزگىرىش يۈز بەردى.19-،20-ئەسىرلەردە ئەنگلىيە ۋە ئامېرىكىنىڭ مەدەنىيەت،ئىقتىساد،ھەربىي ئىشلار، سىياسىي جەھەتلەردە دۇنيادا ئالدىنقى قاتاردىكى ئورنغا چىقتى بۇنىڭ بىلەن ئىنگلىز تىلى بىر خىل خەلقئارالىق تىل بولۇپ قالدى . بۈگۈنكى كۈندە،ئىنگلىز تىلىنڭ خەلقئارا سورۇنلاردا ئالاقە ۋاستىسى سۈپىتىدە ئىشلىتىلمەكتە.

     ئىنگلىز تىلى كومپيۇتېر بىلەن ئالاقىسى ئەڭ يېقىن تىل، كۆپ ساندىكى پروگرامما تىللىرى بىلەن ئىنگىلىزتىلى باغلىنىشلىق، ئۇنىڭ ئۈستىگە تور ئىشلەتكۈچىلەرنىڭ بارغانسىرى كۆپىيىشىگە ئەگىشىپ،ئىنگلىزتىلى تېخىمۇ ئومۇملاشقان.ئىنگلىز تىلى يەنە بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ خىزمەت تىللىرىنىڭ بىرى.شوتلاندىيە تىلى،تۆۋەن ساكسون تىلى،دانىش تىلى،نېمىس تىلى،گوللاندىيە تىلى،جەنۇبىي ئافرىقا گوللاندىيە تىلى ۋە ئىنگلىز تىللىرى ئىنتايىن يېقىن ئىدى.11-ئەسىردە فىرانسىيە قان سېستىمىسىدىكى نورمادىيىلىكلەر بويسۇندۇرۇپ،ئەنگلىيە پادىشاھلىقى،نەچچە ئونمىڭ فرانسۇز سۆزلىرى ۋە لاتىن تىلى سۆزلۈك،ئىنگلىز تىلى سۆزلۈك سىرتىدا ناھايىتى زور دەرىجىدە بېيىتتى،تۈرتكىسى بىلەن نۇرغۇن ئىپتىدائىي سۆزلەر نىسبەتەن ئىناۋەتسىز. 

      لۇئېنگۋې تىلى (Futhark)←قەدىمكى ئىنگلىز تىلى(يەنى ئانگلو-ساكسون تىلى)(Anglo-Sax ،Old English)←ئەنگلىيە ئىنگلىز تىلى(English) يەنى قەدىكى ئېنگىلىز تىلى←ئانگلو تىلى←ئەنگلىيە ئېنگىلىز تىلىدىن ئىبارەت ئۈچ دانە ئوخشاش بوغۇم ئوتتۇرىسىدىكى ئۆزئارا قانۇنىيەتلىك ئۆزگىرىش جەريانىدۇر. 

      قەدىمكى ئىنگلىز تىلى شىمالىي گېرمان تىلىنىڭ چوڭ تەسىرگە ئۇچىرىغان.مەسىلەن،پېئىل،ئاساسىي لۇغەت تەركىب،تاۋۇش چىقىرىش،بىرىكمە قۇرۇلما مورفولوگىيىلىك ئۆزگىرىشىلىرى مۇرەككەپ، بىراق ھازىرقى ئۆلچەملىك گېرمان تىلى بىلەن يەنىلا ناھايىتى زور پەرق بار.ھازىرقى زامان ئىنگلىز تىلىنىڭ كېلىپ چىقىشى ۋە ئۆزگىرىشى جەريانى رومان تىلى گۇرۇپپىسىغا تەۋە ئەمەس بەلكى،نەچچە ئون مىڭ ھازىرقى زامان ئىنگلىزچە سۆزلۈك،ناھايىتى زور بىر قىسمى فرانسۇز تىلىدىن كەلگەن،تەخمىنەن 50 مىڭ سۆزلۈك فرانسۇز تىلى ئىنگلىز تىلى سۆزلۈكىگە يېقىنلاشقان،ھەتتا تامامەن دىگۈدەك ئوخشايدۇ،ھازىرقى زامان ئىنگلىز تىلى ۋە كۆپ ساندىكى ھازىرقى زامان ياۋروپا تىللىرىنىڭ ھەممىسى ھەرپى بىلەن قوشۇپ يېزىلىدۇ.

     <مىلادىيە1066-يىلى> بۆلۈنمە فرانسىيە پادىشاھلىقىنىڭ غەربىي شىمالىدىكى نورماندى كىنەزى ۋىليام Ⅰ پۈتۈن ئەنگلىيە پادىشاھلىقنى بۇيسۇندۇرۇپ، ئەنگىلىيەنىڭ پادىشاھى بولۇپ قالدى،ھەممە ئەنگلىيە ئاقسۆڭەكلەرنىڭ ھەممىسنى فىرانسىيەلىكلەرگە ئالماشتۇردى، ھەمدە فرانسىيە يەرلىك ئاقسۆڭەكلەر بىلەن توي قىلىدۇ. نورمان ئىستېلاسى 300 يىل مابەينىدە ، ئەنگىلىيە پادىشاھلىقىدىكى ئاقسۆڭەكلەرنىڭ ھەممىسى فىرانسۇز تىلىدا،دىن تارقاتقۇچىلار ئىشلىتىپ كۆنگەن لاتىن تىلىدا سۆزلەشكەن،ئوتتۇرا قەدىمكى ئىنگلىز تىلى 1500-يىلى ئەتراپىدا،ئوتتۇرا قەدىمكى ئىنگلىز تىلى يېقىنقى زامان ئىنگلىز تىلىغا تەرەققىي قىلىدى.

    ھازىرقى زامان ئىنگلىز تىلى ھەرپنى قۇشۇپ ئىشلىتىدۇ،26 ھەرپ پۈتۈنلەي باشقا  ئىلىنغان ھەرپلەردۇر.«ئىنگىلىزچە ھەرپ»،يەنى قەدىمكى رىملىقلار خەت يازغاندا ئىشلىتىلىدىغان ھەرپ قوشۇپ.ئىنگىلىزتىلى باشلاپ لاتىن يېزىقىنى يېزىش سىستېمىسى تەخمىنەن مىلادىيە 6 ئانگلو-ساكسون دەۋرى.ئەينى ۋاقىتتىكى دىن تارقاتقۇچىلار ھەرپ كىرگۈزۈش ئۈچۈن،شۇ جايدىكى تىل يېزىق ئارقىلىق خاتىرىلەش ئۈچۈن،ئۇلار دۇچ كەلگەن مەسىلە شۇكى،ئەينى ۋاقىتتا ئىنگلىز تىلى ئورتاق ئوخشاش بولمىغان ئاۋاز 40خىلدىن ئاشىدۇ،ئەمما لاتىن بىرلەپ ماس كېلىدۇ،شۇنىڭ بىلەن ئۇلار كۆپەيدى،ھەرپلەرنىڭ ئۈستىگە تاۋۇش ئۆزگەرتىش بەلگىلىرى،قوشۇپ يېزىش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق مۇناسىپ ھالدىكى ئوخشاش بولمىغان ئىككى ھەرپ تەلەپپۇز،كېيىن ئاستا-ئاستا شەكىللەندى 26 لاتىنچە+& نامىنى قوشۇپ يېزىشتا كونا ئىنگلىز تىلى بىلەن ھەمدە بەزى بىر ئىملا قائىدىسى يېزىق سىستېمىسى بار ئىدى.) 

   بىر قەدەر بالدۇر ۋاقىت 

      دەسلەپكى چاغدا گېرمانلار تۆت تارماق قەبىلىلەر(ئانگلو مىللىتى،ساكسون مىللىتى،جۇھۇت مىللىتى ۋە فرىس مىللىتى) كۆچمەنلەر ئەنگىلىيەگە يۆتكەشكە ئورۇنلاشتۇردى.ئىنگلىز تىلى بولسا ئۇلارنىڭ تىلىدا ئۆزگىرىش ۋارىسلىق قىلىنىپ كەلگەن.«ئانگلو ساكسون يىلنامىسى»دە خاتىرىلىنىشىچە، مىلادىيە 499 - يىلى ئەتراپىدا،بۈيۈك برىتانىيە تاقىم ئارىلى پادىشاھ ۋولت گېڭ تەكلىپ ئوتتۇرىغا قويغان«ئانگلو ئۇنىڭ مىلادىيە تۇغقانلار»ياردەم بېرىش،شۇنىڭ بىلەن ئۇ ئانگلو-مىللىتى شەرقىي جەنۇبىي قىسمىدىكى زېمىنى ئىنئام بەردىم.كېيىن،ئۇ يەنىمۇ ئىلگىرىلىگەن ھالدا ئۈستىدە ئىزدىنىپ ياردەم بېرىش،ساكسون،ئانگلو-مىللىتى جوھۇت ئۇرۇق _ تۇغقانلار بىلەن بەس-بەستە كەلگەن.«سالنامە»دە خاتىرىلىنىشىچە،ئەڭ ئاخىرىدا بۇ«كۆچمەنلەر» نۇدسېن بۇرىيە،مىسىيە،شەرقىي ئانگلو گىلىيا،كېنت،ئېسسېكس، سۇسسېكس ۋە ۋېيسىكېس قاتارلىق يەتتە دۆلەتنى قۇرۇپ چىققان.

     گېرمانلار تاجاۋۇز قىلىپ كىرگەندىن كېيىن،شۇ جايدىكى ھۆكۈمرانلىق كېلتىك تىلى مىللىي.يەرلىك تىل ئاساسەن شوتلاندىيەنىڭ،ۋېلش، كاڭ ۋاركوھ بىلەن ئىرېلاندىيە ھايات قالغان.بۇ بىر تاجاۋۇز قىلىپ كىرگۈچى تىل تەدرىجىي شەكىللەنگەن«قەدىمكى ئىنگلىز تىلى»(ئانگلو-ساكسون تىلى)، كونا فرىسىيە تىلى بىلەن ئىنتايىن ئوخشىشىپ كېتىدۇ.English) ئىنگلىزلار،ئىنگلىز تىلى)، قوشىدىغانلىقىنى پەرەز (ئەنگىلىيە)ۋە East(شەرقىي) ئانگلو گىلىيا بۇ ئۈچ سۆزنى تەسۋىرلەپ،ئانگلو-مىللىتى ئايرىم سۆزلۈك تەرەققىي قىلىپ بارلىققا كەلگەن.

    كېلتلار ئولتۇراقلاشقان ، ئۇلارنىڭ ئاتا - بوۋىلىرى « برىتانىيە « تاقىم ئارال دەپ ئاتىلىدۇ ، يىلى گېرمانلار تاجاۋۇز قىلىپ كىرگەندىن كېيىن ، گېرمانلارنىڭ ئىگىلىدى ھەمدە ئورنى بىرىتانىيە ئاراللىرىنىڭ شەرقىي جەنۇب قىسمى ئەنگلىيە پادىشاھلىق ھۆكۈمرانلىق قىلدى،بىر قىسىم كېلىت ئادەم يوقىتىلدى،ئاسسىمىلياتسىيە قىلماق،يەنە بىر قىسىم كەرت غەربكە كۆچۈشكە مەجبۇر بولغان،برىتانىيە تارىختا شەكىللەنگەن داڭلىق كېلتىك پادىشالىق دەۋرىدە،كېلتىك خەلقىنىڭ باتۇرلۇق بىلەن تاقابىل تۇرۇپ،ساكسونلار ۋە يېتەكلەپ ھۇجۇم ئارتۇر پادىشاھى دەل ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى ۋەكىل ، شۇ سەۋەبتىن يىلى ئىرېلاندىيە كېلتىك تىللىرى گۇرۇپپىسىغا تەۋە تىل ئاساسەن ، ۋېلش، كورنۋال، شوتلاندىيە تايغىنى، شۇنداقلا فرانسىيەنىڭ برېتاگنې ھايات قالغان ، تاكى ئەسىردىن كېيىن ، ئەنگلىيە پادىشاھلىقىغا ئاخىرى باشقا كېلتىك تىللىرى دەپ پادىشاھلىقى بىلەن رەسمىي بىرلەشمە پادىشاھلىق شەكلىدىكى ئىتتىپاقداشلىق مۇناسىۋىتى ئورناتتى ، بۇ كەرت گېرمانلار بىلەن ھاسىل بولغان بىرلەشمە پادىشاھلىق شەكلىدىكى ئىتتىپاقى مۇناسىۋىتى ، يەنى ھازىرقى بۈيۈك بېرتانىيە ئىپتىدائىي شەكلى . [ 2 ] 

9-ئەسىرنىڭ ئالدى كەينىدە 

   مىلادىيە <1-ئەسىردىن 5-ئەسىرگىچە> بۈيۈك برىتانىيە ئارىلى شەرقىي جەنۇبىي قىسمى رىم ئىمپېرىيەسى ھۆكۈمرانلىق قىلغان.رىملىقلار چىقىپ بولغاندىن كېيىن ، ياۋروپا سىكاندىناۋىيە يېرىم ئارىلىنىڭ شىمالىغا جايلاشقان ئانگلولار ساكسونلارنى يوق، جوھۇت ئادەم ئارقا- ئارقىدىن تاجاۋۇز قىلىپ كىرگەن ھەمدە ئولتۇراقلىشىپ، ئەسىردىن باشلاپ فېئوداللىق تۈزۈم شەكىللىنىپ، توقۇنۇشۇشقا باشلىدى، تاجاۋۇز قىلغۇچى پۈتۈنلەي دېگۈدەك بېسىۋالدى، پۈتكۈل ئەنگلىيەنىڭ شەرقىي جەنۇبىغا جايلاشقان.

    مىلادىيە 8 - ئەسىردە، نورمانلار كۆچمەنلەر غەربىي فرانك پادىشاھلىقى(فرانسىيە).مىڭ يىل فرانسىيە پادىشاھلىقىنىڭ ھاماقەت كىشى چارلىز ۋە نورمانلارنىڭ باشلىقى لو لۈن ساينت كلاير-ئېپتې شەرتنامىسى ئىمزالاپ، فرانسىيە پادىشاھلىقى شىمالىي قىسمىدىكى دېڭىز بويى رايونلىرى برېتون پارچە ئالدىن لو لۈن،ئۇلار بىلەن ئانگلو-فىرانسىيە ئاھالىلىرى بىلەن توي قىلىش شەكىللەنگەن نورمانلار،نورماندى بەگلىكى قۇرۇلغان،شۇنىڭ بىلەن نورماندىيە كىنەزلىكى فىرانسىيە پادىشاھلىقىنىڭ قوشۇمچە،فرانسىيە كورولى سادىق فىرانسۇز تىلىنى ئانا تىل سۈپىتىدە قوللاندى.

     1066 - يىلى،فرانسىيە نورماندى كىنەزى ۋىليام Ⅰ پۈتۈن ئەنگلىيە پادىشاھلىقى،ۋېسمىستېستا موناستىر تەختكە چىقىپ تاج كىيىش، تارىختا ئىستىلا قىلغۇچى ۋىليام، بارلىق كەچۈرۈشكە ئامالسىز يەنە ئالماشتۇرغۇم بار. نورمان بويسۇندۇرۇشىدىن كېيىن،ئۈچ يىل ئىچىدە، ئەنگلىيە پادىشاھلىقىنىڭ پادىشاھ ۋە ئاقسۆڭەكلەر فرانسۇز تىلىنى قوللىنىدۇ، دىن تارقاتقۇچىلار ئىشلىتىپ كۆنگەن قەدىمكى لاتىن تىلى، سەرگەردان ئاۋام ئۈچۈن قەدىمكى ئىنگلىز تىلى ۋە يانچىلارنىڭ تىل.مۇھىم سورۇنلاردا ۋە ئاقسۆڭەكلەر،قەدىمكى ئىنگلىز تىلى فرانسۇز تىلى كۈچلۈك تەسىر كۆرسەتكەن،قەدىمكى ئىنگلىز تىلى يەنە ئەينى ۋاقىتتا ئورنى نىسبەتەن پەس،قېلىپلاشقان گرامماتىكا ئەھمىيەت بېرىش ۋە چەكلەش كەمچىل،دەسلەپكى مەزگىلدىكى مۇرەككەپ بولغان ئەگرى ئۆزگىرىش تېز سۈرئەتتە كۆپ مىقداردا يوقىتىپ،ئوتتۇرا قەدىمكى ئىنگلىز تىلى تەرەققىي قىلىپ شەكىللەنگەن.1500-يىلى ئەتراپىدا چوڭ ۋاقىتنىڭ ئۆتۈشى بىلەن كۇبا شەكلى يېقىنقى زامان ئىنگلىز تىلى ئىنگلىز تىلى . قەدىمكى ئىنگلىز تىلى ئەڭ مەشھۇر ئەدەبىي ئەسىرى«بېئورايد پالۋان»،ئوتتۇرا قەدىمكى ئىنگلىز تىلى بولسا«كەنت بېرىكات ھېكايىلەر توپلىمى».خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ1-يىغىنىدا بېرىلگەن)

    يېقىنقى زامان ئىنگلىز تىلى شېكېسپېر تۇرۇۋاتقان مەزگىلدە گۈللىنىشكە باشلىغان . برىتانىيە ئەگىشىپ ، دۇنيادىكى كۆپ قىسىم رايونلىرى ئىشغال ۋە مۇستەملىكە،يەرلىك تىلدا ئىنگىلىز تىلىنىڭ تەرەققىياتىغا ناھايىتى زور تەسىر كۆرسەتكەن.

يېقىنقى زامان 

    يېقىنقى زامان ئىنگلىز تىلى ۋىليام شىكىسپىر تۇرۇۋاتقان مەزگىلدە گۈللىنىشكە باشلىغان،بەزى ئالىملار دەسلەپكى يېڭى زامان ئىنگلىز تىلى بىلەن كېيىنكى يېقىنقى زامان ئىنگلىز تىلى دەپ ئايرىلىدۇ،چېگرا سىزىقى قىلىپ 1800 ئەتراپىدا . بۈيۈك ئەنگلىيە ئىمپېرىيەسى ئەگىشىپ، دۇنيادىكى كۆپ قىسىم رايونلاردا ھالدا ئىشغال ۋە مۇستەملىكە ، يەرلىك تىلدا ئىنگىلىز تىلىنىڭ تەرەققىياتىغا ناھايىتى زور تەسىر كۆرسەتكەن. يەھۇدى) جون ۋىكلىف 威克里夫 Wycliffe ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ)ئىنگلىزچە نەشر قىلىنغان (ئىنجىل تەرجىمە قىلغۇچىلارنىڭ بىرى) Samuel سامۇئېل جونسون (سېنېگاللىق كىنو) تۇنجى چوڭ ئېنگىلىزچە لۇغەت نىڭ ئاپتورى ( ) بىلەن ۋىليام شىكىسپىر (Shakespearee ) ( داڭلىق دراماتورگ ، شائىر ) قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى ئىنگىلىزچە ئومۇملاشتۇرۇشتىكى مۇھىم شەخس . [ 3 ] 

تارىخىي دەۋر : 

1، قەدىمكى ئىنگلىز تىلى دەۋرى مىلادىيە 490 - يىلى 

قەدىمكى ئىنگلىزتىلى دەۋرىنى تۆت خىل مۇھىم دىئالېكتى بار : 

( 1 ) نورتۇمبرىيە دىئالېكتى − خۇڭ ) دەرياسى ( the شىمالىدىكى يەرلىك شىۋە . 

( 2 ) Zia شىۋىسىدىن ئىبارەت مېرسى- دۇنياسى ئەمەسمۇ ، كەلكۈن دەرياسى بىلەن تايمىس دەرياسى بىلەن ئەنگلىيە ئوتتۇرا قىسىم شېۋىسى 

( 3 ) كېنت ( تىل - ئەنگلىيە شەرقىي جەنۇب رايونىدىكى جوھۇت ئادەم ئولتۇراقلاشقان يەرلىك شىۋە . 

( 4 ) غەربىي ساكسون دىئالېكتى − تېمزا دەرياسىنىڭ جەنۇبىدىكى يەرلىك شىۋە . نورتۇمبرىيە ۋە مېرسى ئاسىيا مۇشۇ ئىككى خىل شىۋىنى بىرلەشتۈرۈلۈپ ئانگلويە ، دىئالېكت ، يەنى ئانگلو - ساكسونلار ئولتۇراقلاشقان يەرلىك شىۋە . 

2، ئوتتۇرا قەدىمكى ئىنگلىز تىلى دەۋرىنى <公元1100年至1500年> - - 

3، ھازىرقى زامان ئىنگلىز تىلى دەۋرى - <公元1500年> ھازىرغىچە 

ھازىرقى زامان ئىنگلىز تىلى دەۋرى يەنە تۆۋەندىكىدەك ئىنچىكە مەزگىلگە بۆلۈنىدۇ : 

( 1 ) دەسلەپكى ھازىرقى زامان ئىنگلىز تىلى دەۋرى - <公元1500年至1700年> ؛ 

( 2 ) كېيىنكى ھازىرقى زامان ئىنگلىز تىلى دەۋرى-<公元1700年年> ھازىرقى.ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇنلار ئەۋەتىلگەن ئەمگەكچىگە زىيان سالغان بولسا،ئەمگەكچى ئەۋەتكۈچى ئورۇن بىلەن ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن چاتما تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

جۇغراپىيىلىك تارقىلىش مۇھەررىر 

ئەنگىلىيە ئىلگىرى دۇنيانىڭ ھەر قايسى جايلىرىدا نۇرغۇن مۇستەملىكە جايلىرى بار بولسا كېرەك،شۇڭا ھازىرقى ئىنگلىز تىلىدا نۇرغۇنلىغان دۆلەت ۋە رايونلارنىڭ ھەممىسى ئورتاق تىلى ياكى ھۆكۈمەت تىللىرىنىڭ بىرى : 

 ئىنگلىز تىلى تۆۋەندىكى دۆلەت ۋە رايونلارنىڭ بىرىنچى تىل:ئەنگلىيە،ئامېرىكا، ئاۋسترالىيە قوڭۇر تايغىنى،باھاما،ئىرېلاندىيە،باربادوس، بېرمۇدا،گۋىئانا،يامايكا، يېڭى زېللاندىيە، ساينت كىتىس ۋە نېۋىس بىلەن ترىنىداد ۋە توباگو. 21-ئەسىردە دۇنيادا ئىنگلىز تىلىنى بىرىنچى تىل (ئانا تىلى) نوپۇسى تەخمىنەن 500 مىليون بار. 

تۆۋەندىكى دۆلەت ۋە رايونلار ئىچىدە ئورتاق تىل ئىنگلىز تىلى،بۇ دۆلەت ۋە رايونلارنىڭ شۇنداقلا كانادا،دومىنىكا،ساينت يولى غەربىي ئاسىيا ۋە ساينت ۋىنسېنت ۋە گرېنادىنېس، مىكرونېزىيە فېدېراتسىيىسى، ئىرېلاندىيە (ئىرېلاندىيە تىلى) بىلەن،لىبېرىيە ئافرىقا تىللىرى (بىلەن) ۋە جەنۇبىي ئافرىقا گوللاندىيە تىلى ۋە باشقا ئافرىقا بىلەن جەنۇبىي ئافرىقا (تىل).ئىككىنچى تىل سۈپىتىدە ئانا تىل(يەنى ئەمەس،لېكىن ئۆزى تۇرۇشلۇق دۆلەتنىڭ ئورتاق قوللىنىدىغان تىل) ئىشلىتىدىغان نوپۇس تەخمىنەن 1 مىليارد بار. 

ئىنگلىز تىلى بولسا تۆۋەندىكى دۆلەت ۋە رايونلارنىڭ ھۆكۈمەت تىلى » ( 11 ) ، لېكىن يەرلىك تىل ۋە ئورتاق تىل:فىجى،گانا،گامبىيە، ھىندىستان، كىرىباتى، لېسوتو، كېنىيە، نامىبىيە، نىگېرىيە، مالتا، مارشال تاقىم ئاراللىرى، پاكىستان،پاپۇئا يېڭى گۋىنىيىسى،پىلىپىن، سولومون تاقىم ئاراللىرى، ساموئا تاقىم ئارىلى، سېررالېئون، سۋازىلاند، بوتسۋانا، تانزانىيە، زامبىيە ۋە زىمبابۋې . [ 5 ]

فونېتىكا مۇھەررىر 

ئىنگلىز تىلى فونېتىكا ئۆگىنىش ئىنگلىز تىلى فونېتىكا كۆرسىتىدۇ ( يەنى ئاۋاز سىستېمىسى ) تەتقىق قىلدى . خۇددى بارلىق تىل ، مەيلى تارىخىي ياكى ئىنگلىز تىلى ئېغىز تىلى تەلەپپۇزى ئوخشاش بولمىغان دىئالېكت سەۋەبىدىن پەرقلىق بولىدۇ . 

« تىل ئىقتىدارى» 

« تىل ئىقتىدارى » ( 2 ) 

   بۇ خىل ئۆزگىرىش ئىنگلىز تىلى ناھايىتى روشەن ، چۈنكى ئۇ كەڭ رايونلىرىدا قوللىنىلىدۇ ، ئاۋسترالىيە ، كانادا، ئامېرىكا، ئىرېلاندىيە، يېڭى زېللاندىيە، ئەنگلىيە ۋە كارىب ئىنگلىز تىلى دۆلەتلىرى قاتارلىق دۆلەتلەر ئاساسلىق تىل ، بۇ دۇنيادا ھەر بىر ئوبلاست ئادەم شۇلارنى ئانا تىل ۋە ئىككىنچى تىل 

   ئىنگلىز تىلى ۋە ھەل قىلغۇچ ۋە خەلقئارا ئېتىراپ قىلغان ئۆلچىمى يوق ، شۇڭا ئوخشاش بولمىغان دۆلەتلەرنىڭ ئېنگىلىز تىلى بەزىدە توسالغۇ بولۇشى مۇمكىن . ئەمما، ئوخشاش بولمىغان رايونلارنىڭ ئىنگلىز تىلى تەلەپپۇزى يەنىلا ئۆز - ئارا چۈشىنىش كېرەك . 

سۆز تەھرىرلەش 

    بارلىق گېرمان تىل مەنبەسى لۇغىتى ( ئاساسىي سۆزلۈك ھەممىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ،مەسىلەن، ئالماش، باغلىغۇچى قاتارلىقلار) غا نىسبەتەن ئېيتقاندا تېخىمۇ قىسقا ، تېخىمۇ بىرەسمىي . فرانسۇز تىلى ۋە لاتىن تىلىنىڭ مەنبەسى ھەۋەس قىلغان ئادەتتىكى كەسپىي بىلىمگە ئىگە ۋەكىلى تېخىمۇ ياخشى ياكى تېخىمۇ نامايان قىلغىلى بولىدۇ ، بىر قەدەر بىلىملىك . بىراق، كۆپ پايدىلىنىپ ، قەدىمكى لاتىن تىلىنىڭ مەنبەسى لۇغىتى ، يالغانچىلىق ياكى كۆز - كۆز قىلىش قەستەن دەپ قويىدۇ ، ئەمما زىيادە كۆپ ئىشلىتىدىغان گېرمان تىلىنىڭ مەنبەسى سۆزلەرنى يەنە باشقىلارغا قوپال ، مەدەنىيەتتىن مەھرۇم، ئورنى تۆۋەن بولغان تەسىرى . جورجى ئوۋېر ماقالە « سىياسىي بىلەن ئىنگلىز تىلى » بۇ ھەقتە چوڭقۇر تەسۋىرلەنگەن . 

ئىنگلىز تىلى 

ئىنگلىز تىلى 

   ئىنگلىز تىلى سۆز ئىشلەتكۈچىلەر تاللاش چاغدا ، ئادەتتە بۇ گېرمان تىلى ، فرانسۇز تىلى ۋە لاتىن تىلىنىڭ مەنبەسى مەنىداش لۇغەت ئىچىدىن : « » ) ۋە « » ( فرانسۇز تىلى دانىيە تىلى ( )،« فرىس تىلى ) ۋە « freedomm » (« فرانسۇز تىلى (éé).بۇ، مەنىداش سۆزلەر ئوتتۇرىسىدىكى نازۇك پەرق بار ، ئىشلەتكۈچىلەر تاللاش بىرىكمە ئوخشىمىغان قارىشىنى ئىپادىلەش كۇندۈلۈك تۇرمۇشىمىزدا قوللىنىلغان، قىسمەن ئىشلىتىدىغان سۆز گېرمان تىل مەنبەسى . فرانسۇز تىلى ۋە لاتىن تىلىنىڭ مەنبەسى ھەۋەس قىلغان ، ئادەتتە كۆپ ساندىكى تېخىمۇ رەسمىي بولغان سۆزلىرى ۋە ماقالىلىرى ئىچىدە ، مەسىلەن ، سوتتا سۆز ياكى تۈزۈش . مېدىتسىنا ، خىمىيە قاتارلىق نۇرغۇن ئاتالغۇلار ، يەنە فرانسۇز تىلى ۋە لاتىن تىلىنىڭ مەنبەسى . 

   ئىنگلىز تىلى ئارقىلىق ئۇنىڭ غايەت زور سۆزلۈك مىقدارى بىلەن ئاسانلا كىرگۈزۈپ ، كەسپىي ئاتالغۇ ۋە كىرگۈزۈش يېڭى كۈندىلىك ئىشلىتىش جەريانىدا . ئۇندىن باشقا، شېۋە يەنە كونا سۆزلەر ئۇنىڭ يېڭى مەنىگە ئىگە . بۇنداق جانلىقلىقىنى ناھايىتى روشەن ، ئادەتتە رەسمىي ئىشلىتىش ۋە كۈندىلىك ئادەتتىكى ئىشلىتىلىشى توغرا پەرقلەندۈرۈش كېرەك ؛ ئەنگلىيە - ئامېرىكا باشلانغۇچ ئوقۇتقۇچى ئادەتتە ئوقۇغۇچىلار ئۇ كۈندىلىك كەڭ كۆلەمدە ئىشلىتىلگەن بولسىمۇ ، رەسمىي سورۇنلاردا ئەمەس، توغرا سۆزلۈك. دېگەن ماقالىدىن : ئىجتىمائىي تىلشۇناسلىق. 

پۈتكۈل ئوتتۇرا ئەسىر مەزگىلىدە ، فىرانسىيە فىرانسۇز تىلىدىن كەلگەن كىشىگە رەسمىي ، يۇقىرى ئابرۇيغا ئىگە بولغان ، ( بۇ مەزگىلدە كۆپ ياۋروپالىقلار شۇنداق دەپ قارايمەن ) ، بۇ ئىنگلىز تىلى غايەت زور تەسىر كۆرسىتىدۇ . بۇ خىل تەسىرنىڭ ھازىرقى زامان ئىنگلىز تىلى تاپقىلى بولىدۇ . شۇنىڭ ئۈچۈن، بۈگۈن كىشىلەر ئومۇميۈزلۈك فرانسۇز سۆزنىڭ ناھايىتى رەسمىي ، — ئۇزۇن تارىخقا ئىگە . مەسىلەن ،، كۆپىنچە مۇنداق دېدى : ھازىرقى زامان ئىنگلىز تىلى بولغان ئادەم « a » « aa » رەسمىي پەردىسىنى فىرانسوسچىدىن كىرگەن . يەنە بىر مىسال ، ھايۋانلارنىڭ سۆزلۈكلەر ۋە ئۇلارنىڭ ۋەكىللىك گۆش ناھايىتى ئاز ئايرىلىپ بەرپا قىلىش . مەسىلەن ، ۋاكالىتەن <((pig)> <(cow)> كالا ۋە چوشقا گۆشىنى كاۋاپ beef ۋە ( b <œ> ۋە كېلىدۇ فرانسۇز تىلى . 

سۆزلۈك مىقدارى 

ئىنگلىز تىلى سۆزلۈك مىقدارى ناھايىتى چوڭ ( جەمئىي <990,000个> ) ، لېكىن ئەگەر كونكرېت سان مۆلچەرلەش كېرەك ، چوقۇم ئالدى بىلەن قايسى ھۆكۈم قىلالايدۇ ، ئۇنىڭ سۆز ھېسابلىنىدۇ . بىراق باشقا تىل ئوخشاش بولمىغان ، ھېچقانداق بىر نوپۇزلۇق ئىلىم ئاپپاراتلىرى بىلەن بەلگىلەنگەن ، نېمە ئۈچۈن رەسمىي سۆز . مېدىتسىنا، پەن - تېخنىكا ساھەسىدىكى يېڭى سۆزلەر ئۈزلۈكسىز بارلىققا كەلدى ، كۈندىلىك تۇرمۇشتا قىلىدىغان بەزى ئاممىۋى كىردى ، باشقا پەقەت ئاز بىر قىسىم كىشىلەر ئىشلىتىدۇ . كۆچمەنلەر توپى ئېلىپ كەلگەن چەت ئەل تىلى سۆزنى دائىم ئىنگلىز تىلى ئىجتىمائىي سىڭىپ كەتتى . بەزى قەدىمكى سۆز ۋە شېۋە سۆز دەپ ھېسابلاشقا بولامدۇ ، ئىنگلىز تىلىمۇ ھۆكۈم قىلغىلى بولمايدۇ.

     ئوكسفورد ئىنگلىز تىلى لۇغىتى » ( 2 - نەشرى ) غا <超过五十万个> ، ئۆلچەم بىر قەدەر بوش : « ئەدەبىيات ۋە كۈندىلىك تۇرمۇشتا ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ ئۆلچىمى لېكسىكا ، مەيلى ھازىرقى زامان ، تاشلاندۇق ياكى دەيدىغان ئاساسلىق پەن - تېخنىكا سۆزلۈكلىرى ۋە نۇرغۇن دىئالېكت ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ ، لەھجە . » [ 5 ] 

كومپيۇتېر ئومۇملاشتۇرۇش بولغاندىن بۇيان ، ئاز بولمىغان بۇ كاتېگورىيىسى بىلەن مۇناسىۋەتلىك سۆزلەرنى ئاممىۋى تۇرمۇش كىردى . يەنە بىر تەرەپتىن، تېلېگراف پەن - تېخنىكا بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولغان يېڭى سۆزلەر ، نۇرغۇن ھەممىسى يېڭى سۆز ياسىغۇچى قوشۇمچە قوشۇش ئارقىلىق بىرىكمە ھاسىل قىلىدۇ . 

مىسال : « » نىڭ ھاۋاي تىلى ، لېكىن نېمىسنىڭ ۋېيجى بەيكېسى ئومۇملاشتۇرۇش ، « » ( + <-fyy> ، ۋىككى قىلىش دېگەن مەنىدە ) ؛ ئاندىن يەنە « بەرپا قىلىش » ( ۋىكى ئايلاندۇرۇش جەريانى ياكى ھەرىكىتى ) . 

    ئۇندىن باشقا، سانلىق مەلۇمات ئامبىرىدا ئىشلىتىشكە يېڭى سۆز ئىجاد » » ، مەنىسى بولسا « تەييارلىق يېزىش  سانلىق مەلۇمات ئامبىرى ماتېرىيالىنىڭ تىزىق ئاقما مۇمكىنلىك » ، ئۆزى يەنە باشقا بىر يېڭى كەلگەن سانلىق مەلۇمات ئامبىرى بەرپا قىلىش » » ( يېزىشقا تەييارلىق ماتېرىيال تۇتاش ئېقىم ، «  كەلگەن » ، يەنى تۇتاش ئېقىم ) . [ 5 ] 

ئېتىمولوگىيە 

ئىنگلىز تىلىدىن قوبۇل قىلىنغان سۆز ناھايىتى كەڭ . ئىلگىرى قەدىمكى زامان فىرانسۇز تىلىنىڭ تەسىرى تۈپەيلىدىن ، ئىنگلىز تىلى لۇغەت تەركىبى مەلۇم دەرىجىدە ئومۇمەن گېرمان كۆپ قىسمى قەدىمكى ئىنگلىز تىلى سۆز مەنبەسى ( ) ، كۆپ قىسمى فرانسۇز تىلى ۋە لاتىن تىلى ۋە لاتىن تىلىنىڭ مەنبەسى ( ) . 

1973 - يىل، Thomas بىلەن ۋىلھېلم ۋولف 沃尔弗 Wolff «  » ، كىتابتا ئېلان قىلغان دوكلاتىدا ، كونا نۇسخىدىكى ئوكسفورد لۇغىتى » ( 33 - بەت ) ، « قىسقا تەخمىنەن يۇڭ جۈن سۆز كومپيۇتېرلاشتۇرۇش تەكشۈرۈش ئېلىپ باردى . دوكلات نەتىجىسىدە كۆرسىتىلىشىچە ، ئىنگلىز تىلى سۆز مەنبەسى تۆۋەندىكىچە : 

فرانسۇز تىل، % 35 . 

لاتىن تىلى : قەدىمكى فىرانسۇز تىلى لاتىن تىلى سۆزلۈك ۋە ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ : 28 

قەدىمكى ئىنگلىز تىلى ۋە ئوتتۇرا قەدىمكى ئىنگلىز تىلى ، قەدىمكى دانىيە تىلى ، قەدىمكى نورۇۋىگىيە تىلى ۋە گوللاندىيە تىلى : 25 

گرېك تىلى : 5 

ئېنىق ئەمەس : 1 

باشقا تىل : 1 دىن كىچىك 

كانادا ئۇنىۋېرسىتېتى 2014 تەتقىقات نەتىجىسىدە ئاساسەن ، ئامېرىكا دائىم ئىشلىتىلىدىغان 100 ئىنگلىزچە تاق سۆز ئىچىدىكى % 45 ، يەنى ئاز دېگەندە 500 مىڭ ئىنگلىزچە سۆزلۈك سۆز فىرانسوسچىدىن كىرگەن ، ماھارەت ئىگىلەپ ، فرانسۇز تىلى ئىنگلىز تىلى گرامماتىكا ۋە سۆزلۈك يۇقىرى كۆتۈرىدۇ . 

بۇندىكى دىققەت قىلشقا تېگىشلىكى شۇكى، ھازىرقى زامان ئىنگلىز تىلى ئوتتۇرا قەدىمكى ئىنگلىز تىلى سۆز <2万5千个> ساقلاپ ، گەرچە ئېنگىلىزتىلى ئۆگىنىش جەريانىدا نىسبىتى چوڭ ئەمەس ، بىراق ئاساسەن قاپلىغان . بارلىق ئەڭ ئاساسلىق ئېغىز سۆزنى بىلىدىغان بولىدۇ ۋە كۈندىلىك تۇرمۇشتا پەقەت 0002 ( % 79 بولغان ماقالە ۋە كۆپ قىسىم ئىنگلىزچە ناخشا تېكىستى ) 

تىلى ئىمتىھانىدىكى 4 - دەرىجە ، 4000 سۆزلۈك كېرەك ، 6 - دەرىجىلىك ، 6 ، پەقەت <7500个> GRE سۆزلۈك ، بىر ئوتتۇرا دەرىجىلىكلا تەربىيە كۆرگەن ئەنگىلىيەلىك ئەمەلىي ئىگىلىگەن سۆز مىقدارى تەخمىنەن 10 مىڭ ئەتراپىدا ( ئېلىنغان ئىستانسىسى ئىنگىلىزتىلى ئۆسۈپ يېتىلىش خاتىرىسى 1 - قىسىم)بۇ يەر ئىمتىھان بېرىپ ئامېرىكىنىڭ ئالىي مەكتەپ ئىمتىھان تەلىپى <1万2> سۆزلۈك مىقدارى (بۇ يەر تورى) 

« تىل ئىقتىدارى » دېگەن كىتابنىڭ نەشرىيات ئورۇنلىرى نۇرغۇن تىلى ئىنگلىز تىلى بولغان دۆلەت نۇسخا ئېلىپ تەكشۈرۈش ئېلىپ باردى ، تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ ئوتتۇرىچە سۆزلۈك مىقدارى 50 مىڭ ئەتراپىدا ، 10 مىڭ سۆزلۈك يېتەرلىك ئەمەس ، بۇ دۆلەتنىڭ نورمال تۇرمۇش . ئەخلاقسىز - پەزىلەتسىز كىشىلەرنى كۆرگەندە ، مەندىمۇ شۇنداق خاتالىق بارمىدۇ دەپ ئويلىنىش كېرەك »⑥

قەدىمكى ئىنگلىز تىلى سۆز لاتىن تىلى يوق ئورنىنى پۈتۈنلەي ئىگىلىدى ، كۆپ سۆزلۈك قەدىمكى ئىنگلىز تىلى ۋە لاتىن تىلى سۆزلۈك بىلەن تەڭ مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ ، قەدىمكى ئىنگلىز تىلى سۆزلۈك خۇسۇسىي كۈندىلىك ياپون تىلى ، لاتىن سۆزلۈك بىر يازما ، قەدىمكى ئىنگلىز تىلى لاتىنچە سۆزلەرنى hardd ماس ، قەدىمكى ئىنگلىز تىلى لاتىن تىلىfreee ماس . ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇنلار ئەۋە - تىلگەن ئەمگەكچىگە زىيان سالغان بولسا ، ئەمگەكچى ئەۋەتكۈچى ئورۇن بىلەن ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن چاتما تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ 

ئىنگلىز تىلى ئانا تىلى مۇھىتى ئاستىدا بالا بەش ياشقا كىرگەندە ، ئۇنىڭ سۆزلۈك مىقدارى بولسا 3000 دانە ؛ قۇرامىغا يەتكەن ساۋاتسىزلار سۆزلۈك مىقدارى بەش ياشلىق بالىلار كۆپ ئەمەس . بىر گېزىت ئوقۇشنى ئوڭۇشلۇق بولۇپ ، ئۇنىڭ سۆزلۈك مىقدارى 20 مىڭ ؛ ئالىي مەكتەپ مەدەنىيەت سەۋىيەسىگە ئىگە ، سۆزلۈك قىلىپ 25 مىڭغا يېتىدۇ . يازغۇچى سۆزلۈك مىقدارى كۆپىنچە <超过10万个> ، شېكىسپىرنىڭ سۆزلۈك مىقدارى كۆپ بولغاندا <2万到3万> <1万5到2万4> دېگەن گەپلەرمۇ بار ( ) . ئەخلاقسىز - پەزىلەتسىز كىشىلەرنى كۆرگەندە ، مەندىمۇ شۇنداق خاتالىق بارمىدۇ دەپ ئويلىنىش كېرەك »⑥ 

    ئىنگىلىز تىلى يېزىش لاتىن ھەرپلىرىنى ئىشلەتكەن ، « رىم ھەرپى بىلەن « دەپمۇ ئاتىلىدۇ ، سۆزنىڭ يېزىلىشنى سىستېمىسى ياكى توغرا بولغان قوشۇپ يېزىش ئۇسۇلى ئاساسەن تارىخىي ئەنئەنىسى ھەم ۋارىسلىق قىلىنغان ، تاۋۇش چىقىرىش قانۇنىيىتى بويىچە قاتتىق ئەمەس . شۇنىڭ ئۈچۈن، ئىنگىلىزتىلى سۆزلىرىنى تەلەپپۇز بىلەن قوشۇپ ئوتتۇرىسىدا دائىم زور پەرق بار ، سۆز قوشۇپ ئوقۇش قائىدىسى ، شۇنداقلا بارلىق ھەرپ تىلدىكى ئەڭ تەس بولغان قوشۇپ يېزىش بىرى . لاتىن ئېلىپبەسى، سلاۋىيان ھەرپلىرى ۋە ئەرەب ھەرپلىرى دۇنيادىكى ئۈچ چوڭ ھەرپ سىستېمىسى دەپ ئاتىلىدۇ . ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇنلار ئەۋە - تىلگەن ئەمگەكچىگە زىيان سالغان بولسا ، ئەمگەكچى ئەۋەتكۈچى ئورۇن بىلەن ئادەم ئىشلەتكۈچى ئورۇن چاتما تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

   ترانسكرىپسىيىلىك بەلگە 

   ئىنگلىز تىلىدا بىر قىسىم سۆز توغرا بەلگىسى بىلەن ھەر خىل ترانسكرپسىيە بەلگىسىدىن ئىبارەت ئەسكەرتىش ئاۋازى ، بۇ سۆز مۇتلەق كۆپ قىسىم ھەممىسى فرانسۇز كىرگۈزۈش كىرە . مەسىلەن ، ۋە كرورانلارنى مەغلۇپ la ، é ،<ö> E ، fa <ç> ، ve <ï> na، r é é قاتارلىقلار بار.

ترانسكرپسىيە بەلگىسىدىن ئىبارەت شېئىر ۋە سەھنە ئەسىرى ئىچىدە بەزىدە ئىشلەتكىلى بولىدۇ ، ئادەتتە تەلەپپۇز قىلىنمايدۇ بوغۇم بەلگىسى تەلەپپۇز قىلالايدىغان ، دراماتىك ئۈنۈمى ئارقىلىق ياكى شېئىرنىڭ رىتىم ساقلاپ . قەدىمكى زاماندا ياكى قەدىمكىگە تەقلىد قىلىنغان ئەسەرلىرىدە ناھايىتى كۆپ ئۇچرايدۇ ، مەسىلەن ، « <-ed> » قوشۇمچىسى دائىم نوتا بەلگىسى ئېچىپ ، ئۇلارنىڭ ئاۋاز چىقىرىش ، مەسىلەن : è d . 

بەزى قەدىمكى ( بولۇپمۇ ئەنگلىيە ئىنگلىز تىلى ) ، تەخەللۇسى ھادىسىسى ناھايىتى ئومۇميۈزلۈك ، مەسىلەن ، 拱桥 arch <æ> ، <œ> ۋە <æ> كەلدىم ، قاتارلىقلار . بۇ سۆز لاتىنچە ۋە گرېك سۆز ئۈچۈن.

   ۋاقىتنىڭ ئۆتۈشىگە ئەگىشىپ ۋە ASCII كەڭ ، بارغانسېرى ئاز بولغان ئىنگىلىزچە ئىشلەتكۈچى تاللاش بەلگىسى ، ياكى بۇ سۆز فرانسۇز تىلىنى سۆز مەنبەسى ئاللىقاچان ئۇنتۇپ كەتتىم ، ھەتتا ئىنتايىن رەسمىي يېزىش جەريانىدا قوشۇپ ئەمەس ، ھەتتا بەزىدە بەلگە يەنە ياسالمىلىق قىلىپ دەپ قارىلىدۇ ؛ لېكىن بەزىلەر بۇ قاراشقا قارشى تۇرۇپ ، توغرا بولغان قوشۇپ يېزىش بەلگىسى ساقلاپ قېلىش كېرەك دەپ قارايدۇ ، بولۇپمۇ بەلگە كەم بولۇپ كېيىن تەلەپپۇز چوقۇم ناھايىتى زور پەرق پەيدا بولغاندا تېخىمۇ شۇنداق قىلىش كېرەك . بەزى ئىنگلىز تىلى سۆز روشەن ئەمەل قىلماي مورفوفونېما ئۇسۇلى ، بۇنداق سۆز ئادەتتە ساقلاپ ترانسكرپسىيە بەلگىسىدىن ئىبارەت . مەسىلەن ،  é بۇ سۆز ، ئەگەر ئۇنى e ئۈستى يېپىق ئاۋاز چىقىرىپ ، ئىنگلىز تىلى تەلەپپۇز قائىدىسى بويىچە ، ee كېلىپ چىقىدۇ ، دەپ قارايدۇ . يەنە مەسىلەن r é é قىسقىچە دېگەن مەنىدە ، ئۈچ بوغۇملۇق ،  داۋاملىق دېگەن مەنىدە ، ئىككى بوغۇمى بار ، ئۇلار ئىنگلىز تىلى لۇغىتىنىڭ ئىچىدە باشتىن ئايرىم ئىككى رەتكە.

بەزىدە تاۋۇش ئايرىش بەلگىسى ئىشلىتىشكە موھتاج ، لېكىن بۇ بەلگىلەر دائىم قىسقارتىش ياكى بىرلەشمە ھەرپ بەلگىلىرى ، مەسىلەن ، <ö> ( ياكى ) دا <ï> s na <ï> ve ، 不告不理 no <ë> 1 re <ë> ( ياكى  ) قاتارلىقلار بار . 

بەزى سۆزلەر مەسىلەن r <ô> le ۋە سائەت قوشۇپ <ô>  دەسلەپتە ئىنگلىز تىلى ئىچىدە تارقىلىپ كېرەك ترانسكرپسىيە  بەلگىسىدىن ئىبارەت ، ئەڭ دەسلەپتە بۇ دۆلەتنىڭ ئۆرپ - ئادەت مورفولوگىيىلىك ناھايىتى قويۇق ، بەزى كىشىلەر ھەتتا ئۇنى تەنقىد قىلىپ ، ئەسلىدە ئىنگلىز تىلىدا چەت ئەل لۇغەت لېكىن ئوخشاش سۆز بار . يەنە بەزى سۆزلەر مەسىلەن é  ( قابىلىيەتلىكلەر ) ترانسكرپسىيە بەلگىسىدىن ئىبارەت كۈندىلىك تۇرمۇشتا ئاللىقاچان يوقالدى ، لېكىن  « دەۋر ھەپتىلىك ژۇرنىلى » قاتارلىق گېزىت - ژۇرناللاردا يەنىلا ئىشلىتىمىز . ئەخلاقسىز - پەزىلەتسىز كىشىلەرنى كۆرگەندە ، مەندىمۇ شۇنداق خاتالىق بارمىدۇ دەپ ئويلىنىش كېرەك »⑥ 

گرامماتىكىلىق مۇھەررىر 

ئىنگلىز تىلى گرامماتىكا گېرمان تىلى ئاساس ، گەرچە بىر قىسىم 18 - ۋە 19 - ئەسىردىكى ئالىملار ئۇرۇندى فرانسۇز تىلى ۋە لاتىن تىلى گرامماتىكىسى ئىنگلىز تىلى قوللىنىلىدۇ ، لېكىن ئۇتۇقلۇق بولمىدى . ئىنگلىز تىلى ۋە باشقا بارلىق ھىندى - ياۋروپا تىل سىستېمىسىدىكى تىللار بىلەن سېلىشتۇرغاندا ، ئۇنداق مۇرەككەپ پۈكۈلمە ئۆزگىرىش يوق ، مۇئەننەس ۋە مۇزەككەر خاراكتېرلىك ئۆزگىرىش بارلىق كۈچىنى يوقىتىپ ، ئاساسەن، ئىنگلىز تىلى كىشىلىك ئالماش سىرتىدىكى ھېسابقا ئالمىغاندا ، قالدۇق جىنس ۋە كېلىش ئايرىلىپ كەتتۇق ، ئۇ مۇنۇلارنى تەكىتلىدى : سۆز ئارىلىقىدىكى نىسپىي مۇقىم تەرتىپ بۇيىچە ، ئانالىتىك تىل ، يەنى ئىنگلىز تىلى يۆنىلىشى يۆنىلىشىگە قاراپ تەرەققىي قىلماقتا ( مەسىلەن ، مۈشۈك قۇيرۇق cat يېزىقچىلىق بولىدۇ ، ئەمما n ' s catt يېزىش ھاجەتسىز ، بۇ يەردىكى مۈشۈك catt بىۋاسىتە ئىشلىتىلىدىغان ئەسلىي سۆز قىلدى ، ھەم پايدىسى يوق ئىگىلىك قوشۇمچە cat / s ) . 

ئىنگلىز تىلى ئاساسىي سۆز تەرتىپى ، خالىغانچە ئالماشتۇرۇش تەرتىپى ئاساسىي جەھەتتىن بولمايدۇ ، ئاز ساندىكى شېئىرلىرى ھېسابقا ئالمىغاندا باشقا . يەنە بىر تەرەپتىن ,  سۆز تەرتىپى بەزىدە ئىنگىلىز تىلى ئىشلىتىدۇ . يۈزلەنگىنى مۇنداق : 

سەپەرگە birds كېلىماتنىڭ flying in the ( ئاسمان ، ئۇچار قۇشلار بار ) 

بۇ ئېغىز تەرجىمىسى : ئۇ يەردە ، پەقەت شۇنلا كۆرسەتكەچ كېتەي ، يوقىلىپ كەتكەن ئىككى ساننىڭ بۇنداق مۇناسىۋىتىنىڭ ، ئۇلار يوقىلىدىغان بەلگىلىك پەيتىنىڭ ئۆزى بىر خىل زىددىيەت، قۇش، تېز، ( ئالدى قوشۇلغۇچى ) ، ئېنىق ئارتىكل ( ) ، ئاسمان 

ھەر قېتىملىق ( جېننى فور <布里特妮> كۆردۈم ) 

بۇ ئېغىز تەرجىمىسى : جېننى فور ، كۆردۈم، <布里特妮> . 

ئىنگلىز تىلىدا ساقلاپ بولغان ئەگرى ئۆزگىرىش بار : 

ئىگىلىك كېلىش : He is 霍伊尔 Hoyle، Fred ' s يوللانمىنى يازغاندا . - n ' s 

پېئىلنىڭ 3 – شەخس بىرلىك : works . « سا 

ئۆتكەن زامان : 霍伊尔 Hoyle، Fred . <-ed> ، لېكىن ھەم تەرتىپسىز ئۆزگىرىش بار . 

ھازىرقى زامان سۈپەتدىشى / داۋاملىشىۋاتقان زاماننىڭ : 霍伊尔 Hoyle، Fred is working . ئەگەر <-ing> ( پېئىلنىڭ ئاخىرقى بوغۇم ئۈزۈك تاۋۇش بىلەن ئاياغلىشىدىغان يېپىق بوغۇم بولسا قوش يېزىش ئاخىرى ئۈزۈك تاۋۇش ، مەسىلەن ، 行书 running ) 

ئۆتكەن زامان سۈپەتدىشى : The car . <-en> ؛ 霍伊尔 Hoyle، Fred بېكىتىلگەن ،  to the 警察机关 police . <-ed> ، لېكىن ھەم تەرتىپسىز ئۆزگىرىش بار . 

ھەرىكەت نامى : Working خەلقئارا ئەمگەكچى ياخشى is for the . <-ing> 

كومپلېكس : 霍伊尔 Hoyle , Fred بېكىتىلگەن ، two blue . « سا ( ئەگەر ئىسىم قۇيرۇق خەت s ، ياكى  sh بولسا <-es> قوشۇپ ، مەسىلەن ، ، ) 

سېلىشتۇرما دەرىجىسى : 霍伊尔 Hoyle، Fred is قايتۇرۇپ . سۈپەتلەرنىڭ ئاخىرىغا قوشۇپ <-err> ، كۆپ بوغۇملۇق ئالدىغا ( 3 ) + ، مەسىلەن ، « » 

ئالىي دەرىجە : 霍伊尔 Hoyle، Fred بېكىتىلگەن ، the car . سۈپەتلەرنىڭ ئاخىرىغا قوشۇپ <-estt> ، كۆپ بوغۇملۇق ) 3 + ( سۆزنىڭ ئالدىغا ، مەسىلەن ، « the » 

باشقا ھىندى - ياۋروپا تىل سىستېمىسىدىكى تىل ئىنگلىز تىلى پۈكۈلمە ئۆزگىرىش بولسىمۇ ، سانى زور دەرىجىدە ئازايدى ، لېكىن ئىسىم ، پېئىل قاتارلىق يەنىلا خېلى كۆپ ساندىكى تەرتىپسىز ئۆزگىرىش ۋە كۈچلۈك ئۆزگىرىش بار . 

ئىنگلىز تىلىدا بارلىق سۆز بولىدىغان ئون چوڭ تۈرگە بۆلۈنىدۇ ، ھەر بىر سۆز جۈملە ئىچىدە ئۆزىگە خاس ئورنى ۋە رولى بار . 

بۇ ئون چوڭ سۆز تۈركۈمى : 

سۆز قىلىمەن ： ئادەم ياكى شەيئىلەرنىڭ نامىنى سۆز . 

سۈپەت ( . ) : ئادەم ياكى شەيئىنىڭ ئالاھىدىلىكى . 

رەۋىش ( . ) : ياسالما پېئىل ، سۈپەت ۋە رەۋىشنىڭ سۆز . 

( . ) : بۇ ئىسىملارنىڭ ئورنىغا ، سۈپەت ۋە سان سۆزنى . 

سان ( . ) : سانىنى ۋە تەرتىپلىك سۆز . 

پېئىلنىڭ ( v . ) : مۇنداق ھەرىكەت ۋە ھالەت . 

ئارتىكل ( art . ) : ئىسىم بىلەن تولدۇرۇپ ، ئۇنىڭ ئادەم ياكى شەيئىلەرنىڭ رولىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ . 

دىئېلېكترىك باغلىغۇچى سۆز (  . ) : ئادەتتە سۆز ۋە ئالماش بۇرۇن ، سۆز ۋە ئالماش باشقا سۆزلەر بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى . 

باغلىغۇچىسى (  . ) ؛ باغلىغۇچى سۆز بىلەن سۆز ، سۆز بىرىكمىسى بىلەن سۆز بىرىكمىسىنىڭ ، جۈملە بىلەن جۈملىنىڭ سۆز . 

ئۈندەش سۆز ( . ) : مۇنداق گەپ قىلغان ئادەمنىڭ ھېسسىياتى ياكى تەلەپپۇزدا سۆز قىلدى.

دىئالېكت مۇھەررىر 

 ئېنگىلىزتىلى بىر خىل كۆپ تىل . ئىنگلىز تىلى ئىشلىتىش دائىرىسى ناھايىتى كەڭ بولغاچقا ، مۇقەررەر ھالدا تۈرلۈك رايون خاراكتېرلىك ۋارىيانتى پەيدا بولدى . تىلشۇناس ئەمدى لوندون ۋە ئەنگىلىيە يۇقىرى قاتلام زاتلار ئىنگلىز تىلىنى بىردىنبىر ئۆلچىمى . ئەنگلىيە ئىنگلىز تىلى ھېسابقا ئالمىغاندا باشقا ، ئەڭ مۇھىم بولغىنى شىمالىي ئامېرىكا ئىنگلىز تىلى ۋە ئاۋسترالىيە - يېڭى زېلاندىيە ئىنگلىز تىلى . . 17 ، 18 - ئەسىردە ، ئامېرىكا ئىنگلىز تىلى، كانادا ئىنگلىز تىلى ، ئاۋسترالىيە ئىنگلىز تىلى، يېڭى زېلاندىيە ئىنگلىز تىلى ئۆزگىچە يەرلىك شىۋە بولۇپ قالدى . ئۇلار ئۆزىگە خاس رايون خاراكتېرلىك سۆز ، گرامماتىكا ۋە فونېتىكا . باشقا خۇددى ھىندىستانلىق ئىنگلىز تىلىدا ، شەرقىي جەنۇبىي ئاسىيادىكى ئىنگلىز تىلى ، كارىب رايونى ئىنگلىز تىلى ۋە ئافرىقىدىكى بەزى يېڭىدىن گۈللەنگەن دۆلەتلەرنىڭ ئېنگىلىز تىلى ، ھەممەيلەن شۇ جايدىكى تىل تەسىرى ئۇچرىدى ، تاۋۇش ۋە سوزۇق تاۋۇش ئالاھىدىلىكىگە ئىگە.

ئىنگلىز تىلىنى ئاساسلىقى دىئالېكتلار فونېتىكا جەھەتتە خېلى كۆرۈنەرلىك پەرق بار ، ئىملا پەرق بىر قەدەر ئاز بولماقتا . ئادەتتە كىشىلەر بىر قىسىم ئىلمىي تەتقىقات ئاپپاراتلىرى ئۆلچەملىك ئىنگلىز تىلى لۇغەت بولۇش سۈپىتى بىلەن ، مەسىلەن ، « ئوكسفورد ئىنگلىز تىلى لۇغىتى » قاتارلىقلار بار . ئىلىم پەن - تېخنىكا ماقالىسى جەھەتتە ، ھەر قايسى ئەللەرنىڭ ئاپتورى ئىشلەتكىنى بىر خىل ئورتاق ئەدەبىي ژانىر بولۇپ شەكىللەنگەن . ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىدىن ئىلگىرى ، « ئامېرىكىچە ئىنگلىز تىلى » دېگەن بۇ ئاتالغۇنى ئادەتتە ئامېرىكىلىقلارنىڭ ئالاھىدە سۆزلەرنى چۈشىنىش ۋە گىرامماتىكا ، ئەينى چاغدا بەزى « پاك » ئەنگلىيە ئەدىبلەر ، ئۇ ساپ ئېنگىلىزتىلى ئەمەس ، لېكىن دۇنيا ئۇرۇشىنىڭ ئالدى - كەينىدە يېتىپ كەلدى ، « ئامېرىكىچە ئىنگلىز تىلى » دېگەن سۆزنىڭ ئۇقۇم تەدرىجىي ئۆزگەردى ، پەقەت بۇ ئامېرىكا تۇپرىقىدا ئىشلەتكەن ئىنگىلىز تىلى ، ئەنگلىيە ئىنگلىز تىلى بىلەن ئوخشاش بولۇشىدىن قەتئىينەزەر . ئەمەلىي ئەھۋالغا ئاساسەن ئالدىن تاپشۇرۇش، ئامېرىكىنىڭ ئاممىۋى تارقىتىش ۋاسىتىلىرى ئارقىلىق تېز تەرەققىي قىلدى ، ئامېرىكا ئىنگلىز تىلى ئاللىقاچان قايتىدىن باشقا دىئالېكت تەسىر كۆرسىتىدۇ ، ھەمدە كۈنسېرى ئېغىرلاشماقتا ، بۇنداق تەسىر كۆرسىتىدۇ . 

تۆۋەندە كۆپ ئۇچرايدىغان ئىنگلىز تىلىنى ئاساس دىئالېكت ۋە كرېئول تىلى 

ئەنگلىيە ئىنگلىز تىلى 

ئامېرىكا ئىنگلىز تىلى 

كانادا ئىنگلىز تىلى 

ئاۋسترالىيە ئىنگلىز تىلى 

يېڭى زېلاندىيە ئىنگلىز تىلى 

ئىرېلاندىيە ئىنگلىز تىلى 

شوتلاندىيە ئىنگلىز تىلى 

ئىنگلىز تىلى لىۋېرپول 

كارىب ئىنگلىز تىلى 

ھىندىستان ئىنگىلىز تىلى 

يامايكا ئىنگلىز تىلى 

لىۋىيە ئىنگلىز تىلى 

تونگا ئىنگلىز تىلى 

جەنۇبىي ئافرىقىدىكى ئىنگلىز تىلى [ 5 ] 

كەلگۈسىدىكى ئۆزگىرىش مۇھەررىر 

كېلىچەكتە، ئىنگلىز تىلى ئۆزىنىڭ يېڭى ئۆزگىرىش كېلىپ چىقىدۇ ، ئۇنىڭ تەرەققىيات يۈزلىنىشى تېخىمۇ ئاددىي . جۇڭگونىڭ داڭلىق تىلشۇناس ھەپتە دېڭىزغا پروفېسسور « 21 - ئەسىردىكى ئېنگىلىز تىلى » دېگەن ئەسىرىدە ئۈچۈن دادىللىق بىلەن : مۇشۇ ئەسىرنىڭ ئاخىرىدا   , ئىنگلىز   تىلى   يېزىلىش ۋە ئوقۇلۇش پەيدىن - پەي بىرلىككە كەلتۈرۈش ؛ سۆزلۈك ۋە گرامماتىكا جەھەتتە تەرتىپسىز ئۆزگىرىپ قىياس قىلىنغان قانۇن ئۆزگەرتىش ؛ كۆپىنچە قىسقارتىلما سۆز ، قىسقارتىلما جۈملە ۋە قىسقا جۈملە ، سۆز . سۆز تۈركۈمى ئالمىشىشى ئىنتايىن جانلىق ، ئىپادىلەش ئۇسۇلى تېخىمۇ ئاددىي ، قىسقا؛ دائىم ئىشلىتىلىدىغان سۆز - ئىبارىلەرنى تەكرار نىسبىتى ئىنتايىن يۇقىرى ؛ ساناشقا بولىدىغان ئىسىم بىلەن سانىغىلى بولمايدىغان ئىسىم، ئۆتۈملۈك پېئىل ۋە ئۆتۈمسىز پېئىل قاتارلىقلار ئوتتۇرىسىدىكى چەك - چېگرا دېگۈدەك يوقالغان . بۇ ، كىشىلەرنىڭ ئىنتايىن زور دەرىجىدە قولايلىق ۋە ئىنگلىز تىلىنى قوللىنىدۇ . بۇ ئالاقە قورالى.

ئىنگلىز تىلى ۋە باشقا تىللارنىڭ مۇناسىۋىتى 

دانىيە ئانگلو ساكسونلار كەلگەن بولغاچقا جەنۇبىدىكى شلېسۋىگ ئوبلاست ، ئانگلو - ساكسونلارنىڭ لىن <(ANGEL)> ۋە گېرمانىيە تۆۋەنكى ساكسون شىتاتىنىڭ ( ) ، قەدىمكى ئىنگلىز تىلى ( Old Englishh ياكىدېگەندە 500 يىلدىن 11500 - يىللاردا ئارىسىدىكى ئىنگلىز تىلى ) ، كونا تۈزلەڭلىك گېرمان تىلى تەرىپىدىن تەسىرى ئىنتايىن چوڭ ، تاۋۇش چىقىرىش , گرامماتىكا , سۆز يېزىش ئىنتايىن يېقىن . 

ئەسىردىن كېيىن ، دانىيە قاتارلىق شىمالىي ياۋروپا دۆلەتلىرىدە بارلىققا كەلگەن ۋېڭ چىڭ ئادەملىرى ئارقا - ئارقىدىن تاجاۋۇز قىلىپ كىرىپ ، ئەنگىلىيە ، ۋە ئەنگلىيىلىكلەرنىڭ قوشنا ، ئىنگلىز تىلى گرامماتىكىسى توغرىسىدا زور دەرىجىدە ئاددىيلاشتۇرۇش.

     قەدىمكى ئىنگلىز تىلى بولغان تەسىرى بىر قەدەر چوڭ بولغان باشچىلىقىدىكى شىمالىي ياۋرۇپا دۆلەتلىرىدىكى تىلى ئارقىلىق دانىيە تىلى ، ئىنگلىز تىلى ۋە دانىش تىلىنى قوللىنىدۇ . بۇ ئىككى خىل تىلدا ئوخشاش سۆزلەر ناھايىتى كۆپ . مەسىلەن، تۆۋەندىكى بۇ دانىش تىلى لۇغەت تەركىبى ئىنگلىز تىلىدا سۆزلەيدىغان كىشىلەر ئۈچۈن ئېيتقاندا ناھايىتى ئاسان پەرق ئېتىش : have ، over ، under ، for ،  ، چۈنكى ئۇلار ئىنگلىز تىلىدىكى ماس سۆزلۈكلىرى قۇرۇلمىسى تامامەن ئوخشاش ياكى ئوخشىشىپ كېتىدۇ . ئۇندىن باشقا، شۇ byy ئارقا قوشۇمچە سۈپىتىدە چاغدا ، « شەھەر » دېگەن مەنىدە، بۇ يەردە بەزى قەدىمىي ئەنگلىيە يەر ناملىرى ئىچىدە ساقلاپ كەلمەكتە ، مەسىلەن  ۋە Selbyy ـتىز قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ،دەپ بېيجىڭ مەزگىلىدە دانىيىلىكلەر ئىلگىرى ئەنگلىيە ئىشغال قىلغان ۋە ھۆكۈمرانلىق قىلماق. 

    1066 - يىلى ، فىرانسىيەنىڭ نورماندىيە كىنەزلىكى نورماندى كىنەزى پۈتۈن ئەنگلىيە پادىشاھلىقى ، فىرانسۇزچە ئىنگلىز تىلى ئاساسەن چوڭ ئۆزگەرتىش ئېلىپ باردى ، فرانسۇز تىلى ۋە لاتىن تىلى ئىچىدىكى نەچچە 10 مىڭ سۆزلۈك ئېلىپ كەلدى . ئوتتۇرا قەدىمكى ئىنگلىز تىلى شەكىللەنگەن - 1924 . ئوتتۇرا ئەسىردىن بۇيان ، گېرمانىيەنىڭ ھۆكۈمرانلىقىنى ، گوللاندىيە، بېلگىيە، ليۇكسېمبورگ، ئاۋستىرىيە، ۋېنگرىيە، چېخ، ئىتالىيە ۋە ئەنگلىيە قاتارلىق غەربىي ياۋروپا ئەللىرىنىڭ خان جەمەتى ۋە يۇقىرى قاتلام جەمئىيىتىنىڭ ھەممىسى فرانسۇز تىلى ۋە لاتىن تىلى ، فىرانسۇزچە « ئاقسۆڭەكلەر تىلى » دەپ ئاتالغان ، شۇنىڭ ئۈچۈن، فرانسۇز تىلى ۋە لاتىن تىلى سۆزلۈك يەنە بىر قىسىم بۇ دۆلەتلەردە ئىشلىتىشكە ئېرىشتى ، مەنبەداش سۆزلەر ناھايىتى ئاسانلا بۇ تىللارنىڭ ئىچىدە نۇرغۇن.

1800 - يىلىدىن كېيىن ، ئەنگلىيە مۇستەملىكە كېڭەيمىچىلىك قىلىشىغا ئەگىشىپ ، مۇستەملىكە تىل ئىنگىلىز تىلىنىڭ تەرەققىياتىغا زور دەرىجىدە تەسىر كۆرسەتكەن ، شۇنىڭ بىلەن ھازىرقى زامان ئىنگلىز تىلى شەكىللەندى . 

ئىنگلىز تىلى دۆلەت بولغاچقا ، بولۇپمۇ ئامېرىكىنىڭ 20 ئەسىردىن بۇيانقى كۈچلۈك ، ئىنگلىز تىلىدىكى يېڭى سۆزلۈك دۇنياغا ناھايىتى چوڭ تەسىر كۆرسىتىدۇ ، بولۇپمۇ پەن - تېخنىكا سۆزلۈك . 

ئېنگلىزچە سۆزلۈك مەنبەسى ئارقىلىق ، مەنىداش سۆزلەرنى پەرقلەندۈرۈش ئىنگلىز تىلى بولىدۇ ، مەسىلەن : 旅游保险 travel ، ، ، بۇ سۆزلەرنى ھەممىسى ساياھەت قىلىش دېگەن مەنىدە ، لېكىن كونكرېت قانداق پەرقى بار ؟ 

ئالدى بىلەن ، بىز ساياھەت 旅游消费 tourism دەپ ئاتىلىدۇ . ئەمما فىرانسوسچىدىن كىرگەن ( ، يەنى ) ، شۇڭا « سەييارە ، سەييارە » دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ ، ئۇ مەلۇم جايدا بىر ساياھەت ئۇنداق ساياھەت 

فىرانسوسچىدىن كىرگەن é e ( كۈندۈز بىلەن ، كۈن، يەنى dayy ) ، شۇڭا ئەسلىي مەنىسى « بىر كۈنلۈك مۇساپە » ، كۆچمە مەنە « يول » ، « ھايات سەپىرى » ، ئاساسلىقى « سەپەر » دېگەن ئابىستىراكىت نەرسە ، شۇڭا  u ' sئېرىشىلىدۇ ؟ » 

旅游保险 travel فىرانسوسچىدىن كىرگەن ، ئەسلىي خىزمىتى ( يەنى work ) ، شۇڭا ئومۇمەن ، ساياھەت ئومۇمىي نامى سۈپىتىدە كېڭىيىپ ، بىر قاتار ساياھەت 

 ئەرەب تىلىدىن كەلگەن ، مەنىسىمۇ ، ئىنگىلىز تىلىدا « ئوۋ قىلىش » ، « ئوتلاق ياكى قۇملۇق يول كېسىپ ئۆتۈپ » ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا شۇنداقلا ياۋايى ھايۋانات باغچىسى دېگەن مەنىدە . [ 2 ] 

يەنە مەسىلەن : بىلەن demand ھەممىسىنىڭ تەلىپى بار دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ ، ئۇلارنىڭ پەرقى : 

قەدىمكى ئىنگلىز تىلى دەپ قارىلىۋاتىدۇ ، سۆز خاراكتېرى بىر قەدەر نېيترال ، ئومۇملاشتۇرۇپ نەزەردە تۇتماق . 

demand فرانسۇز تىلى دەپ قارىلىۋاتىدۇ ، ئەنگلىيە خان جەمەتى ئاقسۆڭەكلەر قاتارلىق يۇقىرى قاتلام جەمئىيەتتىكى قوللىنىلىشىنى ئاقسۆڭەكلەر تىل ، شۇڭا مەن بىرقەدەر سالاپەتلىك كۆرىنىمەن ، ئادەتتە ئۆزى يۇقىرىنىڭ تۆۋەنگە،ئىنتوناتسىيە قاتتىق، ھەرگىز رەت قىلماق. 

زەبىرۇللا pig ۋە ، sheep ۋە ، ۋە beef قاتارلىق پەرقى : 

ئالدىنقىسى ياشىغان قەدىمكى ئىنگلىز تىلى ، فرانسۇز تىلى دەپ قارىلىۋاتىدۇ . <公元1066年> نورمان بويسۇندۇرۇشى ئەنگلىيەنىڭ كېيىن ، ئىنگلىزلار تۆۋەن تەبىقە ( 低等植物 lower ئايلىنىپ 阶级 class ) . فرانسۇز تىلى يۇقىرى قاتلام جەمئىيىتى higher 阶级 class ) تىل بولۇپ ، قەدىمكى ئىنگلىز تىلى يەنە سوغۇق مۇئامىلىگە ئۇچرىدى ، ھەتتا دېيىشكە بولىدۇ . جەمئىيەتنىڭ تۆۋەن قاتلىمى چوشقا ، قوي باقىمەن، كالا ئادەم ئاشۇ ھايۋانلارنى دەپ ، كۆپ ھاللاردا باشقا نامىنى ئاتىدىم ، pig ئارقىلىق sheep بېرىپ ، بىر قەدەر قوپال ، لېكىن ، خان بولدى ، ئاقسۆڭەك، شەھەر قاتارلىق ئوتتۇرا ، يۇقىرى ئېقىمىدىكى ئىجتىمائىي ئۇ تاماق شىرەسىگە ، يېمەك - ئىچمەك ئايلاندى ، ئۈچۈن بىر « ئالىيجاناب » دەپ ئاتايدۇ . فرانسۇز تىلىدا چوشقا ئۈچۈن ، كالا ، قوي ؛ شۇنىڭ بىلەن ئاستا - ئاستا ، فرانسۇز تىلى ئىنگلىز تىلى بولغان گۆش قوبۇل تەسىر كۆرسىتىدۇ ، ئايلاندى ، beef ، . 

    ھىندى - ياۋروپا تىل سىستېمىسى بىلەن ، ئالماشتۇرۇش، ياۋروپادىكى نۇرغۇن دۆلەتلەرنىڭ خان جەمەتى بىلەن ئاقسۆڭەكلەر بۇرۇن لاتىن تىلى ۋە فرانسۇز تىلى مىڭ ، شۇڭا كۆپ ساندىكى تىللار ئارىسىدىكى ئۆزئارا تەسىر مۇناسىۋىتى بار ، كۆپ ساندىكى لاتىن ھەرپلىرى بىلەن ، بىز سېلىشتۇرۇپ بېقىڭ ، كۈندىلىك تۇرمۇشتا ئىشلىتىلىدىغان پېئىل ، كىشىلىك ئالماش، سوئال ئالماش، ئالدى قوشۇلغۇچى يېزىش ( ئىزاھات : فىرانسۇز تىلى لاتىن تىلى تارمىقى ھېسابلىنىدۇ ، شۇڭا قانۇن شەرھى ئىچىدىكى مەنبەسى ئىنگلىز تىلى ئەڭ بىۋاسىتە مەنبەسى ) : 

سان 

ئىنگلىز تىلى - فرىس تىلى گوللاندىيە تىلى - گىرمان تىلى - فرانسۇز تىلى 

( ياكى ) 

مۇناسىۋەتلىك سۆز بىرلىشىپ ، ئىنگلىز تىلى سۆز قوشۇپ ( بىر گەۋدە ) ( ئىزاھات : un 11 مۇشۇنىڭغا ئوخشاش يەنەبىرلىككە كەلتۈرۈپ ، ئوخشاش سىرتقى شەكلى ، كېتىل، بىرلىككە كەلتۈرۈش ، بىر تەرەپلىك بولمايدۇ ،  تەڭدىشى يوق ) 

مۇناسىۋەتلىك سۆز double ئىككى ھەسسە ، جۈپ - جۈپ ، نەرسە ، 双重国籍 dual ئىككى ياقلىمىلىق بولغان ، ئىككى ياقلىمىلىق بولغان ، دۇئامىتسىن ، ، ئەسلىي قاراپ ئىككى تەرەپكە ئويلاڭ ، گۇمان ،  گۇمانلانغۇچى ، گۇمانلىق ، ماڭا دۇپلىكاتسىيە كۇنۇپكىسى ، lamp كۆپەيتىش ، گۇمان ، 

مۇناسىۋەتلىك سۆز : ئۈچ بۇلۇڭ ، ئۈچ ئۇچلۇق نەيزە ، ئۈچ بۇرجەك ، ئۈچ قىرلىق پرىزما ، كونترول قىلىش ۋىكليۇچاتېلى ئۈچ ئۇچلۇق بولىدۇ ، ئۈچ تىكەنلىك ، ترىئاتسېتامىد ، ئۈچ نېگىزلىك كىسلاتا ، مېلىسسىل ،  3 بىرلەشكەن ، ئۈچ تەرتىپلىك سىممېترىك ئوق ، ئۈچ پادىشاھلىق فېدېراتسىيە ، period ترىئاس دەۋرى 

مۇناسىۋەتلىك سۆزلەر : چارەك سائەت ، ئون بەش مىنۇت، 石英电子钟表 quartz خرۇستال ، چۈنكى ئۇ تۆت ياقلىق ، square مەيدانى ، كۋادرات، چۈنكى ئۇ تۆت بۇلۇڭى بار ، پەسىل بويىچە كىرىم - چىقىم ،  industry 4 - كەسىپ quarantine كارانتىنى ، كېمىنى كارانتىن مەزگىلى ( ئادەتتە 40 كۈن ) ، 4000 يىللىقىنى تەبرىكلىدى ، 14 سىستېما ، تۆت ئالتىلىك سىستېما ، تۆت قاناتلىق ، تۆتكە بۆلۈش ئۇسۇلى ، 

üü 

<â> 

مۇناسىۋەتلىك سۆز ھەر يەتتە كۈندە بىر قېتىم ، يەتتە قىرلىق ، يەتتە ھالقىلىق ، 9 - سىنتەبىر 9.11  事件 September ، بۇ ياۋروپا قەمەرىيە قانۇنىدىكى 7 - ئاي ، مىلادىيە ئىككى ئاي . 

مۇناسىۋەتلىك سۆز : 11 - ئايدا ، ياۋروپادىكى كونا كالېندار بۇيىچە ئىچىدىكى 9 - ئاي ، مىلادىيە ئىككى ئاي . 

مۇناسىۋەتلىك سۆز : ، بەك، ئون كىشىلىك گۇرۇپپا ، ئون يىل ، system ئونلۇق سىستېمىدىكى ، ئون ھالقىلىق ئالكېن ، 10 لىتىر . دېكابىر ، ياۋروپا قەمەرىيە ئىچىدىكى 10 - ئاي ، مىلادىيە ئىككى ئاي .<ö> مۇناسىۋەتلىك سۆز : بىر قامچا ، 2 پادىشاھ . 12 نەپەر يۇقىرى پالاتا ئاقسۆڭەكلەر كىرىپ ، سۈپەت ياكى رەۋىشنىڭ سۆز ياسىشىغا ئۇچرايدۇ ئىنگلىز تىلى- گوللاندىيە تىلى - گىرمان تىلى ، يەنى فىرانسۇز تىلى: مۇناسىۋەتلىك سۆز ، بوۋام ، بوۋا ( ئىنگلىز تىلى سۆز ئىزاھات : 大统一理论 grand زور ، ئەجدادلار، pa دادا ، مۇشۇنىڭغا ئوخشاش يەنە مۇبالىغىلەشتۈرۈلگەن ، كاتتا، ھەيۋەتلىك ، مومام ، بەگ ، بەگ،  ئاقسۆڭەكلەر يۇقىرى ، Grand مۇسابىقىسى ) 

مۇناسىۋەتلىك سۆز é é توڭلاتقۇ ( ئىنگلىز تىلى سۆز ئىزاھات : سوغۇق ، شۇنىڭغا ئوخشاش يەنە سوۋۇتقۇچى ،مونوخلورو ، گاز ئارقىلىق توڭلىتىش دورىسى ، سوغۇق ساقلاش ، سوۋۇتۇش ، يەنە سوغۇق ، مۇزدەك ) 

مۇناسىۋەتلىك سۆز تاغ ئىچىدىكى يېشىل ئوت - چۆپ ، خانلىق گېربى ئاق يوللۇق يېشىل ( ئىنگىلىزچە سۆزنىڭ ئىزاھاتى : يېشىل ، مۇشۇنىڭغا ئوخشاش يەنە ئامېرىكا <弗蒙特特> ، ئوبلاست ، ئەسلىي مەنە چىڭشەن ، ئوبلاست ، يېشىل رەڭدە ، سۇس يېشىل ، يېشىل رەڭ ، ساپ يېشىل پېنىتسىللىن ، يېشىل گۈل ،  يېشىل تۈكلۈك زەمبۇرۇغ ماددىسى ، ياپيېشىل ، ) 

    مۇناسىۋەتلىك سۆز ئاق ، جەدۋەل ( ئىنگىلىزچە سۆزنىڭ ئىزاھاتى : ئاق ، مۇشۇنىڭغا ئوخشاش يەنە گىلەم ، كېلىدۇ فرانسۇز تىلى ، گىلەم ئەسلىدە ئاق ، سەمىمىي ، تۆگىتاپان،  ، ئەركىن بىر تەرەپ قىلىش ھوقۇقى، ئاق ھاۋالىنامىسى ، كاسابلانكا ماراكەشــ 卡萨布兰卡 Casablanca ـتىكى پايتەخت ، ئەسلىي ئاق ئۆي ،  ئاق شەربىتى سائۇسې بىلەن دۈملىگەن ، چۈنكى سوغۇق ياكى قورقۇش سەۋەبىدىن يۈزى سارغىيىپ كەتتى ،  سۈت توڭلاپ ، سۈت پىشلىقى ، لەڭپۇڭ، سۈرتۈپ ئاق دورىسى ،  ئاقارتقۇچ ، ئەنگلىيە سۈرتۈش ئاق تاسما ياكى قورال ، فلۇئورېسسېنسىيىلىك ئاقارتقۇچ ، 票据 bill قۇرۇق چەك ، قۇرۇق ھېسابات دەپتىرى ، پاختىۋەن ،  chart تولدۇرۇلغان سۈرەت ، code بوش كود ، price كۆپ خىل باھا ) 

بۇ ئالدىنقى ئۈچ ھەرپ تەتۈر ، يەنىلا ئاق ، ئاق ، ئاق نىمچە ، مۇناسىۋەتلىك سۆز : alba چوڭ مېڭە ئاق ماددىسىنىڭ ئوزۇقلىنىشى ، ئاق يىلىم ، ئاق گرانىتلىق قورام تاش ،  ئاقسىل ، بىر خىل ئاقسىل بولۇپ ، ئاقسىلئوخشاش ، ئاقسىل پارچىلاش ، قوغۇشۇن ئېقى بوياق ، 

مۇناسىۋەتلىك سۆز ئۇچلۇق ، ئىنگلىز تىلى سۆز ( ئىزاھات : point ، زىل، قاراتماق . مۇشۇنىڭغا ئوخشاش يەنەبالېت پۇتنىڭ ئۇچى بىلەن ئۆرە تۇرۇپ ، ئىسترېلكا ، غەربىي نۇقتا ھەربىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى ) ③ 

( قەدىمكى فىرانسۇز تىلى دەپ قارىلىۋاتىدۇ ) 

مۇناسىۋەتلىك سۆز é ئەركىن ( ئىنگلىز تىلى سۆز ئىزاھات : قويۇپ ، ئەركىن . مۇشۇنىڭغا ئوخشاش يەنە ئەركىنلىك تەرەپدارى ، لىبېرالىزم ، liberation قويۇپ ، n ' s the people liberation 军队 armyy ئۇرۇشقا جۇڭگو خەلق ئازادلىق ئارمىيىسى ، ئازاد قىلغۇچى ، قويۇپ ، ، ، ئەركىن ، باراۋەر ، مېھرىبانلىق ،  ئەركىنلىكنى بوغۇش ،چېچىلاڭغۇ ، ) 

مۇناسىۋەتلىك سۆز é n é بەخت ( ئىنگىلىزچە سۆزنىڭ ئىزاھاتى : ياخشى ، مۇنداق دېدى : گەپ، مۇشۇنىڭغا ئوخشاش يەنە benefit ئۈنۈم ، ، ھەقىقىي، ياخشى ، يىگىتى ، شېرىك،  تەلەيلىك ، بېيىماق، رۇدىغا باي بەلۋاغ، رېتسېپتور ياخشى ، ۋاپادار ، ساخاۋەتچى ، ساۋابلىق ئىش قىلغۇچى ، پايدىلىق ، خەير - ساخاۋەتلىك،  خەير - ساخاۋەت ، خەيرلىك ئىش، پايدىلىق ، پايدىسى تېگىدۇ ، پۇل ئىئانە قىلدى ، ئىئانە قىلىنغان پۇل ،  خەير - ساخاۋەت ، گېزەك ، ھە ، ئوبدان نەرسىكەن، ساپاقلىق كەمپۈت، ) 

    مۇناسىۋەتلىك سۆز سۆز ئىنگلىز تىلى كۈچەيتىش ( ئىزاھات : كۈچلۈك ، مۇشۇنىڭغا ئوخشاش يەنە پىچاق تىغى ئەڭ كۈچلۈك جايدا ، ئارتۇقلۇق، مۇستەھكەم بولىدۇ ، مۇداپىئەنى كۈچەيتىش ، كۈچەيتىپ ، fiberr تالاسى كۈچەيتىش ، ساداسى ، قەيسەر ئىرادە ، ئېگىلمەس ، قەتىي، ) 

    مۇناسىۋەتلىك سۆز <ä> ئاتامنىڭ ( ئىنگىلىزچە سۆزنىڭ ئىزاھاتى : pa دادا ، شۇنىڭغا ئوخشاش يەنە ئائىلە باشلىقلىق ئىستىل ، دادىسى ، plant ئاتىلىق تۈپ ، ئائىلە باشلىقى تۈزۈمى ، باشلىقى بولغان ،  ئېپىسكوپ ئىكەن ، دىندىكى پوپ ئېپىسكوپ دەپمۇ ئاتىلىدۇ ، دىنىي ئاتا ، ئاتا - ئانىلار ، پاترىئارخاللىق تۈزۈمى  家长制 patriarchy ، ئاتىلىق ھوقۇق ، ئاقسۆڭەكلەر ، ئەسلىي مەنە ئۈچۈن دادىسىغا ئوخشاشلا ئېسىل ،  مىراس قالغان مال - مۈلۈك ، ئەسلىي دادىسىنىڭ ۋارىسلىق قىلغان ،  ۋەتەنپەرۋەر ، ئەسلىي مەنە ئۈچۈن ، ئاتامنى قىزغىن سۆيىدىغان يەر ، دۆلىتىگە يولغا سېلىپ قويۇش ، ، ۋەتەننى سۆيۈش ، ۋەتەنپەرۋەرلىك ناخشىلىرىنى 二人台 song  ،ۋەتەنپەرۋەرلىك ، قېرىنداشلار ، چەت ئەلگە كۆچۈپ كېتىش ، سۈرگۈن قىلماق، سۈرگۈن،  قىلمىش ياكى پوزىتسىيەگە دادىسىنىڭ تەسىرى بىلەن ئادەملەر ، كۆپرەك ئاتىدىن نەسىل قېلىش ،  دادىسىغا ۋارىسلىق قىلىدىغان ئالاھىدىلىكلەرگە ئىگە بولغان.

è re ( ياكى ) 

مۇناسىۋەتلىك ئىنگلىزچە سۆزلۈك پەرزەنت ، بالا ، پەرزەنت ، بويسۇنماق , ئاتا - بالىلىق مۇناسىۋەت ، مەنبە ,پەرزەنتلىرىنى ئۆلتۈرۈش قىلمىشى ، بالا ، مۇتەئەسسىپ ، ( ئاتا ) ھەددىدىن زىيادە ۋاپادار ، … ئوغلۇم ،  ئەزا قوبۇل قىلىندى ، بىرلىشىپ كەلگەن , بۇنىڭ بىلەن ئۇنىڭغا بېقىنغان 

مۇناسىۋەتلىك سۆز ü ئاكا - ئۇكا ( ئىنگىلىزچە سۆزنىڭ ئىزاھاتى : socialismo قېرىنداش ، مۇشۇنىڭغا ئوخشاش يەنە ئاكا - ئۇكا ، ئاچا - سىڭىللار ، بۇرادەرلەر جەمىيىتى، housee بىرلەشمە دوستلۇق جەمئىيىتى يىغىن زالى ،قەدىناسلىق ، قېرىنداشلاردەك يېقىن ئۆتۈپ ، ئۆلتۈرگەن قېرىنداشلار ، ئاكا ، كۆڭۈل ئېچىش يىغىنى،  بۈۋى ، يېغىلىق دەۋرىدە پەلسەپە ۋە راھىبە دەپ قېرىنداش ، ، راھىب ( ئەر راھىب ) 

مۇناسىۋەتلىك ئىنگلىزچە سۆزلەر : ، 亲权 Parental ئاتا ، خۇددى ئاتا - ئانىسى ، company ئانا شىركەت ، بالا شەكلىدىكى گەپ قىلىش ئۇسۇلى ، ئانا تېنى قىسمى ، ئاتا - بالىلىق مۇناسىۋەتنى in  ئاتا _ ئانا بولۇش سالاھىيىتى بىلەن ، ئانا شىركەتنىڭ مەبلەغ سالغۇچىسى ، چوقۇندۇرغۇچى ئاتاـ ئانا ،  ئاتا - ئانىسى ئۆلتۈرۈش جىنايىتى قىلغۇچى 

مۇناسىۋەتلىك سۆز ü دوستانە ( ئىنگلىز تىلى سۆز ئىزاھات : دوستۇم ، شۇنىڭغا ئوخشاش يەنە دوستانە ، سەمىمىي . 

    مۇناسىۋەتلىك سۆز ئاياللارنىڭ ( ئىنگىلىزچە سۆزنىڭ ئىزاھاتى : ئاياللار ، مۇشۇنىڭغا ئوخشاش يەنە ئاياللار ، مەنپىي، ئاجىز ، ئاياللىق نازاكىتى ، ئاياللار ، ئاياللار ھوقۇقى تەرەپدارى ، ئاياللار ھوقۇقى ھەرىكىتى ،  مۇلايىم ،زەيپانە ، ئانىلىق پرونۇكلېئۇزا ، ئاياللار ، ئايال كىشى، de ئاياللارغا مۇلازىم ،  ناھايىتى ھەشەمەتلىك ، گۈزەل قىز ، ئالۋاستى تۇقال بار ، جالاپ، ئايال كىشى ، ) 

<ä> <â> le 

مۇناسىۋەتلىك سۆز : ئەرلەر ، identity ئەرلەر ، كەڭ قاپىيە ، ئەركەك - زەردەك بولسىمۇ ، ئەرلەر ،  ئەركەك ، ئەرلەر، ئەركەك ، ئەركەك ، ئەرلەر ، ئەركەك ياۋا ئۆردەك ، 

<ä> 

نېمە . <-Mr> . <-Herr> . M . كۆپ ساندىكى 硕士 master ياكى ( قىسقارتىپ مۇقىم ، كېلىش مەنبەسى قەدىمكى فىرانسۇز تىلى ) 

盖斯凯尔夫人 . <-Schoonheid-Frau> . <-Mme> . (  قىسقارتىپ يېزىلىشى بولۇپ ، كېلىش مەنبەسى قەدىمكى فىرانسۇز تىلى ) 

( ڧىرانسوس تىلىدىن كىرگەن ياكى فرانسۇز ) 

ئاقسۆڭەك كەلگەن فىرانسۇز تىلى ( ) ③ 

سوئال ئالماش ، رەۋىش 

ئىنگلىز تىلى گوللاندىيە تىلى ، نېمىس تىلى ، فرانسۇز تىلى 

　what-wat-was-quoi

　　whick-welke-welcher-laquelle

　　when-wanner-wann-quand

　　where-waar-wo-ou

　　how-hoe-wie-comment

　　who-wie-wer-qui

　　why-waarom-warum-pourquoi

ئالدى قوشۇلغۇچى 

ئىنگلىز تىلى گوللاندىيە تىلى ، نېمىس تىلى ، فرانسۇز تىلى 

( دانىيە تىلى ) for-vor-fur-pour－for

　　and-en-und-et

　　from-van-von-de

　　under-onder-unter-sous

　　near-nabij-neben-pres

(ئۇلاش ۋاقتى سائەت ) on-op-an-le

　　here-hier-hier-ici

مىسال 

ئۇيغۇرچە:ناچار باشلىنىشنىڭ ئاخىرىمۇ ناچارلىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.

خەنزۇچە:糟糕的开头导致差劲的结尾

ئىنگىلىزچە:A bad beginning makes a bad ending

گۇللاندىيە تىلى:Een slecht begin maakt een slecht einde

نىمىس تىلى:Ein schlechter Anfang macht ein schlechtes Ende

فىرانسۇز تىلى:Un mauvais début fait une mauvaise fin

ئۇيغۇرچە:خەلقئارا پۇتبول بىرلەشمىسى 

خەنزۇچە:国际足球联合会

ئىنگىلىزچە:FIFAFederation (International)of Association Football

گۇللاندىيە تىلى:IFV Internationale Federatie van Voetbal

نىمىس تىلى: