شىمپەنزە

شىمپەنزە شەكلى بىلەن ئورانگۇتان ناھايىتى ئوخشىشىپ كېتىدۇ، تۈكلىرى بىر قەدەر يىرىك، بەدەن تۈكلىرى قىسقا بولۇپ، بەدىنى ۋىجىك كۆرىنىدۇ، ئەركەك ھايۋانلار تېنىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 110-140 سانتىمېتىر، ئۆرە تۇرغاندا 1-1.7 مېتىر، بەدەن ئېغىرلىقى 50-75 كىلوگىرام، چىشى شىمپەنزە ئەركەك شىمپەنزىگە قارىغاندا بىر قەدەركىچىك، لېكىن ئەركەك ھايۋان بىلەن چىشى ھايۋاننىڭ ئوتتۇرىسىدىكى ئورانگۇتاننىڭ چوڭ پەرقى يوق. 

ئافرىقىنىڭ ئېكۋاتور ئەتراپىغا تارقالغان، زىرەك، سەكرىگەك، ئىسسىق، نەم ، يەر شەكلى تۆۋەن، ئېگىز ۋە قويۇق ئۆسكەن، يوپۇرماق تاشلايدىغان يامغۇرلۇق ئورمىنى، كۆپىنچە، ئورماننىڭ چەت جايلىرىدا ياشايدۇ.

توپلىشىپ ياشاش 

شىمپەنزە توپ ياشايدۇ، ئىجتىمائىي قۇرۇلمىسى گەرچە ئورانگۇتاندەك ئۇنداق زىچ بولمىسىمۇ، لېكىن ئورانگۇتان بىر قەدەر كۈچلۈك، چىقىشقاق. توپنىڭ چوڭ - كىچىكلىكى ئوخشاش بولمايدۇ، بەزىدە 5 تۇياق، بەزىدە 30-50كىچە توپلىشىپ ياشايدۇ. 

پائالىيىتى 

دەرەخكە يامىشىش ماھارىتى ئورانگۇتانغا قارىغاندا خېلىلا كۈچلۈك بولىدۇ، بىلەكلىرى ئارقىلىق قۇر ئاتلاش ئۇسۇلى بىلەن ئورمان ئىچىدە ئالغا ئىلگىرىلەيدۇ، كۆپ يەرگە تۆت پۇتلۇق ھەرىكەت قىلىدۇ، ئەگرى يەرلەرنى تىرەپ تۇرالايدۇ.

يېمەكلىكى  

يېمەكلىك ئاساسلىقى ئۆسۈملۈكلەرنىڭ مېۋىسى، يوپۇرمىقى، يۇمران بىخى، قىشلاق ئىچىگە ئوغۇرلۇقچە بېرىپ بانان ۋە مېۋە - چېۋىلەرنى يەيدۇ. مېۋە ئەڭ كەمچىل پەسىلدە قۇرت - قوڭغۇز، قۇش ۋە ئاق چۈمۈلىسى، ھەتتا يەنە كوللېكتىپ ئىت باش مايمۇن، بۆكەن، ياۋا توڭگۇز قاتارلىق چوڭراق ھايۋانلارنى قورشاپ ئۆلتۈرۈپ كېيىن، ئوۋنى پارچە يىرتىپ، پۈتكۈل كوللېكتىپ بىلەن بىللە تەڭ بەھرىمەن بولىدۇ. 

 ئانگولا، بۇرۇندى، كامېرۇن، ئوتتۇرا ئافرىقا جۇمھۇرىيىتى، كونگو، كونگو دېموكراتىك جۇمھۇرىيىتى، كوتى دى ئىۋۇئېر، ئېكۋاتور گۋىنىيىسى، گابون ، گانا، گۋىنىيە، گۋىنىيە بىسساۋ، لىبىرىيە، مالى، نىگېرىيە، رۋاندا، سېنېگال، سېررالېئون، جەنۇبىي سۇدان، تانزانىيە بىرلەشمە جۇمھۇرىيىتى، ئۇگاندا قاتارلىق رايونلارغا كەڭ تارقالغان.

^[0]