خولىنجان

 ئۆسۈملۈك خولىنجاننىڭ يىلتىزسىمان غولىدىن ئىبارەت بولۇپ، «خولىنجان» نامىدا دورىغا ئىشلىتىلىدۇ.

ئائىلىسى

زەنجىۋىل ئائىلىسىدىكى كۆپ يىللىق سامان غوللۇق ئۆسۈملۈك.

يىلتىزسىمان غول

ئۈنۈملۈك تەركىبى

 بۇنىڭ ئىچىدە ئۇچۇچان ماي بار، ماينىڭ ئاساسلىق تەركىبى %30 ~ 20 سىنېئول (Cineole)، %48 گىچە مېتىل سىننامات (Methylcunnamate)، كاپۇر قاتارلىقلاردىن ئىبارەت، يەنە گالانگىن (galangin) لارمۇ بار.

ئېلىمىزنىڭ گۇاڭدۇڭ، گۇاڭشى، يۈننەن، تەيۋەن قاتارلىق ئۆلكىلىرىدىن، ھىندىستان قاتارلىق ئەللەردىن چىقىدۇ.

يىلتىزسىمان غولى سىلىندىر شەكىللىك بولۇپ، سىرتقى يۈزى قوڭۇر رەڭلىك، رەڭگى قېنىقراق.

ئاشقازان، باھ، پەيلەرنى قۇۋۋەتلەش؛ يەل تارقىتىش، بەدەننى قىزىتىش، ئىششىق تارقىتىش، يۇمشىتىش، ئېغىزىنى خۇش پۇراق قىلىش، بەدەندكى زىيادە ھۆللۈكنى قۇرۇتۇش، توسالغۇلارنى ئېچىش.

بەلغەم خىلىتىنىڭ غەيرى تەبىئىي ئۆزگرىشىدىن كېلىپ چىققان كېسەللىكلەرگە ئىشلىتىلىدۇ. ئاشقازان سوۋۇپ كېتىش، ئاشقازان تۆۋەنلەش، قورساق ئېسىلىش، ئىشتىھاسىزلىق، بۆرەك ۋە دوۋساق سوۋۇپ كېتىش، باھ ئاجىزلىق، پالەچ، لەقۋا، رەئىشە، ئېغىزدىن شايلا ئېقىش، تۈرلۈك سۇلۇق ئىششىق قاتارلىقلارغا ئىشلىتىلىدۇ.

1. باكتېرىيە تورمۇزلاش تەسىرى بار.

2. قان نوكچىسى، قان پىلاستىنكىلىرىنى يىغىۋېلىش، قان قېتىشىشقا قارشى تۇرۇش تەسىرى بار.

3. ئاغرىق توختۇتۇش تەسىرى بار.

 4. ئاشقازان، ئۈچەيدىكى يارىنى تومۇرلازلايدۇ (كىچىك چاشقان تەجرىبىسىدە) ئاستىنقى زات ئۈچەي ھەرىكىتىنى تورمۇزلايدۇ.

 5. ئوكسىگېن يېتىشمەسلىككە قارشى تەسىرى بار.

خاس تەسىرى

ئاشقازان-ئۈچەينى قۇۋۋەتلىگۈچى دورا.

ئورۇنباسارى

دارچىن، كاۋاۋىچىن

ئەكىس تەسىرى

 بۆرەك ۋە دوۋساققا زىيان قلىدۇ.

تۈزەتكۈچىسى

مەستىكى، رۇم بەدىيان، كاسىنە ئۇرۇقى، كەتىرا، سەندەل.

1. خولىنجاننى سوقۇپ تاماققا سېپىپ ئىستېمال قىلسا، ھەزىمگە ياردەم بېرىپ يەل تارقىتىدۇ.

2. خولىنجان ، جۇۋىنا 2 گرام تاماكا قىلىپ چەكسە، تاماكا خۇمارىنى باسىدۇ.

يىغىش

يازنىڭ ۋە كۈزنىڭ بېشىدا4 – 5 يىل بولغانلىرىنى يىغىۋېلىندۇ.

ساقلاش 

 ئاپتاپتا قۇرۇتۇپ ساقلىنىدۇ. دورىغا ھۆل ھالەتتىمۇ ئىشلىتىلىدۇ.^[0]