ئاۋات يېزىسى

ئاۋات يېزىسى قەشقەر ۋىلايىتىنىڭ قەشقەر شەھىرىگە تەۋە. قەشقەر كونا شەھەر ناھىيە بازىرى بىلەن بولغان ئارىلىقى 32 كىلومېتىر، تەۋەلىكىدە شەھەرگە قارايدىغان 19 مەمۇرىي كەنت، 122 كەنت ئاھالىلىرى گۇرۇپپىسى بار، ئومۇمىي نوپۇسى 26893 ئادەم، ھازىر بار بولغان تېرىلغۇ يەر كۆلىمى 47003 مو، ئۆزگىچە باغۋەنچىلىك ۋە چارۋا يېتەكچى كەسىپ قىلغان يېزا. ئاساسىي قاتلام پارتىيە قۇرۇلۇشى جەھەتتە، ئاۋات يېزىسىدا 13 پارتىيە ياچېيكىسى، پارتىيە ئەزالىرى 356 نەپەر، ئىتتىپاق ئەزاسى 419 نەپەر، ئالىي مەلۇماتلىق كەنت ئەمەلدارى 8 نەپەر بولغان.

1982- يىلى 11- ئاينىڭ 6- كۈنى، قەشقەر مەمۇرىي مەھكىمە قاراپ چىقىرىپ، قەشقەر كونا شەھەر ناھىيەسى قەشقەر شەھىرىدىن ئاۋات گۇڭشېسىنى ئايرىپ بېرىلگەن.

1996- يىلى، قەشقەر كونا شەھەر، يېزا دەرىجىلىك ناھىيە: ئاۋات يېزىسى بولغان.

1998- يىلى 3- ئاينىڭ 1- كۈنى، ئاپتونوم رايونلۇق خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەستىقى بىلەن قەشقەر كونا شەھەر ناھىيە ئاۋات يېزىنى 2 كەنىتكە ئايرىپ قەشقەر شەھىرىنىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكىدە بولغان.

2013- يىلى 3- ئايدا، « شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ قەشقەر شەھىرى ۋە قەشقەر كونا شەھەر ناھىيىسىدىكى بىر قىسىم مەمۇرىي رايون تەڭشەش ئالاقىسى توغرىسىدىكى تەستىق جاۋابى » ( ش ھ [ 2013 ] 35 - نومۇرلۇق ) : قەشقەر كونا شەھەر ناھىيەسى، ئاۋات يېزىلىرى قەشقەر شەھىرىنىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكىدە بولۇشىغا قوشۇلغان.

ئاۋات يېزىسى قارمىقىدا سەككىز كەنت ئاھالە كومىتېتى : ئۇششاق تېرەك كەنتى، ئاۋات كەنتى، ئاقئېرىق كەنتى، مۇنكۈنگەر كەنتى، كىچىك لەڭگەر كەنتى، قاراياغاچ كەنتى، چامبۇل كەنتى، چىگە كېچىك كەنتى، ئاۋات يېزىسى، كورلا شەھەرلىك يېزا ئىگىلىك چوڭ يېزىسى بولۇپ، « ئاۋات » دىگەن تىما ئۇيغۇر تىلى « گۈللىنىش » دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. ئاۋات يېزىسى شەھەر رايونىنىڭ غەربىي جەنۇبىغا 10 كىلومېتىر كېلىدىغان جايغا جايلاشقان، ئومۇمىي كۆلىمى 137 كىۋادرات كىلومېتىر، شىغا قاراشلىق دېھقانچىلىق، 24 كەنت ئاھالىلەر گۇرۇپپىسى، ئومۇمىي نوپۇسى 13280 ئادەم، تېرىلغۇ يەر كۆلىمى 6.2 مىڭ مو، بۇنىڭ ئىچىدە نەشپۈت تېرىش كۆلىمى 5.2367 مىڭ مو، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، بىر تۈركۈم ئۆزگىچە ئىقتىسادىي زىرائەت تېرىقچىلىقى بار، مەسىلەن : پاختا، قار جۇخار گۈلى، چىلان، شۇنىڭدەك چارۋا باقمىچىلىقى، كۆكتات ئۆستۈرۈش، كەسىپ قاتارلىقلار بار. 2012- يىلى، پۈتۈن يېزا ئومۇمىي مەھسۇلات قىممىتى 3.699 مىليارد يۈەن بولغان، دېھقان - چارۋىچىلارنىڭ ئوتتۇرىچە كىرىمى 13878.9 يۈەن ،  ئالدىنقى يىلىغا قارىغاندا 1834  يۈەن كۆپەيگەن، كۆپىيىش نىسبىتى % 15.3 بولغان.

ئاۋات يېزىسى بازارنى يېتەكچى قىلغان، قەشقەر ئانارى ، ئۇزۇن چىلان قاتارلىق ئۆزگىچە باغۋەنچىلىك تەرەققىيات كۆلىمىنى ئۈزلۈكسىز كېڭەيتىپ، باغۋەنچىلىكنى كەسپلەشتۈرۈش ئەۋزەللىكى كۈنسايىن كۆرۈنەرلىك بولغان. چارۋىچىلىق كەسپى تىجارەتچىلەر بولسا تەشكىلاتى مۇكەممەل، دەسلەپكى قەدەمدە  توپلىشىپ چارۋا بېقىش، چارۋا مەھسۇلاتلىرىنى ئوبوروت قىلىش، پىششىقلاپ ئىشلەش بىر گەۋدىلەشكەن چارۋىچىلىق كەسپىي بازىسى بولغان.

2003- يىلى، يېزا ئىقتىسادىي ئومۇمىي كىرىمى 4761.7 مىڭ يۈەنگە يەتكەن، دېھقانلارنىڭ كىشى بېشىغا توغرا كېلىدىغان ئوتتۇرىچە ساپ كىرىمى 1512 يۈەن بولغان. ئىقتىسادىي ئورمان كۆلىمى 27 مىڭ مو، بۇنىڭ ئىچىدە، 5.1 مو ئانار، چىلان 3000 مو، قىزىل ياغلىق توغاچ شاپتۇل 4000 مو، باغۋەنچىلىك كىشى بېشى ئوتتۇرىچە ساپ كىرىمى 605 يۈەنگە يەتكەن.  چارۋا 105 مىڭ تۇياققا يەتكەن، 300 ئائىلىلىك باقمىچىلىق كەسپىي چوڭ ئائىلىسى بار، تىرىك چارۋا توشۇش - سېتىش بىلەن شۇغۇللىنىدىغان كەسپىي ئائىلە 97، چارۋا مەھسۇلاتلىرىنى دەسلەپكى قەدەمدە پىششىقلاپ ئىشلەش بىلەن شۇغۇللىنىدىغان كەسپىي ئائىلە 30 ، يەم - خەشەك سېتىۋېلىش - سېتىش كەسپى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان 100 گە يەتكەن،سېتىۋېلىش - ساتقان يەم - خەشەك 10 مىڭ توننىدىن ئاشقان، چارۋا سودا بازىرى كۈنلۈك سودىلىشىش مىقدارى 5000 تۇياققا يەتكەن، بىر يىلدا بازار سودىسىغا سانى ياسالغان توپا توسمىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 26.6 مىڭ تۇياق چارۋا، چارۋىچىلىقتا دېھقانلارنىڭ ئوتتۇرىچە ساپ كىرىمى 650 يۈەنگە يەتكەن. 

ئاۋات يېزىسى داۋاملىق « ئاشلىق ئىشلەپچىقىرىشىنى مۇقىملاشتۇرۇپ، كېڭەيتىپ، ۋە چارۋىنى كۆپەيتىش » فاڭجېنىنى، بازارىنى يېتەكچى قىلىپ، پەن - تېخنىكا تەرەققىياتىنى ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچ قىلىپ، ئۆزگىچە باغۋەنچىلىك، چارۋىچىلىقنى كۆلەملەشتۈرۈش، ئۈنۈم بېرىشنى يەنىمۇ كېڭەيتىپ، باغۋەنچىلىك، چارۋىچىلىق كەسپىنىڭ كۆلىمىنى كېڭەيتتى، پەن - تېخنىكا تەركىبىنى ئۆستۈرۈپ، ئورمانغا تايىنىپ، سودىگەر چاقىرىش ۋە مەبلەغ جەلپ قىلىش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق، نۇقتىلىق مىۋە كىرگۈزۈشى ۋە  چارۋىچىلىق مەھسۇلاتلىرىنى ئىنچىكە پىششىقلاش ئاساس قىلغان باشلامچى كارخانا قۇرۇش، پەيدىنپەي ئاۋاتنى قەشقەر شەھىرى قىلىپ قۇرۇپ چىقىش، ئەتراپتىكى رايونلارغا بولغان ئالاھىدە باغۋەنچىلىك ۋە چارۋىچىلىق ئىشلەپچىقىرىشىنى سېتىش بازىسى قىلىش.

قەشقەر كونا شەھەر ناھىيەسىنىڭ ئاۋات يېزىسىدىكى 2 كەنتىدە يەر تەۋرەشكە چىداملىق ئۆي قۇرۇلۇشىدا كۆرۈنەرلىك نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈرلگەن. يېزىدا يەر تەۋرەشتىن مۇداپىئەلىنىش، ئولتۇراق ئۆي قۇرۇلۇش قۇرۇلمىسى قاتتىق تەلەپ قويۇلغان، مەخسۇس بىر تۈركۈم دېھقانلارنى قۇرۇلۇش ئىشچىسى قىلىپ تەربىلەپ چىقتى.

كەنتتىكى 310 ئائىلىلىك ئاھالە ئىچىدە، 139 ئائىلىسى يەر تەۋرەشكە چىداملىق ئۆي سالغان، ئېشىپ قالغان ئائىلىلىكلەر ھازىر قۇرۇلۇش ئېلىپ بېرىشقا تۇتۇش قىلغان. مەملىكەتلىك يېزىلاردىكى ئولتۇراق ئۆي، يەر تەۋرەشتىن مۇداپىئەلىنىش، ئامانلىق ساقلاش خىزمەت يىغىنى ۋەكىللىرى بىلەن بۇ يەرگە كېلىپ ئېكسكۇرسىيە قىلىپ بولغاندىن كېيىن، بەس - بەستە تەسىراتىنى سۆزلىگەندە، ياقا، نامرات رايۇنلارنىڭ شۇنداق كۆلەمدە يەر تەۋرەشكە چىداملىق ئۆيلەرنى سېلىشى بىر خىل مۆجىزە، شۇنداقلا سوتسىيالىستىك يېڭى يېزا قۇرۇش ئۈچۈن كۈچلۈك ئاساس سالغان دېگەن.^[0]