ياۋا تاشئالما

دەرىخى 

ياۋا تاشئالماياۋا تاشئالما ياغاچ غوللۇق دەرەخ بولۇپ ، ئېگىزلىكى10 -14 مېتىر ، دەرەخ تاجىسى كەڭ ، يۇمىلاق ، يۇمران شاخلىرى ئىنىچكە يۇمران، سىلىندىرسىمان ، تۈكسىز ، تاقىر ، قىزغۇچ قارامتۇل ، كونا شاخلىرى قېنىق قوڭۇر قوڭۇر رەڭلىك بولىدۇ ؛ قىشلىق بىخى تۇخۇم شەكىللىك، ئالدى تەرىپى تەدىرىجى تارايغان شەكىلدە، قىزغۇچ قارامتۇل . يوپۇرمىقى ئېللىپس ياكى تۇخۇم شەكىللىك ، ئۇزۇن 3-8 سانتىمېتىر، كەڭلىكى 2 - 3.5 سانتىمىتېر ، ئالدى تەرىپى تەدىرىجى تار، قۇيرۇقسىمان ئۇچلۇق ، تۈۋى قىسمى شىنا شەكىللىك ياكى يۇمىلاق شەكىللىك ، گىرۋەكلىرى ئىنچىكە ئۇچلۇق ھەرە چىشسىمان ، يۇمران ۋاقتىدا سەل تۈكلۈك قىسقا يۇمشاق تۈكچىلەر بولىدۇ؛ يوپۇرماق سېپى ئۇزۇن 2-5 سانتىمېتىر، ھەمراھ يوپۇرمىقى نېپىز ، تىمىنە شەكىللىك ، ئۇزۇنلىقى تەخمىنەن 3 مىللىمىتىر ، پۈتۈن گىرۋەكلىك.

چېچىكى

ياۋا تاشئالمىنىڭ كۈنلۈكسىمان گۈل چېچىكى رېتىدە 6 تال گۈلى بار، ئۇمۇمىي ساپىقى يوق ، كىچىك شاخ ئۇچىدا توپلىشىپ ئۆسىدۇ ، دىئامېتىرى  5-7 سانتىمېتىر؛ گۈل سېپى ئىنچىكە ئۇزۇن ، 1.5 - 4 سانتىمېتىر ، تۈكسىز ، تاقىر ، يىپسىمان تېمىنە شەكىللىككىچە ، گۈلىنىڭ دىئامىتىرى 3 - 3.5 سانتىمىتىر ؛ كاسا نەيچىسى سىرتتا تۈكسىز بولىدۇ ؛ خەنجەر شەكىللىك گۈل كاسسا ياپرىقى ، ئالدى تەرىپى تەدىرىجى تارايغان تولۇق گىرۋەكلىك ، ئۇزۇنلىقى 5-7 مىللىمېتىر، سىرتى تۈكسىز ، ئىچكى يۈزى تىۋىت تۈكچىلىرى بىلەن قاپلانغان، ئۇزۇن گۈل كاسا نەيچىسى ، گۈل تاج ياپراقچىلىرى تەتۈر تۇخۇم شەكىللىك بولۇپ ، ئۇزۇنلۇقى 2 - 2.5 سانتىمىتىر ، ئالدى ئۇچى يۇمۇلاق كېلىدۇ ، تۈۋى قىسمىدا قىسقا پەنجىلىك ، ئاق رەڭلىك. 

مېۋىسى 

ياۋا تاشئالماياۋا تاشئالمىنىڭ مېۋىسى يۇملاق ، دىيامىتىرى 8-10 مىللىمېتىر، قىزىل ياكى سېرىق رەڭلىك، مېۋە ساپىقى ئۇزۇن 3-4 سانتىمېتىر ، 4-6-ئايلار چېچەكلەش مەزگىلى، 9-10-ئايلار مېۋىلەش مەزگىلى. ئۇرۇق چىقىش نىسبىتى % 4.4 ، ئۇرۇقى كىچىك ، مىڭ تال ئۇرۇق ئېغىرلىقى 6.7 گىرام ، ھەر كىلوگرام ئۇرۇقى  14 - 150 مىڭ تال ئۇرۇق بولىدۇ. مېۋە دانىسى ئۇششاق ، رەڭگى سېرىق ، كۈن تەگكەن تەرىپى قىزىرىدۇ . تەمى چۈچۈمەل ، مېۋىسىدىن مۇراببا ياسىسا بولىدۇ .

ياۋا تاشئالما تاغ باغرىدىكى كەڭ يوپۇرماقلىق ئورماندا ۋە تاغ جىلغىسى، چاتقاللىق ئىچىدە ، دېڭىز يۈزىدىن ئېگىزلىكى 50-1500  مېتىر ئېگىز جايلاردا ئۆسىدۇ. سوغۇققا چىدامچانلىقى ناھايىتى كۈچلۈك ، بەزى تۈرلىرىنىڭ قۇۋۋەتسىز يەرلەرگە چىداملىقى ، شورغا چىداملىقى يۇقىرى، يىلتىزى چوڭقۇر، دەرەخنىڭ ئۆمىرى ئۇزۇن  بولىدۇ .

ياۋا تاشئالماجۇڭگونىڭ لياۋنىڭ ، جىلىن ، خېيلوڭجياڭ ، ئىچكى مۇڭغۇل ، خېبېي ، شەنشى ، شەندۇڭ ، سەنشى ، گەنسۇ قاتارلىق جايلاردىن ، تاغ باغرىدىكى كەڭ يۇپۇرماقلىق ئورماندا ۋە تاغ جىلغىسى تۇتۇق چاتقاللىق ئىچىدە ، دېڭىز يۈزىدىن ئېگىزلىكى 50-1500 مېتىر ئېگىز جايلارغا تارقالغان. موڭغۇليە، چاۋشيەن، روسىيەنىڭ سىبىرىيە قاتارلىق جايلىرىغا تارقالغان .^[0]