غالىبىيەت داۋان

غالبىيەت داۋان يەنى سارداۋان، يەنە مۇز داۋىنى دەپ ئاتىلىدۇ. 1952-1954-يىللىرى ئوتتۇرسىدا، چېگرا بىخەتەرلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات ئۈچۈن، گېنېرال ۋاڭ جېن ماۋ جۇشى نىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە بۇ يەردە تاشيول ياساتقان. دېڭىز يۈزىدىن ئېگىزلىكى 4280 مېتىر. يېقىن ئەتراپتا تەڭرىتاغ 1-نومۇرلۇق مۇزلۇقى، 2-نومۇرلۇق مۇزلۇقى ۋە 3-نومۇرلۇق مۇزلۇقى، مۇز داۋان تاغ ئېتىكى بار. تەڭرىتاغنىڭ ئوتتۇرا قىسمى دېڭىز يۈزىدىن ئېگىزلىكى 3500 مېتىردىن ئاشىدۇ، مەڭگۈلۈك توڭ قەۋەت بار. يېپىنچا قاتلام 4-سىستېما مۇز رايونى پارچىلانغان. پارچىلانغان تاغ قاتناشقا نىسبەتەن بىرقەدەر چوڭ يوشۇرۇن ئاپەت بولۇپ قالغان.

پۈتكۈل مەڭگۈلۈك مۇزلۇقلار يوقالغاندىن كېيىن قېپقالغان مۇز داۋىنى تەرىپىدىن تاشلارنىڭ يىغىلىشىدىن تەركىب تاپقان، تاش شامال گەۋدىلىك مۇز قاتمۇقات مۇھاسىرىنى بۆسۈپ ئۆتكەن لېكىن بەك ئاجىز بەك ئاسان چېقىلىدىغان بۇلۇپ، قاتمۇقات تاش بىرىگە يبپىشتۇرۇلۇشىدىن شەكىللەنگەن.

داۋانىنىڭ ئوڭ تەرەپتىكى 1-نومۇرلۇق ۋە 2-نومۇرلۇق مۇزلۇقى، 3-نومۇرلۇق مۇزلۇقى سول تەرەپتە، خۇددى بىر غايەت زور ئاق قۇش بىلەن تاغ ناھايىتى يېقىن تۇرغاندەك كۆرۈنىدۇ.

غالبىيەت داۋىنى ئۈرۈمچى ناھىيەسى نىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكىدە.

تەڭرىتاغ مۇزلۇق تارىخى ئۇزۇن، ھازىرغىچە مىليون يىللار، مۇزلۇقلار ئەتراپىدا ئىقلىمىغا مۇئەييەن تەسىر كۆرسىتىدۇ. يەنە دېڭىز يۈزىدىن بىر قەدەر ئېگىز، يىللىق توڭ توپا قاتلىمى بار.

كىلىمات بىر قەدەر ناچار، ھەر يىلى 5-6-ئايلار قاتناشنىڭ ئەڭ ياخشى پۇرسىتى. تەلەي كەلمىسە، 5-6 ئايلاردا تۇمان قاپلاپ، قار يېغىپ تاغ يولى توسۇلۇپ قالىدۇ.

مۇز داۋاننىڭ ئورنى تەڭرىتاغنىڭ ئوتتۇرا قىسمى، دېڭىز يۈزىدىن ئېگىزلىكى 3500 دىن  يۇقىرى، مەڭگۈلۈك توڭ قەۋەت بار. يېپىنچا قاتلام 4-سىستېما مۇز رايونى. ئاساسلىقى تەركىبىدە سېغىزسىمان توپا، قۇمسىمان، ئۇۋاق قۇم، شېغىل تاشلار قەۋىتى. ئۇل تاشلاردىن ئاساسلىقى گنېيىس، دىئورىت قاتارلىقلار بار

بۇ رايوننىڭ يەر يۈزى بىلەن بولغان ئارىلىقى تەخمىنەن 1.5 مېتىر ئىچىدە پەسىللىك ئېرىگەن مۇز قاتلىمى، تۆۋەن يەر قېلىنلىقى 100 مېتىر. يەر قاتلىمى تېمپېراتۇرىسى ℃5-. تاغ گەۋدىسى بىر قەدەر پارچىلانغان، يېرق يەر بەلبىغىقا تەۋە. ^[0]