ھېڭ

ھېڭھېڭ بولسا كۈنلۈكسىمان گۈللۈكلەر ئائىلىسىدىكى كۆپ يىللىق سامان غوللۇق ئۆسۈملۈكنىڭ سۈتسىمان يىلىمى بۇلۇپ،بۇ رەتسىز، ئۆلچەمسىز مۇنەكسىمان كېلىدۇ، سىرتقى يۈزى قوڭۇر سېرىق، ھۆل ۋاقتىدا رەڭگى سۇسراق، مايلىق، مەلھەم شەكىلدە بولغانلىرى قويۇق، يېپىشقاق، ئىچى كۈلرەڭگە مايىل ئاق رەڭلىك كېلىدۇ. تەمى ئاچچىق بولۇپ، ناھايىتى ئۆتكۈر سامساققا ئوخشاش پۇراققا ئىگە، چاينىسا كۆيگەندەك سېزىم بولىدۇ،ياز ياكى كۈز پەسلىدە ھىڭ دەرىخىدىن ئېقىپ چۈشكەن يىلىمىنى يىغىۋېلىندۇ. شىنجاڭنىڭ ئىلى ۋىلايىتىدىن بىر قەدەر كۆپ چىقىدۇ.

باھ، نېرۋا، پەي، بالىياتقۇ، تۇخۇمداننى قۇۋۋەتلەش، غەيرى تەبئىي بەلغەم خىلىتىنى تەڭشەش، توسالغۇلارنى ئېچىش، يۇمشىتىش، تارقىتىش، قاننى جانلاندۇرۇش ، يەل تارقىتىش، ھەيىزنى راۋانلاشتۇرۇش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە.

خاس تەسىرى

پەي،مۇسكۇل ۋە نېرۋىلارنى قۇۋۋەتلەش، ئۇلاردىكى ماددا ئالمىشىشنى ياخشىلاش.

ئەكىس تەسىرى

مېڭە، جىگەرگە زىيانلىق

فارماكولوگىيلىك تەسىرى

.ھايۋانات تېنىدە ئانىلىق ھورمۇن ئېشىپ كەتكەندە بالياتقۇغا نىسبەتەن تورمۇزلاش تەسىرى بار، ھايۋانات تېنىدە، پېروگېسېتېرون مىقدارى ئېشىپ كەتكەندە بالياتقۇغا نىسبەتەن قوزغىتىش تەسىرى بار. 2.زىيادە سېزىمچانلىق، ياللۇغلىنىشقا قارشى تۇرۇش تەسىرىگە ئىگە . 

 ھېڭنىڭ ئاساسلىق تەركىبى ئۇچۇچان ماي،رېزانا، دەرەخ يىلىمىدىن ئىبارەت. تەركىبىدىكى ئۇچۇچان ماي %20.74، ئۇنىڭدىن باشقا تەركىبىدە كۇمارىين(coumarin) ، فارنىسىفىرول (Farnesiferol) ،ABC كامدونۇل (Kamdonol)، ئاسـسـافوتىـدىـن (Assafoetidin) ،فىـرولىـك كىـسـلاتا ئېـسـتىـرى (Ferulic acid ester)، فېرولىك كىسلاتا (Ferulic acid)  قاتارلىقلار بار .

ھېڭ1. ھېڭدىن 7 گرام، زەيتۇن يېغىدىن 15 گرام ئېلىپ ، ھېڭنى ئېزىپ تالقان قىلىپ ، زەيتۇن يېغى بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ، تىمىتما تەييارلاپ قۇلاققا تېمىتسا قۇلاق ئېغىرلىققا شىپا بولىدۇ.

2. ھېڭدىن 3 گرام ، ئۇد سەلبتىن 10 گرام ئىلىپ  سىركىگە سۈرۈپ، گەجگىگە زىماد قىلسا سەرئى كېسىلىگە شىپا بولىدۇ.

3. ھېڭدىن 1 گرام ، قارا مۇچتىن 10 گرام ، مۇرمەككىدىن 5 گرام ئېلىپ ، سۇپۇپ قىلىپ ئىچىپ بەرسە ھەيىزنى راۋانلاشتۇرىدۇ .

4. ھېڭ، ئۇستى قۇددۇس، بادرەنجى بۇيا، ئىزخىر، ئاقىر قەرھا، ئىگىر قاتارلىقلارنى تەڭ مىقداردا ئىلىپ تالقان تەييارلاپ، ھەسەل بىلەن مەجۈن ياساپ مۇۋاپىق مىقداردا ئىستېمال قىلىپ بەرسە پالەچ، لەقۋا، رەئىشە كېسەللىرىگە شىپا بولىدۇ 

دورىلىق ئورنى

ئۆسۈملۈك ھېڭىنىڭ سۈتسىمان يىلىمى.

مىقدارى 

0.5 ~2 گرامغىچە

ساقلاش 

قۇرۇتۇپ قاتۇرۇپ، سالقىن، قۇرغاق جايدا ساقلىنىدۇ .

تۈزەتكۈچىسى

بەدىيان، بىنەفشە ، ئالما سۈيى، ئاچچىق،تاتلىق ئانار سۈيى،

ئورۇنباسارى

جاۋشىر، ئەنجىدان.

مەجۇنى ھېڭ، سۇپۇپى ھېڭ.

باھ،پەي ئاجىزلىقى، سوغۇقتىن بولغان باش ئاغرىقى، ئۇنۇتقاقلىق، پالەچ، لەقۋا، ئىستىرخا، رەئىشە، سەرئى، ھەيىز تۇتۇلۇش، قۇلاق ئېغىرلىق،رىماتىزىم قاتارلىق ئىشلىتىلىدۇ .

كېلىش مەنبەسى (ئەسەر)

ئۇيغۇر تېبابىتى خام دورىلار ئىلمى2 (شىنجاڭ تېببي ئۇنۋېرسېتىتى تولۇق كۇرۇس نۇسخسى) . ^[0]