زىرە

بۇ كۈنلۈكسىمان گۈللۈكلەر ئائىلىسىدىكى بىر يىللىق سامان غوللۇق ئۆسۈملۈك زىرىنىڭ قۇرۇتۇلغان پىششىق مېۋىسى بولۇپ، «زىرە» نامىدا دورىغا ئىشلىتىلىدۇ. شەكلى تار سوقىچاق، تۇخۇم شەكىللىك،ئىككى ئۇچى سەل ئېگىلگەن بولىدۇ، سىرتقى يۈزى، كۈل رەڭگە مايىل سارغۇچ يېشىل رەڭلىك، تەمى سەل ئاچچىق، ئالاھىدە خۇش پۇراق كېلىدۇ.

شىنجاڭدا ئۆستۈرۈلىدۇ، ئۇندىن باشقا ئەرەبىستان، ھىندىستان پاكىستان قاتارلىق ئەللەردىمۇ ئۆستۈرۈلىدۇ.

خىميىۋىلىك تەركىبى

مېۋىسىدە تەخمىنەن ئۈچ پىرسەنت ئۇچۇچان ماي بار. ماينىڭ ئاساسى تەركىبى كۇمىنالدىھدى (Cuminaldehyde)، كۇمىنىل ئالكۇھۇل (Cuminyl acchol) قاتارلىقلاردىن ئىبارەت.

يەل تارقىتىش، غەيرىي تەبىئىي بەلغەم خىلىتىنى تەڭشەش، توسالغۇلارنى ئېچىش، ئاشقازاننى قىزىتىش، جىگەر ۋە ئۈچەينى كۈچلەندۈرۈش، بۇزۇق ماددىلارنى تارقىتىش، ئارتۇق ھۆللۈكنى قۇرۇتۇش، سۈيدۈك ۋە ھەيزنى راۋانلاشتۇرۇش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە.

ئورۇنباسارى

ئاقمۇچ، كالىي زىرە.

ۋەكىل خاراكتېرلىك پىششىق دورا ياسالمىسى

جاۋارىش كۇمۇنى، جاۋارىش زەرئۇنى، جاۋارىش مەستىكى.

مېۋىسى (ئۇرۇقى) ۋە ئۇچۇچان مېيى يەل ھەيدەيدۇ، نېرۋىنى كۈچەيتىدۇ ۋە ئاشقازاننى قۇۋۋەتلەيدۇ، بۇنىڭ ئىچىدىكى ئۇچۇچان ماي گرام مۇسپىي باكتېرىيە ۋە زەمبۇرۇغ قاتارلىقلارنى كۈچلۈك تورمۇزلاش تەسىرىگە ئىگە.

ئەكىس تەسىرى

ئۆپكىگە زىيان قىلىدۇ.

تۈزەتكۈچىسى

كەتىرا، بادام مېغىزى.

ئاشقازان سوۋۇپ كېتىش، ئاشقازان تۆۋەنلەش، ھەزىم ئاجىزلىقى، قورساق ئېسىلىش،ئىشتىھاسىزلىق، ھەزىم بۇزۇلۇش، ئىچ سۈرۈش، سۆزنەك، سۈيدۈك تۇتۇلۇش، ھەيز تۇتۇلۇش، جىگەر، ئاشقازان، بۆرەك ئاجىزلىقى قاتارلىقلارغا ئىشلىتىلىدۇ.

1. قانىسە ۋە مەستىكىدىن 5 گرامدىن، قاقىلە، قەلەمپۇر، زىرە قاتارلىقلاردىن 10 گرامدىن، ناۋاتتىن 15 گرام ئېلىپ سوقۇپ، تالقانلاپ قائىدە بويىچە ئىچىپ بەرسە ئاشقازان سوۋۇپ كېتىش، ئاشقازان تۆۋەنلەش قاتارلىقلارغا شىپا بولىدۇ. 2. قاقىلە، بەدىيان، پوستى تۇرۇنجى، قەلەمپۇر، زەنجىۋىل، زىرە قاتارلىق دورىلارنىڭ ھەربىرىدىن 10 گرامدىن ئېلىپ، چايلىق تەييارلاپ ئىچىپ بەرسە، قورساق ئېسىلىشنى يوقىتىدۇ، ئاشقازاننى قۇۋۋەتلەيدۇ. 3. زىرە، بەدىيان، دارچىن، قەلەمپۇر، زەنجىۋىل، پوستى تۇرۇنجى قاتارلىق دورىلارنىڭ ھەربىرىدىن 10 گرامدىن ئېلىپ چايلىق تەييارلاپ ئىچىپ بەرسە، ھەزىمنى ياخشىلايدۇ.

ياز پەسلىدە مېۋىسى پىشقاندىن كېيىن، ئورىۋېلىنىپ، مېۋىسى ئايرىلىپ، ئەخلىتى تازىلىنىپ پاكىز ئادالىنىپ،ئاپتاپتا قۇرۇتۇلىدۇ. قۇرۇق، ھاۋا ئۆتۈشىدىغان، قۇرۇق يەردە ساقلىنىدۇ.^[0]