كارتېر

كارتېر پاراخوتلار ئارىسىدىكى «قىسقا يۈگۈرۈش چېمپىيونى» ، ئۇنىڭ ئەڭ يۇقىرى سۈرئىتى40 −60 ئۇزېلغا يېتىدۇ، شۇڭا، دېڭىزدىكى چەۋەنداز دېگەن نامى بار.

 كارتېر، ئورۇنلاشتۇرۇلغان ياراغلارنىڭ تۈرىگە ئاساسەن، تورپېدالىق كارتېر، باشقۇرۇلىدىغان سىنارەدلىك كارتېر ۋە باشقۇرۇلىدىغان سىنارەد-تورپېدالىق كارتېر قاتارلىقلارغا ئايرىلىدۇ.

كارتېرنىڭ جۇغى كچىكرەك بولسىمۇ، لېكىن قۇدرىتى كىچىك ئەمەس، رولى ئىنتايىن چوڭ. ئۇ يېقىن دېڭىز دائىرىسىگە تاجاۋۇز قىلىپ كىرگەن چوڭ-ئوتتۇرا تىپتىكى دۈشمەن پاراخوتلىرى، تورپېدا كارتېرلىرى ۋە باشقۇرۇلىدىغان سىنارەد پاراخوتلىرىغا مۇستەقىل سەپ تۈزۈپ ھۇجۇم قىلىپ، شۇنىڭدەك باشقا پاراخوتلار بىلەن ھەمكارلىشىپ ھۇجۇمغا ئۆتۈپ، ھۇجۇم قىلىپ كەلگەن دۈشمەننىڭ چوڭ-ئوتتۇرا تىپتىكى پاراخوتلىرىنى يوقىتالايدۇ. كارتېر بىلەن دۈشمەننىڭ ترانسپورت پاراخوت ئەترىتىگە ھۇجۇم قىلىپ، دۈشمەننىڭ دېڭىز قاتناش ترانسپورت لىنىيىسىگە بۇزغۇنچىلىق قىلىشقا بولىدۇ. كارتېرنىڭ سۈرئىتى تېز، گەۋدىسى كىچىك، يوشۇرۇنۇشى ئەپلىك بولغاچقا، دۈشمەن بازىسىغا، پاراخوت توختىتىش ئورنىغا ئۈنۈملۈك تۇيۇقسىز ھۇجۇم قىلغىلى بولىدۇ، تېيىز سۇ يوللىرى، تار دېڭىز رايونلىرى، خادا تاش رايونلىرى قاتارلىق جايلاردا كارتېر بىلەن مىنا ئورۇنلاشتۇرۇشقا بولىدۇ.

كارتېرلار ئىچىدە قۇدرىتى ئەڭ كۈچلۈكى باشقۇرۇلىدىغان سىنارەدلىك كارتېر بولۇپ، ئۇ تورپېدالىق كارتېرنىڭ ئالاھىدىلىكلىرىگە ۋارىسلىق قىلغان، دېڭىز ئۇرۇشىدا ئىنتايىن مۇھىم ئورۇنغا ئىگە. بىراق، ئۇنى چوڭ-ئوتتۇرا تىپتىكى پاراخوتلار بىلەن سېلىشتۇرغاندا، ئۆزىنى قوغداش ئىقتىدارى ئاجىزراق، بوران، دولقۇنغا تاقابىل تۇرۇش ئىقتىدارى ناچارراق بولۇپ، يېقىن دېڭىز رايونلىرىدا جەڭ قىلىشقىلا ماس كېلىدۇ. 

زامانىۋى كارتېرلاردا باشقۇرۇلىدىغان سىنارەد ياراغلىرى، كىچىك تىپتىكى ئىلغار ئېلېكترونلۇق ئۈسكۈنىلەر، يۇقىرى قۇۋۋەتلىك گاز تۇربىنىسى ۋە سۇ قانىتى، يەل تاپان تېخنىكىسى ئومۇميۈزلۈك قوللىنىلغان بولۇپ، ئۇ باشقۇرۇلىدىغان سىنارەدلەشتۈرۈش، چوڭ تىپلىشىش، يۇقىرى سۈرئەتلىشىش، ئېلېكترونلىشىش يۆنىلىشىگە تەرەققىي قىلىۋاتىدۇ. كارتېرلار كەلگۈسىدىكى دېڭىز ئۇرۇشلىرىدا تېخىمۇ زور رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ.

بۇ خىل گاز قاچىلانغان ماتورلۇق كېمە، ھاۋا قاچىلاش جەريانى پۈتۈنلەي قۇياشقا بېقىنىپ، ھېچقانداق ئارتۇقچە يەل بېرىش قۇرۇلمىسىغا ئىگە ئەمەس. گاز قاچىلانغان بولغاچقا، قۇياش ئېنېرگىيەلىك ئۇسۇلىدا كىرىپ گازنىڭ ھەممىسى ئىسسىق، بۇ گاز كىرىشكە ئەگىشىپ ئۈزلۈكسىز كۆپىيىدۇ، ماتورلۇق كېمە لەيلەپ يۈرىيدۇ، پرىنسىپى ۋە ئىسسىق گاز شارى بىلەن ئوخشىشىپ كېتىدۇ. پەقەت ئېغىرلىقى 230 گرام، ئېلىپ يۈرۈشكە ئەپلىك. 

گاز قاچىلانغان ماتورلۇق كېمە، يەللىك قۇلۋاققا ئورنىتىلىدۇ، گاز قاچىلانغان لەيلىمە كېمىنىڭ ئالاھىدىلىكى : ئالاھىدە قېلىن پىلاستىر بولسا بىر يۇقىرى قاتتىق پلاستىر بولىدۇ، بېنزىن، ياغ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، سوقۇلۇش ۋە قۇرۇغان ئالاھىدىلىكىگە ئىگە، سۈركىلىشكە چىداملىق، ئەڭ ياخشى ئېرىشچانلىققا ئىگە، يەل كامېرى چىداملىق بېسىم ئىقتىدارىنى يۇقىرى كۆتۈرگىلى بولىدۇ، ئۈچ بىخەتەرلىك يەل كامېرى كېمە گەۋدىسى ئىچىدە قوشۇمچە يەل كامېرى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، بۇيرۇق چۈشۈرۈش كېمە تېخىمۇ لەيلىتىش كۈچى تېز سۈرئەتتە قويۇپ، گاز قاچىلانغان تاپشۇرۇۋالغان بۇرمىسىمان شامال ئېغىزى تەسىس قىلىنغان كېمە كورپۇسى بولسا بىخەتەر، شامال ئېغىزى « I » شەكىللىك قوللاش قۇرۇلمىسى، گاز قاچىلانغان كېيىن تېخىمۇ ئازادە ۋە پۇختا ئىككى بېلىق تۇتقىلى دەستىسىنىڭ تىرەك جازىسى بار، قولۋاق تىرەك تۆت ئەتراپى ئارغامچا تۇتۇپ ئېلىپ يۈرەلەيدۇ. 

1.  پۈتۈن كېمە پاسىل ھاسىل بولغان گاز لەيلىتىش كۈچى ھامىلە تەرىپىدىن نەچچە مۇستەقىل يەل كامېرى، ئايرىپ تەسىس قىلىش ناھايىتى يۇقىرى ھاۋا زىچلىقى، ئايرىم گاز ئۆيى بۇزۇلۇپ كەتكەن بولسا باشقا قىسمى يەنىلا يېتەرلىك كۆتۈرۈش كۈچىنى ساقلاپ، قوشنا ئىككى يەل كامېرى، ھەتتا تېخىمۇ كۆپ يەل كامېرى شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا بۇزۇلۇپ كەتكەن بولسا پۈتۈن كېمە يەنىلا مەلۇم لەيلىتىش كۈچىگە ئىگە. 

2 . پۈتۈن چۆكمە كېمە ناھايىتى ياخشى خۇسۇسىيەتكە ئىگە، بىخەتەرلىك جەھەتتىكى ئەڭ چوڭ يۈك كۆتۈرۈش ( چەك )، پۈتكۈل كېمىگە لىق سۇ قويغاندا، يەنىلا يۈزەكى نەرسە. 

3.  گاز قاچىلانغان كېمە ئىككى تەرىپىدە لەيلىتىش كۈچى بولغاچقا، دىرىژابىل گەۋدىسىنىڭ توغرا يۆنىلىشلىك يانتۇ سۇغا دەرىجىسى ناھايىتى كىچىك بولۇشى مۇمكىن، ئۇنىڭ ئۈستىگە مەھسۇلات لايىھىلەش ۋە ياساش جەريانىدا مەخسۇس مۇقىملىقنى سىناش كاپالەتلىك قىلىش ، شۇڭا ئەڭ چوڭ يۈك تەقدىردىمۇ، بىر قەدەر چوڭ بوران ) ، ئۇ ھەم توغرا يۆنىلىشلىك ئۆرۈلۈش ئىقتىدارىغا ئىگە. 

4. گاز قاچىلانغان كېمە بىلەن ياغاچ، ئاليۇمىن بىرىكمىسى , ئەينەك پولات كېمە بىلەن سېلىشتۇرغاندا ، كۆپتۈرمە كېمە ئاجرايدىغان يېشىم ساقلاش ۋە جانلىق يۆتكەپ، سوقۇلۇش بۇففېر رولى ھەمدە زاپاس چىرىشكە قارشى تۇرۇش، بۇ گاز قاچىلانغان كېمە ئىنتايىن يەڭگىل بولغاچقا، مەيلى ئات كۈچى ئوخشاش ياكى ئوخشاش سۈرئەت بىلەن سېلىشتۇرغاندا، ئۇنىڭ سۈرئىتى ۋە ماي سەرپىياتى ئىقتىسادىي جەھەتتە ياخشى بولغان باشقا كىچىك قولۋاق.  

دىرىژابىل ئاساسلىقى كېمە گەۋدىسى، ھەركەتلەندۈرگۈچ مېخانىزىمى بولۇپ كەلدى، قۇيرۇق قانات ۋە ئاسما بۆلمىدىن تەركىب تاپقان. كېمە گەۋدىسىنىڭ گاز خالتىسىغا ھاۋادىن يېنىك بولغان ھىدروگېن ياكى گېلىي گازى - بولغان لەيلىتىش گازى، ئۇ ئۇچرايدىغان ھاۋانىڭ لەيلىتىش كۈچىدىن پايدىلىنىپ، دىرىژابىل ئاندىن لەيلىمە بوشلۇقتا ھەركەت قىلالايدۇ.  ^[0]