كەلكۈن

كەلكۈنكەلكۈن قارا يامغۇر، تېز ئېرىگەن قار-مۇز سۈيى،بورانلىق تاشقىن قاتارلىق تەبىئىي ئامىل كەلتۈرۈپ چىقارغان دەريا - كۆل سۇ مىقدارى تېز كۆپىيىدىغان ياكى سۇ ئورنى شىددەت بىلەن ئۆرلەيدىغان، بىر خىل تەبىئەت ھادىسىسى، تەبىئىي ئاپەت.

كەلكۈن پەيدا بولىدىغان رايونلارنىڭ ئوخشىماسلىقىغا ئاساسەن، ئومۇمەن  دەريا كەلكۈنى، دېڭىز كەلكۈنى ۋە كۆل كەلكۈنى قاتارلىقلارغا ئايرىلىدۇ. 

دەريا كەلكۈنى

بىۋاسىتە شەكىللىنىش سەۋەبىگە ئاساسەن، قارا يامغۇر كەلكۈنى، قار سۈيى كەلكۈنى، شۈرمەل مەنبەلىك كەلكۈن، مۇزلۇق كەلكۈنى، تۇغاننى بۇزغۇچى كەلكۈن، تۇپراق سىيرىلىپ چۈشىدىغان كەلكۈن دەپ ئايرىشقا بولىدۇ. ئۇنىڭ ئاساسلىق ئالاھىدىلىكى روشەن كەلكۈن ئېقىن شەكىللىنىش بىلەن قوشۇلۇش جەريانى، كەلكۈن تارقىلىش، كەلكۈن ساقلاش بىلەن كەلكۈن توسقۇنلۇققا ئۇچراش، كەلكۈن بىللە ئېلىپ ماڭغان لاي-لاتقا، كەلكۈن دەۋرىيلىكى  ۋە تاسادىپىيلىق قاتارلىق مەسىلىلەردە ئىپادىلىنىدۇ.

دېڭىز قىرغىقى كەلكۈنى  

ئاساسلىق سەۋەبى بولسا ئاتموسفېرالىق كاشىلا، دېڭىز نەملىكىنىڭ ئاسترونومىيىلىك كۆتۈرۈلۈشى، دېڭىز ئاستى تەۋرىشى، دېڭىز ئاستى يانار تاغ پارتلاش قاتارلىق ئامىللاردىن شەكىللىنىدۇ. ئاسترونومىيىلىك تاشقىن،بورانلىق تاشقىن، تەيفېڭ بورىنى، دېڭىز تاشقىنى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. 

كۆل كەلكۈنى

 دەريا، كۆل سۈيى مىقدارىنى ئالماشتۇرۇش ياكى كۆل يۈزى مېتېئورولوگىيە ئامىلى سەۋەبىدىن ياكى ئىككىسى بىر ۋاقىتتا رول ئوينىغاندا كۆل كەلكۈنى يۈز بېرىدۇ.

ئادەتتىكى كەلكۈن :  قايتا پەيدا بولۇش مەزگىلى 10 يىلدىن تۆۋەن. 

بىر قەدەر چوڭ كەلكۈن : قايتا پەيدا بولۇش مەزگىلى 10 ~ 20 يىل بولىدۇ. 

چوڭ كەلكۈن : قايتا پەيدا بولۇش مەزگىلى 20 ~ 50 يىل بولىدۇ. 

پەۋقۇلئاددە زور كەلكۈن : قايتا پەيدا بولۇش مەزگىلى 50 يىلدىن ئاشمايدۇ. 

كەلكۈن1. شۇ جايدىكى تېلېۋىزىيە، رادىئو قاتارلىق ئاخبارات ۋاستىلىرى تەمىنلىگەن كەلكۈن ئۇچۇر بىلەن، ئۆزىنىڭ تۇرغان ئورنى ۋە شەرتىنى بىرلەشتۈرۈپ، سوغۇققانلىق بىلەن تاللاپ ، پاسسىپ ۋەزىيەتنى ئۆزگەرتىش. 

2. يول بەلگىسى ئېنىق تونۇپ، چېكىنىش لېنىيىسنى ۋە نىشاننى  ئېنىق بېكىتىش، يولنى خاتا مېڭىپ ساقلىنىش كېرەك. 

3. يېتەرلىك يېمەكلىك، ئىچىملىك سۇ ۋە كۈندىلىك تۇرمۇش بۇيۇملىرىنى تەييارلاش.^[0]