دۇنيانىڭ خوجىدالىرى

kanjebatur

دۇنيانىڭ خوجىدالىرى

        1.تىراي گىۋ خالىۋدان لىي(Trygve Halvdan Lie ).تىراي گىۋ.(نورۋىگىيەلىك)1946-يىلى2-ئاينىڭ بىرىنچى كۇنىدىن،1952-يىلى11-ئاينىڭ10-كۇنىگىچە ب د ت نىڭ باش كاتىۋى بولغان.ئۇ ب د ت نىڭ باش كاتىۋى بولغان ۋاقىتتا ب د ت نىڭ بىناسىنىڭ سېلىنىشىغا يىتەكچىلىق قىلغان.ئىسرائىلىيەنىڭ دۆلەت بولۇپ قۇرۇلىشى،1-قىتىملىق ئوتتۇرا شەرق ئۇرۇشى،چاۋشىيەن ئۇرۇشى قاتارلىق مەسىلىلەرنى ھەل قىلغان.ئۇ باش كاتىپ بولغان كۇندىن باشلاپلا ب د ت نىڭ ئامرىكا،سوۋىت قاتارلىق چوڭ دۆلەتلەرنىڭ ئويۇنچۇقى بولۇپ قىلىشنىڭ ئالدىنى ئىلىش ئۇچۇن ،ياۋروپادىكى كىچىك دۆلەتلەرنىڭ خەلىقئارالىق مەسىلىلەردە ئۆز كۆز قارىشىنى ئۇتتۇرىغا قويىشىدا تۇرۇتكىلىك رول ئوينىغان.جۇڭگۇ ئىنقىلابىي غەلبە قىلغاندىن كېيىن،جۇڭگۇغا تەيۋەننىڭ ئەمەس،چوڭ قۇرۇقلىۇق ھۆكىمىتىنىڭ  ۋەكىل بولىشى كىرەكلىكىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ ئامرىكىنىڭ نارازىلىقىنى قوزغىغان.چاۋشيەن ئۇرىشى پارتىلىغاندىن كېيىن ،سوۋىت ئىتتىپاقى ئۇنىڭ چاۋشىيەگە ب د ت نىڭ قوشۇن چىقىرىشىغا قوشۇلغانلىقىغا نارازى بولۇپ،ئۇنىڭ ۋەزىپىسىدىن ئىستىپا بىرىشىنى،بولمىسا ب د ت دىن چىكىنىپ چىقىپ ئايرىم بىر ب د ت قۇرىدىغانلىقىنى جاكارلىغان.شۇنىڭ بىلەن ئۇ ئىككىنچى قىتىملىق ۋەزىپە ۋاقتى توشماي تۇرۇپ ۋەزىپىسىدىن ئىستىپا بەرگەن.
        2.داگ ھاممار(Dag Hjalmar Agne Carl Hammarskj?ld )شىۋىتسىيەلىك بولۇپ،1953-يىلى 4-ئاينىڭ10-كۇنىدىن1961-يىلى9-ئاينىڭ18-كۇنىگىچە ب د ت نىڭ باش كاتىۋى بولغان.داگ ھاممار سياسىيغا ناھايتتى ماھىر بولۇپ،ئۇنىڭ سىياسيونلار ئىچىدىكى سىياسىيون دەپ نامى بار.ئۇ تۇنجى بولۇپ تىنىچلىق ساقلاش قىسمىنى قۇرغان،<ۋاكسىنا ھەركىتى>نى ئۇتتۇرىغا قويغان.ئۇ  ئۇچىنچى دۇنيا ئەللىرىنى،ئىتتىپاق تۇزمەيدىغان دۆلەتلەرنى قوللىغان.ب د ت دەسلەپتە قۇرۇلغاندا 54دۆلەت بار بولۇپ ،ئۇ كاتىپ بولغان ۋاقىتتا دۆلەتنىڭ سانى90نەچچىگە يەتكەن.مىللىي مۇستەقىللىقنى قولغا كەلتۇرگەن دۆلەتلەرنى قوللىغانلىقى ئۇچۇن ئامرىكا،ئەنگىلىيە،فىرانسىيە قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ چېشىغا تىگىپ قويغان.1961-يىلى9-ئاينىڭ 18-كۇنى گانگودا ئايروپىلانغا ئولتۇرۇپ قايتىشىدا ئايروپىلان پارتىلاپ كېتىپ قازا قىلغان.(ئاز بولمىغان كىشىلەر بۇنى ئامرىكىنىڭ سۇيقەستى دەپ قارايدۇ،ب د ت قىسىملىرى نەق مەيدانغا بىرىشتىن بۇرۇن ،ئامرىكا ئارمىيەسى نەق مەيداننى تازلىۋەتكەچكە ب د ت بۇ ئىشنى تەكشۇرۇشكە ئامالسىز قالغان.ئامرىكا بۇ ئىشنى باھانە قىلىپ يەرلىك قوراللىق كۇچلەرنى قىرىۋەتكەن.)
      3.ئۇ زەنىت(U Thant )بىرمادىن،1961-يىلىدىن1971-يىلىغىچە ۋەزىپە ئۆتىگەن.ئۇمۇ ئوخشاشلا ئۇچىنچى دۇنيا ئەللىرىنىڭ مۇستەقىللىقىنى قوللىغان.ھەم ب دت ئۇنۋىرسىتىنى قۇرغان.
        4.كۇرت ۋالدخىم(Kurt Waldheim )،ئاۋىستىرىيەدىن.ئۇ 1972-يىلىدىن1981-يىلىغىچە ب د ت نىڭ باش كاتىۋى بولغان.ئۇ باش كاتىپ بولغان مەزگىلدە جۇڭگۇنىڭ ب د ت دىكى ئورنى ئەسلىگە كەلگەن.1981-يىلى يەنە بىر قېتىم باش كاتىپ بولۇشنى تەلەپ قىلغان.جۇڭگۇ رەت قىلغان.(خەۋپسىزلىك كىڭىشىدىكى بەش دۆلەتنىڭلا باش كاتىپنى رەت قىلىش ھوقۇقى بار).كىتاپتا نىمە ئۇچۇن جۇڭگۇنىڭ رەت قىلغانلىقىنى دىمەپتۇ،پەرىزىمچە ئۇ جۇڭگۇ-ۋىتنام ئۇرىشىدا جۇڭگۇنى ئەيىپلىگەن بولسا كىرەك.
.<دۇنيانىڭ خوجىدارى>دىگەن كىتاپتىن ئىلىندى.(世界管家).داۋامى ئىنكاس شەكلىدە يوللىنىدۇ.

makit

ھازىر بارغانسېرى رولى قالمغىلى  تۇردى بۇ  ب د ت نىڭ  .  دۆلتمىزىمۇ خەپسىزلىك كېڭشدىكى بەش دۆلەتنىنىڭ بىرسى تۇرۇپ  ھۇقۇقى تۇرۇپ دائىم  ھۇقۇقىنى  يۇرگۇزەلىمەيۋاتىدۇ .   ئاۋازغا قويۇشتا  دۆلىتمىز دائىم ياكى قارشى ئاۋاز بەرمەي  ياكى قوللماي ھۇقۇقدىن ۋاز كىچدىكەن . بۇ نداق ھۇقۇقىنىڭ بولغندىن بولمغىنى ياخشى . مەسلەن . قىرمىنى ئاۋازغا قويۇشتا ۋاز كەچىتى ،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،،يەنە بىر مۇنچلغان ۋاز كىچشلەر بار ،،،،،،،،،

kanjebatur

makit يوللىغان ۋاقتى  2014-4-3 13:38
ھازىر بارغانسېرى رولى قالمغىلى  تۇردى بۇ  ب د ت نىڭ  .  دۆ ...

ئۇنداق قىلىشىدىكى سەۋەپ ھوقۇقىنى ئىشلىتەلمەيۋاتقانلىقىدا ئەمەس،ئىككىلا تەرەپكە يامان بولماسلىق ئۇچۇن.نەچچە يىلنىڭ ئالدىدا تەيۋەندە بىرسى ئومۇمىي خەلىق ئاۋازغا قويۇپ مۇستەقىل دەپ داۋراڭ ساپتى،جۇڭگۇ قاپاق تۇرۇپ ئۇنى قوللىماقچى بولغان دۆلەتلەرنى قورقۇتۇپ،ئۇ ئىشنى بىسىقتۇردى.

nawkeran

ب د ت  خەپسىزلىك كېڭشدىكى بەش دۆلەت مۇقۇم بۇلامدۇ ياكى ئالمىشىپ تۇرامدۇ ؟ ئالمىشىىش ۋاقتى قانچە يىل بۇلدۇ؟  قايسى بەش دۆلەت ئۇ ؟

kanjebatur

nawkeran يوللىغان ۋاقتى  2014-4-3 18:25
ب د ت  خەپسىزلىك كېڭشدىكى بەش دۆلەت مۇقۇم بۇلامدۇ ياكى  ...

ب د ت خەۋىپسىزلىك كىڭىشىگە دائىمىي ئەزا بەش دۆلەت جۇڭگۇ،ئامرىكا،روسىيە،فىرانسىيە،ئەنگىلىيە.بۇلار ئالماشمايدۇ،ب د ت قۇرۇلغاندىن تارتىپ شۇ پىتى.ئۇنىڭدىن باشقا ب د ت خەۋىپسىزلىك كىڭىشىگە ۋاقىتلىق ئەزا ئون دۆلەت بار.ۋاقىتلىق ئەزا دۆلەتلەر نەچچە يىلدا بىر ئالمىشىدۇ،دائىم ۋاقىتلىق ئەزا دۆلەت بولىدىغىنى ھىندىستان(7قېتىم ۋاقىتلىق ئەزا بولغان)،ياپۇنىيە،گىرمانىيە،بىرازىلىيە،ھىندىنوزىيە،ئارگىنتىنا.ئۇنىڭدىن باشقا ئەرەپ دۆلەتلىرىدىن ھەر  يىلى بىر دۆلەت ئالمىشىپ ئەزا بولىدۇ.90-يىللاردا ب د ت غا ئەزا دۆلەتلەر بىلەت تاشلاپ ياپۇنىيە بىلەن گىرمانىيەنى خەۋىپسىزلىك كىڭىشىگە دائىمىي ئەزا دۆلەت بولۇشىنى بىكىتكەن.بىراق خەۋپسىزلىك كىڭىشىگە ئەزا بەش دۆلەت قالغان 180نەچچە دۆلەتنىڭ قارارىنى رەت قىلدى.

kanjebatur

5.جاۋېئىر كۇللار(Javier Perez de Cuellar )پىرۇدىن،ئۇ 1982-يىلىدىن1991-يىلىغىچە ب د ت نىڭ باش كاتىۋى بولغان.جاۋېئىر باش كاتىپ بولغان مەزگىلدە لاتىن ئامرىكىسىنىڭ  ئامرىكىنىڭ ئارقا ھويلىسى ئەمەس،بەلكى لاتىن ئامرىكىلىقلارنىڭ ئامرىكىسى بولىشىغا كۇچىگەن.لاتىن ئامرىكىسنىڭ بىر گەۋدىلىشىنى ئىلگىرى سۇرگەن.ئۇ ئىككىنچى قېتىم ۋەزىپە مۇددىتى توشقاندىن كېيىن،پىرۇغا قايتىپ زۇڭتۇڭ سايلىمىغا قاتناشقان.
6.بوتروس گالىي(Boutros Boutros-Ghali )مىسىردىن،1992-يىلىدىن 19996-يىلىغىچە ب د ت نىڭ باش كاتىپى بولغان.گالى باش كاتىپ بولغان كۇندىن باشلاپ ب د ت دا ئىسلاھات ئىلىپ بارغان،بىر قىسىم ئادەملەرنى قىسقارتقان.بىر قىسىم ئورگانلارنى بىكار قىلغان،يىڭىدىن بىر قىسىم ئورگانلارنى تەسىس قىلغان.ئۇنىڭ بىر قاتار ئىسلاھاتىنىڭ تۇرتكىسىدە ب د ت نىڭ چىقىمى ،خىزمەت ئازىيىپ ئۇنىمى يۇقىرى كۆتۇرۇلگەن.1990-يىلى دۆلەتلەرنىڭ سانى 180دىن ئاشقان بولۇپ،ب د ت دەسلەپتە قۇرۇلغان ۋاقىتتىكى 54تىن ئۇچ ھەسسە كۆپەيگەن.شۇنداق بولغاچقا گالى ‹دۆلەت ئۇستىدىكى دۆلەت›نى (خەۋسىزلىك كىڭىشىگە ئەزا بەش دۆلەتنى دىمەكچى)كۆپەيتىشنى ئوتتۇرىغا قويغان.ھەم ئەينى ۋاقىتتا ئىقتىسادى ناھايتتى تەرەققىي قىلغان،دۇنيا ئىقتىسادىغا بىۋاستە تەسىر كۆرسىتەلەيدىغان ياپۇنىيە بىلەن گىرمانىيەنىڭ خەۋسىزلىك كىڭىشىگە ئەزا بولىشىنى قوللىغان.بىراق بەش دۆلەت ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىنى پاش قىلىپ رەت قىلغان.ئۇنىڭدىن باشقا ئۇ پەلەستىن مەسلىسىگە ئىنتايىن كۆڭۇل بۆلگەن بولۇپ،ئەراپات بىلەن لابىننىڭ تىنىچلىق سۆھبىتى ئىمزالىشىغا،پەلەستىن ئاپتونومىيە ھۆكىمىتىنىڭ قۇرۇلىشىدا ئىلگىرى سۇرۇش رولىنى ئوينىغان.ئۇنىڭدىن باشقا گالى ئامرىكا ھۆكىمىتىنىڭ ئوتتۇرا شەرق مەسلىسىگە قول تېقىشىنى،ب د ت نىڭ ماقۇللىقىدىن ئۆزگۇزمەي تۇرۇپ ھەر قايسى رايونلاردا ھەربىي ھەرىكەت ئىلىپ بىرىشىنى ئەيىپلىگەن.ھەم ئامرىكىنىڭ خەۋسىزلىك كىڭىشگە ئەزا دۆلەتلىك سالاھىتىدىن پايدىلىنىپ باشقا دۆلەتلەرنىڭ قارارىنى خالىغانچە رەت قىلغانلىقىنى ئەيىپلىگەن،ئۇ يەنە خەۋسىزلىك كىڭىشىگە ئەزا بەش دۆلەتنىڭ ھوقۇقىغا چەك قويۇش ياكى ئەزا دۆلەتنى كۆپەيتىشنى ئوتتۇرىغا قويغان.ئامرىكىنىڭ ب د ت دا تۇرۇشلۇق ئەلچسى ئوچۇق-ئاشكارە ‹گالى ئۆزىنى بىلمەي قاپتۇ،ئۇ كاتىپلا خالاس، ئىشخانىدا ئولتۇرۇپ بىز دىگەننى قىلسىلا بولدى ›دىگەن.ئامرىكا ھۆكۇمىتى گالىنىڭ داۋاملىق  ب د ت نىڭ باش كاتىپى بولسا بولمايدىغانلىقىنى،ۋەزىپىسىدىن ئىستىپا بىرىشنى تەلەپ قىلغان.شۇنىڭ بىلەن گالى بىرىنچى قىتىملىق ۋەزىپە ۋاقتى توشقاندىن كېيىن ئىستىپا بەرگەن.

kanjebatur

7.كوفى ئاننان(Kofi Atta Annan ).گانادىن،1996-يىلىدىن 2006-يىلىغىچە ب  د ت نىڭ باش كاتىۋى بولغان.ئاننان ب د ت دىكى تۇنجى ب د ت نىڭ ئىچىدىن چىققان باش كاتىپ( ئىلگىرىدىكى باش كاتىپ يا بىر دۆلەتنىڭ دىپلوماتىيە مىنىستىرى يا مەلۇم دۆلەتنىڭ ب د ت دا تۇرۇشلۇق باش ئەلچىسى).ئاننان ئەسلىدە گانادىكى قەبىلە باشلىقىنىڭ ئوغلى بولۇپ ،ئامرىكىغا ئوقۇشقا چىققان.60-يىللاردىن باشلاپلا ب د ت دا خىزمەت قىلىشقا باشلىغان.نۇرغۇنلىغان قېتىم تىنىچلىق ساقلاش قىسمى بىلەن ئۇرۇش ،توقۇنۇش بولغان يەرگە بارغان.2001-يىلى نوبىل تىنىچلىق مۇكاپاتىغا ئىرىشكەن.

zakinur

خەۋپسىزلىك كىڭىشىدىكى بەش نەپەر دايىمى  ئەزانىڭ رەت قىلىش ھوقۇقى پەقەت خەۋپسىزلىك كىڭىشدىن ئىبارەت ب د ت نىڭ  مۇشۇ پونكىسىيەلىك تارمىقى ئىچىدكى  قارارمىلاردىلا بولىدۇ . بىرلەشكەن دولەتلەر تەشكىلاتى ئومومى يىغىنىنىڭ قارارلىرىغا قارىتا رەت قىلىش ھوقۇقى بىرىلمىگەن ،م؛ بۇ قىتىمقى ئوكرائىنا  قىرىم مەسىلىسىدە  ئومۇمى يىغىن قارارىنىڭ قارالمىسىغا ھىچقايسى بىر دولەتنىڭ رەت قىلىش ھوقۇقى  ئىشلىتەلمەسلىگى بىر پاكىت .