"دىۋانۇ لۇغەتىت تۈرك"تىن ھازىرقى زامان تىل ئىستىمالىمىزغا نەزەر

yulghunjan

ماحمۇد قاشعارى ۇنىۋەرسىتەتىنە 15 جىل


15 جىل ارالىعىندا بئر دا كاررۇپسئيالىق ئش قاتتالباعان وقۇۇ جايدى ۇققاندا تاڭ قالاارسىز. انان دا ەڭ قىزىعى كاررۇپسئيا بولبوعونۇ مەنەن، كاررۇپسئياعا قارشى  كۉرۅشۉۉ بويۇنچا كومىسسئياسى بار. سىياعى، بۇل ۇنىۋەرسىتەتتىن بۉتۉرۉۉچۉلۅرۉ جۇمۇشقا ورنوشۇۇ بويۇنچا الدىنقى ورۇندا ەكەندىگى دا ۇشۇندان بولسو كەرەك؟ ازىرقى زاماندا بئر وق مەنەن ەكى قويون اتۇۇنۇ كۅزدۅگۅندۅر كۅبۅيۉپ جاتىشپايبى. مەنىمچە،  وشولورعو دال كەلۉۉچۉ وقۇۇ جاي ۇشۇل چىعىش ۇنىۋەرسىتەتى. دەگەنىم، وقۇۇ جايدا قايسى ادئستىكتى تاندابا اراب تئلى، انى مەنەن قوشو 4 جىل وقۇتۇلات.



بۇل ۇنىۋەرسىتەت 1999-جىلى قۇۋەيت ماملەكەتىنىن دەمۅۅرچۉلۅرۉ تارابىنان نەگىزدەلگەن. وقۇۇ جاي قىرعىزستانداعى اراب تئلىن بىلگەن جوعورقۇ بئلىمدۉۉ ادئستەردى دايارداپ كەلە جاتقان جاپادان جالعىز ۇنىۋەرسىتەت ەكەندىگى تالاشسىز. ماحمۇد قاشعارى-بارسقانى اتىنداعى چىعىش ۇنىۋەرسىتەتى بولعونۇ مىندان 15 جىل  مۇرۇن ئشتەي باشتاعان. ۇشۇل قىسقا ۇباقىتتىن ىچىندە  قالقتىن كەڭىرى قاتمارىنا  تاانىلىپ، ۅزۉنۉن نەگىزگى باعىتتارىن ىنتەنسىۋدۉۉ چەچۉۉنۉ كۅزدۅپ، جاڭى  ىننوۋاتسئيالىق مودەلدى ئشكە اشىرۇۇعا اراكەتتەنىپ جاتىشات. ا بالكىم الاردى بىزگە قاراعاندا، ئيگىلىك ەەسى جاقشىرااق ايتىپ بەرەەر  دەگەن ماقساتتا، چىعىش ۇنىۋەرسىتەتىنىن رەكتورۇ، پروفەسسور ىبراييەۋ الماز وروزاقۇنوۋىچكە بئر نەچە سۇروو ۇزاتتىق.



-چىعىش ۇنىۋەرسىتەتى جاش ەكەندىگىنە قاراباي كۅپ ئيگىلىكتەرگە جەتىشكەنىنە كۉبۅ بولۇپ كەلەبىز. الاردىن بئرى 2012-جىلى بئشكەك شاارىنىن مەرئياسى(شاار باشچىسى) تارابىنان ۇيۇشتۇرۇلعان «بئشكەك جازى — 2012» اتالىشىنداعى فەستىۋالدا گران-پرىنى العان ەلەڭىزدەر. داعى قانداي ئيگىلىكتەر سئلەردى قوشتوپ  جۉرۅت؟
-اقىرقى ۉچ-تۅرت جىلدىن ىچىندە چىعىش ۇنىۋەرسىتەتى كۅپتۅگۅن ئيگىلىكتەردىن  ەەسى بولۇپ كەلە جاتات. الاردىن بئرىنچىسى 2010-جىلى چىعىش ۇنىۋەرسىتەتىنە ۇلۇۇ برئتانئيا تارابىنان وكسفورد شاارىنىن  مەرئياسىنىن چەچئمى مەنەن «پالمىرا جىلدىزى» دەگەن ەل ارالىق سىيلىق ىيعارىلعان. ال سىيلىقتى بئزدىن ۇنىۋەرسىتەتىبىز چىعىش جانا باتىش ۅلكۅلۅرۉنۉن ورتوسۇندا كۅپۉرۅ قاتارى مئلدەتتى اتقارعاندىعى ۉچۉن،  بۉگۉنكۉ كۉنگۅ چەيىن باتىش ۅلكۅلۅرۉنۅ چىعىشتىن مادانئياتىن كەڭىرى تاانىتۇۇعا سالىمىن قوشۇپ كەلە جاتقاندىعى جانا وشوندوي ەلە وقۇۇ مەتودىكاسىنىن  ۅزگۅچۅ بولعوندۇعۇنا بايلانىشتۇۇ بەرىلگەن. اندان بئر جىل ۅتپۅستۅن شۋەيتسارئيانىن مونتريو شاارىنداعى ەل ارالىق ئشمەرلەردىن كلۇبۇنۇن چەچئمى مەنەن ماحمۇد قاشعارى-بارسقان اتىنداعى چىعىش ۇنىۋەرسىتەتىنە «يەۋروپالىق ساپات» دەگەن سىيلىق تارتۇۇلانعان. انتكەنى ازىر قىرعىزستاندا جاڭىدان بئلىم تارماعىندا كىرگىزىلىپ جاتقان يەۋروپالىق ستاندارتتار جانا وشوندوي ەلە باللوندۇق پروتسەسستىن كەە بئر ەلەمەنتتەرى، بئزدە وقۇۇ جايدىن اچىلىشىنان باشتاپ ىشتەي باشتاعان. مئسالى، ستۇدەنتتەردىن وقۇۇ دەڭگەەلىن انىقتوودو مۇرداقى سوۋەتتەر سويۇزۇنداعى 4،5 دەگەن داراجا ەمەس، باللدىق سىستەما قويۇلات. تاقتاپ ايتقاندا، بۇل سىستەما بئزدىن ۇنىۋەرسىتەت اچىلعاندان بەرى وقۇۇ پروتسەسسىندە قولدونۇلۇپ كەلەت. بئزدىن دەمۅۅرچۉلۅرۉبۉز كۇۋەيت تاراپتان بولعوندۇقتان باللدىق سىستەما الاردىن سۇنۇشۇ مەنەن كىرگىزىلگەن. ال ەمى كەە  بئر  جوجدور بۇل سىستەما  مەنەن  بئر  ەكى   جىلدان بەرى عانا  ئشتەپ كەلە جاتىشات. اندان سىرتقارى 2012-جىلى ماحمۇد قاشعارى-بارسقانى اتىنداعى چىعىش ۇنىۋەرسىتەتى «كەرەگە» گەزىتىنىن چەچئمى مەنەن «2012-جىلدىن ەڭ مىقتى ۇنىۋەرسىتەتى» دەپ انىقتالعان. ۇشۇل جىلى بئزدىن داعى بئر سىيمىقتانا تۇرعان سىيلىقتارىبىزدىن بئرى – «بئشكەك جازى- 2012» فەستىۋالىندا بئزدىن ۇنىۋەرسىتەت گران-پرىنى جەڭىپ العان. ال فەستىۋالعا قاتىشقان 21 جوعورقۇ وقۇۇ جايدىن ىچىنەن سۇۇرۇلۇپ چىعىپ، گران-پرىگە تاتىقتۇۇ بولۇۇ البەتتە چوڭ جەتئشكەندىك. 2013-جىلى وشول ەلە فەستىۋالدى بئزدىن ۇنىۋەرسئتەت اچىپ بەرگەن. سەبەبى شارت بويۇنچا گران-پرىنى العان وقۇۇ جاي فەستىۋالدى  اچىپ بەرئشى كەرەك بولچۇ. ال فەستىۋالدا بئزدىن وقۇۇ جاي 2-ورۇنعا تاتىعان. بئزدىن ۇنىۋەرسىتەت ەل ارالىق فەستىۋالدارعا قاتىشۇۇ مۉمكۉنچۉلۉگۉن الىپ، بىيىل بئرىككەن اراب ەمىراتىنىن شارجا شاارىندا ۅتكۅن «ۇلۇتتار مۇراسى» دەگەن ەل ارالىق فەستىۋالعا  بارىپ كەلدىك. ال فەستىۋالعا 30دان اشۇۇن ۅلكۅ قاتىشتى. بئزدىن وقۇۇ جايدىن ستۇدەنتتەرى قىرعىزدىن قاادا سالتىن، ۉرپ-اداتىن، ۇلۇتتۇق تاماق-اشىن جانا قول ۅنۅرچۉلۉگۉن، ىر-بئيلەرىن كۅرسۅتۉپ، سىناققا قاتىشىپ،  1-ورۇندۇ  الىپ كەلىشتى.
-ۇنىۋەرسىتەتتىن جاقىندا 15 جىلدىعى بەلگىلەنگەنى تۇرات. ماارەكەدە قانداي ئش-چارالار ۅتكۅرۉلۅت ؟
-جوعورۇدا ايتقانداي بئزدىن ۇنىۋەرسىتەت 1999-جىلى اچىلعان. ۇشۇل جىلى وقۇۇ جايعا 15 جىل بولوت. اعا قاراتا ئش چارالارعا جارىم جىلدان بەرى داياردانىپ كەلە جاتابىز. 15 جىلدىن  ىچىندە ، بئر  توپ ئيگىلىكتەرگە جەتىشۉۉگۅ اراكەتتەندىك    دەپ ويلويم. ئش چارالار بئر جۇماعا سوزۇلۇپ، ەڭ العاچ سپورت مەلدەشتەرى مەنەن ستارت بەرگەنى جاتابىز. ال ەمى ەكىنچى كۉنۉ جوعورقۇ وقۇۇ جايلارداعى ستۇدەنتتەردىن اراسىندا  كانفەرەنتسئيا بولوت. اندان كىيىن ەل ارالىق دەڭگەەلدە ماحمۇد قاشعارى-بارسقانىنىن ىسلام مادانئياتىنا قوشقون سالىمى  بويۇنچا ىلىمىي كانفەرەنسئيا ۅتكۅرۉلۅت. بۇيۇرسا ال  ىلىمىي  كانفەرەنسئياعا قازاقستاندان، تاتارستاندان، قىتايدان، تۉركىيادان، بئرىككەن اراب ەمىراتىنان، كۇۋەيتتەن، قاتاردان، ساۇد اراۋىياسىنان وقۇمۇشتۇۇلار كەلىپ قاتىشات. تۅرتۉنچۉ كۉنۉ ۇلۇتتۇق فئلارمونىيادا راسمئي ئش چارابىز ۅتۅت.  ۇنىۋەرسىتەتىبىزدىن سالتاناتىنا بەلگىلۉۉ قوومدۇق جانا ماملەكەتتىك ىشمەرلەر، بئلىم جانا ئلىم مىنىسترلىگىنىن، جوعورقۇ  وقۇۇ جايلارىبىزدىن  ۅكۉلدۅرۉ، ستۇدەنتتەرىبىز  قاتىشات.. ال ەمى بەشىنچى كۉنۉ باشقا  ۅلكۅلۅردۅن كەلگەن قونوقتور قاتىشقان مادانئي ئش چارالار ۅتكۅرۉلۅت.
-ستاتىستىكالىق ماالىماتتارعا تايانساق، چىعىش ۇنىۋەرسىتەتىنىن بۉتۉرۉۉچۉلۅرۉ  جۇمۇشقا ورنوشۇۇ بويۇنچا الدىڭقى ورۇندا ەكەن. سئز قايسى بۉتۉرۉۉچۉلۅرۉڭۉز   مەنەن سىيمىقتاناسىز ؟
-بئزدىن ۇنىۋەرسىتەتتى بىيىل 110-ستۇدەنتتەر بۉتۉپ كەتىشەت. بۇعا چەيىن 14 -  جىلدان بەرى  800دۅن اشىق ادئستەر داياردالىپ چىعارىلدى، وشوندوي ەلە 30 دان اشۇۇن ماگىستراتۇرانى  بۉتۉرگۅن ستۇدەنتتەرىبىز بار. بۇلاردىن كۅبۉ ۅزۉڭۅر ايتقانداي ار قانداي جۇمۇش ورۇنداردا ەمگەكتەنىپ، ەڭ الدىڭقىلارى ماملەكەتىبىزدە كۅرۉنۉكتۉۉ ورۇنداردى ەەلەپ قالىشتى. الدى  مىنىستردىن  ورۇن باسارلارى جانا چەت ۅلكۅلۅردۅ  ەلچىلىكتە ىشتەشەت. جوعورقۇ كەڭەشتە، ۅكمۅتتۅ جانا ەل ارالىق ۇيۇمداردا، قوومدۇق تەلەراديو كارپاراتسئيادا،  وبلاستتىق تەلەراديو  كومىتەتتەردە،  گەزىتتەردە ىشتەپ كەلە جاتىشات. وشول ستۇدەنتتەرىبىز مەنەن بئز ار دايىم سىيمىقتانابىز.
-ادىستەردى داياردوو قانداي باعىتتا جۉرگۉزۉلۉپ جاتات؟
-چىعىش ۇنىۋەرسىتەتى جوعورقۇ ىنتەلەكتۇالدىق دەڭگەەلدەگى ەل ارالىق ادئستەردى  داياردوونۇ  ماقسات قىلىپ قويعون.
ازىرقى ۇچۇردا بئزدە 7 ادئستىك بار. الار: اراب تئلى، جۇرنالىستىكا، يۇرىسپرۇدەنتسئيا، فىنانسى كرەدئت، بوعالتەردىك ەسەپ، مەنەجمەنت جانا بئزنەس، ىنفورماتىكا ادىستىكتەرى. الدىدا بئز داعى دا جاڭى ادىستىكتەردى اچۇۇ بويۇنچا داياردىقتاردى كۅرۉپ جاتابىز. ەڭ بئرىنچىسى تۉركىيا ماملەكەتىنىن كاستامونا ۇنىۋەرسىتەتى مەنەن بئرگەلىكتە باشتالعىچ  كلاسستارعا مۇعالئمدەردى  داياردوو  بويۇنچا پەداگوگىكا ادئستىگىن اچقانى تۇرابىز. انتكەنى ازىر بىزدە مۇعالئم بولۇپ ىشتەيىن دەگەن جاشتاردىن سانى ابدان از. بەلگىلەي كەتۉۉچۉ نەرسە، پەداگوگىكا ادئستىگىندە وقۇعان ستۇدەنتتەر بئر جىل بئزدە وقۇسا، بئر جىل تۉركىيادا وقۇيت. اعا قوشۇمچا بئزدە پەداگوگىكا ادئستىگىن بۉتكۅن ستۇدەنت، ەكى وقۇۇ جايدىن تەڭ دىپلومۇن الات، دەگەن كەلىشىم تۉزگۅنبۉز. وشوندوي ەلە جاقىندا اچىلۇۇچۇ داعى  بئر ادئستىك، ازىرقى تئل مەنەن ايتقاندا HR مەنەجەر دەپ قويوت، ئلگەركى وتدەل كادىر. قىزماتكەرلەر مەنەن ئشتۅۅچۉ اتايىن ادئس. ماركەتىنگ جانا لوگىستىكا، ەل ارالىق بايلانىشتار جانا داعى ۇشۇلار سىياقتۇۇ 6 ادئستىكتى جاڭى وقۇۇ جىلىنا اچساق دەگەن پلاندارىبىز بار.




-چىعىش ۇنىۋەرسىتەتىنىن ۇشۇل دەڭگەەلگە جەتئشى انچەيىن وڭويعو تۇرباسا كەرەك ؟  العاچقىلاردان بولۇپ وقۇۇ جايدىن ۅنۉگۉشۉنۅ سالىم قوشقون پروفەسسوردۇق وقۇتۇۇچۇلار جامااتى جۅنۉندۅ ۇچقاي كەپ قىلىپ بەربەيسىزبى؟
-البەتتە ۇنىۋەرسىتەتىبىزدىن ۇشۇنداي دەڭگەەلگە جەتىشىنە كۅپتۅگۅن ىنساندار ۅز سالىمدارىن قوشتۇ.  ەڭ بئرىنچى  ۇشۇل چىعىش ۇنىۋەرسىتەتىنىن نەگىزدۅۅچۉسۉ   كۇۋەيتتىك جاراان ابدۇللاتىف رامادان ال- حاجەرى  بولعون. بئزدىن ۅلكۅبۉزگۅ 1997-جىلى كەلىپ كەتكەندەن باشتاپ، قىرعىزستاندى ەكىنچى مەكەنى قاتارى كۅرۉپ، انىن سوتسيالدىق ابالىنا جانا بئلىم بەرۉۉ جااتىنا ابدان چوڭ سالىمىن قوشقون. مەكتەپتەردى، بالا باقچالاردى جانا جەتئم بالدار ۉچۉن تۇراق جايلاردى قۇرۇپ، عۇمانئتاردىق جاردامداردى كۅرسۅتكۅن. انىن ەڭ نەگىزگى دولبوورلورۇنۇن بئرى بولۇپ، بئزدىن چىعىش ۇنىۋەرسىتەتى ەسەپتەلىنەت. ۅزۉ باشىندا تۇرۇپ، 2012-جىلعا چەيىن ( وشول  جىلى قايتىش بولدۇ) ار تاراپتۇۇ قولدوو كۅرسۅتۉپ كەلدى. ال- حاجەرى باشتاعان ئش مىنا بۉگۉنكۉ كۉنگۅ چەيىن ۇلانىپ جاتات، وشوندوي ەلە بئزدىن ۇنىۋەرسىتەتىبىزدىن دەمۅۅرچۉسۉ عانئما فاحاد ال مارزۇق دەگەن ايىمدى ايتىپ كەتىشىبىز كەرەك. ال دا تىلەككە قارشى ۅتكۅن جىلى بۇل دۉينۅدۅن ۅتۉپ كەتتى. ال – مارزۇق ايىمدىن ئشىن بۉگۉنكۉ كۉندۅ قىزى جانا انىن بالدارى ۇلانتىپ كەلە جاتىشات. وشوندۇقتان بئزدىن ۇنىۋەرسىتەتىبىز وشول كىشىلەردىن قارجىلووسۇندا دەمۅۅرچۉلۅردۉن ئش اراكەتى مەنەن ىشتەپ كەلە جاتات. ال ەمى ۅزۉبۉزدۉن العاچقى مۇعالئمدەرىبئز جۅنۉندۅ ايتا تۇرعان بولسوق، ۇنىۋەرسىتەتتىن العاچقى  ەكسپەرىمەنتالدىق سىنوو ىشتەرىنىن باردىعىنا قاتىشىپ، باشىندا تۇرعان، ەڭ بئرىنچى رەكتور ورمۇشيەۋ اسان سۇلايمانوۋىچ، احۇنباييەۋا انارا ىساييەۋنا، ۋلادئمىر ماكرىنىن  دەگەن بەلگىلۉۉ تارىحچى، قىرعىزدىن سىيمىعى بولعون ەل اقىنىبىز، توقتوعۇل  اتىنداعى ماملەكەتتىك سىيلىقتىن لاۇرياتى ەسەنعۇل ىبراييەۋ، فئلولوگىيا ئلىمدەرىنىن  دوكتورۇ، پروفەسسور ۇسۇبالىيەۋ بەيشەباي شەنكەيەۋىچ ج.ب.
-2012-جىلى چىعىش ۇنىۋەرسىتەتىنىن ستۇدەنتتەرى كاۋكازدا ۅتكۅن ەل ارالىق ستۇدەنتتىك فەستىۋالدا «مىقتى اتقارۇۇچۇلۇق» نومىناتسئياسى بويۇنچا گران-پرىنى الىپ كەلىشكەن.
-دەگى ەلە جالپىسىنان چىعىش ۇنىۋەرسىتەتىندە وقۇعان تالانتتۇۇ ستۇدەنتتەر  جۅنۉندۅ ايتىپ بەرسەڭىز؟





-ووبا،  كاۋكازدا قاباردىنو- بالقارئيا رەسپۇبلىكاسىنىن نالچىك شاارىندا ۅتكۅن ق م ش ماملەكەتتەرىنىن ورتوسۇنداعى «Студенческая весна — на Кавказе» دەگەن ەل ارالىق فەستىۋالىندا 2012-جىلى گران-پرىنى بئزدىن تالانتتۇۇ ستۇدەنتتەر ۇتۇپ  الىشقان.. مىندان تىشقارى  2014-  جىلى بئزدىن ستۇدەنتتەر شارجاعا بارىپ كەلىشتى. نەگىزگىسى بئزدىن ۇنىۋەرسئتەتتە ار تاراپتۇۇ تالانتتارعا باي ستۇدەنتتەر وقۇشات. جوعورقۇ وقۇۇ جايلارىنىن ستۇدەنتتەرى مەنەن فئلوسوفىيادان،  ماتەماتىكادان، انگلىس تئلىنەن ۅتكۅن ولئمپيادالاردا بئزدىن ستۇدەنتتەر 1-2-ورۇنداردى الىپ كەلە جاتىشات. ال ەمى سپورت جاعىنان كۅپتۅگۅن تايماشتارعا بولوبۇ، كۉرۅشكۅ بولوبۇ، ۅزگۅچۅ توعۇز قورعوول، لىجا تەبۉۉ بويۇنچا بايگەلۉۉ ورۇندارعا  تاتىقتۇۇ بولعون ستۇدەنتتەرىبىز كۅپ.
-قايسى ەل ارالىق وقۇۇ جايلار مەنەن قىزماتتاشاسىزدار ؟



-بىيىلقى جىلى تۉركىيانىن 2 ۇنىۋەرسىتەتى مەنەن قىزماتتاشۇۇ پراتاكولۇنا قول قويدۇق. بئرىنچىسى - كاستامونا ۇنىۋەرسىتەتى،  ال ەمى ەكىنچىسى حئتئت ۇنىۋەرسئتەتى. كەلەەركى جىلدان باشتاپ، كەلىشىمدىن نەگىزىندە ال وقۇۇ جايلارعا بئزدىن وقۇتۇۇچۇلار جانا ستۇدەنتتەر تاجرىيبا الماشۇۇعا بارىپ كەلە الىشات. جول اقىسى، جاتاقاناسى، تاماق اشى ەكى ۇنىۋەرسىتەت تارابىنان دولبووردۇن نەگىزىندە قارجىلانات. مىندان تىشقارى قازاقستانداعى ەل ارالىق تئلدەر جانا كارەرانى جوعورۇلاتۇۇ ۇنىۋەرسىتەتى، قىتايداعى تۉندۉك باتىش ۇنىۋەرسىتەتى، قۇۋەيت ماملەكەتتىك ۇنىۋەرسىتەتى مەنەن كەلىشىمدەر تۉزۉلدۉ. تۉركىياداعى جانا امەرىكانىن مونتانا  شتاتىنداعى ۇنىۋەرسىتەتتەر مەنەن تۉزۉلگۅن مۇرداعى كەلىشىمدەرىبىز بويۇنچا  ئش  الىپ بارۇۇعا اراكەت قىلىپ جاتابىز.
-سئزدەر مەنەن كەلىشىم تۉزگۅن باشقا ۅلكۅدۅگۉ وقۇۇ جايلارعا ستۇدەنتتەردەن  كىمدەر بارىپ بئلىم الىپ كەلە الىشات؟



-البەتتە ادئستىكتەرى تۇۇرا كەلگەن، جاقشى وقۇعان، قوومدۇق ىشتەرگە اكتىۋدۉۉ  قاتىشقان ستۇدەنتتەر بارىپ  وقۇپ كەلە الىشات. مئسالى كاستامونا ۇنىۋەرسىتەتىن الساق، بئزدىن ۇنىۋەرسىتەت مەنەن ەكونومىكا باعىتىندا، ال ەمى حئتئت ۇنىۋەرسىتەتىندە بولسو جۇرنالىستىكا جانا تئلدەر باعىتىندا تاجرىيبا الماشۇۇعا بولوت. داعى بئر جولۇ ەسكەرتسەم، بۇل وقۇۇ جايلارعا تاتىقتۇۇ، اراكەتچىل ەڭ جاقشى وقۇعان ستۇدەنتتەر عانا بارىپ وقۇي الىشات.



-وقۇۇ جايىنىن ۅنۉگۉۉسۉ بويۇنچا الدىدا قانداي پلاندارىڭىز بار ؟
-ازىر بئزدىن پروفەسسورلور جانا وقۇتۇۇچۇلار جامااتىندا كەلەچەكتە قانداي جول  مەنەن ۅنۉگۅبۉز، دەگەن سۇروو ۅتۅ ماانىلۉۉ بولۇپ تۇرعان كەزى. وشوندۇقتان بئز  6 جىلعا «چىعىش ۇنىۋەرسىتەتى - 2020» دەگەن ستراتەگىيالىق ۅنۉگۉۉ پلانىن ىشتەپ چىعىپ، قابىل الدىق. باشقاچا ايتقاندا، 2020-جىلى چىعىش ۇنىۋەرسىتەتى قانداي وقۇۇ جاي بولوت ؟  ال ستراتەگئيالىق پلاندا ۇنىۋەرسىتەتتى بئر نەچە تاراپتان ۅنۉكتۉرۉۉ  قامتىلعان. ەڭ  العاچ ادئستىكتەردى كۅبۅيتۉۉ. بۉگۉنكۉ كۉندۅ 7 ادئستىك بويۇنچا وقۇتساق، داعى 6 ادئستىك قوشۇلاارى كۉرسۅتۉلگۅن. اندان تىشقارى وقۇۇ جايدا ستۇدەنتتەردىن سانىن كۅبۅيتۉۉ  قارالعان. ازىرقى ۇچۇردا بئزدە  700 ستۇدەنت بولسو، 2020-جىلعا  الاردىن  سانىن 1200 گۅ جەتكىرەبىز دەگەن پلانىبىز بار. مىندان تىشقارى بئز دەمۅۅرچۉلۅر مەنەن سۉيلۅشۉپ، بئشكەك شاارىنىن ىچىنەن جە جوعورقۇ زوناسىنىن تەگەرەگىنەن جاڭى كامپۇس قۇرۇۇعا  ىلايىقتۇۇ  جەر  قاراپ جاتابىز. ال جاققا وقۇۇ ئماراتتارىن، كىتەپقانالاردى، جاتاقانا، لابوراتورئيالاردى قۇرۇپ، ماحمۇد قاشعارى-بارسقانى اتىنداعى چىعىش ۇنىۋەرسىتەتىنىن كامپۇسۇ دەپ اتايبىز. بۇل دولبوورۇبۇزدۇ  ستراتەگئيالىق  ۅنۉگۉۉ  پلانىندا  كۅرسۅتۉلگۅندۅي  6 جىلدىن ارالىعىندا ىشكە اشىرالى دەپ، تۇرابىز.
-كانتراكتتىن بااسى ۅتكۅن جىلعا سالىشتىرمالۇۇ قىمباتتاعان ەكەن. بۇل نەرسە جىلدان جىلعا ۇلانابى؟
-جوق، كانتراكتتىن بااسى ۅتكۅن جىلعا سالىشتىرمالۇۇ قىمباتتاعان جوق. مۇردا كانتراكت ۅتۅ تۅمۅن بولچۇ. 2012-جىلى عانا بئر جولۇ كۅتۅرۉلدۉ. ەگەردە 2012-جىلعا چەيىن كانتراكتتىن ورتو بااسى 10 مئڭ سوم  بولسو، ازىرقى ورتو باا 25 مئڭ سومدۇ تۉزۅت.
-جاقشى وقۇعان ستۇدەنتتەرگە قانداي جەڭىلدىكتەر بار ؟
-25000 سوم كانتراكت بۇل باشقا وقۇۇ جايلارعا سالىشتىرمالۇۇ ورتوچو دەسەك جاڭىلىشپايبىز. انتكەنى كۅپ وقۇۇ جايلاردا كانتراكت 25 مئڭدەن جوعورۇ. بىزدە كانتراكتتان جەڭىلدىككە ەە بولو تۇرعان ستۇدەنتتەر بئر نەچە كاتەگورىياعا بۅلۉنۅت. جاقشى وقۇعان ستۇدەنتتەرگە، اتاسى قازا بولۇپ قالعاندارعا، جە اتاسى دا، ەنەسى دا جوق، ستۇدەنتتەرگە جانا ۇنىۋەرسىتەتتەگى ئش-چارالارعا، قوومدۇق ىشتەرگە، سپورتتۇق مەلدەشتەرگە  اكتىۋدۉۉ قاتىشقان جانا وقۇۇ جايدىن اتاعىن چىعارۇۇعا سالىمىن قوشقون ستۇدەنتتەرگە كانتراعىنىن  20-پايىزىن، ۅزۉبۉزدۉن «داۋحا» ورتو  مەكتەبىن  بۉتۉرگۅن جەتىم  بالدارعا 100 پايىز قىسقارتۇۇ جەڭىلدىگى بەرىلگەن.
-سئز  ۅزۉڭۉز، چىعىش ۇنىۋەرسىتەتىنىن بئرىنچى بۉتۉرۉۉچۉلۅرۉنۅن بولعون  ەكەنسىز. ازىر ۇشۇل جوعورقۇ وقۇۇ جايىنىن رەكتورۇ قاتارى ستۇدەنتتەرگە قانداي  كەڭەش بەرە الات ەلەڭىز ؟
-ستۇدەنتتەرگە بەرە تۇرعان كەڭەشىم: ەڭ بئرىنچىدەن چىدامقاي، سابىردۇۇ بولۇش كەرەك. وشول ستۇدەنتتىك مەزگىلدى تۇۇرا پايدالانىپ، جاقشى وقۇپ، 4 جىلدىق  ۇباقىتتىن ار بئر سااتىن تەككە كەتىربۅۅگۅ اراكەتتەنئش كەرەك. انتكەنى ستۇدەنتتىك مەزگىل ۅمۉردۅگۉ ۅتۅ ماانىلۉۉ، ەستەن كەتپەي تۇرعان كۉلگۉن قۇراق. ماتەريالدىق  مۉمكۉنچۉلۉكتۅرۉڭۅر چەكتەلۉۉ بولسو دا، ستۇدەنتتىك كۉندۅرۉڭۅر وقۇيالارعا باي جانا  قىزىقتۇۇ  ۅتۅت. كۅكۉرۅگۉڭۅر تاتتۇۇ ۉمۉت مەنەن ارۇۇ تىلەكتەرگە، قىيالدارعا جىق  تولۇپ  تۇرات. ەگەردە ازىر سئلەر الىستى كۅرۅ بئلىپ، كۅپ وقۇپ، مىقتى بئلىم  الىپ، ىشتەرمان ىنسان بولعۇڭار كەلسە، وقۇۇعا جاقشى كۅڭۉل بۅلۉپ، مۇعالئمدەردەن كۅپتۉ سۇراپ، ۉيرۅنۉپ، بئلىپ العىلا..



-ستۇدەنت ار دايىم بۉگۉنكۉ كۉندۉن تالابىنا شايكەش اراكەتتەنىپ، شىق–جۅندۅمۉن  ويعوتۇپ، جاشتىق دەم مەنەن كەلەچەككە بەلسەمدۉۉ قادام تاشتاش كەرەك دەپ  ەسەپتەيم.
جامانباييەۋا  ت.ق.

بۇلاق: چىعىش ۇنىۋەرسىتەت سايىتى

مەنبە: http://kokjal.net/bbs/forum.php?mod=viewthread&tid=23585

YOQSUL

tengrikut يوللىغان ۋاقتى  2014-10-23 22:34
تېما ئىگىسىگە كۆپ رەخمەت، تىلىمىزنى قېلىپلاشتۇرۇپ سۆز ...

''خاقان''دېگەن گەپمۇ ساپ ئۇيغۇرچە بولغاندىكىن ئۇنىمۇ تەڭ قوللانغۇلۇق.''خۇدا''دېگەن گەپمۇ ''ئەيمىندۈرگۈچى''دېگەن مەنىدە(پارسچىدىن كىرگەن)بۇمۇ ئاللاھنى بىلدۈرىدىغان يەنە بىر ئاتالغۇ.''ياراتقۇچى''دېگەن گەپتىن مۇشۇ جانلىق قوللىنىشچانلىققا ئېگە،دەپ قارايمەن.

iltebir107

بۇ يازمىنىڭ پايدىلىنىش قىممىتى يۇقىرى  بۇلۇپ يازمىدا ئوتتۇرىغا قويۇلغان پىكىرلەرنى ئويلىشىپ بېقىشىمىزغا ئەرزىيدىكەن. دېمىسمۇ ھازىر تىلىمىزدا يەنى ئاغزاكى ئالاقىمىزدا ئەبجەش سۆزلەر كۆپەيگىلى تۇردى. بۇ ياخشىلىقتىن بىشارەت ئەمەس. بىز يېڭى پەيدا بولغان شەيئىلەرگە ئۆزىمىزنىڭ  تىل بايلىقىمىزدىن  پايدىلىنىپ يەنى مۇشۇنداق قەدىمىي ئىستىمالدىن قىلىپ قالغان ھاياتى كۈچى بار سۆزلەرنى ئىشلىتىشىمىز كېرەك. مەسلەن ماتاڭ دېگەن سۆز خوتەن شېۋىسىدە سوقماق دەپ ئاتالغان ،بۇ سۆز ئەدەبىي تىلغا كېرىپ ئورۇنلاشتۇرۇشتى. ئاپتۇر تىلغا ئالغاندەك بەزى نەرسىلەر ئىسمىنى ئىپادىلەشتە  تۈركىي تىللار دىۋاندىكى سۆزلەرنى ئالدىن ئويلاشساق بولغىدەك. ئاپتۇرنىڭ ئىزدىنىش روھىغا ئاپرىن.

ezimet7102

؟

isyankarman

?????

isyankarman

مەن ھەجىلەپ ئوقۇپ باقسام ئاۋۇ قىرغىز يولداش مەھمۇت قەشقىرىنى بىزنىڭ دەمدۇ نىمە؟؟؟؟ مەھمۇت قوشقارى دەپ ئۆزگەرتىپ بولدىمۇ يا؟؟؟ ئەمدى تارىختىكى ئالىملىرىمىزنىمۇ باشقىلار تارتىۋېلىشقا ئۇرۇنىۋاتىدۇ، نىمانداق نۇمۇسسز شەرەپسىزلىك بۇ؟  قىرغىزچە بىلىدىغانلار بولسا ئاساسى مەزمۇنىنى تەرجىمە قىلىپ باقمامسىلەر؟ ئىلگىرى لوپنورلىقلارنى ئەسلى قىرغىزلاردۇر دەپ بىر نىمىلەرنى يىزىپتىكەن. توردىكى تارىخچىلار ۋەتۋەرىكىنى چىقىرىپ تىما قىرغىزلارنىڭ تورىدىن ئۆچۈرىۋىتىلگەن ئىدى.

tengrikut

YOQSUL يوللىغان ۋاقتى  2014-10-25 13:20
''خاقان''دېگەن گەپمۇ ساپ ئۇيغۇرچە بولغاندىكىن ئۇنىمۇ ت ...

سىزچە بولغاندا كىتاپتا بۇيرۇلغاننى قىلماي بۇيرۇلمىغان ئاتالغۇنى كۆتۈرۈپ يۈرۈش كىرەك ئىكەندە؟ سىزدەك ئادەمدىن زادى قانچىسى باردۇ؟ ھەيران بولۋاتىمەن.
خاقان -  ئۇيغۇرچە ئەمەس، ئەرەپچە سۆز قېرىندىشىم.