 |
شىيئە مەزھىبى ھەققىدە چۈشەنچە
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @& I# y$ T, M: h j( |; e2012/04/25 ⁄ باھا 1
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" E$ h! e8 N/ Y: i9 i9 Zسوئال: ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم. سۈننى مەزھىبى بىلەن شىيئە مەزھىبى ئوتتۇرسىدىكى زىددىيەت زادى نېمە؟ ھازىرقى ئىران ھاكىمىيىتى شىيئە مەزھىبىنىڭ قايسى تۈرىگە مەنسۈپ؟ بىز ئۇلارغا قارىتا قانداق قاراشتا بولساق ئەڭ توغرا بولغان بولىدۇ؟ شىيئە مەزھىبى ھەققىدە تەپسىلىرەك مەلۇمات بەرگەن بولساڭلار.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 V# a+ `0 G2 f) [. u, _جاۋاب:
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @# ?- K' p5 F6 A* B) H$ [ۋە ئەلەيكۇم ئەسسالام ۋە رەھمەتۇللاھى ۋە بەرەكاتۇھۇ:
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! Z- F \7 O9 `بىسمىللەھىرراھمانىرراھيمبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" K+ ?' p( Q0 x* ]! f$ d5 S. z
بارلىق ھەمدۇ-سانا جانابى ئاللاھقا بولسۇن، پەيغەمبىرىمىزگە، ئائىلە-تاۋابىئاتىغا ۋە ئۇنىڭغا تاكى قىيامەتكە قەدەر ياخشى ئەگەشكەنلەرگە دۇرۇت-سالاملار بولسۇن.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @3 E- i; S& i- k; a
شىيئە دېگەن سۆز لۇغەتتە بىر گۇرۇپ تەرەپدارلارنى بىلدۈرىدۇ، بۇ ئاتالغۇ ئىمام ئەلى ئىبنى ئەبى تالىب كەررەمەللاھۇ ۋەجھەھۇ ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادلىرىنىڭ تەرەپدارلىرىغا خاس بولۇپ ئىشلىتىلىپ كەلمەكتە.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 x. S1 t9 [" ^* S3 xشىيئەلەرنىڭ كېلىپ چىقىشى توغرىسىدا تەتقىقاتچىلارنىڭ قاراشلىرى بىردەك ئەمەس، بەزىلەر: بۇ تائىپە پادىشاھلىرىنى ئىلاھىيلاشتۇرۇپ كۆنۈپ قالغان ئىرانلىقلارنىڭ ئەھلى بەيتنى ئۇلۇغلاپ ئىماملارنى مۇقەددەسلەشتۈرۈشىدىن كېلىپ چىققان دەپ قارىغان.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. `5 X E0 {" k6 }* a$ r. D) Gيەنە بەزىلەر: شىيئەلەر پەيدا بولۇشتا ئىسلامغا زىيان ئۇرۇش ئۈچۈن مۇسۇلمان بولۇۋالغان يەھۇدىي ئابدۇللاھ ئىبنى سەبەئكە بېرىپ تاقىلىدۇ، ئۇ مۇسۇلمانلار جامائىتىنى بۆلىۋېتىش، ئۇلارنىڭ شانۇ-شەۋكىتىنى يوقۇتۇش ئۈچۈن مۇشۇ مەزھەبنى ئوتتۇرىغا چىقارغان، يەنى شىيئەلەرنىڭ تېگى يەھۇدىيلارغا تۇتۇشىدۇ، دەپ قارايدۇ. بۇ بەزى شەرقشۇناسلارنىڭ قارىشىدۇر.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 m2 h6 K2 f. N4 U, Zلېكىن توغرىسى بۇ تائىپىنىڭ كېلىپ چىقىشى يا ئىرانلىقلارغا ياكى يەھۇدىيلارغا بېرىپ تاقالماي ھەزرىتى ئەلىنىڭ ئۆزىنىڭ شەخسىي سۈپەتلىرىگە، شۇنداقلا تۇغقانچىلىق جەھەتتىن ۋە ئۇندىن باشقا سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمگە ئەڭ يېقىن كىشى بولغانلىقىغا بېرىپ تاقىلىدۇ. چۈنكى ھەزرىتى ئەلى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ كىچىكىدىن تارتىپ رەسۇلۇللاھ بىلەن بىللە چوڭ بولغان، رەسۇلۇللاھ ئۇنى تەربىيىلىگەن، ئۇ دەسلەپ مۇسۇلمان بولغانلارنىڭ بىرى، رەسۇلۇللاھ ئۇنىڭغا ئەڭ سۆيۈملۈك قىزىنى ياتلىق قىلىپ ئۇنى كۈيئوغۇل قىلىۋالغان، ئۇ رەسۇلۇللاھقا پەۋقۇلئاددە پىداكارلىقلارنى قىلغان، يەنە تەقۋادارلىق، زاھىدلىقتا ئالاھىدە پەزىلەتكە ئىگە بولغان… دېمەك ھەزرىتى ئەلىنىڭ پەزىلەتلىرى، ئالاھىدىلىكلىرى كۆپ، شۇڭا كېيىنچە خەلىپە تاللاش ئىشلىرىدا ئەممار، سەلمان، ھۇزەيفە، ئابباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇلاردەك بىر قىسىم ساھابىلار ھەزرىتى ئەلىنى ھەزرىتى ئەبۇ بەكىر بىلەن ھەزرىتى ئۆمەردىن ئەۋزەل دەپ قارىغان. لېكىن دەسلەپكى خەلىپىنى تاللاش ئىشى ھەزرىتى ئەبۇ بەكىرنى خەلىپە قىلىپ تاللاش بىلەن ئاياغلاشقاچقا، ھەزرىتى ئەلى ئۆزىنى خەلىپە بولۇشقا ھەقلىقراق دەپ قاراپ، ئەبۇ بەكىرگە بەيئەت قىلىشقا ئۇنىمىغان. سەھىھۇل بۇخارىدا كەلگەن بۇ ھەدىس شۇنى كۆرسىتىدۇ:بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: m" m4 U$ ?/ C) s
ئۇرۋە رىۋايەت قىلىدۇكى، ئائىشە رەزىيەللاھۇ ئەنھا مۇنداق دېگەن: رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ قىزى پاتىمە رەسۇلۇللاھنىڭ ۋاپاتىدىن كېيىن ئەبۇ بەكىر سىددىقتىن ئاللاھ تائالا رەسۇلۇللاھقا ئۇرۇشسىز غەنىمەت قىلىپ ياندۇرۇپ بەرگەن ماللاردىن تېگىشلىك مىراسىنى تەقسىم قىلىپ بېرىشىنى ئىلتىماس قىلىپ ئادەم ئەۋەتىپ، رەسۇلۇللاھنىڭ مەدىنىدىكى، فەدەكتىكى ۋە خەيبەردىكى بەشتىن بىرىدىن قالغان ۋەقپە مال-مۈلۈكتىن ئۆزىنىڭ نېسىۋىسىنى تەلەپ قىلغان ئىدى. ئەبۇ بەكىر ئۇنىڭغا: رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم: «بىز پەيغەمبەرلەردىن مىراس قالمايدۇ. قالدۇرغانلىرىمىزنىڭ ھەممىسى سەدىقەدۇر، پەقەتلا مۇھەممەدنىڭ ئائىلىسى بۇ مالدىن كۇپايىلەنگىدەك مىقداردا يەيدۇ» دېگەن، ئاللاھ بىلەن قەسەمكى، رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ ۋەقپىلىرى رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم زامانىدا قانداق بىر تەرەپ قىلىنغان بولسا، ھېچنىمىنى ئۆزگەرتمەي بىر تەرەپ قىلىمەن. رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم قانداق بىر تەرەپ قىلغان بولسا، شۇنداق قىلىمەن، دەپ ئۇ ماللاردىن فاتىمەگە بىر نەرسە بېرىشكە ئۇنىمىغان ئىدى، فاتىمە خاپا بولۇپ تاكى ئۆلۈپ كەتكەنگە قەدەر ئەبۇ بەكىرگە گەپ قىلماي ئۆلۈپ كەتتى.-زۇھرىي دېدى: فاتىمە رەسۇلۇللاھدىن كېيىن ئالتە ئاي ئۆمۈر كۆرگەن.- فاتىمە ۋاپات بولغان چاغدا، ئۇنى ئېرى ئەلى ئەبۇ بەكىرگە خەۋەر قىلمايلا ئۇنىڭ نامىزىنى ئۆزى چۈشۈرۈپ، كېچىدە دەپنە قىلىۋەتتى. فاتىمە ھايات چېغىدا خەلق ئاممىسى ئەلىنى (ئەبۇ بەكىرگە كېلىپ بەيئەت قىلىشتا كېچىكىشتە) مەزۇر كۆرەتتى، فاتىمە ۋاپات بولغاندىن كېيىن ئەلى ئامما نارازىلىقىنى ياقتۇرماي ئەبۇ بەكىر بىلەن يارىشىپ ئۇنىڭغا بەيئەت قىلماقچى بولدى، ئۇ ئاشۇ ئايلارغىچىلا ئەبۇ بەكىرگە بەيئەت قىلمىغان ئىدى. ئۇ ئۆمەرنىڭ ئەبۇ بەكىر بىلەن بىللە كېلىشىنى (تاپا-مالامەت قىلىپ ئەھۋالنى تېخىمۇ ئېغىرلاشتۇرىۋېتىشىنى) ياقتۇرمىغانلىقتىن: بىرەرسىنى ھەمراھ قىلماي ئۆزۈڭ يالغۇز كەلگىن، دەپ ئەبۇ بەكىرگە ئادەم ئەۋەتكەن ئىدى. ئۆمەر ئەبۇ بەكىرگە: ياق! ئاللاھ بىلەن قەسەمكى، ئۇلارنىڭ قېشىغا ئۆزۈڭ يالغۇز كىرسەڭ بولمايدۇ، دەپ تۇرىۋالدى، ئەبۇ بەكىر: سېنىڭچە ئۇلار ماڭا نېمىلەرنى قىلىپ كېتەر؟ ئاللاھ بىلەن قەسەمكى، ئۇلارنىڭ قېشىغا چوقۇم بارىمەن، دەپ ئەبۇ بەكىر ئۇلارنىڭ قېشىغا باردى. ئالدى بىلەن ئەلى شاھادەت ئېيتىپ: بىز سېنىڭ پەزىلىتىڭنى ۋە ئاللاھنىڭ ساڭا بەرگەن ئاتاسىنى بىلىمىز. ئاللاھ ساڭا بەرگەن ياخشىلىققا (خەلىپىلىككە) ھەسەت قىلغىنىمىز يوق. لېكىن سەن خەلىپىلىك ئىشىدا ئۆز بېشىمچىلىق قىلدىڭ. بىز رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمگە يېقىن تۇغقان بولغانلىقىمىز ئۈچۈن خەلىپىلىك ئىشىدا مەلۇم ھوقۇقىمىز بار دەپ قارايتتۇق، دېۋىدى، ئەبۇ بەكىرنىڭ كۆزلىرىدىن ياش تۆكۈلۈپ كەتتى، ئاندىن ئەبۇ بەكىر سۆز قىلىپ: جېنىم ئىلكىدە بولغان زات بىلەن قەسەمكى، ئۆزۈمنىڭ تۇغقانلىرىغا سىلە-رەھىم قىلىشتىن رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ تۇغقانلىرىغا سىلە-رەھىم قىلىش ماڭا سۆيۈملۈكرەك، ئەمما مەن بىلەن سىلەرنىڭ ئاراڭلاردىكى تالاش-تارتىشقا سەۋەب بولغان مۇشۇ مال-مۈلۈك (يەنى رەسۇلۇللاھ قالدۇرغان مال-مۈلۈك) بولسا، مەن ئۇنى خەيرىيەت ئىشلىرىغا سەرپ قىلىشتا بوشاڭلىق قىلىپ قالمىدىم، مەن رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ بۇ ماللارنى قانداق بىر تەرەپ قىلغانلىقىنى كۆرگەن بولسام، شۇنداق قىلدىم. دېۋىدى. ئەلى ئەبۇ بەكىرگە: مەن ساڭا بۈگۈن چۈشتىن كېيىن بەيئەت قىلىشقا ۋەدە قىلىمەن، دېدى. شۇنىڭ بىلەن ئەبۇ بەكىر پېشىننى ئوقۇپ بولۇپ، مۇنبەرگە چىقىپ ئالدى بىلەن شاھادەت ئېيتىپ ئاندىن ئەلىنىڭ ھەققى-ھۆرمىتىنى، ئۇنىڭ بەيئەت قىلىشتا كېچىكىپ قالغانلىقىنى ۋە ئۇنىڭغا ئېيتقان ئۆزرىلىرىنى قوبۇل قىلغانلىقىنى سۆزلەپ ئەلىگە مەغپىرەت تىلىدى، ئەلىمۇ ئالدى بىلەن شاھادەت ئېيتىپ، ئاندىن ئەبۇ بەكىرنىڭ ھەققى-ھۆرمىتىنىڭ نەقەدەر كاتتىلىقىنى بايان قىلدى ۋە ئۇنىڭ بەيئەت قىلىشتا كېچىكىپ قالغانلىقى ئەبۇ بەكىرگە ھەسەت قىلغانلىق جەھەتتىن ياكى ئاللاھ تائالانىڭ ئۇنىڭغا بەرگەن پەزىلەتلەرگە كۆز يۇمغانلىق جەھەتتىن بولمىغانلىقى سۆزلەپ: لېكىن بىز رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمگە يېقىن تۇغقان بولغانلىقىمىز ئۈچۈن خەلىپىلىك ئىشىدا مەلۇم ھوقۇقىمىز بار دەپ قارايمىز، ئەبۇ بەكىر بىز بىلەن كېڭەشمەستىن خەلىپىلىك ئىشىدا ئۆز بېشىمچىلىق قىلغانلىقى ئۈچۈن كۆڭلىمىزدە غۇم پەيدا بولۇپ قالغان ئىدى، دېۋىدى، بارلىق مۇسۇلمانلار بۇنىڭدىن ئىنتايىن خوشال بولۇپ: توغرا قىلدىڭ، دېيىشتى. ئەلى بۇ مەسىلىنى ياخشى بىر تەرەپ قىلغان چاغدا مۇسۇلمانلار ئەلىنى قوللاپ قۇۋۋەتلىدى.(سەھىھۇل بۇخارى 4240ـ 4241-ھەدىسلەر)
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @ J# a. Y) D* V$ Q% @, uشۇنداق قىلىپ ھەزرىتى ئەلى ھەقىقى سەمىمىيەتلىكى بىلەن ھەزرىتى ئەبۇ بەكىرگە بەيئەت قىلىپ ياشىدى. ھەزرىتى ئەبۇ بەكىر دۇنيادىن كېتىپ خەلىپىلىك ئىشىنى ھەزرىتى ئۆمەرگە تاپشۇرۇپ مۇسۇلمانلارنىڭ تاللىشى ھەزرىتى ئۆمەرگە توختالغاندىن كېيىنمۇ ھەزرىتى ئەلى ئەبۇ بەكىر زامانىدىكىدەكلا سەمىمىيەتلىك بىلەن خەلىپىگە ھەمدەمدە بولۇپ، يار-يۆلەك بولدى. ھەزرىتى ئۆمەردىن كېيىن گەرچە ئۇ خەلىپىلىككە ھەر جەھەتتىن لايىق بولغان بولسىمۇ، لېكىن ئۇ ئىلگىرىكى ئىككى خەلىپىنىڭ تۇتقان يولىنى، يۈرگۈزگەن سىياسىتىنى ئەينەن ئېلىپ مېڭىش مەسىلىسىدە ۋەدە بېرىپ قويسا كېيىن ئەينەن تۇتۇپ ماڭالماي قېلىشىدىن ئەنسىرەپ كەسكىن ۋەدە بەرمىگەنلىكى ئۈچۈن، شۇنداقلا مۇسۇلمانلار خەلىپىلىك بەنى ھاشىم جەمەتىدىن بىرسىگە قولىغا كېلىپ قالسا، كېيىنچە بەنى ھاشىم جەمەتىدە مۇقىملىشىپ كېتىشىدىن ئەنسىرىگەنلىكى ئۈچۈن ھەزرىتى ئۆمەردىن كېيىنمۇ ھەزرىتى ئەلى خەلىپە بولماي ھەزرىتى ئوسمان خەلىپە بولدى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @( ^3 ^/ k) e# e" i$ t3 u3 I" ]ھەزرىتى ئوسمان دەۋرىدىمۇ ھەزرىتى ئەلى بۇرۇنقىدەكلا خەلىپىگە سەمىمىي ياردەمچى بولۇپ كەلدى. ئاخىرى ھەزرىتى ئوسمان ئۆلتۈرۈلگەن ۋەقەلەر يۈز بېرىپ ھەزرىتى ئەلى خەلىپە بولۇپ ئۇزۇن ئۆتمەيلا قالايمىقانچىلىقلار يۈز بېرىپ ئاخىرى ئابدۇرراھمان ئىبنى مۆلجەمنىڭ قولىدا شېھىت قىلىندى. ئەلۋەتتە ھەزرىتى ئەلىنىڭ ساھابە كىراملاردىن، تابىئىيلاردىن قوللىغۇچىلىرى بار ئىدى، بۇلار ئۇنى ھايات ۋاقتىدا قوللاپ پىداكارلىق قىلىپ كەلگەن ئىدى، ئالەمدىن ئۆتكەندىن كېيىن ئۇنىڭ پەزىلەتلىرىنى، ئىش-ئىزلىرىنى تىلغا ئېلىپ ئەسلەيدىغان بولدى. كۈنلەرنىڭ ئۆتۈشى بىلەن ھەزرىتى ئەلىنىڭ ئوبرازى بىر خىل ئۇلۇغلۇق، مۇقەددەسلىك، ئىلاھلىق تۈسىنى ئېلىشقا باشلىدى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @$ K3 U3 I( b) p
كېيىنچە ئەھلى بەيت كىشىلىرى ئۆز ھەققىگە ئېرىشەلمەي ھاكىملار تەرىپىدىن زۇلۇمغا ئۇچرىدى، كىشىلەرمۇ ئۇلارغا ئامراقلىق قىلىپ ھېسداشلىق قىلىشقا باشلىغاندا ئاندىن ھازىرقى ئىستىلاھتىكى شىيئە تائىپىسى شەكىللىنىشكە باشلىغان. ئەھلى بەيتنىڭ كىشىلىرى بۇ ئېقىمنىڭ ئۇلغىيىشىغا كۈچىگەن بولسىمۇ، دىنىي جەھەتتىن بىرەر تايانچۇق تېپىش زۆرۈر ئىدى، نەتىجىدە شىيئەلەر قۇرئان ۋە ھەدىستىن تايانچۇق تېپىشقا، تېپىلمىسا پەيدا قىلىشقا ئۇرۇندى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' t! B& c( l' q# w( u" ]. ]4 }! j
ئاخىرىدا شىيئە تائىپىسى نۇرغۇن تائىپىلەرگە بۆلۈنۈپ، بەزىلىرى بەكلا چېكىدىن ئاشۇرۇۋېتىشتى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 U" t4 s, w: uدېمەك: شىيئەلەرنىڭ تېگى شەرقشۇناسلار دەۋالغاندەك يەھۇدىيلارغا ياكى باشقىلار دەۋالغاندەك ئىرانلىقلارغا تۇتاشمايدۇ، بەلكى شىيئەلىك تەبىئىي شەكىللىنىپ، تەبىئىي ئۆسۈپ ېيتىلگەن. (ئىمام ئابدۇل ھەلىيم مەھمۇدنىڭ ”ئەتتەفكىيرۇل فەلسەفىي فىل ئىسلام 119-132-بەتلەرگە قارالسۇن)
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @, q& r6 X4 h6 hشىيئە مەزھىبىنىڭ باشقا مەزھەبلەردىن ئايرىلىپ تۇرىدىغان ئاساسلىق قارىشى شۇكى، ھەزرىتى ئەلى خەلىپىلىك ئورنىغا چىقىشتا باشقا ساھابىلاردىن ھەقلىقراق، ھەزرىتى ئەلىنىڭ خەلىپە بولۇشى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ كۆرسەتمىسى، تاپشۇرۇقى ۋە تەيىنلىشى بىلەن بولغان، مانا بۇ داۋا شىيئە گۇرۇھىنىڭ مەيدانغا كېلىشىنىڭ تۈپ ئاساسى ۋە ئۇلارنىڭ ئەڭ چوڭ دىنىي ئەقىدىسى بولۇپ، ئۇلارنىڭ قارىشىدا بۇ ئىشتا كېڭەش ياكى خەلقنىڭ ھېچ رولى يوق.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @, v9 I6 T6 M! y( x2 {شىيئەدىن باشقا بارلىق ئىسلام پىرقىلىرى خەلىپە ۋە دۆلەت رەئىسى خەلقنىڭ تاللىشى ۋە خەلق ۋەكىللىرىنىڭ كېڭىشى ۋە بەيئەت قىلىشى بىلەن بولىدۇ، دەپ قارايدۇ.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @8 n2 X5 H+ b8 X" t6 \: B- y6 Wشىيئەلەر خەلىپە بولۇش ياكى مۇسۇلمانلارغا رەئىس بولۇشنى پەيغەمبەرلىككە قىياس قىلىپ ئۇنىمۇ ”ئىلاھىي بەلگىلەش“ بىلەن بولىدۇ، ”خەلقنىڭ تاللىشى“ بىلەن بولمايدۇ دەپ قارىغان، خەلىپىلەرگە پەيغەمبەرلەرگە ئوخشاش مەسۇملۇق مەرتىۋىسىنى بەرگەن، بەلكى تېخى ئۇلارنىڭ مەرتىبىسىنى پەيغەمبەرلىك مەرتىبىسىدىن ئۈستۈن دەپ قارىغان، چۈنكى ئۇلارنىڭ نەزىرىدە پەيغەمبەرلىك ”ۋاقىتلىق ئىلاھىي ئىلتىپات“ بولۇپ، مەلۇم ۋاقىت ئىچىدە ئۇنىڭ رولى تۈگىگەن، ئەمما خەلىپىلىك بولسا پەيغەمبەرلىك تۈگىسىمۇ پەيغەمبەرلىك ۋەزىپىسىنى ئادا قىلىپ تۇرىدىغان ”ئومۇمىي ئىلاھىي ئىلتىپات“، ھەتتا ئىمام ئايەتۇللاھ خۇمەينىي خەلىپىلەرنىڭ مەرتىبىسىنىڭ مۇقەررەب پەرىشتە ۋە ھەتتا پەيغەمبەرلەرنىڭ مەرتىبىسىدىنمۇ ئۈستۈن ئىكەنلىكى ھەققىدە مۇنداق دەيدۇ: ”ئىماملىرىمىزنىڭ مۇقەررەب پەرىشتىمۇ، ئەۋەتىلگەن پەيغەمبەرمۇ يېتەلمەيدىغان يۇقىرى مەرتىبەگە ئىگە ئىكەنلىكى مەزھىبىمىزنىڭ زۆرۈر تەقەززالىرىدىندۇر.“بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. u% r( r+ ?; f# q0 u
نورماللىرى بولسۇن ياكى ئاشۇرىۋەتكەنلىرى بولسۇن بارلىق شىيئە تائىپىلىرى بۇ ئىلاھىي بەلگىلەش ئەقىدىسىدە بىرلىككە كەلگەن بولۇپ، ئۇلارنىڭ نەزىرىدە بۇ ئەقىدىگە تانغان كىشى كاپىر بولىدۇ.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @2 d6 L4 p5 m# ^0 m, T* g! d. Cلېكىن ئۇلار ئۇنىڭدىن باشقا قاراشلاردا بىرلىككە كېلەلمىگەن، مەسىلەن ھازىر شىيئەنىڭ كۆپچىلىكىنى تەشكىل قىلىدىغان 12 ئىمام مەزھىبى خەلىپىلىك ھەزرىتى فاتىمە رەزىيەللاھۇ ئەنھانىڭ ئەۋلادلىرى ئىچىدە بولىدۇ، ئۇنىڭ ئەۋلادىدىن 12- ئىمام غايىب بولۇپ كەتكەن، ئوتتۇرىغا چىقىشى كۈتۈلگەن مەھدىي دەل ئاشۇ غايىب ئىمام، ئۇ يوق چاغدا مۇجتەھىد ئالىملار ئۇنىڭ ئورنىدا ۋەزىپە ئۆتەپ تۇرىدۇ دەپ قارايدۇ.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @3 X7 [! x4 Y7 j# C& }" cكەيسانىييە پىرقىسى ئىمامەتچىلىك ھەزرىتى ئىمامدىن ئوغلى مۇھەممەد ئىبنى ھەنەفييەگە يۆتكەلگەن دەپ قارايدۇ.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 ~6 f5 U" v1 Z' K9 m0 x
ئىسمائىيلىييە پىرقىسى ئىمامەتچىلىكنىڭ ھەزرىتى ئىمامدىن تارتىپ ھەزرىتى جەئفەر سادىققا قەدەر ئارىلىقتا 12 ئىمام پىرقىسىغا ئوخشاش قارىغان، ھەزرىتى جەئفەردىن كېيىن ئوغلى مۇسا كازىمغا ئەمەس، ئوغلى ئىسمائىلغا يۆتكەلگەن دەپ ئايرىلىپ چىققان، ئۇلار ئىسمائىلدىن كېيىن ئۆزلىرى ئايرىم تەرتىپ بەلگىلىگەن. بۇ تائىپە شىيئەلەرنىڭ بەك ئازغۇنلىرى ھېسابلىنىدۇ.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% d p0 r. \8 m
زەيدىييە مەزھىبى بولسا ئەھلى سۈننەتكە پىكىر جەھەتتىن ئەڭ يېقىن مەزھەب بولۇپ، بۇ مەزھەبتىكىلەر ئىلاھىي بەلگىلىمە ئەقىدىسى ھەققىدە: ئىلاھىي بەلگىلەش ھەزرىتى ئەلىنىڭ ئۆزىگە خاس بولماستىن مەلۇم سۈپەتلەرگە قارىتا بولغان دەپ قارىغان.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @- n7 R6 F' {% a6 u3 Hدېمەك زەيدىييەدىن باشقا شىيئە تائىپىلىرى خەلىپىلىك مەرتىبىسىدىكى ئىماملارنى مەسۇم ۋە مۇقەددەس ئورۇنغا قويۇپ، ئۇلارنىڭ ھەممە نەرسىنى، ھەممە ئىلىملەرنى، ھەممە تىللارنى بىلىدىغانلىقىنى، ئۇلارغا توختاۋسىز ئىلاھىي ئىلھام كېلىپ تۇرىدىغانلىقىنى، كىچىكىدىن تارتىپ بىر ئىنساندىن دەرس ئالماي ھەممە مەرىپەتنى بىلىدىغانلىقىنى، ھەرقانداق سوئالغا جاۋاب بېرەلەيدىغانلىقىنى داۋا قىلىدۇ، ئىمام مەسۇم بولغاچقا بارلىق ئۈممەت خاتالاشسىمۇ ئىمام خاتالاشمايدۇ، ئىمام پەيغەمبەرنىڭ بارلىق ھوقۇقىغا ئىگە, شۇڭا ئىمام دىنىي جەھەتتىن بىردىنبىر مەنبە ۋە ھۆججەت ھېسابلىنىدۇ.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' F) z" w" i& K, J7 X- ^5 Q
ئىمامەتچىلىك ئەقىدىسىدىن باشقا شىيئەلەردە ئەھلى سۈننەتتىن ئايرىلىپ تۇرىدىغان ئالاھىدە ئەقىدىلەر بار مەسىلەن:
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @/ y, \4 \: r( Fتەقىييە ئەقىدىسى:
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @, V0 V4 Z4 r, @& A1 U7 h9 nيەنى مۇقەررەر زىياندىن ساقلىنىش ئۈچۈن ئىچكى ئېتىقادىنى يوشۇرۇپ باشقىچە كۆرۈنۈش، بۇ ئۇلارنىڭ نەزىرىدە دىننىڭ بىر قىسمى ھېسابلىنىدۇ. شىيئەلەر نەزىرىدە ئىمام ئەلى قاتارلىقلارمۇ تەقىييە قىلغانمىش. بەزىلىرى تەقىييە قىلىش ۋاجىب دەيدۇ. ئەمەلىيەتتە بۇ بىر خىل نىپاقتۇر. ئادەتتىكى بىر مۇسۇلمان كاپىرنىڭ زىيانكەشلىكىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن كۇپۇر سۆز قىلىشقا رۇخسەت قىلىنغان بولسىمۇ ئەلى ۋە ئۇندىن باشقا ئىماملارغا بۇنداق رۇخسەت يوق. شىيئەلەر ئىماملىرىدىن رىۋايەت قىلغان قارىمۇ-قارشى رىۋايەتلەرنى ئىزاھلاشتا ماۋۇنى تەقىييە قىلىپ دېگەن دەيدۇ. بۇ مەسىلىنى شىيئە ئىماملىرى ئۇسۇلى فىقھى قاتارىدىن قىلىپ ئىماملىرىدىن كەلگەن كۆرسەتمىلەرنىڭ بەزىسىنى ئاستا رەت قىلىۋېتىشكە قوللىنىدۇ.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @/ |, {; Y( U( e( |% _4 L
شىيئەلەر ئاساسەن تەقىييە مەسىلىسىنى كاپىرلارغا قارىتا ئەمەس، ئەھلى سۈننەدىن ساقلىنىش ئۈچۈن ئىشلىتىدۇ. شەيخ قارزاۋى رەفسەنجانى بىلەن ئەلجەزىرە تېلېۋىزىيە قانىلىدا قىلغان مۇنازىرىسىدە رەفسەنجانى تەقىييە قىلىشقا ئاللاھ تائالانىڭ ئالى ئىمران سۈرىسى 28-ئايىتىدىكى: (پەقەتلا ئۇلاردىن تەقىييە قىلساڭلار) دېگەن سۆزىنى دەلىل قىلىپ كۆرسەتكەندە، شەيخ قارزاۋى: بۇ دېگەن كاپىرلارغا قارىتا دېيىلگەن ئايەت، دەپ رەددىيە بەرگەن ئىدى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @$ a8 K l7 L# y% m4 q
قايتىش ئەقىدىسى:بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @ F& y0 @! r9 i- d
بۇ ئەقىدىنىڭ مەزمۇنى ئاللاھ تائالا قىيامەتتىن بۇرۇن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ زۇلۇمغا ئۇچرىغان جەمەتلىرىنى ۋە ئۇلارغا زۇلۇم قىلغانلارنى تىرىلدۈرۈپ مەزلۇملارنى ئىززەتلەيدۇ، زالىملارنى خارلايدۇ، كېيىن ئۇلارنى قايتا ۋاپات قىلدۇرىدۇ.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @) U/ a7 a) T0 U g2 n) G( h2 Dبەدائ ئېتىقادى:
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* G R4 w1 O8 xبەدائ دېگىنىمىز بۇرۇن بىلمىگەن نەرسە ئايان بولۇش، بىلمىگەننى بىلىش دېگەن بولۇپ، شىيئەلەر ئاللاھ تائالاغا بەدائنى مەنسۇپ قىلىشىدۇ. بۇ ئەسلىدە ئۇلارغا يەھۇدىيلاردىن سىڭگەن ئېتىقاد بولۇشى مۇمكىن. ھەقىقەتتە جانابى ئاللاھ سۈبھەنەھۇ ۋەتائالا ھەممە نەرسىنى ئىجمالىي ھەم تەپسىلىي، ئىلگىرى ۋە كېيىن مۇتلەق بىلگۈچىدۇر. كېيىن بىلىش ئاللاھ تائالاغا مۇھالدۇر.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: t8 ~4 h2 b* }- U4 ^, Mبۇ ئەقىدىلەرنى ۋە بەك ئاشۇرۇۋەتكەن بۇزۇق تائىپىلەرنى ھېسابقا ئالمىغاندا شىيئە مەزھىبى مۇقىم ئىسلام ئەقىدىلىرى ۋە ئىسلام پائالىيەت- ئىبادەتلىرىدە باشقا ئىسلام پىرقىلىرى بىلەن ئاساسەن ئىتتىپاق، شۇڭا ئۇلار ئىسلام ئۈممىتىنىڭ بىر قىسمى، ئەسلىدە ئۇلار ئىمامەتچىلىك مەسىلىسىنى ئاساسلىق ئەقىدە مەسىلىسى قىلىۋالماي تارماق مەسىلە قىلغان بولسا، ئۇلار ئادەتتىكى ئەھلى سۈننەت مەزھەبلىرى قاتارىدىن ئورۇن ئالغان بولاتتى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @; D# a* Q* J5 y# vھازىر 12 ئىمام مەزھىبى ئىران، ئىراق، لىۋان، ئەزەربەيجان ۋە ئافغانىستاندا، ئىسمائىيلىييە مەزھىبى ھىندىستان، پاكىستان، تۈركىيە ، سۈرىيە ۋە لىۋاندا مەۋجۇت. لىۋاندىكى ھىزبوللاھ ھەرىكىتىمۇ 12 ئىمام مەزھىبىدە، بۇلارنىڭ ئىمامىييە مەزھىبى دەپ ئاتىلىشى ھەزرىتى ئەلىنىڭ خەلىپىلىكى قۇرئان ۋە ھەدىستە كەلگەن دەپ قارىغانلىقىدىن بولغان. 12 ئىمام مەزھىبى دەپ ئاتىلىشى بۇلار ھەزرىتى ئەلىدىن تارتىپ 12 ئىمامنى زەنجىرسىمان بېكىتىشىدىن كەلگەن. زەيد ئىبنى ئەلىنىڭ ئىماملىقىنى رەت قىلغانلىقى ئۈچۈن رافىزا دەپ ئاتالغان. ھازىر يەركەن تەرەپلەردە 12 ئىمام مەزھىبىدىكى شىيئەلەرنىڭ پائالىيىتى جانلىنىپ قالماقتا.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* I1 U3 z1 q5 F$ Z" K5 I) ~
زەيدىييە مەزھىبى شىيئەنىڭ چوڭ پىرقىلىرىدىن بولۇپ، شىيئەنىڭ ئەھلى سۈننىگە ئەڭ يېقىن تۇرىدىغىنى ھېسابلىنىدۇ، كالامى قاراشلىرى مۇئتەزىلە بىلەن ئەشائىرە قاراشلىرىغا ئوخشاپ كېتىدۇ. بۇلار يەمەن، ئۇممان قاتارلىق جايلاردا بار.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: W2 R. E' R2 i+ c$ }
ھازىر سۈرىيەدە خەلقنى قىرىۋاتقان ھاكىم نۇسەيرىييە تائىپىسىمۇ، تۈركىيەدىكى ئەلەۋىيلەر تائىپىسىمۇ شىيئەلەرنىڭ ئەڭ ئازغۇنلىرىنىڭ بىرىدۇر. نۇسەيرىييە دېگەن نام فىرانسىيىلىك مۇستەملىكىچىلەر تەرىپىدىن ئەلەۋىيلەرگە بېرىلگەن نام بولۇپ، بۇ تائىپىنى شىيئەلەرنىڭ ئۆزىمۇ ئازغۇن دەپ قارايدۇ. بۇلارنىڭ تېگى خىرىستىيانلارغا تۇتىشىپ كېتىدۇ. بۇلار شام ساھىللىرىدا، سۈرىيەدە جايلاشقان بولۇپ، تۈركىيەدىكى ئەلەۋىيلەرمۇ بۇلارغا ئاساسەن يېقىن كېلىدۇ. بۇلارنىڭ بەكلا ئازغۇن ئېتىقادلىرى بولغاچقا، ئۆز ۋاقتىدا ئىمام ئىبنى تەيمىييە نۇسەيرىيلەردىن خوتۇن ئېلىشنى ھارام قىلىپ، ئۇلارغا قارشى جىھاد قىلىشقا چاقىرىپ، ئۇلارنى ئۆلتۈرۈشنى، مال-مۈلكىنى تارتىۋېلىشنى ھالال دەپ پەتىۋا بەرگەن. بۇلار ئاساسەن ئىسلامغا پەقەتلا ئىسىم جەھەتتىنلا تەۋە بولۇپ قالغان باتىنىي پىرقىدۇر.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @& Z! s& K) O! ^8 {' ^7 e
دىيارىمىزدا تاشقۇرغاندىكى تاجىكلار شىيئەلەرنىڭ ئىسمائىلىييە تائىپىسىغا تەۋە بولۇپ، بۇمۇ شىيئەلەرنىڭ بەكلا ئازغۇن باتىنىي تائىپىلىرىنىڭ بىرىدۇر، بۇلار يەنە سۈرىيە، ئىران، پاكىستان، ھىندىستان، كەشمىر ۋە ئافرىقىدا بار بولۇپ، تارىختا بىر قانچە دۆلەت قۇرغان.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @; O5 z# n- V) }0 {7 T
ھازىرقى ئىسلام ئۈممىتىنىڭ %90 سۈننىي بولسا قالغىنى شىيئە ، خاۋارىج ۋە ئابازىيلاردۇر.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @/ K: S% J# I; n5 t) vھازىر ئىراندىكى شىيئەلەر 12 ئىمام مەزھىبىگە تەۋە بولۇپ، ئەللامە مۇسا جارۇللاھ 1934- 1935-يىللاردا ئىران، ئىراقنى زىيارەت قىلىپ شىيئە ئالىملىرى بىلەن ئۇچرۇشۇپ سۆھبەتلىشىش، يەنە شىيئەلەرنىڭ كىتابلىرىنى تەتقىق قىلىش ۋە ئىزدىنىش نەتىجىسىنى مۇنداق دەپ خۇلاسىلەيدۇ: ”ئاخىرىدا ماڭا ئېنىق ئايان بولدىكى، شىيئەلەرنىڭ بۇ كىتابلىرى ئىسلام ئۈممىتى كۆتۈرەلمەيدىغان ئىشلارغا بىردەك ئىتتىپاق بولغان. يەنە ئىسلام ئۈممىتى رازى بولمايدىغان، ئىسلامنىڭ مەنپەئىتى تەقەززا قىلمايدىغان، ئىسلامنىڭ مەنپەئەتلىرىنىڭ كۆپ قىسمىغا زىت كېلىدىغان نۇرغۇن ئىشلارغا ئىتتىپاق بولغان“.(ئەلۋەشىيئە فى نەقدى ئەقائىدى شىيئە 108-بەت)بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 _0 n+ K; |, Q* @, E. U2 R
12ئىمام مەزھىبىدىكى شىيئەلەرنىڭ دىنغىمۇ، ئەدەبكىمۇ زىت كېلىدىغان، ئەھلى سۈننە پەقەت قوبۇل قىلالمايدىغان بەزى يامان قاراشلىرى بار. مەسىلەن:
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 K+ H' U. i9 d+ Q' Uساھابە كىراملارنى تىللاش ۋە ئۇلارنى كاپىر دەپ قاراش.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 m6 k# d4 i. D, U7 f% \* gشىيئەلەرنىڭ كىتابلىرى ئومۇم ساھابە كىراملارنى كاپىر دېيىش بىلەن تولغان، ساھابىلەردىن شىيئەلەر تەرىپىدىن كاپىر دېيىلمەي قۇتۇلۇپ قالغىنى پەقەتلا ھەزرىتى ئەلى رەزىيەللاھۇ ئەڭ يېقىن تۇرغان بىرقانچە ساھابە بولۇپ، ئۇلارنىڭ سانى ئاران يەتتىگە يېتىدۇ.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 K9 Y2 O2 \% w1 D2 u' N% u
شىيئەلەرنىڭ ھەزرىتى ئەبۇ بەكىر بىلەن ھەزرىتى ئۆمەرنى كاپىر دەپ تىللىشى بەكلا ئوچۇق ئاشكارە بولۇپ، شىيئەلەرنىڭ ئەلۋافىي دېگەن كىتابىنىڭ 44-بېتىدە ۋە ئۇندىن كېيىنكى بەتلەردە ئەدەب قوبۇل قىلالمايدىغان سۆزلەر بار. ئۇلار بۇ ئىككى كاتتا ساھابىنى لەنەت قىلىنغان پاسكىنىلار، تاغۇتلار، مۇشۇ ئۈممەتنىڭ فىرئەۋنى بىلەن ھامانى، مۇناپىقلىقتا، پەيغەمبەرگە دۈشمەنلىكتە، ئىسلامغا زىيان ئۇرۇشتا ئەڭ يامان مۇناپىق دەپ قارايدۇ.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @- D, U& V" d/ vتېخى بىر قانچە يىل ئىلگىرى شەيخ قارزاۋى رەفسەنجانى بىلەن ئەلجەزىرە تېلېۋىزىيە قانىلىدا قىلغان مۇنازىرىسىدە رەفسەنجانىدىن شىيئە ئىماملىرى شىيئە ئاۋاملىرىنى ئەبۇ بەكىر بىلەن ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇماغا لەنەت قىلىشتىن توسقان بولسا، دەپ تەلەپ قىلسا، رەفسەنجانى رەت قىلغان ئىدى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: \% J" ]) m: G! Q b8 W
دەسلەپكى دەۋر ئەسرى سائادەتكە لەنەت ياغدۇرۇش:
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @ ~* h8 A0 j9 j/ Q9 e6 G r/ Qشىيئەلەرنىڭ ئەلكافى، تەھزىيب ۋە ئەلۋافى قاتارلىق كىتابلىرى ئەبۇ بەكىر، ئۆمەر، ئائىشە، ھەفسە ۋە ئومۇم ساھابە كىرام رەزىيەللاھۇ ئەنھۇلارغا ئۇلار پۈتۈن ئۈممەت تۇرۇقلۇق ئېغىر قەبىھ تىل-ھاقارەتلەر بىلەن لەنەت قىلىش بىلەن تولغان. تېخى شىيئەلەرنىڭ ساھابە كىراملەرگە، پۈتۈن ئۈممەتكە لەنەت قىلىشتا ئىماملىرىمىزدىن قالغان دەپدىغان ئالاھىدە مەخسۇس دۇئالىرى بار.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @# { j' F, a$ g4 } a' @
بىرلا مىسال ئالساق: ئەلكافى 3-توم 351-بەتتە: ئائىشە بىلەن ھەفسە ئىككىسى دوزاختا مەڭگۈ قالدۇرۇلىدىغان كاپىر مۇناپىقتۇر، دېيىلگەن.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @6 V( Y i1 [9 z* {. r8 q3 z' v/ L
قۇرئان كەرىم بۇرمىلانغان دەپ قاراش:
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @2 [0 A' {2 X# I. V/ P& W: nقۇرئان كەرىمنىڭ بەزى سۆزلىرى ياكى بەزى ئايەتلىرى قىسقارتىلغان، بەزى كەلىمىلەرنىڭ، ئايەتلەرنىڭ تەرتىپى ئۆزگەرتىلگەن دېگەن قاراشقا شىيئە كىتابلىرى بىردەك ئىتتىپاق. قۇرئاننىڭ بۇرمىلانغانلىقى ھەققىدىكى خەۋەرلەر شىيئەلەرنىڭ نەزىرىدە مۇتەۋاتىر.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! Z6 b+ {! A6 I) Sئەلكافى دېگەن كىتابتا سادىقنىڭ مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىنىدۇ: ”مۇھەممەدكە جىبرىل ئېلىپ چۈشكەن قۇرئان 7000 ئايەت بولۇپ، بىزنىڭ قولىمىزدىكىسى پەقەتلا 6236 ئايەت، قالغىنى ئەلى توپلىغان بويىچە ئەھلىل بەيتنىڭ قولىدا باردۇر“.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 s# l! s- s& \, P2 uئەلكافىدا كېلىشىچە: ھەزرىتى ئەلى يازغان قۇرئاننى ئەلقائىم ئوتتۇرىغا چىقىرىدۇ، بۇ قۇرئان ئىمامنىڭ غايىب بولۇشى بىلەن تەڭ غايىب بولغان.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% ?/ L5 j: W' Z; {شىيئەدىن باشقا ئىسلام پىرقىلىرىنىڭ ھۆكمى:بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @3 D+ b7 }+ }% H/ v: ? ~
شىيئە كىتابلىرىنىڭ ئېنىق ئىپادىلىشىچە: شىيئەدىن باشقا پۈتۈن ئىسلام پىرقىلىرى كاپىردۇر، مەلئۇندۇر، دوزاختا مەڭگۈ قالغۇچىلاردۇر. ئەبۇ بەكىر بىلەن ئۆمەرنى ئەلىنىڭ ئالدىغا قويغان ناسىبىينىڭ قېنى بىلەن مېلى ھالالدۇر.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' n$ q* b8 T I: l# a5 c. Vئىمام سادىق ئىسلام ئۈممىتىنىڭ تۆت مەزھەب ئىماملىرى ھەققىدە مۇنداق دەيدۇ: ”ئۇلارنىڭ قېشىغا بارما، ئۇلارنىڭ سۆزلىرىنى ئاڭلىما، ئاللاھ ئۇلارغا لەنەت قىلسۇن، مۇشرىك مىللەتلىرىگىمۇ لەنەت قىلسۇن“.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 Y$ B1 e& E- b$ S0 Tۋاقىتلىق نىكاھ مەسىلىسى:بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 p8 l0 a0 s J" m: |
شىيئەلەر نىكاھى مۇتئەنى ھالال دەپ قارايدۇ، باقىر بىلەن سادىق مۇنداق دېگەن: ”بىزنىڭ مۇتئىمىزنى ھالال سانىمىغان، بىزنىڭ قايتىشىمىزنى ئېتىقاد قىلمىغان بىزدىن ئەمەس“.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 I4 S1 k& S1 U8 x! fشىيئەلەرنىڭ نەزىرىدە مۇتئە بىرەر سائەت ياكى بىر كۈن بولسىمۇ ۋاقىت توختىتىش بىلەن بىر ئوچۇم بۇغداي بولسىمۇ ئىش ھەققىدىن ئىبارەت ئىككى نەرسە بىلەن بولىدۇ، مۇتئە نىكاھ بىلەن تۆتتىن ئارتۇق قانچە خوتۇن ئالسا بولىۋېرىدۇ.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. R9 o( M5 _8 q4 Bپۇتىنى يۇيۇش ۋە ئىككى ئۆتۈككە مەسھى قىلىش:بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 K% c1 o* K6 R; D
تاھارەت ئالغاندا پۇتىنى يۇيۇش ۋە ئىككى ئۆتۈككە مەسھى قىلىشنى شىيئەلەر ھارام دەپ قارايدۇ. ھالبۇكى پۇت يۇيۇش بىلەن ئۆتۈككە مەسھى قىلىش مۇتەۋاتىر ھالدا كەلگەن.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 h$ v& K9 L( `2 R: Z4 }
”ھەسەن بەسرىي: مەن بەدر غازىتىغا قاتناشقان يەتمىش ساھابىنى كۆرگەنمەن، ھەممىسى ئىككى ئۆتۈككە مەسھى قىلىشنى توغرا دەپ قارايتتى، دېگەن. بۇ سەۋەبتىن ئىمام ئەبۇ ھەنىيفە رەھمەتۇللاھى ئەلەيھى ئىككى ئۆتۈككە مەسھى قىلىشنى ئەھلى سۈننە ۋەلجامائە شەرتلىرىدىن دەپ قارايتتى“.(بەدائىۇسەنائىئ 1/7)بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @2 Y5 _( p5 D7 c% h" Z
يۇقىرىقى شىيئەلەر ھەققىدىكى مەلۇماتلار ئاساسەن مىسىر ئەۋقاف مىنىستىرلىكى نەشىر قىلغان ئومۇمىي ئىسلام ئېنسىكلوپېدىيىسى بىلەن شىيئەگە قارىتا يېزىلغان ئەڭ مۇھىم ھەم ئىشەنچلىك قايناق بولغان ئەللامە مۇسا جارۇللاھ رەھمەتۇللاھى ئەلەيھىنىڭ يىگانە ئەسىرى ئەلۋەشىيئە فى نەقدى ئەقائىدى شىيئە دېگەن كىتابىدىن نەقىل قىلىندى. كەڭرەك مەلۇماتقا ئىگە بولماقچى بولغانلار ئەللامىنىڭ ئاشۇ كىتابىغا مۇراجىئەت قىلسا بولىدۇ. بۇ كىتاب ھازىر ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلىنماقتا. ئەرەبچىسى ساجىيە تورىدا بار.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @2 I7 ]1 d/ S. o
شىيئەلەر ھەققىدە ئۇندىن باشقا پايدىلىنىش بولىدىغان ماتېرىياللاردىن تۆۋەندىكىلەر بار:بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* Q9 F6 m! v% ~+ r' O8 A; w
مۇھەممەد مۇھىببىددىين ئەلخەتىيب يازغان: ”ئەلخۇتۇت ئەلئەرىيزە لىلئۇسۇس ئەللەتىي قامە ئەلەيھا دىينۇششىيئە ئەلئىمامىييە ئەلئىسنا ئەشەرىييە“. بۇ كىتابنى مەكتەبە سەلەفىييە نەشىر قىلغان.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @/ h0 U) ~' \, D3 Sئېھسان ئىلاھىي زاھىير يازغان: ”ئەششىيئە ۋەلقۇرئان“ دېگەن كىتاب بىلەن ”ئەششىيئە ۋەسسۈننە“ دېگەن كىتاب ئىنتايىن قىممەتلىك بولۇپ، مۇشۇ ئىككى كىتابى سەۋەبىدىن شىيئەلەر پاكىستانلىق بۇ ئالىمنى ئۆتۈرىۋەتكەن. بۇ كىتابنى لاھوردىكى ئىدارەتى تەرجۇمان سۈننە نەشىر قىلغان، رىيازدىمۇ قايتا نەشىر قىلىنغان. بۇ كىتاب ساجىيە تورىدا بار.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! k; R. E0 p( d$ Y' U7 H: k4 B2 w8 [ئىمام ئىبنى تەيمىيەنىڭ: ”مىنھاجۇسسۈننە ئەننەبەۋىييە“ دېگەن كىتابىنىڭ مۇختەسەرى. بۇنى شىيئە مەزھىبىدىكى ئالىملاردىن ئىمام خومەينىدىن يۇقىرى دەرىجىلىك ئالىم ئايەتۇللاھ ئەلئۇزما ئەبۇل فەزل ئەلبۇرقۇئىي فارىسى تىلغا تەرجىمە قىلىپ دەرس سۆزلىگەن بولۇپ، بۇ ئالىم نۇرغۇن شاگىرتلىرى بىلەن بىللە شىيئە مەزھىبىدىن ئەھلى سۈننە مەزھىبىگە قايتقان ۋە شاھ دەۋرىدە كېيىنچە ئىمام خۇمەينى دەۋرىدە نۇرغۇن قىيىن قىستاقلارغا ئېلىنىپ، سۈيقەستكە ئۇچرىغان، تۇرمىغا سولانغان. بۇ ئالىمنىڭ شىيئەلەرنى تەنقىد قىلىپ يازغان كۆپ ئەسەرلىرى بار.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 p k D6 R" m. Y5 q
خۇلاسە شۇكى، ھازىرقى ئىران ۋە ئىراقلاردىكى 12 ئىمام مەزھىبىدىكى شىيئەلەرنى ئازغۇن مۇسۇلمانلار دېيىش مۇمكىن. ئۇلار ئىسلامنى قوبۇل قىلىپ ھەق بىلەن باتىلنى، ھىدايەت بىلەن ئازغۇنلۇقنى ئارىلاشتۇرۇپ دىندا بۆلگۈنچىلىك قىلىپ مۇسۇلمانلار جامائىتىنى پىرقىلەرگە بۆلۈۋەتكەن. مۆمىنلەر تۇتقان يولنى تۇتماي، ئەسىرلەردىن بۇيان ئىسلام ئۈممىتىگە ۋابال بولۇپ كېلىۋاتقان زىيانلىق، سىياسى تائىپىدۇر.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* j( ~( t2 Q+ xۋەللاھۇ ئەئلەم.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! m4 H3 y! j/ k+ Sپەتىۋادا: دوكتور ئابدۇل ئەزىز رەھمەتۇللاھ.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* |7 G' d* }7 d2012-1-3
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @$ M8 N: L4 u1 o- @چېسلا: 2012-01-03 يوللىغۇچى: دوكتور ئابدۇل ئەزىز رەھمەتۇللاھبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @( _" q6 e% {) t7 W; `- L
|
 |
يوللىغان ۋاقتى 2014-6-19 11:14:14 PM
