كۆنچى دەرياسى نامىنىڭ كېلىپ چىقىشى

زەردار007

	مەن كورلا شەھىرىدە ئچۈ يىل ئوقۇدۇم كۆنچى دەرياسىدىن تالاي قېتىملاپ ئۆتتۈم تالاي قېتىملاپ كۆنچى دەريا بويىدا تۈنەپ قالدىم،كۆنچە دەرياسى كورلا شەھىرىگە باشقىچە ھۆسىن قوشقان شۇڭا مەمىلكەت بويىچە يۈز پاكىزە شەھەرنىڭ ئىچىگە كىرەلىگەن..... ئەپسۇس ئوقۇش پۈتتۈرگەندىن بۇيان ئائىلە، تۇرمۇش،خىزمەت ئىشلىرى بىلەن كورلىغا بارالمىدىم.....

UYGRAF

	مارىشال ئەپەندى نىمە مەخسەتتە يوللىدىكىن بۇ تېمىنى ھېچ ئۇقالماي قالدىم. بۇ يازمىنىڭ ئاپتورى غېنى سايىم لوپنۇر تىلىنى ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدىنمۇ پۇختا بىلىدىغاندەك قىلىدۇ. ئەسلىدە كۆنچى دىگەن ئىسىمنى ئۇيغۇر تىلىنىڭ مەركىزى دىئالېكتىدىن ئىزدىسىلا كۇپايە قىلاتتى، ‹‹كېلىپ چىقىشى›› دىگەن سۆزنىڭمۇ ھاجىتى قالمايتتى. قەشقەر شەھرىنىڭ تۈمەن دەريا بويىدا ‹‹كۆنچى مەھەللىسى›› دەيدىغان بىر مەھەللە بار(پىداگوگىكا ئىنىستىتوتىنىڭ ئارقىسىدىكى مەھەللە، نەزەرباغ بازىرىنىڭ 5-كەنتى) ، چۈنكى ئۇ يەردىكىلەر بۇرۇن(20 يىل بۇرۇن) دەريا بويىدىكى بۇلاق سۈيى ۋە توختام سۇلاردا كۆن-خۇرۇم ئاشلايتتى. ھازىر بۇ ئىشنى قىلىدىغانلار قالمىغان بولسىمۇ، يەنىلا مەھەللىنىڭ ئىسمى ئۆزگەرمىدى. ‹‹كۆن›› دىگەن بۇ سۆزنىڭ ئۇيغۇر تىلى مەركىزى دېئالېكتىدا ‹‹تېرە- خۇرۇم››، ‹‹قاتتىق تېرە›› دىگەن مەنىسى بار. ‹‹كۆنچى›› دىگەن سوزنىڭ ‹‹ كۆن پىششىقلاپ ئىشلىگۈچى››، ‹‹تېرە-خۇرۇمچى››، ‹‹كۆن ئاشلىغۇچى›› دىگەن مەنىسى ئېنىق تۇرسىمۇ، نىمە ئۈچۈن غېنى سايىم بۇ سۆزنى لوپنۇر دىئالېكتىدىن ئىزدەيدۇ؟ لوپنۇرلۇقلار ئادەتتە كۆنچى دەرياسىنىڭ تۆۋەن ئېقىنىدا ياشايدۇ، ئۇنداقتا بۇ دەريانىڭ يۇقۇرى ئېقىنى(باشئەگىمدىن كورلا شەھرىگىچە بولغان بۆلىكى)مۇ كۆنچە دەرياسى دەپ ئاتىلىدۇ؟ ئۇنداقتا ئۇيغۇرلارنىڭ قەدىمى يۇرتى بولغان لوپنۇر-كورلا-قاراشەھەر دىيارىدا بۇ دەريانىڭ سۈيى ياكى توختام سۇدىن پايدىلىنىپ كۆن-خۇرۇم پىششىقلاپ ئىشلىگۈچىلەر يوقمىدۇ؟؟؟

baxakem

	سۇ كېتېدۇ تاش قالېدۇ

iltebir

	مۇشۇنداق تارىخى يازمىلارنى ئوتتۇرا يولدا تۇرۇپ ھەقىقىي يۇرۇتۇپ بېرىدىغان ئاپتۇرلار ،خەلقنىڭ ھۆرمىتىگە بەكراق ئېرىشىدىكەن.

ئوسمان

	كۆزنى يۇمۇپ ئاچقۇچە  كورلىدىن يىنىپ كەلگىنىمگىمۇ 9 يىل بوپ قاپتۇ .شۇ چاغدا  مەنمۇ بنەزى كىشىلەردىن توز دەرياسى دەپ ئاڭلىغان ، ئاللا خالىسا كىلەر يىلى بارامەن ،مارشال دوستۇمنى يۇقلىغاچ ،

mamatkurban

	سۇ ھاياتلىقنىڭ مەنبەسى شۇنداقلا ئىكىلوگىيلىك تەڭپۇڭلىقنى ساقلاشتا بەكمۇ مۇھىم.يېقىنقى يىللاردىن بويان ئىقتىساتنىڭ ئېششى تەرەققىياتنىڭ تىزلىششى بىلەن سۇ ئىسراپچىلىق ئېغىرلىشىپ كەتتى، ئېرىق -ئۆستەڭلەرگە دۆلەت نۇرغۇن مەبلەغ سېلىپ ئىشلىدى.ئەمما جەمىيىتىمىزدە ئىرىق -ئۆستەڭلەر يۇندا كۆلچىكى،ئدۋرەز يوللىرىغا ئايلىنىپ كىتىۋاتىدۇ،ئۆستەڭ ئىچى ئەخلەت سۈپۈندىلەر بىلەن توشتى.بۇنىڭ بىلەن ھېچكىمنىڭ كارى بولماسلىق ئېغىر، شۇڭا سۇنىڭ بۇلغىنىشى ئېىغىر ،ئەھۋال شۇنداق ئىكەن كۆللەرنىڭ قۇرۇپ كىتىشى تەبىئى.تورداشلاردىن ئۈمۈت قىلدىغىنىم سۇ ئىسراپچىلقىنى تۈگۈتىشكە بىر كىشىلىك ھەسسە قوشساق

zaghun

	كورلىنى ئوراپ تۇرىدىغان تاغنىڭ نامى نىمە؟كورلىنىڭ ئاساسلىق ئىقتىسادى تۈۋرۈكى نىمە؟ ئۇيغۇر دوكتۇردىن قانچىسى بار؟

zaghun

	مارشال بۇ كۆنچى دەرياسىنىڭ سۈيىنى دېھقانچىلىققا ئىشلىتىدىغاندۇ؟ كورلىدا يەنە قايسى دەريا بار؟

ehrami

	ئۆتكەندە «كۆنچى دەرياسىدىن تىمساھ سۈزۈۋېلىندى» دەپ بىر يازما كۆرگەنتىم ئۈندىداردا... راسمىدۇ؟

ehrami

	كۆنچى ۋە قاراشەھەر دەرياسى بىر دەريامۇ ياكى؟