تېيىپجان ئېلىيۇف-ۋەتەن ھەققىدە غەزەل

توقماق

	تېيىپجان ئېلىيوپ بۆگۆنكى دەۋىر ئۇيغۇر شېئىرى تىلىنىڭ مەيدانغا كېلىشىدە مۇھىم رول ئوينىغان تىل ئۇستىسى.ئۇنىڭ تارىخى چەكلىمىلەر،مەمۆرى ئەمەللەرزۇرۇرىيىتىدىن يازغان بەزى ئەسەرلىرىنى ئۇنى سېسىتىشنىڭ باھانىسى قىلىۋىلىشقا بولمايدۇ.شائىر ھايات ۋاقتىدىلا ئۇزىنى ئۇزى تەنقىتلەپ بولغان.بىلگەنلەر ئۈچۈن ئۇنىڭ مىراسلىرى بىر مەكتەپ.مەن بىرنەچچە قېتىم ئۇستاز بىلەن دېدارلىشىش،سۈھبەتلىشىش جەريانىدا ئۇنىڭ ئېسىل ئەخلاقى-پەزىلىتىنى،ساغلام قەلبىنى كۇرۇپ يەتكەن.مەرھۇم ھەققىدە خالىغانچە قالايمىقان باھا بېرىشكە،بىر دەۋىرنىڭ تارىخى يۆكىنى تونۇلغان بىر ياكى بىرقانچە ئادەملەرگىلا يۆكلەپ قويۇشقا بولمايدۇ.دەۋىرنىڭ بۇرىچ-ۋەزىپىلىرى ئوخشىمىغان نىسبەت ۋە ئوخشىمىغان دائىرە-ساھالەر بۇيىچە ھەممە ئادەمنىڭ زىممىسىگە يۆكلەنگەن بولىدۇ.بىز بىرسىنى ئەيىپلەشتىن بۇرۇن،مەن ئۇزەم نىمە قىلدىم،نىمە قىلىۋاتىمەن،دىگەن سوئالنى ئۇزىمىزگە قويۇپ باقساق بولىدۇ.چوڭقۇرراق تەپەككۈر قىلساق،ئەتراپلىقراق ئويلاشساق نۇرغۇن مەسىلىلەر ئايدىڭ بولۇپ كېتىدۇ.مىنىڭ مەرھۇم دادام،تېيىپجان ئاكاۋە مىنى ئۇزئىچىگە ئالغان يالغىنى يوق ئەسلىمىلىرىم بار.ۋاقتىم يەتكەندە مەن بۇلارنى يېزىپ قويسام بولغىدەك. بىلىپ قالايلىكى، نۇقسانسىز ئاخىرزامان پەيغەمبىرى ئاللىبۇرۇن كېلىپ ئەرەپ دىيارىدا ئالەمدىن ئۆتۆپ بولغان.بىز تالانىتلىرىمىزنى ،بىر ئۇمۇر مەنىىۋىيىتىمىز ئۈچۈن ئەمگەك قىلغان كىشىلىرىمىزنى،ئۇ ياكى بۇ سەھۋەنلىكلىرى ۋەجىدىن سېسىتساق،ئەيىپلىسەك بولمايدۇ.ئۇيغۇر شېئىرىيەت تارىخىلا مەۋجۈت ئىكەن،بۇ تارىخنىڭ بىر سەھېپىسىدە ھامان تېيىپجان ئىلىيوپ بەرقارار ئولتۇرغان بولىدۇ!.60-يىللاردا تېيىپجان شېئىرىيىتىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىمىغان بىرمۇ شائىر يوق،دېسەك مۇبالىغە قىلغان بولمايمىز!.... بولدىلا،بارغانسىرى نىمە بولۇپ كېتىۋاتقاندىمىز.دادام ئەسكى دەپ بېرىپ باشقىلارنىڭ دادىسىنى دادا قىلىۋالغىنى بولمىسا-يا!.....

سەفەر

توقماق

	ﺑﯩﺰﺍﺭ ﺑﻮﻟﺪﯗﻡ تىيىپجان ئېلىيۇف ﻣﯧﻨﻰ ﺳﻪﻥ ﺑﯩﯟﺍﭘﺎ ﺩﻩﻳﺴﻪﻥ، ﺋﯚﺯﻩﯓ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﯞﺍﭘﺎ ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ، ﺋﻪﺟﻪﭖ ﮔﻪﭘﻘﯘ، ﻧﯩﻤﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘ ﺋﺎﮬﺎﻧﻪﺗﻨﻰ ﻣﺎﯕﺎ ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ. ﻟﯩﯟﯨﻤﺪﯨﻦ ﻣﻪﻱ ﺑﯧﺮﻩﻱ، ﮔﯜﻟﺪﻩﻙ ﺋﯧﭽﯩﻠﻐﯩﻦ ﺩﻩﭖ ﻣﯧﻨﻰ ﺋﺎﻟﺪﺍﭖ، ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺟﯩﺴﻤﯩﻤﻐﺎ ﺗﻪﺷﻨﺎﻟﯩﻖ، ﻳﯜﺯﯛﻣﻨﻰ ﻛﻪﮬﺮﯨﯟﺍ ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ. ﻣﺎﯕﺎ ﺳﻪﻥ ﮔﯜﻝ ﺗﺎﻗﺎﻳﻤﻪﻥ ﺩﻩﭖ ﯞﻩﻟﯩﻜﯩﻦ ﺋﺎﺗﺘﯩﯔ ﺋﺎﺯﻏﺎﻧﻨﻰ، ﺑﯘ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﮔﯜﻝ ﺗﺎﻗﺎﺵ ﺑﻮﻟﺪﯨﻜﻰ، ﺑﺎﻏﺮﯨﻤﻨﻰ ﻳﺎﺭﺍ ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ. ﻛﯚﺗﻪﺭﮔﻪﻳﻤﻪﻥ ﺑﯧﺸﯩﻤﺪﺍ ﺩﻩﭖ ﻻﭖ ﺋﯘﺭﻏﺎﻧﺘﯩﯔ(ﻛﯚﺗﻪﺭﻣﻪﻱ ﻗﻮﻱ) ﻣﯩﻨﯩﭗ ﮔﻪﺟﮕﻪﻣﮕﻪ ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ "ﺋﯩﻠﯩﭗ"ﻗﻪﺩﺩﯨﻤﻨﻰ"ﻳﺎ"ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ. ﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﻮﮬﯩﻢ ﺷﻪﺭﺗﻰ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ ﺗﻪﯓ-ﺑﺎﺭﺍﯞﻩﺭﻟﯩﻚ، ﻣﯧﻨﻰ ﻧﯩﭽﯜﻥ ﺳﺎﻧﺎپ ﺩﺍﯕﮕﺎﻝ، ﺋﯚﺯﯛﯕﻨﻰ ﺑﯩﺒﺎﮬﺎ ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ. ﯞﺍﭘﺎﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﺗﻪﺗﯜﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ ﺳﻪﻥ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻥ ﺑﺎﭘﺘﺎ، ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺑﻮﻟﺴﺎ، ﻧﯩﻤﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﻥ ﯞﺍﭘﺎ ﻗﯩﻠﺴﺎﻡ، ﺟﺎﭘﺎ ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ. ﺟﺎﮬﺎﻧﺪﺍ ﺗﯘﺗﯩﻴﺎﻧﻰ ﮬﯩﭻ ﻛﯩﺸﻰ ﻛﯚﺭﻣﻪﭘﺘﯩﻜﻪﻥ ﺯﺍﺩﻯ، ﮔﻮﻳﺎ ﺳﻪﻧﻤﯘ ﯞﯗﺟﯘﺩﯗﯕﺪﺍ ﯞﺍﭘﺎﻧﻰ ﺗﯘﺗﯩﻴﺎ ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ. ﺳﺎﯕﺎ ﻳﺎﻏﺪﯗﺭﺳﺎ ﺋﻪﻝ ﻧﻪﭘﺮﻩﺕ ﺗﯧﺸﯩﻨﻰ، ﻣﺎﯕﺎ ﺩﯙﯕﮕﻪﻣﺴﻪﻥ، ﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪﺕ ﺭﻩﺳﻤﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﯚﺯﻩﯓ ﺳﺎﻧﺴﯩﺰ ﮔﯘﻧﺎ ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ. ﺳﯧﻨﯩﯖﺪﯨﻦ ﺷﯘﻧﭽﻪ ﺑﯩﺰﺍﺭ ﺑﻮﻟﻐﯘﻧﯘﻣﻨﻰ ﻛﯚﺭﻣﯩﮕﯩﻦ ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ، ﺋﺎﻣﺎﻟﯩﻢ ﻳﻮﻕ، ﺑﯘ ﺋﻪﮬﯟﺍﻟﻐﺎ ﻣﯧﻨﻰ ﺳﻪﻥ ﻣﯘﭘﺘﯩﻼ ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ. http://yexilaral.com/forum.php?mod=viewthread&tid=1559

سەفەر

توقماق

	توقماق يوللىغان ۋاقتى  2015-1-24 11:43 PM ﺑﯩﺰﺍﺭ ﺑﻮﻟﺪﯗﻡ تىيىپجان ئېلىيۇف ﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﻮﮬﯩﻢ ﺷﻪﺭﺗﻰ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ ﺗﻪﯓ-ﺑﺎﺭﺍﯞﻩﺭﻟﯩﻚ، ﻣﯧﻨﻰ ﻧﯩﭽﯜﻥ ﺳﺎﻧﺎپ ﺩﺍﯕﮕﺎﻝ، ﺋﯚﺯﯛﯕﻨﻰ ﺑﯩﺒﺎﮬﺎ ﻗﯩﻠﺪﯨﯔ. ئەسكەرتىش: ئەسلى مەنبەدە ساناپ دىگەن گەپ ساناڭ يېزىلىپ قاپتىكەن.بۇ يەردىكىسىنى تەھرىرلىۋەتتىم.

ARKZAT

	maripatogli يوللىغان ۋاقتى  2015-1-24 08:31 PM تىيىپچان ئېلىيۇفنىڭ تەرجىمھالى ھەم بارلىق شېئىرى ئەس ... بۇ ئېچىلمايدىغان تور بەت ئىكەنغۇ؟

توقماق

	ئانا تىيىپجان ئېلىيۇف مەن بۇ ياقتا، ئانام ئۇياقتا، ئارىدىن بىر ئەر ئۆمرى ئۆتۈپتۇ. مەن ئۇنى ھەردەم سېغىنغىنىمدەك، ئۇمۇ ھەردەم مېنى كۈتۈپتۇ. ئاياغلىشىپ ھىجران تۈنلىرى، چاقنىدى تاڭدەك ۋىسال جۇلاسى. شۇنداق ئىكەن تارىخ تەقدىرى، ئىجابەت بوپتۇ ئانا دۇئاسى. يېتىپ كەلگەن دىدار پەيتىدە، ئانام ئالدىغا كىردىم سالام،دەپ. مەن«ئانام»دەپ باغرىمغا باسسام، ئۇمۇ باغرىغا باستى«ئانام»دەپ. (بالىسىنىمۇ«ئانام»دەپ ئاتاپ سۆيۈنىدۇ ئەزەلدىن ئۇيغۇر. «ئانا»بىر ئىسىم بولسىمۇ،بىراق مەنىسى ئۇلۇغ،مەزمۇنى چوڭقۇر). ئانا مېھرى كۆيدۈردى بىزنى، ئانا مېھرى سۆيدۈردى بىزنى، ئانا مېھرى قۇچتۇردى بىزنى، ئانا مېھرى باشقۇردى بىزنى. «ئانا»دېيىش ئانىدىن قالغان، «ئانا»دېيىشنى ئانا ئۆگەتكەن. ھەر ئىككىمىزنىڭ ئانىسى بىرلا، شۇ ئەمەسمۇ بىزنى كىنەتكەن. 1986-يىل .مارت. http://yexilaral.com/forum.php?mod=viewthread&tid=1559&extra=&page=3

توقماق

	ARKZAT يوللىغان ۋاقتى  2015-1-25 12:30 AM بۇ ئېچىلمايدىغان تور بەت ئىكەنغۇ؟ ئېچىلىۋاتىدىغۇ.

yalghuz

	نورمال ئېچىلىۋاتىدۇغۇ !