ئۇيغۇرزادە: بوزلاۋاتقان ئانا تىلىم ۋە باشقىلار

uyghurzade

	قەلەمكەشلىرىمىزگىمۇ بىر ئېغىز گەپ  ،نىمە يازسىڭىز يىزىڭ ، لىكىن ئۇيغۇرنى ئىككىگە بۆلمەڭ ،زىيالىلار ئۆز ئارا پۇت تىپىشسە خەلقنىڭ ساپاسىغا ئازدۇر كۆپتۇر زىينى بار ،ئىككى قاغا پوق تالاشسا ئوۋچىغا پايدا ،بۇنى مەندىن ئوبدان بىلىسىلەر..... ----------------------------------------------------------- رەھمەت.ئەمما، مەن بىر پارچە شېئىر يازسام قانداقسىگە مىللەتنى ئىككىگە بۆلگەن بولىمەن؟ ئۇيغۇر تىلىىنى ئۆزىمىزنىڭ ئادەملىرى خارلاۋاتقان ئىش راست تۇرسا. چۈشەنمىدىم. بۇرۇنقى بەزى يازمىلاردا تەنقىدلەشكە تېگشلىك بىنورمال ئىجتىمائىي ھادىسلەرنى ئارىلاپ--ئارىلاپ تەنقىدلىدىم. بۇ مىللەتنى پارچىلىغانلىق ئەمەس. بېسىمغا تىز پۈكمەيمەن؛ بۇنىڭدىن كېيىن تەنقىدلەشكە تېگشلىك ئىش بولسا پاكىتى بىلەن يەنە تەنقىدلەيمەن. ھەم بۇنى مىللەتنى پارچىلاش دەپ چۈشەنمەيمەن. سىز شۇنداق چۈشەنسىڭىز، ئۇ ھوقۇقىڭىز. بۇ گەپلەرنى باشقىلارغا قارىتىپ دېگەن بولسىڭىز ئۆزرە.

uyghurzade

	بۇ شېئرنى نېمشىقا يېزىپ قالدىم؟       شېئىرىمنىڭ پەلسەپىۋىي ئاساسى ئوكسفورد ئۇنۋېرستېىتىدا 50-، 60-يىللاردا ئېقىم بولۇپ شەكىللەنگەن ئادەتتىكى تىل پەلسەپىسىدىن ۋە ئۇنىڭ ئاساسىچىسى، پەيلاسوپ ئاستېننىڭ "سۆز بىلەن دۇنيانى قانداق يارىتىمىز؟"دېگەن كىلاسسىك كىتابىدىن تېپىلىدۇ.يەنى بىز ئادەتتىكى تىل ئشلەتكۈچىلەرنىڭ تىلنى قانداق ئشلىتۋاتقانلىقىغا نەزەر ئاغدۇرماي تۇرۇپ جەمئيەتتىكى ئېغىر مەسىلىلەرنىڭ، پەلسەپىۋىي تېپشماقلارنىڭ جاۋابىنى تاپالمايمىز. تىلنىڭ كېسەللىنىشى تەپەككۇردىكى زەخمىنىڭ ۋە باشقا  ئىجتىمائىي بەختسزلىكىلەرنىڭ مەنبەسى.      مەن يېقىن دوستۇمغىمۇ يۈز  ئايىمايمەن. يېقىندا ئىزدىنىش مۇنبرىدە مېنىڭ دوستۇم ئۆزھال يالقۇن روزىنىڭ «بىزگە قانداق ئارتسلار كېرەك؟» دېگەن ماقالىسىغا قورساق كۆپىكىنى ئىپادىلەش ئۈچۈن «بىزگە قانداق ھاجەتخانا كېرەك؟» دېگەن ھەيران قالارلىق تېمىنى يوللىدى(ئايرىم قاراشلىرى بولسا نېمشىقا شۇ ماقالىگە تەنقىد يازماي بۇنداق ئشىنى قىلىدۇ دەيمەن)؛ سەسكىنشلىك ئاتالغۇلارنىڭ ياسلىشىغا، ئۇيغۇر تىلىنىڭ ناباب يەرگە ئشتلشىگە سەۋەبچى بولدى(شۇ تېمىنى چاپلاي دېسەم، مۇنبەر ئېچىلماي قويدى، چىقىپ كۆرۈڭ).ئاندىن شۇ تېمىدا ئۇيغۇر تىلىنىڭ نېنىنى يەپ تونۇلغان ئىككى يازغۇچى ۋە ئىككى ئۇيغۇر ئايال «پو..، چىچ..، ئوس..»(نازاكىتىنى تامام يوقاتقان ئاشۇ بىھايا  ئاياللارنىڭ ئاغزىدىن چىقىۋاتقان  گەپنى بۇ يەردە دەپ يۈرۈشتىن مەن خېجىل بولىمەن) ئۇيغۇر تىلىنى ناباب يەرلەرگە ئشىلەتتى. ئەخلاقلىق بالىلار ئەخلاقىنى جايىغا ئشىلەتمىدى. مەن بۇنىڭدىن ئەپسۇسلاندىم. بۇ كىچىك ئىش ئەمەس.ئۇ مۇنبەردە ئۇيغۇر تىلىنى پېتىقداش بىر ئەنئەنە بولۇپ قالدى.    مەيدانىمنى ئېنىق دەپ ئۆتەي،       ئۇيغۇر تىلىنى ناباب يەرگە ئشىلتۋاتقانلارغا، ياسالمايدىغان ئاتالغۇلارنى ياساپ، سەسكنشىنلىك جۈملىلەرنى تۈزۈپ گېدىيىپ يۈرۈۋاتقانلارغا سەل قاراشقا بولمايدۇ.ئۇلارنىڭ قىلمىشلىرى ئاقىۋەت پەيدا قىلىدۇ، دەردى ئېغىر ئانا تىلىمىزنىڭ كېسلىنى ئېغىرلاشتۇرىدۇ. ئاندىن بۇ ئىش يەنە بىر قاتار نادانلىقلارغا ۋە زەخمىلەنگەن تەپەككۇرغا سەۋەپ بولىدۇ.      بۇ  شېئىر ئاشۇنداق بىر ئوينىڭ تۈرتكسىىدە يېزىلدى. ئېھتىمال شئىېرىي تۇيغۇ سەل كەم بولۇشى مۇمكىن،ئەمما بۇ شېئىردا ئادەتتكى تىل پەلسەپىسىدىكى مۇھىم بىر پەلسەپىۋىي تېمىنى كۆتۈرۈپ چىقماقچى ۋە ئوقۇرمەنلەرگە تىلنى بۇلغاشنىڭ قانچلىك خەتەرلىك ئىكەنلىكىنى ئەگىتمە يوللار بىلەن بىلدۈرمەكچى بولدۇم.        بۇ نۇقىتىدىن قارىغاندا ، ئىزدىنىش مۇنبىرى يېقىنىدىن بېرى تازا ياخشى قىلمايۋاتىدۇ. مەن ئۇ مۇنبەردە چىقىۋاتقان سەت گەپلەرنى بۇ يەرگە تىزىپ يۈرمەي.ئۆزۈڭلار «قانداق ھاجەتخانىلار كېرەك؟» دېگەن تېمىدىن كۆرۈۋېلىڭلار.       شۇنچە بىنورمال تېمىلار تەستىقلانغاندىن كېيىن ئىزدىنىش مۇنبىرىنىڭ ئسىمىنى بىتەرەپ مۇنبەردە تۇنجى بولۇپ تىلغا ئېلىشىم. يەنە دەيمەن، مۇنبەر باشلىقلىرى مۇنبەرنى ئىسلاھ قىلىشى كېرەك. ھېچقانداق مۇنبەرنى ياراتمايدىغان  ئىزدىنىش مۇنبىرى ھازىر ياخشى تېمىلار بىلەن يەنە ھەدەپ ئەخلەت ئشىلەپچىقىرۋاتىدۇ؛ تالانتلىق تورداشلارنىڭ رولىدىن ياخشى پايدىلانمايۋاتىدۇ. مۇشۇ راست گەپنى قىلىغنىم ئۈچۈن، بەلكىم ھاقارەتكە دۇچ كېلىمەن.ئەمما، مەن رازى. راست گەپنى دېدىم ھەم نەچە يىللاردىن بېرى شۇنچە پاكىتلارنى بايقاپ ئەمدى تۇنجى بولۇپ دېدىم. شېئىرنى ماددىي ئىسپات بىلەن تەمىن ئېتىدىغانلار مەرھەمەت.

uyghurzade

	سۈكۈت ياخشى نەرسە. سۈكۈت قىلغۇدەكلا يەردە قىلىمەن، يېقىنىنى تەنقىدلىگىنم ئۈچۈن  خىيالىمغا كەلمىگەن ئشىلارنى، چۈشمىگەن قالپاقلارنى ماڭا تېڭۋاتقانلارغا كۈلۈپ قويىمەن؛ ئەمما، ئىجتىمائىي ئاپەت پەيدا قىلىدىغان قىلمشىلارغا سۈكۈت قىلمايمەن. ئۇيغۇر تىلىنى يارامسىز گەپلەرگە، ھاقارەتلەرگە، سەسكىىنشلىك ئىبارىلەرگە ئشىلتۋاتقانلارنىڭ قىلمىشى دەل شۇنداق بولۇپ، ئۇلارنىڭ قىلغانلىرى ئۆزى بىلەن كەتمەيدۇ. ئۇيغۇر تىلىنى بۇلغايدۇ، كېسەللەندۈرۈرىدۇ.    "كېچەلمەيمەن، سېنىڭدىن ۋەتەن" دەپ، "ئاھ ئۇيغۇرۇم، كۆكلەي دېسەك سۇ بولايمۇ يىلتىزمۇ؟" دەپ شوئار توۋلىسلا ئىش پۈتمەيدۇ؛ بۇنىڭ بىلەنلا  سىزنىڭ ئۇيغۇرنى ۋە ۋەتەننى سۆيگەن بولمايسىز. قىلۋاتقانلىرىڭىز ئانا تىلىنى پېتقىداش بولسا ۋە مىلىلىي غايىڭىزگە خىلاپ كەلسە ۋە ئوخشمىغان سورۇنلاردا ئادىمىي يۈزىڭىز بىلەن ئىبلىس يۈزىڭىزنى پەرقلىق ئشىلەتىسىڭىز، بىز سىزدىن سەسكىشنكە، سىزدەك كۆلەم شەكىللەندۈرگەن ئۇيغۇر توپىنى تەنقىدلەشكە ھوقۇقلۇق.          مەن مۇشۇ مۇناسىۋەت بىلەن دوستۇم ئۆزھالنى يۈز ئايىماي تەنقىدلەيمەن. ئۇ ئۇيغۇر تىلىنىڭ نېنىنى يەپ تونۇلغان بىر ئەدىب ۋە ئارتىس بولۇشىغا قارىماي،  ئۇيغۇر تىلىنى خارلايدىغان، ئۇيغۇر تىلىنى پېتقىدىغۇچىلارغا سورۇن ھازىرلاپ بېرىپ تاماشا كۆرىدىغان ناكەس قىلىقتىن بىرنى قىلدى.مەن يېقىندىن بېرى ئۆزھالنىڭ يەنە بىر يۈزىنى كۆرۈۋاتىمەن. نېمشىقا مېنىڭ بۇ دوستۇمغا بىر يۈز يەتمەيدۇ، نېمشىقا ئۇ بۇ قەدەر  ناچار بىر يولنى تاللىۋالدى؟ئۇ ئزىدىنىش باشقۇرغۇچىسى تۇرۇپ، تونۇلغان ئەدىب ۋە ئارتىس تۇرۇپ نېمشىقا شۇنچە جىق غەرەزلىك، ھاقارەتلىك ، سەسكىشنلىك تېمىلارنىڭ تەستىقلىنشىغا يېشىل چىراق يېقىپ بەردى ھەم ئىككى ئېغىز راست گەپ قىلىدىغان يەردە بېشىنى ئىچىگە تىقىپ تۇرۇۋالدى؟                ئۇيغۇر تىلىنى ساز قىلىپ ئوينايدىغان ئۇنداق تېمىلارنىڭ تەستىقلىنىشى بىر خىل خاتالىق.ئۇيغۇر تىلى سىزنىڭ خۇسۇسىي مۈلكىڭىز ئەمەس. ئۇنى بىز ئىجادىيەتكە، قۇرئانىي سۆھبەتلەرگە،  پىكىر ئالماشتۇرۇشقا، پوئېتىك، سەنئەتلىك تىلغا، پەلسەپىۋىي ئىزدىنشلەرگە ۋە باشقا ياخشى ئىشلارغا ئشىلتىشىمىز لازىم. بۇ تېمىغا ئەتە كەچتە كىرىپ قارايمەن. مۆشۈكياپلاق تېمسىدا سۈكۈت قىلىپ بوپتۇ دېدىم. بۇ تېمىدا سۈكۈت قىلشىمغا قەتئىي بولمايدۇ.

uyghurzade

	تىلنى بۇلغىغۇچىلارغا نمېشىقا بۇنداق قاينايدىغانلىقىمنىڭ سەۋەبىنى ۋە ئادەتتىكى تىل پەلسەپىسىنىڭ نېمىلىكىنى بىلمەكچى بولساڭلار ئوكسفورد پەيلاسوپى ئاستېننىڭ «سۆز بىلەن رېئاللىقنى قانداق يارىتىمىز؟» دېگەن كىتابنىڭ ئېنگلىزچە ئۇچۇرنى توردىن ئىزدەپ بېقىڭلار. كىلاسسىك كىتابلارنىڭ بىرى. How to Do Things With Words John Langshaw Austin ( 1911-1960

YAZR

	uyghurzade يوللىغان ۋاقتى  2012-10-16 06:51 AM قەلەمكەشلىرىمىزگىمۇ بىر ئېغىز گەپ  ،نىمە يازسىڭىز يىز ... مەن بۇ شىئېر توغۇرلۇق يازمىدىم ،  مېنى خاتا چۈشىنىپ قاپسىز ، شىئېرىڭىزدىكى ئوي پىكىرنى مەن چۈشۈنىمەن ، ھەم قوللاش ئىستىكىدە ، بۇنداق ئەھمىيەتلىك توغرا پىكىرلىك يازمىلارقۇلىڭىزدىن چىقسا بۇنى ئەلۋەتتە قوش قوللاپ قۇۋۋەتلەيمىز . سىزگە ئانداق مانداق دەيدىغانغا مېنىڭ سالاھتىم توشمايدۇ ، سىزنىڭ يازغان كىتابىڭىزنىمۇ يىقىندىن بېرى ئۇقۇپ كىلىۋاتىمەن ، بىر دوستۇم ئېسىل سوۋغا سۈپىتىدە سوۋغا قىلغان ئىدى ، مەنمۇ يانماي بىر نەچچە رەت ئۇقۇپ چىقتىم ، تەسىراتىم ئاز ئەمەس ، مەنمۇ ياقا يۇرتتا ئۇقۇش جەريانىدا سىزگە ئوخشاش نۇرغۇن ئىشلارنى بېشىمدىن كەچۈرگەن ،كىتاپ مەزمۇنى بىزدىكى خېلى بوشلۇقلارنى تولدۇردى ،ئۇقۇرمەنلەر روھىغا ئۇزۇق بولدى ....شۇ ۋەجىدىن سىزگە ھۆرمىتىم بار . نەق گەپكە كەلسەك ،بۇ ئىنكاسىمنى سىزنى ۋە ياكى باشقا قەلەمكەشلەرنى سېسىتىش مەقسىتىدە يازمىدىم ، پەقەت يىقىندىن بېرى سىزنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئۇقۇمۇشلۇق زاتلىرىمىزنىڭ ئۆزئارا سىغىشالماسلىق مەسلىسى مېنى شۇنچىلىك ئېچىندۇردى، مەنلا ئەمەس ، تور يۈزىدە نىمشىلار بۇلىۋاتىدۇ بۇنى كۆپچىلىك سىزىپ تۇرۋاتىمىز ، گەرچە ئىشنىڭ تەپسىلاتىنى بىلمىسەكمۇ ، ئاندا مۇندا   TNT پۇرىقى كەڭ تورداشلارنىڭ دىمىقىغا ئۇرۇلماقتا ...........تەپسىلى يىزىشىمنىڭ ئورنى يوق سىزگە ھەم باشقا زىيالىلىرىمىزغا ئىلتىجا ، ئانداق قىلماي نىمىش بولسا ئەتكەس قىلىۋىتىپ ، ئۇيغۇر يىگىتى بولغاندىكىن قول بىرىشىپ ئەپلىشىپ ، ئۇيغۇرغا قولمۇقول مۈرىمۇمۈرە تەڭ كۈچ چىقارساڭلا ،بىرىڭلا ئۇ ياققا بىرىڭلا بۇ ياققا تاتىشىپ يۈرسەڭلە ، ئاق قارىنى بىلمەيدىغان ئۇقۇرمەنلەر ھەقىقەتەن ئىككىگە بۈلۈنۈپ كىتىدۇ ، بۇپەقەت بىر ئۇچۇم كىشىلەر بولسىمۇ ، لىكىن ئەمما ئۇيغۇر ئۈچۈن يەنىلا يۇقىتىش زىيان تارتىش بۇلىدۇ ، ھۆرمەتلىك زىيالىلىرىمىز ۋە  ئۇيغۇر ئۈچۈن قان تەرى بىلەن قەلەم تەۋرىتىۋاتقان زاتلىرمىز، سىلەر كۆپنى كۆرگەن ، ئۇيغۇرلار ئىچىدىكى ئىلغار پىكىرلىك كىشىلەر ، سىلەر ئەپ ئۆتمىسەڭلا ، ئۇيغۇر دىگەن مىللەت نامىغىمۇ يۈز كىلەلمەيسىلە ، كەمىنىدىن كەڭ ئۇيغۇر تورداشلار نامىدىن سىلەرگە ئىلتىجا! (بۇ ئىنكاس مىنىڭچە ئىگىسىنى تاپىدۇ، ئەگەر مەن دەپ ئۆتكەن ئەھۋاللار قەتتى مەۋجۇت بولمىسا ، ھەقىقەتەن ئۆزرە ، مېنى جۆيلىۋاتىدۇ دەپ بىلىڭلار ، بولمىسا ئۇيغۇر يىگىتلىك تۇيغۇڭلار بىلەن ئويلۇنۇپ بېقىڭلار ) ئىنكاسىم بىرەرىڭلارنى خاپا قىلىپ قويغان بولسا ، چىن كۆڭلۈمدىن ئۆزرە !

YAZR

	مەن ھارقانداق ھەقنى يازىدىغان قەلەمكەشنى ھۆرمەتلەيمەن ، ھەم ھەقنى يازغان ئەدىبلەرگە قالايمىقان قالپاق كەيدۈرۈپ تېتىقسىزلىق قىلۋاتقانلارغا چىش تىرنىقىمغىچە ئۆچ ! لىكىن ، ئىككى قىران  پۈركۈت ئاسماننىڭ قەرىگە چىقىۋېلىپ ، ئۆز ئارا سۇقۇشۇپ يۈرسە ، بۇمۇ ئوخشاشلا ئادەم يىرگەندۈرىدۇ ....پەستە تۇرغانلار ئاسماندىكى بۈركۈتلەرنىڭ ئاسمان شۇنچە كەڭرى تۇرسا ئۆز ئارا پېتىشمايۋاتقانلىقىنى كۆرسە كۆڭلى ئەلۋەتتە غەش بۇلىدۇ ھەم ھۆرمەت كۈتۈرلۈپ كىتىدۇ ، بىز مۇنداق بۇلىشىنى ئەلۋەتتە خالىمايمىز ......

haximbay

	كەچۈرۈڭ زۇلپىقار، بۇرۇن سىزنىڭ ماقالىلىرىڭىزنى شۇنداق ياقتۇرۇپ ئوقۇغانمەن، ئەمما كىيىن يازغان بىر ئىككى ماقالە ۋە تەنقىدلىرىڭىزنى ئوقۇپ سىزنى خاتا چۈشەنسەممۇ چۈشەنگەندىمەن، ئەمما مېنىڭ ھايات نىشانىم شۇكى«نوپۇزغا چوقۇنمايمەن، توغرا ھەق گەپ بولسا كىچىك بالىنىڭ گېپىىگىمۇ قول قويۇشتۇرۇپ تۇرىمەن، خاتا گەپ بولسا كىم بولسا كارىم يوق ئاڭلىمايمەن، بىراۋغا ئاداۋەت تۇتمايمەن». سىز ئۆزىڭىزنى ئېتراپ قىلىشىڭىز كېرەك، ھېچ بولمىغاندا تا ھازىرغىچە سىز تەرپىدىن «مۇنبەر قوشاقچىسى» ئاتالغان تورداشلاردىن كەچۈرۈم سورىشىڭىز كېرەك ئىدى، شۇلارنى شۇنداق ئاتاپسىز يۇ ئۆزىڭىز مۇنبەرگە شېئىر دىگەننى تۆكمە قىلىۋېتىپسىز، بۇنى نىمە دەپ چۈشەنسەم بولار؟ بىر ئىشنى سىزلا قىلسىڭىز يوللۇق، باشقىلار قىلسا ئۇلارغا ئايرىم نام بېرىپ مەتبۇئات يۈزىدە ئېلان قىلىش كېرەكمۇ؟ سىز چىن دىلىڭىزدىن تورداشلاردىن كەچۈرۈم سورىغانغا بىر يەرلىرىڭىز كاملاپ قالمايدۇ، ئەكسىچە ھۆرمىتىڭىز ئاشسا ئاشىدۇكى سىزگە زىيىنى يوق، بۇ پىكىرىمنى ئويلۇشۇپ نوپۇز كىبىرىڭىزنى بىر ياققا تاشلاپ قويۇپ تۇرۇپ تورداشلار بىلەن نورمال ھالەتتە پىكىر ئالماشتۇرۇپ بېقىڭ. سىزنىڭ تىرىشچانلىقلىرىڭىزغا قايىلمەن ھەم ھۆرمەتلەيمەن، شۇنداقتىمۇ مۇنبەرگە تېما يوللاشتىن بۇرۇن تورلاردىكى «تور ئىملاچىسى» ئارقىلىق ئىملا خاتالىقلىرىنى تۈزۈتۈپ يوللىشىڭىزنى، شۇ ئارقىلىق تىل ئىملاسىدا تورداشلارغا ئۈلگە بولۇشىڭىزنى ئۆمۈد قىلىمەن. تور ئىملاچىسىنى تېپىپ يوللاي دىسەم ئۆزۈم ھازىرغىچە ئىشلىتىپ باقمىغاچقا تاپالمىدىم، ئىزدەپ باقارسىز. شۇ دىتال ئېلان قىلىنغاندا يازغان بىر ئىنكاسىم بولىدىغان: ئۇيغۇر تىلى ئىملاسىنى ياخشى ئۈگۈنۈپ، بۇ دىتالنى ئىشسىز قويايلى!

ozhal

	ئۇيغۇرزادە . مەن يالقۇن روزىنىڭ بىزگە قانداق ئارتىسلار كىرەك دىگەن ماقالىسىنى ئوقۇمىغان . شۇڭا قورساق كۈپىگى دىگەندەك گەپ ماڭا ئارتۇقچە . دىگەن گىپىمىز سىياسى تۈزۈلمىگە تەسىر كۆرسىتەلمىگەن ئىكەن بىزنىڭ دىگەنلىرىمىز نىمىگە ھىساپ ؟ بىزگە كىرەك نەرسىلەر بەك كۆپ ئەمما بىز ھەقىقى كىرەك بۇلىۋاتقان نەرسىلەر ھەققىدە گەپ قىلالمىدۇق . بىزنىڭ ئىرىشۋاتقانلىرىمىز بىز ئۈمىت قىلىۋاتقان نەرسە ئەمەس ئىدى . بىز مەھرۇم قىلىۋاتقان نەرسىلەر دەل بىزگە كىرەكلىك نەرسىلەر ئىدى . لىكىن بۇلاردىن ئۇستىلىق بىلەن قىيىپ ئۈتۈپ ئاقماس گەپلەر ئۈستىدە پىكىر يۈرگۈزۇش بۇ زاماننىڭ ئالاھىدىلىگى بولدىمۇ ياكى سىلەرنىڭمۇ ؟  ئۆزىنىڭ قولىدىن كەلمىگەننى ئەيىپلەپ . ئۈزى قىلالمىغاننى باشقىلارنىڭ ۋۇجۇدىغا يۈكلەش نىمىدىن بىشارەت بىرىدۇ ؟ ئۆزىنىڭ خاھىشىغا توغرا كەلمىگەننىڭ ھەممىنى قارا قويۇق ساۋاش، ئۆزى  ھۈرمەت قىلىدىغان ئادەملەرنىڭ خاتاسىغا سۈكۈت قىلىپ ئۇنىڭغا ئوخشىمايدىغان پىكىر پەيدا بولسىلا مۇنبەردە پەيدا بۇلۇپ ھەقىقەت جەڭچىسى بۇلىۋاتقان سىز بەزى ئىشلارنى بىلمەيدىغان يەردە ئەمەس . لىكىن خۇپسەنلىك قىلىپ نەچچە يۈز بىلەن ئىش قىلغۇچى دىسە سىزنى دىسە بۇلىدۇ شۇڭا يۈز ھەققىدە ماڭا ئارتۇق گەپ قىلماڭ . سىزدىن سوراپ باقاي كىچەلمەيمەن سىنىڭدىن ۋەتەن شۇئارمىكەن ؟ ئۇنداقتا تىيىپجان ئىليۇپنىڭ ئەي ئۇلۇغ جۇڭخۇۋا ئىلىم مەن ئۇنىڭ پەرزەنتىمەن . نامىدىكى ھەقىقى شېئىر ئوخشىىمامدۇ ؟ ناكەس دىگەن ئاتالغۇنى سىز بەك بالدۇر ئىشلىتىپسىز . ئانا تىل ھەقىقى بوزلاپ دارنىڭ ئالدىغا بىرىپ قالغاندا سىز نەدە ئىدىڭىز ؟ سىز بۇ ھەقتە قىلچىلىك گەپ قىلماي سۈكۈتتە تۇرۇپ مۇشۇ ھەقتە ئىمزا قويۇش پائالىيەتلىرى بولغاندا سىز ئىمزا قويغانمۇ ؟ سىزنىڭ ھەر خىل يۈز بىلەن بىر دەم ئۇيغۇرنىڭ ئالىملىرىغا ھاقارەت قىلغاندا . شائىرلىرىغا تۆھمەت قىلغاندا قايسى تىلنى ئىشلەتكەن ؟ باشقا قورساق كۈپۈكلىرىڭىزنى مۇشۇ گەپنى تۇتۇۋىلىپلا سەكىرىمەي بىر يولى دىسڭىزمۇ بۇلىۋىرەتتىغۇ ؟ قار اپەردىنىڭ ئارقىسىدا نىمە ئويۇن ئويناۋاتقانلىغىڭىز بىلەن مىنىڭ كارىم يوق  . شۈنچە يىل ئۈگەنگەن بىلىمنى قانداق يەرگە ئىشلىتىشىنى بىلمەي ھەممە ساھەدە تەڭ سەكرەپ يۈرىشىڭىز بەك ئىچىمنى پۇشۇرىدۇ . مانىڭدىن نىرى تۇراي دىگەنچە سىز ماڭا كىرىشىۋىلىش ئارقىلىق ئۈزىڭىزنىڭ تولىمۇ بىلىملىك ئىكەنلىگىڭىزنى ئاشكارا قىلماقچى . جاكارلىماقچى . بولسڭىز مەن ھازىرلا دەي سىزگە سىز بەك بىلىملىك زىيالى . ئۇيغۇر تارىخىدا سىزدەك ئامىرىكىرىدا ئوقۇغان . جەميەتشۇناس يوق . سىزدەك بىر دەم ياغاچچى بىلەن تامغا . ئارقىدىن ناخشىچى ئۇسۇلىغا . ئارقىدىن تىلشۇناسلارغا . ئارقىدىن شائىرلارغا . تەتقىقاتچىلارغا باھار بىرىسىز . ئۈزىڭىزگە زىيىنى بولمىغان . كەلگۈسى يولىڭىزغا توسالغۇ بولمايدىغان تىمىلار ھەققىدە ناھايىتى باش قاتۇرۇپ پات پات ئوتتۇرىغا چۈشۈپ تۇرىشىڭىزنى پايدىلىق دەپ قارىسڭىز مەيلى لىكىن توغرا نىيەت بىلەن گەپنى ئوچۇق قىلىش مىنىڭ مۇنازىرە روھىم . ياپتا گەپنى ئاز قىلىپ ھەقىقى مەسىللەر ھەققىدە بىر نەرسە دىيشەيلى . مەن بۈگۈن سەپەرگە چىقىپ قالىمەن يەكەنگە مۇقام يىغىنىغا قاتنىشىمەن . قايتىپ كىلىپ پىلاستىنكامنى نەشىر قىلمىسام بولمايدۇ . شۇڭا مىنى باھانە قىلىپ يەنە باشقا گىپىڭىزنى قىلغاچ تۇرۇڭ . ئەمما ئاغزىڭىزنى بۇزسڭىز مەن ئاغىزىنى بۇزۇشنىڭ قانداق بۇلىدىغانلىغىنى سىزگە كۆرسېتىپ قويىمەن شۇڭا مۇنازىرە ئىلمى بولسۇن . مەن بۇ گەپنى دىگىلى تۇرغىلى 10 يىل بولدى تور دۇنياسىدىكى مىنى بىلدىىغانلارنىڭ ھەممىسى بىلىدۇ . ئامان بۇلۇڭ . (بۇ تىمىىڭىزنى كۆرمەپتىكەنمەن شۇڭا تاماششا كۆرمەكچى بولغانلار بىلەن توغرا نىيەتلىك دوسلارنىڭ ئارقىدىمۇ ئارقىدىن قىلغان ئۇچۇرلىرى ئارقىلىق خەۋەر تىپىپ ئاندىن كىردىم  )

Deqyanus

	ئۆزھالنىڭ ئەقلى يوق،مەڭگۈ ئەقلى يوق.بۇندىن بۇرۇنمۇ ئەقلى يوق ئىدى،بۇندىن كېيىنمۇ ئەقلى يوق.چۈنكى‹‹ئەرباپ››نىڭ چىشىغا تىگىپ،‹‹ئەرباپ››دىن رۇخسەتسىز ھالدا‹‹بىزگە قانداق ھاجەتخانىلار كېرەك؟››تېمىسىنى يوللاپتۇ.ئانا تىلىمىزنىڭ قەدىر-قېممىتىنى يەر بىلەن يەكسان قىلىپ پىتىغداپ،ئۇرۇپ-دەسسەپ،چالا ئۆلۈك قىلىپ قويۇپتۇ.بۇ جانابى‹‹ئەباپ››لار چىچىمايدۇ،سىيمەيدۇ.چىچسا ياكى سىيسە ئالتۇن ساڭقىغان ئېشەككە ئوخشاش، ھاڭراپ جاھاننى بىشىغا كېيىدۇ. ناۋادا بۇ ‹‹ئەرباپلار››نىڭ ئورسۇغۇسى كەلسە ئوسۇرمايدۇ،ئوسۇرۇق قىستاپ كەتسە يۆتەلگەن قىياپەتكە كىرىۋىلىپ قوش يۆتەل چىقىرىدۇ.ئەگەر ئۆزھال بۇ قوش يۆتەلنى بايقاپ قىلىپ ‹‹ئەرباپ››نى:سەن ھازىر ئوسۇردۇڭ ھە؟دىسە بۇ ‹‹ئەرباپ››يامانلايدۇ،قاقشايدۇ چۈنكى ئۆزھا ئوسۇرۇقنى ئۇيغۇر تېلىنىڭ پاساھىتىدىن پايدىلىنىپ،چۇڭقۇر پەلسەپىۋى مەناغا ئىگە سۆز-ئىبارىلەر بىلەن ئىپادە قىلمىغان گۇنايى ئۈچۈن،چوقۇم ئۆلۈمگە مەھكۈم قىلىنىش كىېرەك. ئۆزھال قانداق ئۇسۇلدا ‹‹ئەرباپ››لارنىڭ ئوسۇرغىنىنى ئىپادىلەش كېرەك؟ ئالتۇن قوڭلىرىنى لىككىدە كۆتۈرۈپ، قويۇۋەتتىلە ئىپار كەبى مەيىن شامال. مانا پاساھەت دىگەن،مانا ئانا تېلىمىزنىڭ گۈزەللىكى،مانا‹‹ئەرباپ››لارنىڭ قۇلۇقىغا ياقىدىغان پەلىسەپىۋى سۆز-ئىبارىلەر.ئوسۇرقتىن ئىبارەت بۇ كىرەكسىز يەلنىمۇ چوقۇم پەلسەپە نوقتىسىدىن تەتقىق قىلمىساق،ئۇيغۇر جەمىيتتى تەرەققىي قىلالمايدۇ. ئۇيغۇر جەمىيتىنىڭ تەرەققىياتىنى،مىسلىسىز دەرىجىدە چەكلەپ تۇرۇۋاتقان تۈپكى ئامىل:چىچقان،سىيگەن،ئۇخلىغان،ماڭغان،تۇرغان،يۆتەلگەن،يىغلىغان،كۈلگەن ھەتتاكى يوتقاندا پۇت كۆتۈرگەندىن تارتىپ،ئىجدىمائى تۇرمۇشتىكى بارلىق ئىش ھەركەتلەرنى چوقۇم نەزىريەۋى ئاساسقا ئىگە،مۇكەممەل پەلسەپە نوقتىسىدىن چىقىپ تەتقىق قىلساقلا،ئۇيغۇر جەمىيتى چوقۇم تەرەققىي قىلىدۇ.

zial

	نەگە بارسام، مەن تېما يازساملا مېنى رەسۋا قىلىپ دوكتۇرلۇق ئۇنۋان ئېلىشىمغا تەسىر يەتكۈزۈپ يۈرەمسلەر؟! ئاندا قىلماي مېنىڭ ئەمدى تىكلەۋاتقان يۈز ئابرويۇمغا دەخلى تەرۇز قىلماڭلار، بولمىسا ئۈستۈڭلاردىن ئەرىز قىلىمەن ئەرىز!