تاغىل ئات

تۈزلەڭلىك تاغىل ئېتى  

ئوتلاق تاغىل ئېتىنىڭ تېنىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 200 - 240 سانتىمېتىر، بوينىنىڭ ئۇزۇنلىقى 120-140 سانتىمېتىر، قۇيرۇقىنىڭ ئۇزۇنلىقى 47-57 سانتىمېتىر، ئېغىرلىقى تەخمىنەن 350 كىلوگرام كېلىدۇ. قورساق قىسمىدا قارا سىزىقلار بولمىغاندىن باشقا، قالغان يەرلىرىدە كەڭ قارا سىزىقلار بولىدۇ، قوغداش رولىغا ئىگە. ئەركىكىنىڭ بوغۇز قىسمىدا ساڭگىلىما گۆش بار. ئافرىقىنىڭ شەرقى، ئوتتۇرا ۋە جەنۇبىي قىسمى، سۇ ئوتلىرى مول بولغان ئىسسىق بەلباغ يايلاقلاردا ياشايدۇ. 

تاغ تاغىل ئېتى  

مۈرىسىنىڭ ئېگىزلىكى ئاران 550 سانتېمىتېر، جۇغى ئەڭ كىچىك بىر خىل تاغىل ئات، شۇنداقلا تۇنجى قېتىم ئىلمىي يوسۇندىكى نامى تاغىل ئات. قۇلىقى تار ۋە ئۇزۇن، يۇڭلىرى ناھايىتى قىسقا، تۇمشۇقى قوڭۇر سېرىق رەڭلىك، تېنىدىكى سىزىقچىلار توم ھەم ئاز. پەقەت غەربىي جەنۇبىي ئافرىقا ۋە جەنۇبىي ئافرىقادىكى تاغلىق رايونلاردىن چىقىدۇ.

ئىنچىكە يوللۇق تاغىل ئات 

تار سىزىقلىق تاغىل ئات ھازىرغىچە ساقلانغان ئەڭ چوڭ ئات تۈرىدىكى ياۋايى ھايۋانلار، مۈرە ئېگىزلىكى 145-155 سانتىمېتىر. سومالىغا تارقالغان، ئېفىئوپىيە جەنۇبىي قىسمىدىن تارتىپ كېنىيە شىمالىي قىسمىغىچە جايلاشقان. ئەڭ چوڭ پەرق ئېتىش ئالاھىدىلىكى شۇكى، باشقا تاغىل ئاتلارنىڭكىدىن ئىنچىكە يوللۇق. 

قۇرغاق مۇھىتتا ياشايدۇ، چاتقاللىق، ئوتلاق ۋە قۇملۇقلاردا بار ، تاغ تاغىل ئېتى تاغ ۋە تۆپىلىكلەردە ياشاشنى ياخشى كۆرىدۇ، ئادەتتىكى تاغىل ئات تۈزلەڭلىك يايلاقلاردا ياشايدۇ؛ ئىنچىكە سىزىقلىق تاغىل ئات ئىسسىق ۋە قۇرغاق بولغان يېرىم چۆللەردە ياشايدۇ، تاغىل ئات ناھايىتى ئېھتىياتچان بولۇپ، ئادەتتە توپلىشىپ ياشايدۇ، دائىم شىرلارغا ئوزۇق بولىدۇ. 

توپلىشىپ ياشىشى 

تاغىل ئات ناھايىتى كۈچلۈك ئىجتىمائىيلىققا، توپلىشىپ ياشايدىغان ھايۋانلارغا تەۋە، ياشىنىپ قالغان تەقدىردىمۇ، يەككە كەتمەيدۇ، يەككە - يېگانە ياشىسا توپ ئارقىلىق قوغلاپ چىقىرىلىدۇ. 

ئوزۇقلىنىش خۇسۇسىيىتى 

تاغىل ئات چۆپخور ھايۋاندۇر. ئوت - چۆپنى ھېسابقا ئالمىغاندىن باشقا، چاتقال، دەرەخ شېخى، دەرەخ يوپۇرماقلىرى ھەتتا دەرەخ قوۋزىقىنى يېمەكلىك قىلىدۇ. ماسلىشىش ئىقتىدارى بىر قەدەر كۈچلۈك بولغان ھەزىم قىلىش سىستېمىسى، ئاساسلىق يىمەكلىك بولسا ئوت - چۆپ، بەزىدە يۇمران يوپۇرماقلارنى يەيدۇ، يالغۇز توپنىڭ ئەزالىرى ئارىسىدا ئىنتايىن دوستانە، بەزىدە تۆگە قۇش، زىراپە، بۆكەن قاتارلىق ئوتخور ھايۋانلار ئارىلاش ھەرىكەت قىلىپ بىللە ياشايدۇ، ئوخشاش يېمەكلىكلەردىن تەڭ بەھرىمەن بولىدۇ.

كۈشەندىسى 

ئۇلارنى شىر، يىلپىز، لالما ئىت، سىرتلان قاتارلىق ھايۋانلار يوشۇرۇن ئۇسۇل قوللىنىپ، دائىم ئۆزىنىڭ سۇ ئىچىدىغان يول ئۈستىگە پىستىرما قويۇپ، سەۋرچانلىق بىلەن ساقلاپ، ئارىلىق بىر قەدەر يېقىن بولغان چاغدا، تۇيۇقسىز ئېتىلىپ چىقىپ، ئاجىز، يەككە ياكى تەجرىبىسى يوق ئاتلارنى ئۇزۇق قىلىدۇ. 

تاغىل ئات يۈكسەك ئىجتىمائىي خاراكتېرلىك ھايۋان. ئوخشاش بولمىغان تۈرلەرگە ئايرىلىدۇ، ئۇنىڭ ئىجتىمائىي تۈزۈلمىسى ئوخشاش بولمايدۇ. تۈزلەڭلىك تاغىل ئېتىنىڭ « ئائىلە » قۇرۇلمىسى بار، ھەر بىر « ئائىلە » دە بىر ئەركەك تاغىل ئات، ئەڭ كۆپ بولغاندا ئالتە چىشى ياۋا تاغىل ئات ۋە ئۇلارنىڭ پەرزەنتلىرى. 

بوتسىۋانا، كونگو دېموكراتىك جۇمھۇرىيىتى، ئېفىئوپىيە، كېنىيە، مالاۋى، موزامبىك جۇمھۇريىتى، نامىبىيە، رۋاندا، سۇمالى، جەنۇبىي ئافرىقا، سۇدەن، سۋېزىلاند، تانزانىيە بىرلەشمە جۇمھۇرىيىتى، ئۇگاندا، زامبىيە ۋە زىمبابۋې قاتارلىق رايونلارغا تارقالغان. ^[2]