بىر پادىشاھنىڭ تەغدىرى ۋە غايىسى (تەرجىمە)

marjanyax

رەھمەت ئەجرىڭىزگە. ئاخىرىنى ئوقۇشقا تولىمۇ تەقەززا بولىۋاتىمەن.ئىلگىرى ئىسپانىيە ۋە جۇئان كارلۇس I توغرىسىدا ھىچنىمە بىلمەيدىكەنمەن(ئىسپانىيەنىڭ پۇتبولدا ئالدىنقى قاتاردا تۇرىدىغان ياۋروپا دۆلىتى ئىكەنلىكىدىن باشقا) .بۇ تەرجىمىڭىز مېنى بۇ ھەقتە خېلى كۆپ بىلىمگە ئىگە قىلىپ قويدى .

konadoor

.داۋامىغا تەشنا مىز.داۋامىنى ساقلاۋاتىمىز

yuksak0214

داۋامى

قارشى قىرغاققا ئۈتۈش

 
       ئىسپانىيە ئىچكى ئۇرىشى بولسا دۇنيانى زىل-زىلىگە سالغان ۋەقە،پۈتۈن دۇنيانىڭ يېرىمنى بىر دۆلەتنىڭ ئىچكى ئۇرىشىغا سۆرەپ كىرىپ كەتكەن بۇنداق ۋەقە تولىمۇ ئاز كۆرىلىدۇ. ئىسپانىيە ئىچكى ئۇرىشغا بولغان تەتقىقات ،ۋە كىيىنكى 40 يىللىق فىرانكو ھاكىميىتىگە بولغان چۈشىنىش ،ناھايىتى ئۇزاق ۋاقىت ئىچىدە ،ئۇرۇش ۋە ئىچكى قىسىمدىكى رەھىمسىز دۈشمەنلىشىش تەرپىدىن تۇسۇلۇپ قالغان.تەتقىقاتچىلار چۇڭقۇرلاپ كىرەلمەيتى،تېخى بۇسۇغىغا كەلمەي تۇرۇپ ،ئېقىپ چىققان قانلار تىزغا كىلەتتى ،يەنە چۇڭقۇرلاپ كىرسە قانغا چۈكۈپ كىتەتتى.  شۇڭا ،ئاددىلاشتۇرۇپ بىر ھەق-ناھەق ھۆكۈمى چىقىرىش،بىر قەدەر بىخەتەر ئۇسۇل بۇلۇپ قالغان. شۇنىڭ بىلەن دۇنيادىكى سول قاناتلار فىرانكو  تەرەپنى فاشىست دەپ قارىدى،ئوڭ قاناتلار بولسا  مەغلۇپ بولغان جۇمھۇرىيەتچىلەرنى سېۋىت نىڭ قىزىل ئۇنسۇرلىرى دىدى. بىراق سىرىتتىكىلەر تېشىدا تۇرۇپ ئۇنى –بۇنى دىسە بولغىنى بىلەن ،ئىسپانىيە خەلقى ئىچىگە سولاقلىق ئىدى. بۈلۈنمىچىلىك ،ۋەھشىلەرچە قارشىلىشىش،دەريا كەبى ئاققان قانلار ، ئۆزگەرتكىلى بولمايدىغان  رىئاللىقتىن تەدىرىجى ھالدا ئۆزگەرتكىلى بولمايدىغان تارىخقا ئايلاندى. ئىسپانىيەدىكى كىشىلەرنىڭ  ئالدىدا بۇ تارىخى قاپقاندىن قانداق قۇتۇلۇش تىن ئىبارەت ئېغىر مەسىلە بارئىدى.  
      شۇنداق دىيىشكە بۇلاتتىكى ،مۇستەبىت ھۆكۈمرانلىق ئاستىدا ، بۇ تارىخى مەسىلىدىن قانداق  قۇتۇلۇش  ھەممە ئادەمگە نىسبەتەن تولىمۇ قىيىن ،بىراق ،بىردىن -بىر تېخمۇ كۆپ تەشەببۇس كارلىق  ھوقۇقىغا ئىگە ئادەم ئېنىقكى  فىرنكو. جۇئان كارلۇس I نىڭ كەلگۈسى ئىستىقبالى ۋە ئۇنىڭ تەربىيلىنىش شەكلى ، فىرانكونى چۈشىنىدىغان كۆزنەككە ئايلاندى. فىرانكو بىر مۇستەبىت ، بىراق مۇستەبىت ۋە مۇستەبىت ئوتتۇرىىسىدىمۇ مەلۇم مەنىدىن ئېيقاندا  ماھىيەتلىك پەرىق مەۋجۇت:يەنى، ئاقىلانە مۇستەبىت  ۋە نادان مۇستەبىت. بۇ گەپ ئاڭلىماققا غەلىتە،بىراق بىر ھەقىقەت. ئاقىلانە مۇستەبىت  دىمكۇراتىك جەمىيەتنىڭ بىر تارىخى يۈزلىنىش  ئىكەنلىگىنى ، ئۆزىنىڭ توقۇنۇشلۇق جەمىيەتنىڭ  ئىلاجسىز تاللىشىنىڭ نەتىجىسى، بىر تارىخى ئۆتكۈنچى شەخىس ئىكەنلىگىنى بىلىدۇ،ئەمما بىر نادان مۇستەبىت ، مۇستەبىت تۈزۈمنى جەمىيەتنىڭ مۇقەررە  مەھسۇلى دەپ قاراپ ، خۇددى قەدىمى پادىشاھلىق تۈزۈمگە ئوشاش ،ئۆز ھوقۇقىنىڭ دەۋىرمۇ دەۋىر ئەۋلاتمۇ ئەۋلات مىرس قېلىشنى ئويلايدۇ. جۇئان كارلۇس I نىڭ ئەسلىمىسىدە ،فىرانكو ئۆزىنىڭ بىر تارىخى ئۆتكۈنچى شەخىس ئىكەنلىگىنى چۇڭقۇر چۈشىنەتتى. فىرانكو جۇئان كارلۇس I غا پەقەتلا ئالدىنىقى قاتاردىكى مائارىپ تەربىيسى قۇبۇل قىلىش شارائىتى ۋە پۇرسىتىنى بەردى.سىياسەت توغرىسىدا ئۇنىڭ بىلەن كەمدىن كەم پاراڭلىشاتتى،سىياسى مەسىللەرنى بىتەرەپ قىلىش توغرىسىدا ئاساسەن دىگۈدەك كۆرسەتمە بەرمەيتى ،نەسىھەت قىلمايتى. فىرانكو دەۋرىدىكى ئسپانىيەگە قارىتا ،ياش شاھزادە خىتيارسىز ھالدا ،«مۇنداق ياكى ئۇنداق ئەھۋال ئاستىدا مەن قانداق قىلىشىم كېرەك؟» دەپ تەشەببۇسكارلىق بىلەن سورايتى.  جۇئان كارلۇس I ئەسلەپ مۇنداق دەيدۇ: بۇنداق ۋاقىتا فىرانكو:  « مەن راستىنلا بىلمەيمەن،ئەمما ئالىلىرى، مەن قىلمىسام بولمايدىغان ئشلارنى سىزنىڭ قىلىشىڭىزنىڭ پەقەت ھاجىتى يوق ،سىز پادىشاھ بولغان ۋاقىتتا ،دەۋىر ئاللا قاچان ئۆزگەرگەن بۇلىدۇ،ئىسپانىيە خەلقىمۇ ھازىرقىغا ئوخشىمايدۇ » دىگەن. جۇئان كارلۇس I سىياسى يۇقىرى قاتلامدىكىلەرنىڭ يىغىنىنى ياندىن ئاڭلىماقچى بولغاندا ،فىرانكو  يەنىلا شۇ گەپنى دىگەن : « بۇنىڭ سىزگە ھىچقانداق ئەھمىيىتى يوق ، چۈنكى مەن قىلىدىغان ئىشلارنى سىزنىڭ قىىلشىڭىز مۇمكىن ئەمەس.»
       جۇئان كارلۇس I غا نىسبەتەن بۇ چاغ تولىمۇ ھالسىرغان ۋاقىت بۇلۇپ، دۆلەتنىڭ توقۇنۇشلۇق تارىخى ،بۇنۇڭغا قۇشۇلۇپ دادىسى بىلەن فىرانكو ئوتتۇرسىدا تۇرىۋاتقان مۇرەككەپ مۇناسىۋەت بار ئىدى. شۇنداق دىيىىشكە بۇلدىكى ،ئۇ چوڭ بولۇپ ،ئۇنۇڭدا دىمكۇراتىك سىياسى چۈشەنچىنىڭ شەكىللىنىشى بولسا ،ئۇ قۇبۇل قىلغان  غەرىپ ئەنئەنىۋى مائارىپنىڭ مەنتىقىلىق نەتىجىسى، ئۇلار ياۋرۇپا تارىخى،قانۇن،سىياسەت قاتارلىقلارنى ئۆزئىچىگگە ئالىدۇ.  بۇنداق تەربىيە فىرانكونىڭ بىر قوللۇق ئورۇنلاشتۇرىشى بۇلۇپلا قالماي ،ئۇ بۇنداق تەربىيەدىن قانداق نەتىجە چىقىدىغانلىقىنى ناھايىتى ئېنىق بىلەتتى . پادىشاھ كىيىن ئەسلەپ مۇنداق دەيدۇ، ئۇنىڭ سىياسى قانۇن مۇئەللىمى ،كىيىن ئىسلاھاتنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدە  ئەڭ ياخشى ياردەمچى ۋە پارلامىت باشلىقى بولغان،مۇئەللىمى ئىلگىرى مۇنداق دىگەن:«سىزنىڭ مۇتئەسسىپلەرگە  فىرانكو دەۋرىنىڭ پىرىنسىپلىرىنى ساقلاش قا قەسەم بېرىشتىن  ئەندىشە قىلىشىڭزنىڭ  ھاجىتى يوق،بىز تەدىرىجى قانۇنلۇق ھالدا ،بىر ماددا-بىر ماددىدىن تەدىرىجى  قانۇننى تۈزىتىمىز.». ئەڭ ئاخىردا ئۇلار ھەقىقەتەنمۇ شۇنداق قىلدى ،يەنە كىلىپ ئەمەلگە ئاشۇرالىدى.
        ئۇ ئەسلەپ مۇنداق دەيدۇ،فىرانكو  « قۇغۇن پىشسا ساپىغىدا تۇرمايدۇ.» دىگەن خەلق ئارىسىدىكى بۇ كونا گەپكە تولىمۇ ئىشنەتتى ،ۋاقىتنىڭ ئۆتىشىگە ئەگىشىپ ئەينى ۋاقىتا ھەل بولمىغان نۇرغۇن مەسللەرنىڭ ھەل بۇلدىغانلىقىغىمۇ ئىشىنەتتى. جۇئان كارلۇس I ئۆسۈپ يىتىلگەن دەۋىر ، ئىسپانىيە تەدىرىجى ئۆزگىرىۋاتقان دەۋىر ئىدى. ئەڭ مۇھىم بىر نۇقتا بولسا، ئىچككى ئۇرىشتىن كىيىنكى بىر ئەۋلات يىڭى دەۋىردىكى ئىسپانىيەلىكلەر بۇلۇپ ، جۇئان كارلۇس I ئۇلار بىلەن تەڭ ئۈسۈپ يىتىلگەن ياش ئىدى.بۇ يىڭى ئەۋلات ئۇتتۇرىسىدا  ئىچكى ئۇرۇش دەۋرىدىكى بىر ئەۋلاتقا ئوخشاش ئۆزئارا  ئۆچمەنلىك يوق.
       جۇئان كارلۇس I نىڭ ئەھۋالى  ئىنتايىن مۇرەككەپ، بىر تەرەپتىن ، كۆپ يىللاردىن بىرى ئۆزىنىڭ ھەربىر ئىش ھەركىتىنىڭ ئىھتىمال  فىرانكوغا مەلۇم قىلىنىۋاتقانلىغىنى  بىلىدۇ. يەنە بىر تەرەپتىن ، فىرانكونىڭ ئۇرۇنلاشتۇرىلىشى بىلەن ئۇ ئەڭ ياخشى مائارىپ تەربىيسى قۇبۇل قىلدى. فىرانكونىڭ ئوغىلى يوق ، كىيىن ، جۇئان كارلۇس Iمەلۇم مەنىدە فىرانكو ئۆزىنى ئوغىلى ئۇرنىدا كۆرگەندەك ھىس قىلدى. بىراق ،فىرانكونىڭ تەبىئىتى بولسا  پوزىتسىيىسى سوغۇق ،كەم سۆز،جىمغۇر ئادەم،ئەزەلدىن ئۇنىڭغا ھىسياتىنى ئىپادىلەپ باقمىغان. فىرانكو ئۇنىڭ دادىسى بىلەن ئالاقە قىلىشغا يىتەرلىك شارائىت ھازىرلاپ بەردى. جۇئان كارلۇس I  سىياسى غايە جەھەتتىن ئېيتقاندا  تەسىرى ئەڭ چوڭ بولغىنى دادام دەپ قارايدۇ. ئىنكار قىلغىلى بولمايدىغىنى بولسا ،فىرانكو  ئۇنىڭغا ئۇرۇنلاشتۇرغان تەربىيە ،دەل ئۇ دادىسىنىڭ غايىسىنى قۇبۇل قىلىشنىڭ مۇستەھكەم ئاساسى. 
    جۇئان كارلۇس I بەزىدە ئۆزى بىلەن دادىسى ئوتتۇرسىدىكى ئىختىلاپنى ئەسلەيتى.دادىسى  شۇنچىلىك يېقىن جايدا تۇرۇپمۇ ئىسپانىيەگە قايتالمايتى ،ئەمما ئۇ يىللاپ مادىرىتتا ئوقۇيتى. دادا- بالا ئىككىسى ئوتتۇرىسىدىكى ئالاقە بىر مەزگىل ئىسپانىيەگە بولغان تۇنۇشنىڭ ئوخشاش  بولماسلىغى تۈپەيلى قىيىنلىشىپ قالغان. جۇئان كارلۇس I مۇنداق دەيدۇ.18 ياشتىلا چەتئەلگە سەرگەردان بولغان دادىسى ،ھەرقانداق بىر ئۇزۇن يىل سىرتتا سەرگەردان بولۇپ يۇرتىغا قايتمىغان ئادەمگە ئوخشاش، كونا ۋەتىنى بارا-بارا بىر چۈش كە ئايلىنىپ كەتكەندەك، ئسپانىيەمۇ ئۇنىڭ ئۆتمۈشتىكى خاتىرىسى ۋە تەسەۋۇردىكى سىماغا ئايلانغان. ئەمما، جۇئان كارلۇس I مۇشۇجايدا ياشايدۇ،بۇيەرنىڭ  ھاۋاسىدىن نەپەسلىنىدۇ،ئۇ ئۆز-ئۈزىگە: دادىسى ئۈزىگە ئېيتىپ بەرگەن ئۇ ئىسپانىيەنىڭ ئاللا قاچان ئۆتمۈشكە ئايلانغانلىغىنى،ئىسپانىيەنىڭ ئۆزگىرىۋاتقانلنىغىنى ، بۈگۈن بۇيەردە ياشاۋاتقان ئەر ۋە ئاياللارنىڭ  دادىسىنىڭ ئەسلىمىىسىدىكى ئىسپانىيە  ئەمەسلىگىنى  ئېيتاتتى. ئەمما ،ئۇ يەنە دادىسىغا : « سىز خاتالاشتىڭىز ،دادا،ھەممە ئاللا قاچان ئۆزگەردى، سىز ياشىغان ئىسپانىيە بىلەن مەن ياشاۋاتقان ئىسپانىيە  ھازىر ئوخشاش بىر جاي ئەمەس.» دەپ ئۇدۇللا ئېيتالمايتى . دادىسى بىر مەزگىل ئۇنىڭغا تولىمۇ ئاچچىقلىنىپ « سەن قانداقسىگە فىرانكو بىلەن ئوخشاش كۆزقاراشتا بۇلۇپ قالدىڭ »  دىگەن. جۇئان كارلۇس I دادىسىغا: «چۈنكى مەن فىرانكو بىلەن بىر ئوخشاش بىر دۆلەتتە ياشاۋاتىمەن» دىگەن. يەنە بىر مۇھىم سەۋەپ بولسا  ئۇ ھەرقاچان كەلگۈسىدىكى بىر سىياسەت يۈرگۈزگىچىنىڭ نەزىرى بىلەن ئىسپانىيەنىڭ مۇرەككەپ سىياسى ۋەزىيتىگە نەزەر سالاتتى. خوشاللىنارلىق يېرى ، ئۇنىڭ دادىسى « ئىسپانىيە ئۆزگىرىش ئىچىدە » دىگەن بۇ  رىئاللىقنى قۇبۇل قىلىپ ، ئوغىلىنىڭ رىئال ئىسپانىيەنى چۈشەندۈرىشىنى ۋە ئوغىلىنىڭ بىر قىسىم كۆزقاراشلىرىنىڭ مەنبەسەنى كۆڭۇل قۇيۇپ ئاڭلاشقا باشلىدى. بۇخىل ئالاقە غايە ۋە رىئاللىنى ماسلاشتۇردى.بۇ كەلگۈسىدىكى پادىشاھ قا نىسبەتەن تولىمۇ مۇھىم ئىدى.


            ئاخىر داۋاملىق تەرجىمە قىلىنىپ يوللىنىدۇ.

marjanyax

رەخمەت ،دىققىتىم يەنىلا داۋامىدا .......

yuksak0214

جۇئان كارلۇس I نىڭ نەزىرىدە، فىرانكو بىر ئاقىلانە ئادەم، ئۈزى ئۆلگەندىن كىيىن ئىسپانىيەنىڭ ئۆزگەرمەي ھازىرقى ھالەتنى ساقلاپ تۇرمايدىغانلىقىنى بىلەتتى، ئۇنىڭ ھوقۇقىنىڭ ۋارىسى بولغان « پادىشاھ» لىق ئورۇنغا نىسبەتەن ، كونا تۈزۇم ئاستىدىكى مۇتلەق پادىشاھلىق تۈزۇم دەپ قارىمايتى. جۇئان كارلۇس I  ئۆزى ھوقۇق يۈرگۈزگەندىن كىيىن  دىمكۇراتىك تۈزۈم يولغا قۇيىدىغانلىقى توغرىسىدا ئېنىق ئىپادە بىلدۈرگەن. فىرنكو ۋاپات بۇلۇشتىن ئىلگىرى ، تەدىرىجى ھوقۇقنى تۆۋەنگە ئۆتكۈزۈپ بەردى، ئۇنىڭ قول ئاستىدىكى ئورۇنلارمۇ  ئاخبارات ئەركىنلىگى قاتارلىقلارغا نىسبەتەن قانۇن تۈزۈشنى سىناق قىلىشقا باشلىدى. ئەمما ،مۇستەبىت تۈزۈمنىڭ ماھىيىتى،ھەمدە يەر ئاستى ئۆھتىچى كۈچلەر ،رايۇن مۇستەقللىق ھەركىتى  قاتارلىقلارنىڭ  تەسىرى، ھەرقانداق بىر ئسلاھاتنى  ئىككى قەدەم ئالغا ئىلگىرلىسە ،بىر قەدەم كەينىگە چىكىنىدىغان تەۋرىنىشكە  چۈشۈرۈپ قۇيۇپ،ماھىيەتلىك ئۆزگىرىش ئىمكانىيىتى بولمىدى. فىرانكو سەكراتتىكى ۋاقىتتا ، جۇئان كارلۇس I  ئۇنى يوقلاپ باردى، فىرنكو ئۇنىڭ قۇلىنى چىڭ سىقىمداپ تۇرۇپ مۇنداق دەيدۇ: « ئالىلىرى، مىنىڭ سىزدىن بىردىن بىر  ئۆتۈنۈشۇم ئىسپانىيەنىڭ ئىتىپاقلىغىنى ساقلاش.» سىرىتتىن قارىغاندا،فىرانكونىڭ ئۇنىڭغا قالدۇرۇپ قويغىنى بىر پۈتۈن ئسپانىيە، ئۇنىڭ ھۆكۈمرانلىغى ئاستىدا  ئىسپانىيەلىكلەر قارىماققا « ئىناق»، ئەمما، جۇئان كارلۇس I  بۇنىڭ پەقەتلا بىر ساختا كۆرۈنۈش ئىكەنلىگىنى ئېنىق بىلەتتى. چۈنكى قارشى تەرەپتە تۇرغان ئىسپانىيەلىكلەر ئۆزىنىڭ قارشى ساداسىنى چىقىرالمايتى. چۈنكى قارشى تەرەپتە، چەتئەلدە سەرگەردان بۇلۇپ يۈرىۋاتقان سولچىل سىياسى پارتىيىلەر ،يوقىرى بېسىمدا پات-پات پارتىلاپ تۇرىدىغان رايۇن مۇستەققىللىق ھەركىتى قاتارلىقلار بار ئىدى. قۇيىرى بېسىم  كۈچىدىن قالغان شۇ دەقىقىدە  ئھتىمال  چاك-چىكىدىن پارچىلىنىپ كىتىشى  مۇمكىن ئىدى.
مۇستبىت سىياسى بىلەن تەڭلا ئوتتۇرغا چىقىدىغان بىر ئەگەشمە كېسەللىك بولسا ھوقۇقنىڭ قالايمىغان ئىشلىتىلىشى،كىشىلىك ھوقۇقنى دەپسەندە قىلىدىغان رەھىمسىز ئىشلارنىڭ  كۆپلگى. مۇستەبىت سىياسىدىكى يەنە بىر مەسىلە بولسا ، ئۆزىنىڭ ئۆتكۈنچى ھاكىمىيەتنىڭ بىر مۇستەبىتى ئىكەنلىگىنى چۈشەنگەن تەغدىردىمۇ ، ھوقۇقنى ئۆتكۈزۈب بېرىشتىن تەبىلا قورقىدۇ،چۈنكى ئۇنىڭ قۇلىتولىمۇ كۆپ ئىسسىق قان بىلەن بويالغان. شۇ ۋەجىدىن ،بىر ئاقىلانە ئۆتكۈنچى مۇستەبىتمۇ ، ئۆتكۈنچى دەۋىرنىڭ ۋاقتىنى ئۆزىنىڭ ھاياتىنىڭ ئاخىرلىشىش ۋاقتىغا تەڭ قىلىپ بېكىتىدۇ. گەرچە  ئۇ  باشقا ھەرقانداق كىشىگە قارىغاندا فىرانكوتۇرىۋاتقان مۇرەككەپ مۇھىتنى تېخىمۇ ياخشى چۈشەنسىمۇ، ئەمما،دىمكۇراتىك ئىدىيەگە ئىگە جۇئان كارلۇس I بۇنى توغرا تاپمايتى،ھەتتا ھەمىشە چىدىغۇسىز ھىسقىلاتتى. بۇ مۇ  ئۇنىڭ فىرنكو بىلەن ھىسىيات جەھەتتە باشتىن ئاخىر يېقنلىشالماسلىغىدىكى تۈپ سەۋەب.بۇ خىل مۇستەبىتلىك قاتمال ۋەزىيەتتىن بالدۇرراق قۇتۇلۇشقا بولغان بىر ئۇرۇنۇش بولسا،مۇستەبىتكە بولغان سۈرۈشتە قىلماسلىقا ۋەدە قىلش ئارقىلىق ،ئۇنىڭ بالدۇرراق ھوقۇقنى تاپشۇرۇپ ،دۆلەتنى ئازاتلىققا  ئىرىشتۈرۈشكە  ئىگە بۇلۇش. بۇ دەل چىلى نىڭ پىنوچېت（Augusto José Ramón Pinochet Ugarte）قا قولانغان ئۇسۇلى. پىنوچېت فىرنكو بىلەن تولىمۇ ئوخشىشىدىغان مۇستەبىت. پىنوچېت چىلىدا 17يىل مۇستەبىت ھۆكۈمرانلىق قىلغاندىن كىيىن، چىلى خەلقى ئۇنى بالدۇرراق ھوقۇقنى تاپشۇرغۇزدى. چىلى نىڭ پىنوچېت نى بىرتەرەپ قىلىشتىكى كىينكى تەرققىيات ئىسپاتلىدىكى،بۇنداق ئۇسۇل روشەن ھالدا  زور تالاش-تارتىش،بەس-مۇنازىرىگە قالىدۇ. ئەڭ ئاخىرىدا پىنوچېت نى ئەرىز قىلماچى بولغانمۇ  دەل كىيىن دىمكۇراتىيەلەشكەن ئىسپانىيە.
      بۇندق ئەھۋالدا ، جۇئان كارلۇس I  كۈزىتىشنى، قۇلاق سېلىپ ئاڭلاشنى ،سۈكۈت قىلىشنى ئۆگەندى.  1974-يىلى ،ئۇ بىر تارىخ شۇناسقا مۇنداق دىگەن: « مەن بىر زامانىۋى پادىشاھ بۇلۇپ،دۆلەت ئىچىنىڭ تىنچلىغىنى قوغدايمەن،بولمىساھەرقانداق ئىلگىرلەش،تەرەققىيات،ئادىللىقنىڭ بۇلىشى مۇمكىن ئەمەس،ئەمما مەن ھازىر ھىچ نىمە قىلالمايمەن.» فىرانكونىڭ  ھۆكۈمرانلىغى قىرىق يىل داۋاملاشتى ،    جۇئان كارلۇس I نىڭ مەيلىچە بولغاندا ئۆزگىرىشنىڭ تېخمۇ بالدۇرراق كىلىشى  مۇمكىن ئىدى،  كىيىنكى چاغلاردىكى فىرانكو ئەمىلىيەتتە ئۆزىنىڭ ھەمدە ئىسپانىيە خەلقىنىڭ   ۋاقتىنى ئىسىراپ قىلدى. ئەمما،كىشىلەر دىققەت قىلغان بىر نوختا، فىرانكو غا بولغان تېخىمۇ كۆپ چۈشىنىش سەۋەبىدىن ،ئۇ پادىشاھ  بولغاندىن كىيىن ،ئەزەلدىن ئاممىۋى سۇرۇنلاردا فىرنكونى تەنقىد قىلىپ باقمىغان ئىدى.


يىڭى باشلىنىش

1975-يىلى 11-ئاينىڭ 20-كۈنى،ئىسپانىيەگە 40يىل مۇستەبىت ھۆكۈمرانلىق قىلغان مۇستەبىت فىرانكو ئاخىرى ئۆلدى. ئۇنىڭ دەپنە مۇراسىمىگە پەقەت چىلىدىكى پىنوچېت كىلىپ قاتناشتى.
فىرانكو ھاكىميىتى تىگىدىن بىر مۇستەبىت ھاكىميەت بۇلۇپ ،دۈشمىنى كۆپ ئىدى.ئەمما،     جۇئان كارلۇس I   بۇلسا فىرانكو  بىر قوللۇق تەربىلىگەن پادىشاھ نامزاتى، شۇنىڭ ئۈچۈن ، ئاشۇ كۈنى،  جۇئان كارلۇس I يېنىدا تۇرغان ئادەمگە  ئۆزىنىڭ ئىسپانىيە خەلقى تەغدىم قىلغان خانلىق تاجنى تاقايدىغانلىغنى  ياكى قۇلىدا تۇتۇش بۇيرىغىنى كۆتۈرگەن « خەلق قوغدىغىچىلار  ئەتىرتى»  نىڭ ئۇنىڭغا قاراپ كىلىدىغانلىقىنى بىلمەيدىغانلىغىنى ئېيتقان.  
ئىككى كۈندىن كىيىن 1975-يىلى 11-ئاينىڭ 22- كۈنى ، جۇئان كارلۇس I رەسمى  قەسەم بىرىپ خانلىق تاج تاقىدى.   دۇنيادىكى ھەرقايسى دۆلەت باشلىقلىرى ئۇنىڭ تاج تاقاش مۇراسىمىگە قاتناشتى.
جۇئان كارلۇس I شۇچاغدىكى ھۈكىمەت ئىچىدىكى بىر دىن بىر «يىڭى شەخىس»،پۇتۈن رەھبەرلىك گۇرۇپپىسىنى فىرانكو قالدۇرۇپ كەتكەن ئىدى. بۇ كىشىلەر جىددىلىك ھىس قىلاتتى، ئۆزگىرىشنىڭ مۇقەررەرلىگىنى بىلەتتى،ئەمما ئۆزگىرىشنىڭ قانداق يۈزبېرىدىغانلىقىنى  بىلمەيتى. ئۇلارنىڭ ئەندىشىسى سەۋەبسىز ئەمەس ئىدى،چۈنكى ئىسپانىيە تارىخىدا،ئىككى قۇتۇپنىڭ ئالمىشىشىلا بۇلۇپ ،پۈتۈن دۆلەت ئىناق بولغان سىياسىدىكى ئىناق بىللە تۇرۇش يوق. يەنە بىر تەرەپ  تەخىتكە چىقسا ،ئۇلارنىڭ بىخەتەرلىگى بىر مەسىلىگە ئايلىنىپ قالاتتى. ئەمما، پۈتۈن دۆلەت سىياسىدا ئىناق بىللە تۇرۇش،«بارلىق ئىسپانىيەلىكلەرنىڭ پادىشاھى بۇلۇش»  بولسا  جۇئان كارلۇس I قوغىلىشىدىغان دادىسىنىڭ سىياسى غايىسى ئىدى.

                        
جۇئان كارلۇس I ئۆزىنىڭ ئەڭ ئاخىرقى رولنىڭ  ئاساسى قانۇنلۇق پادىشاھلىق تۈزۈمدىكى ئەنگىلىيە ئايال پادىشاھىغا ئوخشاش سىمئۇللۇق پادىشاھلىق ئۇرۇن  بۇلىدىغانلىقىنى چۈشىنەتتى. ئەمما،ھازىر  خۇددى فىرنكو ئىچكى ئۇرۇشتىن كىيىن بىر ئۆتكۈنچى بولغاندەك، ئۇمۇ فىرانكو مۇشتەبىت ھۆكۈمرانلىغى بىلەن ھەقىقى ئاساسى قانۇنلۇق پادىشاھلىق تۈزۈم ئارىسىدىكى ئۆتكۈنچى ئورۇندا تۇرۇشى زۆرۈر ئىدى. ئۇ فىرنكو  ئۇنىڭغا قالدۇرۇپ كەتكەن ھوقۇقتىن پايدىلىنىپ ئىمكان قەدەر تىز ھەم تىنىچ ھالدا بۇ ئۆزگىرىشنى تاماملاشى كېرەك.
كىيىنكى بىر قانچە يىل ئىچىدە جۇئان كارلۇس I نىڭ  قىلغان ئىشلىرى بولسا ، ئىسپانىيەنى  مۇستەبىت سىياسى تۈزۈمدىن بىخەتەر تىنىچ ھالدا ئاساسى قانۇنلۇق پادىشاھلىق تۈزۈمدىكى دىمكۇراتىك سىياسى تۈزۈمگە  يەتكۈزدى،بارلىق ئۆكتىچى گوروھلارنى ئۇچۇق ئاشكارا  ئوتتۇرغا چىقىپ ئۆزىنىڭ  پىكىر- كۆزقارىشىنى ئوتتۇرغا قۇيۇپ ،ئاممىنىڭ سايلام بېلىتىنى تالىشىشقا رۇخسەت قىلدى، بۇنى بارلىق كىشىلەر 20 –ئەسىردىكى بىر مۆجىزە دىيىشتى. دەۋىر ،مۇھىت ئۆزگەرگەندىن كىيىن ،ئىسپانىيەدە،« ئەڭ مۇتئەسسىپ ئادەممۇ ،ياكى  فىرانكو ھايات بولغان تەغدىردىمۇ، ئاللا بۇرۇن ئۆلگەن نەرسىنىڭ يەنە ئۆزگەرمەي تۇرىشىنىڭ مۇمكىن ئەمەسلىگىنى ئىتىراپ قىلاتتى. »
جۇئان كارلۇس I بىر ئۆمۈر دادىسىنىڭ بارلىق ئسپانىيەلىكلەرنى ئىتىپاقلاشتۇرۇشتىن ئىبارەت  سىياسى غايىسىنى ھۆرمەت قىلىپ كەلدى، ئۇ ئىسپانىيەنىڭ دىمكۇراتىك ئۆزگىرىشىگە مۇئاپىقىيەتلىك يىتەكچىلىق قىلغاندىن كىيىن ، دادىسنىڭ سىياسى غايىسى ئۆزىنىڭ قۇلى بىلەن  ئەمەلگە ئاشتى دەپ ھىس قىلدى. ئۇ مۇنداق دىگەن : « بۇنىڭ بىر مۆجىزە ئىكەنلىگىنى ئىنكار قىلىشنىڭ زۆرۈرىيىتى يوق، بۇنداق ئىشنى قىلالىغان پادىشاھ بولغان ئەمەس، مەن بىر مۇۋاپىق ۋاقىتتا ،مۇۋاپىق ئۇرۇندا تۇرغان مۇۋاپىق ئادەم.»   

تۈگدى.
  http://zqb.cyol.com/content/2007-01/24/content_1653281.htm                    
مەنبە:

marjanyax

ئەسلى مەنبەنىمۇ كۆردۈم ،تەرجىمىڭىز ئىنتايىن راۋان چىقىپتۇ.مۇشۇنداق ياخشى بىر ئەسەر بىلەن ئۇچراشتۇرغىنىڭىزغا رەخمەت!

tulpar12

بەكلام ياخشى تىما  ئىكەن !  رەخمەت سىزگە!....

iltabar

ئىسپانىيەنىڭ پۇتبۇلى شۇنداق جەزبىدار، مۇزىكىلىرى شۇنداق يېقىملىق،بىراق بۇ قىتىملىق دۇنياۋى ئىقتىسادى كىرزىستە چوڭقۇر پاتقاققا پاتتى.