باشقىلارنىڭ ھەققى

asarshah

باشقىلارنىڭ ھەققى

      
     مەن شۇنچە ئالدىراش ماشىنىلىق كېتىپ بارسام، بىر دوقمۇشتا ئۇ يولدىن كەلگەن بىرى بىلەن قارشى تەرەپتىن كەلگەن بىر مويسىپىت، يولنىڭ ئوتتۇرسىدىلا قول ئېلىشىپ كۆرۈشۈپ ئەھۋال سوراشتى، مەن ئۇلارنىڭ قىزغىنلىقىغا سۇ سەپمەي دەپ بىرئاز ساقلاپ باقتىم، ئەمما بولمىدى. سىگنال بەردىم،بىرسى ھودۇققاندەك يەنەبىرسى ئالايغاندەك قىلدى، ئىشقىلىپ يول بوشىدى، مەن ماڭدىم...خىيالىمدا يەنە نۇرغۇن كارتىنىلار تىزىلىشقا باشلىدى...يېشىل تاكسىلار بىر ئوبدان كېتىۋاتقان ماشىنىنىڭ ئالدىدا ياندىن كىرىپ تۇيۇقسىز پەيدا بولىدۇ-دە يەنە ھايالشىمايلا يانغا بۇراپ (بەزىدەئالدىڭدىلا )توختاپ سېنىڭ چېشىڭغا تېگىدۇ، چېشىڭغا تەگسىلا مەيلىتىغۇ ماشىناڭغا تېگىپ كەتمەي، ھەر قانچە ئۇستا بولساڭمۇ ئاللاھ ساقلىسا ساقلىنىسەن شۇ كۈتۈلمىگەن ھادىسىدىن، ھامان توختايدىغان بولغاندىكىن ئارقامدىن كېلىپ توختىساڭمۇ بولىدىغۇ، دەيمەن ئۆزۈمگە غودىراپ ، ئۇنىڭغا دېگىلى بولاتتىمۇ باشقا ماشىنىدا تۇرسا.  
    يەنە كېتىپ بارىمەن ، يولدا كېتىۋاتقان 100ماشىنىڭ 95نىڭ يىراقنى يورۇتۇش چىرىقى يورۇتۇغلۇق تۇرماقتا، بۇنداق ماشىنىنىڭ چىرىقى سىزنىڭ كۆزىڭىزگە چۈشكەن دائىرىدىن باشلاپ كۆزىڭىز ئالدىدىكى ھىچنىمىنى كۆرمەيدۇ.يا ماشىنىنى توختىۋالالمايسىز، ياكى ئۆشنىڭىزگە ئارتىۋالالمايسىز، خۇددى كۆزىڭىزگە قولچىراق تۇتىۋالغاندەك بىئارامچىلىقتا پەرەز بىلەنلا ماشىنا ھەيدەيسىز، ناۋادا بىرەر نەرسىگە ئۇرۇلۇپ كەتسىڭىز كۆزىڭىزگە چىراق ياققان  ماشىنا كېتىۋىرىدۇ ئۆز يولىغا "قارا ،ئاۋۇ مازەككە ماشىنا ھەيدىيەلمىگەن ھالىغا..."دەپ كۈلۈپ، بۇ ئىشتا ئۇنىڭ مەسئۇلىيىتى يوقمۇ؟ ئەلۋەتتە بار، چۈنكى ئۇنىڭ قىلغىنى ئېنىقلا "مەن ياشاي ، سەن نېمە بولساڭ مەيلى "دېگىنى ، يولدا باشقىلارنڭ ھەققى يوقمۇ، باشقىلارنى گۆرگە ئىتتىرىشكە نېمە ھەققىڭ؟ گۆرگە ئىتتىرمىدىم دەمسەن؟ سەن ئۆزۇڭ بېرىپ سوقمىغان بىلەن سېنىڭ قىلغىنىڭ قارشى تەرەپكە ئېنىقلا زىيان ئېلىپ كېلىدۇ. رەسۇلىللاھ بەدەننى پاكىز قىلىپ مەسچىتكە كىرىشنى بۇيرىغان، سەجدە قىلغاندا قولتۇقتىن غەيرى پۇراق چىقىپ يېنىدىكى قېرىندىشىغا سېسىق پۇراقتىن ئازار بېرىشتىن توسقان. ناماز ئوقىۋاتقان ئادەمنى ناماز ئوقىۋاتقان ھالەتتە باشقىلارغا ئازار بېرىشتىن توسقان(نېمە دېگەن مۇكەممەل دىن ھە!)  دېمەك ماشىنا ھەيدەۋاتقاندىمۇ بىلىپ بىلمەي باشقىلارغا زىيان يەتكۈزمەيلى ، باشقىلارنىڭ ھەققىنى قەدىرلەيلى، بەزى توكلۇق ھارۋىلار قىزىل چىراقتىن بىخەۋەر شۇنداق پەرۋاز قىلىدۇكى، ئۇنىڭغا دۇچ كېپ قالسىڭىز  سىزنىڭ يولىڭىز توغرا بولسىمۇ سىزگە شۇنداق سەت گولىيىپ ئۆتۈپ كېتىدۇ، چىرايىغا قارىسىڭىز ئەھلى مۇسۇلمان چىراي، ئەتىگەندە بىر چىرايلىق نامازمۇ ئوقىغان بولغىيتى ، بىراق باشقىلارنىڭ يول ھەققى مەسىلىسىدە (بۇ يول ھەققى مەسىلىسىلا ئەمەس جانغا تاقىلىدىغان مەسىلە) ئۇ ھەققىڭىزگە رۇئايە قىلمايدۇ.
      كېيىن ئويلىسام باشقىلارنىڭ ھەققى مەسىلىسى بىزدە پۇل مەسىلىدە سەل ئېنىق چۈشىنىلسىمۇ، باشقا تەرەپلەردىكى ھەققى -ھوقۇقى مەسىلىسى تازا  ئېنىق بولمىغاندەك تۇرىدۇ، مەن ھازىرچە يول ھەققى مەسىلىسىدىلا توختىلىپ تۇراي، ئەمما چېچىنى يەلپۇتۇپ كېتىپ بارغان چېرايلىق جۇۋان ئۆز ئېرىنىڭلا كۆرۈش ھوقۇقى بولغان سۇمبۇل، ئەتىر پۇراپ تۇرغان چېچىنى باشقىلارغا نامايىش قىلغاندا  ئېرىنىڭ ھەققىگە چېقىلىۋاتقانلقىنى بىلەمدۇ؟ يەنە.....
تۇرمۇشىمىزدىكى بىز دىققەت قىلالماي قالغان باشقىلار ئۈستىدىكى باشقا ھەقلەر توغرىسىدا كېيىنكى قېتىم توختىلارمىز(ئاللاھ خالىسا)

kitabhumar

توغرا دەيسىز ،باشقىلارغا ئورەك كولاپ ماڭدىغانلارنى زادى ھىلىقى ئابدۇكىرىم ئاكام دىگەندەك تازا ئاشۇ گال چايدۇ(قىڭراق)بىلەن چانىۋەتسىمۇ ئازلىق قىلىدۇ جۇمۇ .

kitabhumar

قاتناش ساقچى ئەترەتلىرىمۇ بىلمەي قالماس بەلكىم مۇشۇنداق تەرەپلەرنى،نىمىشقا تەدبىر قوللانمايدىغاندۇ مۇشۇنداق ئىشلار ئۈچۈن ؟

abdulla11

ئاشۇنداق يىراقنى كۆرۈش چىرغىنى يىقىپ قويۇپ ماڭغاننى كۆرسەم ماشىنىنى ،قارشى يۆنىلىشتە ھەيدەپ ئاپىرىپ سوقىۋەتكىم كىلىدۇ

albax

يىراقنى كۆرۈش چىرىقىنى يىقىپ قويۇپ ماڭغانلار ئويلىمامدىغاندۇ ؟ مەن بۇرۇندىن مەيلى ئۇدۇلۇمدا ماشىنا بۇلامدۇ ، موتۇ ،ۋېلسىپىت بۇلامدۇ ، پىيادە بۇلامدۇ دەرھال كىچىك چىراقنى يېقىپ ماڭىمەن ، شەھەر ئىچىدىغۇ ئادەتتە كىچىك چىراق بىلەنلە ماڭىمەن . ئەمما لېكىن ئاۋۇلاردەك چوڭ چىراقنى يېقىپ قەستەن ماڭغانلارنى كۆرسەم ئاشۇ ..................يازما ئىگىسى مىنىڭ ھىسسىياتىمنى چۈشىنىدىغۇ دەيمەن .......................!

ttt

چۈنكى ئۇ ماشىنىلارنىڭ چىرىغى كۈچلۈك، قارشى تەرەپنىڭ چىراق نۇرىغا مىت قىپ قويمايدۇ. بولۇپمۇ چوڭ يۈك ماشىنلىرى شۇنداق(تەكشى كۇزۇپلۇق يېرىم پېرتىسىپلىق ماشىنىلار).

asarshah

داۋامى:
ھەزرىتى ئۆمەر رەزىياللاھۇ ئەنھۇ كەچتە شام يورۇقىدا بىر ساھابە بىلەن ھۆكىمەت ئىشى توغرىسىدا پاراڭلىشىپ ئولتۇرۇپتۇ، بۇ پاراڭلار تۈگەپ شەخسى پاراڭلار باشلانغاندا ئۆمەر دەرھاللا ئۇ شامنى ئۆچىرەپ باشقا بىر شامنى ياندۇرۇپتۇ، ساھابە ھەيرانلىقتا سوراپتۇ:
-ئى ئۆمەر، بۇ نېمە قىلغىنىڭ؟
-بۇ شام ھۆكىمەت ئىشلىرى ئۈچۈن ئىشلىتىدىغان شام، بۇ شام بولسا ئۆزۈمنىڭ، شەخسى ئىشلىرىم ئۈچۈن  ئىشلىتىمەن...
جەمىئيتىمىزدىكى ئومۇمنىڭ پۇلىنى يەپ-ئىچىشلەرگە نېمە دىگۈلۈك، ئىتودتىكىدەك:«يەۋىرىڭە ، ھۆكىمەتنىڭ پۇلى دېگەن ئانىنىڭ سۈتىدىنمۇ ھالال»دەيلىمۇ، مانا بۇ ئومۇمنىڭ ھەققىدىن بىر مىسال.
سىز دىن بارىسىدا كىچىك ۋاقتىڭىزدا يادلىۋالغان بىر نەچچە سۈرىڭىزنى دەپ «بولدى، مەن ئۇچۈن ئاشۇلار يىتەرلىك، دىنىمنى ئۆگىنىشىمنىڭ ھاجىتى يوق »دەپ قاراپ قالدىڭىزمۇ ؟  بىرسى كېلىپ سىزدىن:«سەن خۇدانى بار دەيسەن، بىنانىڭ ئۆگزىسىدىن سەكرەپ باق، خۇدايىڭ سېنى قۇتۇلدۇرۇپ باقسۇن» دېسە نىمىمۇ دەرسىز؟ تىلىڭىزنى چايناپ «ياق سەكرىمەيمەن، مە...مە..مەن...»ھەتتا كاللىڭىزغا «خۇدا راست بارمىدۇ، مېنى قۇتقۇزىۋالارمۇ ياكى...»دېگەندەك ئازغۇن سۇئاللار كېلىشى مۈمكىن، دىنىڭىزنى ، دىنى پەلسەپىنى ياخشى بىلسىڭىز بۇنىڭغا ياخشى جاۋاپ بېرەلەيتىڭىز، دىنىڭىزنى ياخشى ئۆگىنىپ ئۇنىڭ ھەققىنى ئادا قىلىڭ.ئۆمەر بۇ سۇئالغا مۇنداق جاۋاپ بەرگەن:
-نەدىمۇ قۇل خوجايىنغا بۇيرۇق چۈشىرىدىغان ئىش باركەن، سەن بىر يەھۇدى ئۆلىماسى تۇرۇپ مۇشۇنچىلىك مەنتىقىنىمۇ چۈشەنمەمسەن؟!مەن خۇداغا مەن سەكرىمەكچى مېنى تۇتىۋال دەپ بۇيرۇق چۈشىرەمدىمەن؟!

taxna213

بۇ ئەھۋال قەشقەردە بەك ئىغىر، تاكسى شوپۇرلىرى يول تالىشىپ مىڭشقا بەك ئامراق، خۇدىدى ئۆزنىڭ ماشىنا ھەيدەش تېخنىكىسىنى باشقىلارغا كۆزكۆز قىلىۋاتقاندەك ، ئالدىڭىزدىكى ماشىنا بىلەن  بەش مىتىر ئارلىق قالدۇرۇپ ھەيدىگەن بولسىڭىز ئۇلار ئالدىڭىزغا ئۆتۈپ كىتىش ئۈچۈن شۇئارلىققا شۇڭغىپ كىرۋالىدۇ،سىزنىڭ ئۇنى سوقۇپ قويشىڭىزدىن قورقمايدۇ، سوقىۋەتسىڭىز مەن قىستىلىپ كىرۋالغان دىمەستىن نىمىشقا سوقىۋىتىسەن دەپ گىپى چوڭ