م.ئوغۇز: بىزدىكى باي تەسەۋۋۇرلىرى

jahandabir

تېما ئىگىسى، شۇنى بىلىپ قويۇڭ:
  نامراتلار گويا تاغدەك ئېگىزدۇر،بايلار ئويمان يەرلەردەك پەستۇر،شۇڭا پۇل پەس يەرگە بايغا ئاقىدۇ،
بايلار كەڭ ئەمگەكچى خەلق ئاممىسىنىڭ قېنىنى شوراپ،يىلىكىنى يەپ، بەدىنىنى قۇرۇتۇپ،بۇلاپ-تالاپ ئېكىسپىلاتاتسىيە قىلىپ بېيىپ تىقىلىپ كەتكەن!! بايلار كەمبەغەللەرگە ئېغىر زۇلۇم قىلىپ، ئۇلارنىڭ ھوقۇقىنى تارتىۋېلىپ شەپقەتسىز ئەزگەن!!
  شۇڭا ئەمگەكچى خەلق ئاممىسىنىڭ شوئار-قوشاقلىرىنى ياخشى  ئۆزلەشتۈرۈڭ:
  بايلارنى يوقىتىپ،
  تالا-تۈزنى قولغا ئالدۇق.
  باي زۇلمىنى يوقىتىپ،
  يەلكىدىن تاغ ئۆرۈدۇق.
  كەڭ نامرات ئەمگەكچى خەلق بايلارنىڭ قانلىق جەبىر-زۇلۇمى ئاستىدا شەپقەتسىز يانجىلىپ،ھاياتى ۋە مال-مۈلۈك ئەركىنلىكىدىن ئايرىلدى! ئازادلىقنىڭ پارلاق نۇرلىرىدىن كېيىن بايلارنىڭ يەرلىرى تارتىپ ئېلىنىپ،«چىقارمامسەن يېگەنلىرىڭنى؟! ھازىر يېڭى زامان جۇمۇ؟!»دەپ دۇتتار-راۋابلار بىلەن شاد قوشاقلارنى توقۇپ ھەقىقىي كۈلدى.
راسىت، بايلارنىڭ قەسىر،مالايلىرى چۆلدەرەپ،نامراتلار شادلاندى.
نەسىرىدىن ئەپەندى بايلارنى يوقىتىپ،كەمبەغەللەرنى گۈللەندۈرۈپ خەلققە بايلارنىڭ پۇللىرىنى تارتىپ ئېلىپ ئۈلەشتۈرۈپ بەردى.
  ئوخشاش بىر كەمچىلىك ناۋادا كەمبەغەلدە بولسا سىلىق نەسىھەت بىلەن ئۆزگەرتىشكە ئۈندىسە، بايلاردا بولۇپ قالسا شەپقەتسىز،ئۆتكۈر قامچىدەك تىللىرىنى ئىشقا سېلىپ،زوق-شوخ بىلەن باينىڭ ئەيىبلىرىنى قاتتىق مەسخىرە قىلىپ،ئاۋام ئالدىدا رەسۋايى ئەزەم قىلىپ،بايلارنىڭ رەزىل ماھىيىتىنى ئېچىپ،كەمبەغەللەرنىڭ دەردىگە دەرمان بولغان.

jahandabir

بايلارنىڭ رەزىللىكىگە گەپ كەتمەيدۇ.يولداش سەيپىدىن ئەزىزىنىڭ بايلارنىڭ كەمبەغەللەرنى ئەمگەككە سېلىپ، ئاندىن ئۆلتۈرۈپ قۇدۇققا تاشلىۋەتكەنلىكى توغرىسىدىكى ھېكايىسى ئەمگەكچى خەلقنىڭ چىن دەردىنى ئىپادىلەپ قەلىبنى سۆيۈندۈرگەن.

jahandabir

بايلارنى مەسخىرە قىلىش،ئەيىبىنى ئېچىش بولسا رەسۋايى ئەزەم قىلىش ئەدەبىياتىمىز تەشۋىقاتچىلىرىمىزنىڭ شانلىق ھەم شەرەپلىك ئەنئەنىسى،
بايلار پاكار،سېمىز،دۆت،ئاچكۆز،قانخور،تويماس مەخسۇسلا كەمبەغەللەرگە زۇلۇم قىلىشقا كەلگەنلىكىدەك ئۇلۇغ ھەقىقەتنى ئەدەبىياتىمىز يارقىن گەۋدىلەندۈرۈپ بەرگەن.

sultan777

ھالا 20-ئەسىرگە كەلگەندە، ماركىس ۋە ئىنگىلىس "باي" ئۇقۇمىغا يىپيىڭى بىر ئېنىقلىما بەردى. ئۇلار ئۆز نەزەرىيىلىرىدە "باي، ئاقسۆڭەك" ئاتالغۇلىرىنىڭ ئورنىغا "بۇرژۇئا، پومشىچىك" ناملىرىنى ئىلىپ تەنقىدلىدى.   بايلىقنى مۇتلەق دۆلەت كونترۇل قىلىشنى، خەلققە تەڭ باراۋەر تەقسىم قىلىشنى سوتسىيالىستىك ھاكىمىيەتنىڭ ئاساسىي مىزانى قىلىش ئىدىيىسىنى تارقاتتى.
سوتسىيالىستىك دۆلەتلەر ماركىس ۋە ئىنگىلىسلارنىڭ بايلارغا ۋە ئىقتىسادقا بولغان كۆز قاراش نەزىريەلىرىنىڭ قۇربانى بولۇپ تەرەققى قىلغان دۆلەتلەردىن نەچچە ئون يىل ئاخىردا قالدى.

jahandabir

بايلار ئەزگۈچى،ئەمگەكچى خەلقنىڭ دۈشمەنلىرى!! ئۇلارنى پەس كۆرسىتىش، خۇنۈكلەشتۈرۈش ھەقىقەتەنمۇ قەلەم ئىگىسىنىڭ كاتتا مۇۋەپپەقىيىتى.
   بايلار قايسى مىللەت بولۇشىدىن قەتئىينەزەر، ئۇلارنىڭ تىلى بىر.كەمبەغەللەر قايسى مىللەتتىن بولۇشىدىن قەتئىينەزەر دىلى بىر. شۇڭا پۈتۈن دۇنيادىكى كەمبەغەللەر بىرلىشىپ بايلارنىڭ زۇلۇمىغا قارشى تۇرۇش كېرەك.
  بايلار ھەممە ياخشىلىقتىن بەھرىمەن بولىدۇ.ھەممە يامانلىق ئاجىز،بىچارە كەمبەغەللەرگىلا بولۇۋاتىدۇ.

jahandabir

گەپ ئۇزىراپ كەتتى.
تېما ئىگىسى،70-يىللاردىكى ئەدەبىيات ئەنئەنىمىز بويىچە بايلارنىڭ رەزىل ماھىيىتىنى تونۇپ يېتىپ، بايلارنىڭ پەسلىكىنى ئېچىپ تاشلىشىمىز بەكلا زۆرۈر.
60-،70-يىللارنىڭ تەشۋىقات،ئەدەبىيات شوئارلىرىنىڭ روھىنى ياخشى ئۆگەنمىسىڭىز بولماپتۇ.

jahandabir

باي-يەر ئىگىلىرى: قان ئىچەر، تويماس زالىملاردۇر،خەلق بەدىنىدىكى مىتىدۇر
بۇ 70-يىللار شوئارلىرىدىكى ئۇلۇغ ھەقىقەت!
بايلارنىڭ ئەيىبىنى تېپىپ چىقالاش ئالتۇن تېپىۋالغاندىن ئارتۇق كاتتا ئىشتۇر.ھەم ئۇلارنىڭ ئەيىبىنى
ئېچىپ، باشقىلار ئالدىدا مازاق قىلىش بولسا تولىمۇ لەززەتلىك،شېرىن ئىش.
بايلاردىن پەقەت ئەيىب تاپالمىغاندا،ئۇ ئۆگزىسىدىن ئېھتىياتسىزلىقتىن يىقىلىپ چۈشسە، دەرھال
بۇنىڭدىن كاتتا خۇشال بولۇپ،گەپ تېپىپ تارقىتىش كېرەك.
ئەگەر بۇمۇ بولمىسا باينى ئىتتىرىپ يىقىتىۋېتىپ ئاندىن مازاق قىلىپ، شېئىر-قوشاق توقۇش لازىم.
قىسقىسى،بايلارنى دۆت،كالۋا،ئاچكۆز،كېرەكسىز ياكى جىسمانىيەتتە پاكار،سېمىز كۆرسىتىش ۋەياكى
شەھۋەتخور قىلىپ تەسۋىرلەش ئۇلارنى باش كۆتۈرەلمەيدىغان قىلىۋېتىش 70-يىللار ئەدەبىياتىنىڭ
ئومۇمىي خورى.
بۇنى كۈرەش قىلىش،شەپقەتسىز پاش قىلىش دەمدۇق،
ئەدەبىيات شۇ چاغدا ئەيىبىنى ئېچىپ،تارىتىش كاتتا ئىشلىرىغا خۇمار بولغان.

ahrar

بايلار كۆرەڭ ،مەمەدانە ۋە داغۋاز كىلۇر شۇڭا كۆپ دۇشمەنلىككە يىقىن بولىدىكەن  .