قاسىم سىدىق:ئىلىم دۇنياسىدىكى"كولدۇرلىتىش"ۋە"كولدورلاش"

توقماق

	«ئوبىيىكتىپ زامان»دىن ۋاز كېچىشنىڭ نەزەرىيىۋى ئاساسلىرى قاسىم سىدىق http://www.kayinat.com/bbs/forum.php?mod=viewthread&tid=10713 4维空间或比4维时空更准确ــــــــــ بۇ ماقالىدا تونۇشتۇرۇلغان تۈپ ئىدىيە شەكىل نەزەرىيىسىنىڭ زامان(ۋاقىت) ھەققىدىكى مەۋقەسى بىلەن بىردەك ئىكەن. ئۇنىڭ ئۈستىگە زاماننىڭ ئوبىكتىپ مەۋجۈت ئىكەنلىكىدىن ۋاز كەچكەندە، زىنو پارادۇكىسلىرىنى ھەل قىلىش مۇمكىنلىكى ھەققىدىكى نوقتىنەزەرلىرىمۇ شەكىل نەزەرىيىسى بىلەن ئورتاقلىققا ئىگەئىكەن.شەكىل نەزەريىسى ئوبىكتىپ زاماننىڭ مەۋجۇت ئەمەسلىگى ۋە مۇشۇ نۇقتىدىن چىقىپ زىنۇ پارادوكىسلىرىنى ھەل قىلىش مۇمكىنلىكى ھەققىدىكى قاراشلىرىنى  1990-يىلى ئۇتتۇرىغا قويغان.چەتئەللىكلەر ئوخشاش ئىدىيەنى 21 يىلدىن كىيىن ،يەنى2011-يىلى ئوتتۇرىغا قويۇپتۇ. تورداشلارنىڭ ۋە شەكىل نەزەرىيىسى تەتقىقاتىغا قىزىققۇچى، قاتناشقۇچىلارنىڭ بۇ نوقتىغا دىققەت قىلىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.                       قاسىم سىدىق                       2011-يىلى 7-ئاينىڭ 8-كۈنى. 4维空间或比4维时空更准确 http://www.stdaily.com   2011年05月28日  来源： 科技日报  作者： 常丽君 http://www.stdaily.com/kjrb/content/2011-05/28/content_309427.htm

ANSWER

	باشنى قايدۇردىغان تىمىكەن

mahatjan

	ئىلىم دۇنياسىدىكى"كولدۇرلىتىش"ۋە"كولدورلاش:لار كۆپ بولوپ تۇرسا ئادەملەرنىڭ ئابىستىراكىتنى تەپەككۇر قىلىش ئىقتىدارىنى تەرەققى قىلدۇرۇشقا پايدىلىق بولىشى مۇمكىن.

pitbull

	مەنمۇ باللىنى بىر كولدۇرلىتاي ‹مەسىلەن›؛      ئەگەر نۇر تىزلىكىدە مېڭىۋاتقان بىر ماشىنىنىڭ ،ئالدى چىرغىنى يۇرۇتسىڭز  قانداق ھادىسە يۇزبىرىدۇ؟

توقماق

	pitbull يوللىغان ۋاقتى  2013-4-30 07:33 PM مەنمۇ باللىنى بىر كولدۇرلىتاي ‹مەسىلەن›؛      ئەگەر  ... ماھىيەتتىن تۇتۇپسىز.

فىزىك

	مەنمۇ مۇشۇ ئىلىم-پەنگە قىزىققۇچى ،،، ئىلىم-پەن ئىنسانلار بىرلىكتە ئىشلەشنى ئۆگىنىپ ئەڭ كۆرىنەرلىك نەتىجە ھاسىل قىلغان كەسىپلەرنىڭ بىرسى مۇشۇ ئىلىم-پەن . ئىلىم-پەن پائالىيەتلىرى ، بولۇپمۇ تەبىئىي پەن پالىيەتلىرى بىزنىڭ باشقا پالىيەتلىرىمىزگە سېلىشتۇرغاندا ئۈزلىكسىز ئالغا ئىلگىرلەپ بېرىۋاتىدۇ ، بۇ پەن-تېخنىكىنىڭ ئەڭ ئاساساسىي ئالاھىدىلىكى . بىر ئېغىز گەپ پەن ئىشلىرى داۋاملىشىۋاتىدۇ ، بۇنىڭدىن كىيىن تېخىمۇ گۈللىنىدۇ . پەن-تېخنىكا ئۆز-ئۆزىنى قامداش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە بولۇپ ، دېھقانچىلىق قىلىش ، باقمىچىلىق قىلىش ، پۇل تېپىشلارغا سېلىشتۇرغاندا ئوخشاشلا ئۈنۈملۈك . ئىلىم-پەن توغرىسىدا مۇشىنچىلىك يېزىپ تۇراي . ئەمدى سىز دەۋاتقان بىزنى كولدۇرلىتىۋاتقان نىسپىيىلىك نەزەرىيىسى توغرىسىدا ئىككى ئېغىز سۆزلەپ قوياي . نىسپىيىلىك نەزەرىيىسى  كىشىلەر ئۇزاقتىن بۇيان ئىزچىل تۈردە ئېنىشتىيىن ئېرىشكەن ، كىشىنى ھەيران قالدۇرىدىغان ئىلمىي فانتازىيە تۈسىنى ئالغان يەكۈنگە مەپتۇن بولۇپ كەلدى . ئېنىشتىيىن نەزەرىيىسىنىڭ ئىدراكى ئاساسى سىممىتىرىيىلىىكنىڭ كۈچ قۇدرىتىنى چوڭقۇر چۈشىنىشتىن ئىبارەت بولۇپ ، بۇ دەل ئىنىشتىيىن تۇتىۋالغان نەزەرىيە ئاساسى . راس ئېنىشتىيىن كەلتۈرۈپ چىقارغان فىزىكىلىق نەتىجىگە ھەقىقەتەن ئادەمنىڭ ئىشەنگۈسى كەلمەيدۇ . ماسسا ئېنىرگىيە بىلەن تەڭ قىممەتلىك ، ۋاقىت بىلەن بوشلۇق بىرگەۋدە . بۇنداق سۆزلەردىن كىممۇ ھەيرانلىق ھېس قىلمىسۇن . ئېنىشتىيىننىڭ نەزەرىيىسىنىڭ غەلىتە تەرەپلىرى تەكىتلىنىۋەرگەچكە ، بەزى پەننى ئۇمۇملاشتۇرۇش ئۇقۇشلۇقلىرى نىسپىيىلىك نەزەرىيىسىنى ئاڭلىماققا ئەمەلىيەتتىكىدىن تېخىمۇ سىرلىقلاشتۇرىۋەتتى . ماكسىۋېلنىڭ ئېلىكتىروماگنىتىزىملىق مەنبەسىنى چۈشەنمىگەندە ، نىسپىيىلىك نەزەرىيىسىنى توغرا چۈشىنى مۇمكىن ئەمەس  .

فىزىك

	ئەسىر يوللىغان ۋاقتى  2013-4-30 03:02 PM ئىنىشتىيىننىڭ نىسپىيلىك نەزىرىيىسى زادىلا كاللامدىن  ... نىسپىيىلىك نەزەرىيىسىدە ، تارتىش كۈچى بىر خىل كۈچ ئەمەس ، بەلكى ۋاقىت - بوشلۇق گېئومېتىرىيىسىدىكى بىر خىل ئېگىلىشتىن ئىبارەت دەپ قارىلىدۇ . كەڭ مەنىدىكى نىسپىيىلىك نەزەرىيىسى بويىچە قارىغاندا ، ۋاقىت - بوشلۇق ئادەتتىكى تەكشىلىك گېئومىتىرىيىسىنىڭ قائىدىلىرىگە بويسۇنمايدۇ ، بەلكى ئېگىلىدۇ ، ۋاقىتنىڭ ئېگىلىشى ۋە بوشلۇقنىڭ ئېگىلىشى پەيدا بولىدۇ . ئالەم بوشلىقىدا ، ۋاقىت ھەقىقەتەنمۇ تېز ماڭىدۇ ، چۈنكى ئۇ يەردە يەرشارىنىڭ تارتىش كۈچى نىسبەتەن ئاجىز بولىدۇ . تارتىش كۈچى قانچىكى كۈچلۈك بولسا ، ۋاقىتنىڭ ئېگىلىشىمۇ شۇنچە ئېنىق بولىدۇ . ھازىر بەزى تۇرغۇن يۇلتۇزلارنىڭ تارتىش كۈچى ئىنتايىن كۈچلۈك ئىكەنلىكى ، ئۇ يەردىكى ۋاقىتنىڭ بىزنىڭكىدىن ئاستا ماڭىدىغانلىقى مەلۇم بولدى . ئەمەلىيەتتە ، بۇ تۇرغۇن يۇلتۇزلار مەلۇم كرىتىك قىممەتنىڭ گىرۋىكىدە تۇرىۋاتقان بولۇپ ، كرىتىك قىممەتتىن ئۆتۈپ كەتسىلا ، ۋاقىتنىڭ ئېگىلىشىمۇ ھەسسىلەپ ئېشىشقا باشلايدۇ . ناۋادا بۇنداق تۇرغۇن يۇلتۇزلار يەنە بىر قانچە ھەسسە چوڭ بولىدىغان بولسا ، ۋاقىتنىڭ ئېگىلىش دەرىجىسى ئۆرلەيدۇ ، ئەڭ ئاخىرىدا تارتىش كۈچىنىڭ مەلۇم بىر كرىتىك قىممىتى ئۈستىدە ۋاقىت توختاپ قالىدۇ . يەرشارىدىن قارىغاندا ، بۇ تۇرغۇن يۇلتۇزنىڭ سىرتقى يۈزى توڭلاپ قالغان بولۇپ ، ھېچقانداق ھەركەت بولمايدۇ . بىراق بىز ۋاقىتنىڭ توختاپ قېلىشىدىن ئىبارەت بۇ ئاجايىپ ھادىسىنى كۆرەلمەيمىز ، چۈنكى بىز ئۇنى كۆرۈشتە تاينىدىغان يورۇقلۇقمۇ ئۇ يەردە توڭلاپ قالغان بولىدۇ .

فىزىك

	pitbull يوللىغان ۋاقتى  2013-4-30 07:33 PM مەنمۇ باللىنى بىر كولدۇرلىتاي ‹مەسىلەن›؛      ئەگەر  ... يەنىلاشۇ ئالدىڭىزدىكى يورۇقلۇقنىڭ سىزدىن يىراقلاۋاتقانلىقىن بايقايسىز ، يورۇقلۇقنىڭ ھەركىتى كۆزەتكۈچىنىڭ ھەركىتى بىلەن مۇناسىۋەتسىز

pitbull

	فىزىك ئەپەندىم سىزدىن بىر سوئال سوراي. يەرشارى نىمە ئۈچۈن قۇياشنى مەركەز قىلىپ ،ئۆز ئورنىدا   24 سائەتتە بىرقېتىم،قۇياشنى بىر يىلدا بىرقېتىم ئايلىنىدۇ؟ نىمە ئۈچۈن باشقا پىلانىتلانى مەركەز قىلىپ ئايلانمايدۇ؟ بىزبۇنى قۇياشنىڭ تارتىش كۇچى بولغانلىقى ئۈچۈن دىسەك.يەرشارىنىڭمۇ تارتىش كۈچى بار،قۇياشنىڭمۇ تارتىش كۈچى بار. نىمەئۈچۈن نەچچە مىليون يىلدىن بۇيان بۇ ئككى پىلانىت  سوقۇشۇپ كەتمەي ئارلىق ساقلاپ كەلدى ؟ يەرشارىدىن بىر مىليون   300000مىڭ ھەسسە چوڭ بولغان قۇياشنىڭ بىردەمنىڭ ئېچىدە يەرشارىنى  كۆيدۇرۋىتىشى  تۇرغانلاگەپ. مۇشۇ توغرۇلۇق ماڭا ئازىراق چۈشەنچە بەر گەن بولسىڭز. رەخمەت.

توقماق

	فىزىك يوللىغان ۋاقتى  2013-4-30 09:05 PM نىسپىيىلىك نەزەرىيىسىدە ، تارتىش كۈچى بىر خىل كۈچ ئەم ... نىسبىلىك نەزەريىسى ھەققىدىكى چۈشەندۆرۆشلىرىڭىز ئىنتايىن توغرا ۋە چۈشۈنۈشلۆك بوپتۇ. ھەممە چاتاقنى تېرىۋاتقان "زامان-ماكاننىڭ ئېگىلىشى" بىلەن "يورۇقلۇق تىزلىكىدىن ئارتۇق تىزلىك مەۋجۇت ئەمەس" دىگەن مۇشۇ ئىككى ئىدىيە. بۇ ئىدىيەلەر ھەم تەجىربە ھەم لوگىكا تەرىپىدىن رەت قىلىنىدۇ.لىكىن بەشىر ئاسادتەك،ئەزىز نەسىننىڭ «ئۇگزىگە چىقىۋالغان ساراڭ»دىگەن ھىكايىسىدىكى ساراڭدەك يا تەخىتتىن, يا ئۇگزىدىن چۈشمەيۋاتىدۇ....ئېينىشتېيىن "زامان-ماكان ئەگرى" دىيىش ئارقىلىق ئەسلا ماددى بولمىغان رىياللىقنى ماددى خارەكتىرگە ئىگە قىلىپ قويغان...