خوتەن قاشلىرىنىڭ ئوتتۇز يىللىق باھا ئۆزگىرىش ئەھۋالى

sardor0908

	WWW.UYHQT.COM يوللىغان ۋاقتى  2014-6-9 07:29 PM بىزنىڭ ئەكسىمىزچە  خەنلەرنىڭ  قاشتېشى  مەدەنىيەت كۆز  ... ھە .بوپتۇ ئاشۇنداق خەن مەدىنىيىتىنىڭ قاش تاش كۆزقارىشى كۈچىيىپ ،تاشنىڭ ئاساسى نوقتا بولىشىنى كۈتۈپ تۇرايلى .

asking

	قاشتېشى ئاتالمىسىنى قاش دەپ ئېلىشنىڭ ئۆزىلا تىلچىلىقىمىزدىكى يىڭى بىر تەرەققىيات بولىدۇ. مەيلى قايسى كاتتا تاشچى ھاجىنىڭ قاشتېشى دەپ ئاتىشى قاشتېشىنىڭ قاش دەپ ئېلىنىشىنىڭ توغرا ئەمەسلىكىگە دەلىل بولالمايدۇ.  تىلىمىزنى قەدىرلىمەسلىك بولمايدۇ. ئېغزاركى تىلىمىزدا قاشتېشى دەپ ئاتاۋەرسەك بولۇۋېرىدۇ. ئەمما، يېزىق تىلىمىزدا قاش دەپ ئاتاشنىڭ ئۆزىلا بىزگە نىسبەتەن قارشى ئېلىشقا تېگىشلىك ياخشى ئىشتۇر. بۇ ئىشتا ئاۋۋال تىلشۇناسلىقتىن ئانچە-مۇنچە خەۋەردار بولۇپ ئاندىن سۆز ياساش تىلىمىزنى تېخىمۇ ياخشى قەدىرلەش بولىدۇ. مەن قەلەم ئىگىسىگە رەھمەت ئېيتىمەن

WWW.UYHQT.COM

	asking يوللىغان ۋاقتى  2014-6-10 12:17 PM قاشتېشى ئاتالمىسىنى قاش دەپ ئېلىشنىڭ ئۆزىلا تىلچىلىقى ... قوللىغىنىڭىزغا رەھمەت قېرىندىشىم!

WWW.UYHQT.COM

	sardor0908 يوللىغان ۋاقتى  2014-6-10 12:07 PM ھە .بوپتۇ ئاشۇنداق خەن مەدىنىيىتىنىڭ قاش تاش كۆزقارىش ... بىزنىڭمۇ قاشتېشى مەدەنىيىتى ھەققىدىكى كۆز قارىشىمىز كۈچەيسە بولاتتى.چۈنكى بۇ مەدەنىيەت ئۇيغۇر مەدەنىيىتىنىڭ ئايرىلماس بىر قىسىمى،ئەجدات ئەقىل-پاراسىتىنىڭ نامايەندىسى ،ئۇزاق ئەسىرلىك تارىخنىڭ شاھىدى ئىدى.

Azizan

	مېنىڭچە يەردىن چىققان نەرسىنى تېرىپ ئېلىپ ساتقان ئادەمگە گەر دېگەن قوشۇمچە ئارتۇق كېتىدۇ . چى دېگەن قوشۇمچە يېتىپ ئاشىدۇ . گەر دېگەن ھۈنەر كەسىپنىڭ ئەھلىگە ئىشلىتىلىدىغان سۆز قوشۇمچىسى . سىلەر يۇقىرىدا ئاللىقانداقتۇر كەمىنە فەقىر ئاڭلاپ باقمىغان بىر سۆزلەرنى دەپ نادانلارنىڭ كاللىسىنى قايمۇقتۇرۇپ ئۆزۈڭلارنىڭ روھىنى مەستخۇش قىلىپ يۈرۈپسىلەر . قەشقەرنىڭ نامى ھەرگىزمۇ تاش ھۈنەر سەنئىتىنى دۇنياغا تارقاتقاچقا قەشقەر دەپ ئاتالغان ئەمەس . بۇنداق گەپنى تاھارەتنى چىڭىتىپ كېلىپ ئاندىن دېگۈلۈك . قەشقەرنىڭ ئەسلى نامى ئۇيغۇرچە سۇلۇغ ( سۇلىۋ ، سۇلىغ دەپ ئېغىزچە ئاتىلىدۇ ، مەنىسى سۇ بار يەر ، بوستانلىق ) . ئەسلى ئورنى ھازىرقى قەشقەر شەھىرىنىڭ شەرىقى شىمالى قىسىمىدىكى خانئۆي تۈزلەڭلىكى ۋە شۇنىڭغا يانداشقان چاقماق دەرياسىنىڭ جەنۇبىي ۋادىسى . لېكىن ئۇزۇن يىللىق بىتەرتىپ ئېچىلىش ، ئولتۇراقلىشىش ۋە ئېكولوگىيەلىك ئۆزگىرىشلەر سەۋەبىدىن ، چاقماق دەرياسى ( ئەسلى سۇلىغ دەرياسى ) سۈيى تارتىلىپ ، شەھەرنىڭ ھۆددىسىدىن چىقالمىغاچقا ، شەھەر ئورنى تەدرىجىي غەربكە كۆچۈپ ھازىرقى قەشقەر شەھىرى ئورنى ۋە كونىشەھەر ناھىيەسىنىڭ شەرىقى قىسىملىرىغىچە بولغان . قەشقەر دېگەن نام سۇلىغ دېگەن نامدىن كېيىن مەيدانغا كەلگەن بولۇپ ، تاش سودىسى بولىدىغان جاي ياكى تاش بازىرى دېگەن مەنىدە بولۇشىنى دەلىللىگىلى بولىدۇ . لېكىن ھەرگىزمۇ خوتەننىڭ ئاتالمىش قاشگەرلىكىنى دۇنياغا تونۇتۇش ئۈچۈن شۇنداق ئاتالغان دېيىشكە بولمايدۇ . ئەمدى قاشتېشى مەسىلىسىگە كەلسەك ، قاشتېشى تېخى ئۇيغۇرلاردا تېخى تولۇق مەدەنىيەت باسقۇچىغا كىرىپ بولالمىغان . بۇنداق دېسەم مەن بىلەن سوقۇشىدىغانلار كۆپ . لېكىن تەخىر قىلىپ مەدەنىيەت دېگەن سۆزنىڭ ئۆزىنى چۈشىنىپ بېقىڭ . مەدەنىيەت ( 文明 （， بۇ 文化بىلەن ئوخشىمايدۇ . مەدەنىيەت دېگىنىمىز ماددىي بۇيۇملارنىڭ كۆپلەپ ئىجتىمائىي تۇرمۇشتا قوللىنىلىشىنى ئۆزىگە ئىسپات قىلىدۇ . يەنى تاش قوراللار دەۋرى مەدەنىيىتى ، تۇچ قوراللار دەۋرى مەدەنىيىتى ، مىس قوراللار دەۋرى مەدەنىيىتى ، تۆمۈر قوراللار دەۋرى مەدەنىيىتى دېگەندەك . قاشتېشى سودىسى گۈللىنىشتىن بۇرۇن ئىزچىل ئوتتۇرا تۈزلەڭلىككە توشۇلۇپ سېتىلغان ياكى تارىم بويلىرىدىكى قارام ھاكىمىيەتلەر غوجىلىرىغا ئولپان شەكلىدە تاپشۇرغان . ئۇيغۇرلاردا قاشتېشى بۇيۇملىرى ئىشلەپچىقىرىش ، ئىش قوشۇش دېگەندەك ھۈنەر-سەنئەت راۋاجلانمىغان . بۇنىڭ ئاساسى سەۋەبى قاشتېشى سودىسى گۈللەنگەندىن بۇيان ئۇيغۇرلار مەنىۋىي جەھەتتە ئىزچىل ئىسلام ھازارىتى ( بۇنىڭغىمۇ دىققەت قىلىڭ ، مانا بۇ 文化 ) كاتېگورىيىسىدە بولۇپ كەلگەن . لېكىن ئوتتۇرا تۈزلەڭلىكتە ئاللىبۇرۇن خوتەن قاشتېشىنىڭ نامى تارقالغان بولۇپ ، بۇنىڭدىن ياسالغان ھۈنەر-سەنئەت بۇيۇملىرى ( كۆپىنچىسى بۇددا دىنى بۇيۇملىرى ) ناھايىتى زور قىممەت ياراتقان . بۇ خىل ئەھۋال قاشتېشىنىڭ تېخىمۇ زور تۈركۈمدە خوتەن دەريالىرى ۋادىلىرىدىن ئوتتۇرا تۈزلەڭلىككە ئېقىشىنى تېزلەتكەن . بۇ تارىخ جەريانىدا ، يەنى تاكى ھازىرغا قەدەر ئۇيغۇرلار قاشتېشىغا ئىش قوشۇپ بۇد ھەيكەل ياكى شۇنىڭغا ئوخشاش باشقا نەرسىلەرنى ياساپ ئۆز خەلقىگە ساتمىغان ، ئىجتىمائىي تۇرمۇشقىمۇ بۇ بۇيۇملار سىڭىپ كىرمىگەن ، قوللىنىلمىغان . شۇڭا ئۇيغۇرلاردىكى قاشتېشىغا كەلسەك ، بۇ يەردە پەقەت ئۈچ ئىپتىدائىي ئۇقۇملا بار ، يەنى تېرىش ، ئېلىش ، سېتىش ، يەنە كېلىپ كۆپ قىسىمى خام ماتېرىيال . دەۋر ئۆزگىرىپ ھازىرقى زامان تاشچىلىرى ھەرقانچە ھاجىم ، قارىھاجىم ، داموللاھاجىم ، ئايىتۇللاھاجىم ياكى شەيخۇل ئىسلام بولۇپ كەتسۇن ، يۈز بېرىۋاتقىنى پەقەت مۇشۇ . قولغا پۇل كىرگەندىن كېيىن ئاتالمىش «مەدەنىيەت» ئۇقۇمىنى زورلاپ چاپلايتتىم دېيىش نادانلىق . سۈف !

bulak110

	يا ئاللا قاش تېشى نىمانداق قىممەت

WWW.UYHQT.COM

	Azizan يوللىغان ۋاقتى  2014-6-12 03:21 PM مېنىڭچە يەردىن چىققان نەرسىنى تېرىپ ئېلىپ ساتقان ئادە ... ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم قېرىندىشىم! http://www.uyhqt.com/uy/forum.php?mod=viewthread&tid=397 مۇۋاپىق كۆرسىڭىز بۇ ئۇلىنىشتىكى ماقالىنى كۆرۇپ باقارسىز.ئۆزبىڭ ئالىملىرىنىڭ ئۇيغۇر ئاكادىمىيىسىگە سۇنغان ئۇيغۇر قاشتېشى مەدەنىيىتى ھەققىدىكى بىر ماقالىسىمۇ بار ئىدى.دەماللىققا ئۇلىنىش ئادىرىسىنى تاپالماي قالدىم. بىزنىڭ بىر نوپۇزلۇق تەتقىقاتچىمىزنىڭ  قاشتېشى ۋە قاشتېشى مەدەنىيىتى ھەققىدە يېزىلغان بىر كىتابى نەشىرگە تەييارلىنىۋاتىدۇ.(پىكىر ئېلىش باسقۇچىدىن ئۈتۈپ بولدى) ئاللا بۇ كىتاپنى كۈرۈش نىسىپ بولسا سىز ئوتتۇرغا قويغان بۇ مەسىلىلەرنىڭ ھەممىسىنىڭ جاۋابىغا ئىرىشەلەيسىز.(تىلىمىزنىڭ سۆز ياساش ئادىتى،قەشقەر دىگەن نام....دىگەنلەرنىڭ جاۋابىمۇ بار) قېرىندىشىم بىز ئىسلام دىنىغا ئېتىقاد قىلغىلى 1000يىل بولغان بولسا قاشتېشىنىڭ بايقىلىشى ۋە بۇ مەدەنىيەتكە 10000يىلدىن ئاشتى.بۇنى دۇنيا ۋە ئېلىمىزنىڭ تاھارەت ئالغان تەتقىقاتچى،ئالىملىرى ئىسپاتلاپ بۇلۇغلۇق. پىكىر قىلغاندا سەل سوغاققان بولساقمىكىن.خالىسىڭىز تاھارەتنى بىرگە ئالايلى.چۈنكى سىز مەيلى تىللاڭ مەيلى ماختاڭ قېرىندىشىم-ئۇيغۇرۇم بولغىنىڭىز ئۈچۈن قۇلۇم كۆكسۈمدە! سىزنىڭ كۆزقارىشىڭىزغا بىر-ئىككى جۈملە سۆز بىلەن جاۋاپ بىرىپ تۈگەتكىلى بولمىغاچقا كىتاپنىڭ ئۇچۇرىنى چىقىرىپ قالدىم.شۇ كىتاپنى كۈرۈش نىسىپ بولغاندىن كىيىن مۇنداق پىكىر قىلمايدىغانلىقىڭىزغا ئىشىنىمەن.

WWW.UYHQT.COM

	Azizan يوللىغان ۋاقتى  2014-6-12 03:21 PM مېنىڭچە يەردىن چىققان نەرسىنى تېرىپ ئېلىپ ساتقان ئادە ... ئىنكاسىڭىزنىڭ ئاخىرقى جۈملىسىنى ئۇقۇپ قايسىدۇ بىر توردا ئوقۇۋالغان مۇنۇ بىر كۇبلىت شىئېر ئىسىمگە كىلىپ قالدى. باشقىلارنى نادان دىگىنىڭ، ‹مەن ناداننىڭ بوۋىسى ›دىگىنىڭ. نەگە كەتتى ئاتا-بوۋاڭنىڭ، ئاش-تۇزىنى ھالال يىگىنىڭ؟ بۇ شىئېرنى ئوقۇغان ۋاقتىمدا ‹مەزمۇنى بولىدىكەن،لېكىن سۆز-جۈملىلىرى تازا چۈشمەپتىمۇ نېمە؟› دەپ ئويلاپ قالغان ئىدىم .سىزچىمۇ شۇنداقمۇ قانداق؟

WWW.UYHQT.COM

	Azizan يوللىغان ۋاقتى  2014-6-12 03:21 PM مېنىڭچە يەردىن چىققان نەرسىنى تېرىپ ئېلىپ ساتقان ئادە ... قەدىمكى ئۇيغۇر دىيارى ۋە چىن ئارخولوگىيەسى ماقالىنىڭ ئەسلى مەنبەسى:بوزقىر تورى قېرىندىشىم،سەمىڭىزدە بولسۇنكى! بىلمەسلىك ئەيىپ ئەمەس،ئۆگەنمەسلىك ئەيىپتۇر. بىلمەي تۇرۇپ قارىسىغا سۆزلەش سىز بىلەن بىزگە مەڭگۈ ياراشمايدۇ. سىزنىڭ بۇ ھەقتە تېخىمۇ ئىنچىكى پىكىر قىلىشىڭىزغا تىلەكتاشىمىز!

heslirim

	تاشنى   قۇشىۋالمىسىمۇ  بولىدۇ  ئەمەسمۇ  ،قاش  دىسە  چىرايلىق    ئاڭلىندۇ  ئەمەسمۇ.  ما تورداشلارنى.  ئورۇندۇقنى  جوزا  چىراقنى  پوزا دەپ  خەنچە  ئاتىسا  ھېچ كىمنىڭ  كارى  يوق،  قاش دىگەن  سۆز ياكى  باشقا   مىللەتنىڭ  سۆزى ئەمەس  مەنمۇ  ئەزەلدىنلا  قاش  دەيمەن،  ئۇنىڭغا تاشنى  قۇشۇپ  قويمىسا  نىم بوپتۇ.