مەخسۇس تىل-تەرجىمە سەھىپىسى ئېچىلسا

husanjan

ئۈمىد

	كە چۈرۈڭلار، مەن بۇ تەكلىپنى توغرا تاپمىدىم، گەرچە تورداشنىڭ نىيىتى توغرا بولسىمۇ لېكىن، شۇ مەسىلىنى ئۇنتۇپ قالمايلى، سۆز ياساش ئۈنچىلىك تەس مەسىلە ئەمەس، ئۇنى خەق قوبۇل قلىسا بولىدۇ، خەقنى ھەرگىزمۇ توردا قوبۇل قىلدۇرغىلى بولمايدۇ، بۇ ئىشنى تىل-يېزىق كومىتىتى قىلىشى كېرەك. توردا ئاتالغۇ ياساپ ،ياخشىلىرىنى تاللايمىز دېگەن گەپ شۇ مەسىلىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇكى، ھەركىم ھەرخىل ئاتالغۇ ياسايدۇ، ئۆزىنىڭكىنى توغرا قىلىدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر نەرسىگە نەچچە خىل ئاتالغۇ بولىدۇ، بىر نەرسە نەچچە خىل ئاتالغۇ بىلەن ئاتالسا مىللەتتە پەرق پەيدا بولىدۇ، ....مەسىلەن، مېدىيا دېگىنى تىل-يېزىق كومىتىتى بېكىتتى، لېكىن بەزىلەر تاراتقۇ دېدى، بەزىلەر يەنە بىر نېمە دېدى، گەرچە سۆز ياخشى ياسالسىمۇ ئەڭ ئاخىرىدا بىر ئاتالغۇ بولىشى كېرەك، بولمىسا ئاقىۋەت بايا دېگەندەك،  تېخىمۇ كېيىنىنى ئۆزۈڭلار ئويلاڭلار...

gurza

	كەچۈرۈڭلار!تېمىنى ئۆزۈم يوللاپ قويۇپ،ئۆزۈم يەنە مۇنازىرىگە كىرىپ قالدىم.مېنىڭچە ئەگەر تىل-يېزىق كۆمىتېتىدىكىلەر شاشراق بولغان بولسا،تىلىمىز بۇنچە«شالغۇتلىشىپ»كەتمەيتتى....يەنە كېلىپ،سۆزنى بىز(خەلق)تاپىمىز،ئۇلار بېكىتىپ لۇغەت سوستاۋىغا كىرگۈزۈشنى بەلگۈلەيدۇ.يەنە بىرى،تىل قانۇنىيىتى بويىچە ئېيتقاندىمۇ سۆزنىڭ «ئاپرىدە بولۇش»،«چېنىقىپ پىشىش»«شاللىنىش»،«يىلتىز تارتىش»جەريانلىرى بولىدۇ.بىرەر ئادەم ئۇنى ئۆزلىشىش_ئۆزلەشمەسلىككە ھۆكۈم قىلالمايدۇ.ھۆكۈم قىلسىمۇ بىكار.

udun123

	ناھايىتى ياخشى ئويلاپسىز قېرىندىشىم ، مەنمۇ ئۇزۇندىن بېرى مۇشۇلانى ئويلاۋاتقان

dilnijat

	مېنىڭچە تېما ئىگىسى ناھايىتى ئەھمىيەتلىك بىر تېمىنى يوللاپتۇ. مۇشۇ ھەقتە مەن بىر ئىشنى دەپ بېرەي: مېنىڭ ئوغلۇم دىلنىجات (مەن تورغا ئەزالىققا كىرىمەن دەپ ئىسمىم بىلەن كىرەلمىدىم، ئاخىر ئوغلۇمنىڭ ئىسمىنى بېسىپ باقسام كىرىپ قېلىپ، شۇ ئىسىم بويىچە توردا تۇرىۋەردىم) 3- 4 ياش ۋاقىتلىرىدا كىچىك بالىلار سەكرەپ ئوينايدىغان (يېلىقى ئىچىگە يەل قاچىلايدىغان چوڭ نەرسە، ئىسمىنى بىلمەيدىكەنمەن) نەرسىگە بەك ئامراق ئىدى، مەنمۇ پات-پات ئاپىرىپ ئوينۇتۇپ قوياتتىم. لىكىن ھەر ئىككىلىمىز ئۇ نەرسىنىڭ ئىسمىنى بىلمەيتتۇق، ئۇ دايىم ئاشۇ نەرسىنى ئويناتقىلى ئاپار دەپ بەك غەلۋە قىلاتتى، ئىككىلىمىز ئىسمىنى بىلمىگەچكە مەن ئۇنىڭغا چېقىشىپ: «ئۇ نەرسىنىڭ ئىسمىنى دەپ بەرسەڭ ئاپىرىمەن» دەپتىمەن. ئۇ تۇيۇقسىزلا «جىم ئولتۇ قوچاق» دىمەسمۇ، چۈچۈپ كەتتىم. مەن تۇرۇپ ئويلاپ باقسام ئۇ قوچاق جىملا ئولتۇرىدىكەن، ئۆزى بىر قوچاقكەن، ۋۇي، ئەجەپ ئىزىغا چۈشتىيا ما گەپ دەپ ئويلۇدۇم، كېيىن بىز ئىككىلىمىز ئانا تىلىمىزدا ئۇ نەرسىنىڭ ئىسمىنى «جىم ئولتۇ قوچاق» دەپ ئۆزلەشتۈدۇق ۋە ئۇ ئوينىماس بولغىچىلىك ئاشۇ ئىسىمنى قوللاندۇق. ئاندىن قىزىقىپ قېلىپ، ئۇنىڭ ئىگىسىدىن بۇ نەرسىنىڭ خەنچە ئىسمىنى سورۇدۇم، ئۇ ماڭا دەپ بەردى (لىكىن ھازىر ئېسىمدە قالماپتۇ)، مەنىسى ئىچىگە يەل قاچىلايدىغانمۇ، ئەيتاۋۇر ، ئاشۇنداقراق مەنا بېرىدىكەن. مەن ئەينى چاغدا ئۇ نەرسىنىڭ ئۇيغۇرچە ئىسمى نىمىدۇ؟  تىل- يېزىق كومېتىتى ئۇيغۇرچىگە نىمە دەپ ئالغاندۇ؟ دەپ كۆپ ئويلانغان ئىدىم، ھەتتا تىل- يېزىق كومېتىتىدا بىرەر تونۇشۇم بولغان بولسا سوراپ باققان بولسام، بار بولسا شۇنى ئىشلەتسەك، ئەگەر بولمىغاندا «جىم ئولتۇ قوچاق» دەپ ئىستىمال قىلساقمۇ بولىدىكەن دەپ كۆپ ئولاندىم.         مېنىڭچە تېما ئىگىسىنىڭ تەكلىۋى ئورۇنلۇق بوپتۇ. بىز ئۇيغۇرچىدە بولمىغان نەرسىنىڭ ئىسمىنى نىمە دەپ ئاتايدىغانلىقىمىزنى تىل- يېزىق كومېتىتىدىكىلەر ئۆيمۇ- ئۆي كىرىپ تەشۋىق قىلالمايدۇ ياكى كەڭ ئاۋامنىڭ ئۆيلىرىگە بېرىپ: «مانداق نەرسىنى نىمە دەپ ئاتايسىلەر، ئاتىغىنىڭلار ئاشۇ نەرسىنىڭ ئەمىلىيىتىگە ئۇيغۇن كېلەمدۇ.........؟» دەپ سوراپ ئولتۇرمايدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن توردا ئاشۇنداق بېكەتتىن بىرسى بولسا بىز ھىس قىلغانلىرىمىزنى يوللاپ قويساق، كومېتىتتىكىلەر كۆرۈپ، تەھلىل قىلىپ، بېكىتىش- بېكىتىشمەسلىكنى ئويلاشسا __ پايدىسى بولسا بولىدۇكى، ھەرگىز زىيىنى تەگمەيدۇ. «مىنكاۋخەن» نى ئىلگىرى نىمە دەپ ئاتىغان بولدۇقكىن، بەلكىم «خەنزۇچە ئوقۇغان ئۇيغۇر». «خەنزۇچە ئوقۇغان قازاق»، «خەنزۇچە ئوقۇغان ئاز سانلىق مىللەت» دەپ ئاتار بولغىيدۇقمۇ، ھەقىچان. ھازىر قىينالمايلا «خەن زۇۋان» دەپلا ئاتايمىز، نىمە دىگەن ئوبرازلىق- ھە.

haci

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 14قەۋەت  dilnijat كە 2011-12-01 07:40 AMئەۋەتىلدى  :        ئۇ دايىم ئاشۇ نەرسىنى ئويناتقىلى ئاپار دەپ بەك غەلۋە قىلاتتى، ئىككىلىمىز ئىسمىنى بىلمىگەچكە مەن ئۇنىڭغا چېقىشىپ: «ئۇ نەرسىنىڭ ئىسمىنى دەپ بەرسەڭ ئاپىرىمەن» دەپتىمەن. ئۇ تۇيۇقسىزلا «جىم ئولتۇ قوچاق» دىمەسمۇ، چۈچۈپ كەتتىم. مەن تۇرۇپ ئويلاپ باقسام ئۇ قوچاق جىملا ئولتۇرىدىكەن، ئۆزى بىر قوچاقكەن، ۋۇي، ئەجەپ ئىزىغا چۈشتىيا ما گەپ دەپ ئويلۇدۇم، كېيىن بىز ئىككىلىمىز ئانا تىلىمىزدا ئۇ نەرسىنىڭ ئىسمىنى «جىم ئولتۇ قوچاق» دەپ ئۆزلەشتۈدۇق ۋە ئۇ ئوينىماس بولغىچىلىك ئاشۇ ئىسىمنى قوللاندۇق.      ھاھا... لىكىن مۇشۇنداق تەرجىمە بولۇپتۇ. بالىڭىزنىڭ گەپدانلىقىنى قاراڭ، چاقماقتەك گەپ قىلىدىكەن.   مەنمۇ كۆرگەن ئاشۇ «جىم ئولتۇ قوچاق»  نى، لىكىن ئۇيغۇرچە ئىسمىنى ئاڭلاپ باقماپتىكەنمەن. قىسقىسى بۇ پىكىر بولىدىكەن. بولسا مۇشۇ ساھەدىكى رولچى  زىيالىلىرىمىزنىڭ، تىل- يېزىق كومىتىتىنىڭ مەسلىھەتىنى ئاڭلاپ، يەنە ئەتراپلىق پىلان تۈزۈپ ئىش باشلاش كىرەك. kolay gelsin!

gurza

	ھۆرمەتلىك دىلنىجاد ئەپەندى :ئالدى بىلەن سىزنىڭ بۇ تېمىغا دىققەت قىلغىنىڭىزغا كۆپ رەھمەت !قارىغاندا بىزنىڭ نىيىتىمىز بىريەردىن چىقىدىغاندەك تۇرىدۇ .بۇندىن كېيىن يەنە ھەمسۆھبەت بولۇشنى بەكمۇ خالايمەن.ئاندىن ئوغلىڭزنىڭ ئەقلىگە بارىكاللا! بەزى سۆزلەر ھەقىقەتەن مۇشۇنداق ئويلىمىغان يەردىن ئىجاد بولىدۇ  (بۇ مېنىڭ ئۇزۇن يىللىق تىلچىلىق تارىخىمنىڭ يەكۈنى).مەن مەرھۇم ھاجىياقۇپ ئانات ئەپەندىدىن شۇنداق بىر  ھېكايىنى ئاڭلىغان:بىر ئالىم كىشى(تىلشۇناس ئىكەن)،دۇنيادا يېڭىدىن بىر تىل ئىجاد قىلماقچى بولۇپ،بىرقانچە  بوۋاقنى ھېچقانداق سۆزلىيەلمەيدىغان ۋە قۇلىقى ئاڭلىمايدىغان قارا گاس-قارا گاچا كىشىنى باققۇچى قىلىپ ياللاپ،بىر ئىنسان ئايىقى دەسسىمەس جاڭگاللىققا ئورۇنلاشتۇرۇپتۇ.لېكىن تۇرمۇشتىكى بارلىق نىمەتلەر بىلەن تەمىنلەپ ۋە ھەرىكەتلەرنى (كىنو قىلىپ ؟)كۆرسىتىدىكەن.... ئاخىرى بۇ بالىلارغا تىل چىقىپتۇ.ئەمما يېڭى تىل ئىجاد بولماستىن،بۇ بالىلار گرىك تىلىدا سۆزلەيدىغان بوپتۇ،ھەمدە گرىك تىلىدا بولمىغان بىر قىسىم سۆزلەر پەيدا بوپتۇ.....مېنىڭ دەۋاتقىنىممۇ دەل شۇنداق مۆجىزە يارىلىپ قالارمىكىن دىگەندىن ئىبارەت.ئەگەر بىز بۇ مەسىلىگە سەل قارايدىغان بولساق،يەنە بىرقانچە يىللاردىن كېيىن،مىللىتىمىزنىڭ ماھىيەتلىك بەلگۈسى بولغان ئانا تىلىمىزنى «كىمنىڭ تىلىدۇ؟»،«ئارىيەتكە ئالغان تىل بولۇشى مۈمكىن؟»دەپ سورايدىغان بوپ قېلىشىمىز تۇرغان گەپ.ماھىيەتلىك بەلگىسىنى  يوقاتقان مىللەتنى  مىللەت دىگىلى بولامدۇ دەيسىز؟!

arman312

	مەنمۇ بۇ پىكىرنى قوللايمەن.

dilnijat

	سالامىڭىزنى چۇڭقۇر ھۆرمەت بىلەن قوبۇل قىلىمەن ھەم سىزگىمۇ ئۇلۇغ اللانىڭ سالامىنى يوللايمەن. 14- قەۋەتتىكى يازمامدا ئوتتۇرىغا قويۇلغاندەك تىل- يېزىق كومىتېتىدىكىلەر بۇ خىزمەتنى ئۆيمۇ- ئۆي كىرىپ ئەمىلىلەشتۈرۈپ كېتەلىشى مۈمكىن بولمايدىغان بىر ئىش. سىز دىگەندەك مەخسۇس بىر تور بېكەت بولسا مەيلى كىم بولىشىدىن قەتئى نەزەر تىل مەسىلىسىگە دۈچ كەلگەندە ئويلىغانلىرىمىزنى يېزىپ قويۇپ ئورتاقلاشساق مېنىڭچە ئۇنىڭ زىيىنىدىن پايدىسى كۆپ بولىدۇ.       بالام مەن تىلغا ئالغان «جىم ئولتۇ قوچاق» دىگەندىن باشقا يەنە بىر گېپى بولىدىغان ـــ خاشو خالتىغا چىرايلىق قاچىلانغان يىمەكلىك، بېلىق قاتارلىق جان- جانىۋارلارنىڭ شەكلى چۈشۈرۈلگەن- چۇ، ئۇنىڭغىمۇ ئىسىم قويۇپتۇ، ھازىرمۇ ئاتا- بالا ئىككىمىز شۇ ئىسىم بىلەن ئاتايمىز ـــ «مومو بېلىق». مەن ئەينى چاغدا بۇ ئىككى ئاتالغۇنى كىمگە دىيىشنى بىلەلمەي يۈرگەن ئىدىم، شۇ چاغدا بېكەت بولغان بولسا  سىز يازمىڭىزدا تىلغا ئالغان بۇ ھادىسىنى ئورتاقلاشقىنىمغا 5ــ 6 يىل بولۇپ قالغان بولاتتى.       مەرھۇم ئانات ئەپەندى (ئامىن! ياتقان جايى جەننەتتە بولغاي) دىدىن ئاڭلىغان ھىكايەتلەردە دىيىلگەندەك ھادىسىلەر ھاسىل بولىدۇ. تىل دىگەن ئېھتىياج تۈپەيلىدىن بارلىققا كېلىدىغان ۋە كەلگەن مۇرەككەپ ھادىسە.....       ھەمسۆھبەتلىككە تەكلىپ ئىتىپسىز، مەن قوش قوللاپ قوبۇل قىلىمەن، رەخمەت سىزگە. ھەمسۆھبەتلىككە قولۇم كۆكسۈمدە!!!!!!!!!

dilnijat

	سالامىڭىزنى چۇڭقۇر ھۆرمەت بىلەن قوبۇل قىلىمەن ھەم سىزگىمۇ ئۇلۇغ اللانىڭ سالامىنى يوللايمەن. 14- قەۋەتتىكى يازمامدا ئوتتۇرىغا قويۇلغاندەك تىل- يېزىق كومىتېتىدىكىلەر بۇ خىزمەتنى ئۆيمۇ- ئۆي كىرىپ ئەمىلىلەشتۈرۈپ كېتەلىشى مۈمكىن بولمايدىغان بىر ئىش. سىز دىگەندەك مەخسۇس بىر تور بېكەت بولسا مەيلى كىم بولىشىدىن قەتئى نەزەر تىل مەسىلىسىگە دۈچ كەلگەندە ئويلىغانلىرىمىزنى يېزىپ قويۇپ ئورتاقلاشساق مېنىڭچە ئۇنىڭ زىيىنىدىن پايدىسى كۆپ بولىدۇ.       بالام مەن تىلغا ئالغان «جىم ئولتۇ قوچاق» دىگەندىن باشقا يەنە بىر گېپى بولىدىغان ـــ خاشو خالتىغا چىرايلىق قاچىلانغان يىمەكلىك، بېلىق قاتارلىق جان- جانىۋارلارنىڭ شەكلى چۈشۈرۈلگەن- چۇ، ئۇنىڭغىمۇ ئىسىم قويۇپتۇ، ھازىرمۇ ئاتا- بالا ئىككىمىز شۇ ئىسىم بىلەن ئاتايمىز ـــ «مومو بېلىق». مەن ئەينى چاغدا بۇ ئىككى ئاتالغۇنى كىمگە دىيىشنى بىلەلمەي يۈرگەن ئىدىم، شۇ چاغدا بېكەت بولغان بولسا  سىز يازمىڭىزدا تىلغا ئالغان بۇ ھادىسىنى ئورتاقلاشقىنىمغا 5ــ 6 يىل بولۇپ قالغان بولاتتى.       مەرھۇم ئانات ئەپەندى (ئامىن! ياتقان جايى جەننەتتە بولغاي) دىدىن ئاڭلىغان ھىكايەتلەردە دىيىلگەندەك ھادىسىلەر ھاسىل بولىدۇ. تىل دىگەن ئېھتىياج تۈپەيلىدىن بارلىققا كېلىدىغان ۋە كەلگەن مۇرەككەپ ھادىسە.....       ھەمسۆھبەتلىككە تەكلىپ ئىتىپسىز، مەن قوش قوللاپ قوبۇل قىلىمەن، رەخمەت سىزگە. ھەمسۆھبەتلىككە قولۇم كۆكسۈمدە!!!!!!!!!