قاسىم سىدىق:خەلقنىڭ ئىلىم-پەن ھوقۇقىنى ئىتراپ قىلىش لازىم

koznak

	ئاجايىب كىشىلەر بار ھېي بۇ جاھاندا . خەنزۇچىگە ، ئېنگىلىسچىگە تەرجىمە قىلىپ جاكارلىسۇن . بولمىسا بىز ئۇنى ئېتىراپ قىلمايمىز  دەپ . قاسىم سىدىقمۇ شۇ نىيۇتۇننىڭ ئالدىراپ نەزىرىيىۋىلەرنى جاكارلاپ قويۇپ ئۆز قەۋمىدىن نۇرغۇن تاپا - تەنىلەرگە قالغانلىقىنى كۆزدە تۇتۇپ تېخى پىشمىغان ۋە كۆزى نامراتچىلىق ، ئىلىمنىڭ تېخى پىشمىغان ۋە نۇرغۇنلىغان تەرەپلىك ئاجىزلىقلار سەۋەبلىك  ئاشكارا يەتمىگەن ئىشلارغا كەسكىنلىك بىلەن بىر نىمە دېيەلمەي شۇ قىممەتلەر قولغا كەلگۈچە سۈكۈت قىلىشنى توغرا تاپقان بولىشى مۇمكىنغۇ ! قارغۇنى تار يەردە قىستىغاندەك ، بۇ كىشىنى ھەم تارلىققا قىستاش ئادىمىيلىككە ياتمايدۇ . ھازىر بۇ كىشىنىڭ ئەڭ ئاجىزلىق تەرىپىي شۇكى : بۇ كىشىدە نىيۇتۇنغا قارىتا قىممەتكە يەتمەكتە ئىككى ئاجىزلىق بار . بىرى : ئۆز پەرۋەردىگارىنى نىيۇتۇندىنمۇ كۈچلۈكرەك ياكى شۇنچىلىك بولسىمۇ تۇنۇش ، ۋە پەقەت ئۇنى بىردىن بىر مەبۇد تۇتۇش . يەنە بىرى ، ئىلىم ئۈچۈن تەركى دۇنيا بولالمىسىمۇ ، ھاياتى قىممىتىنىڭ + ئۆمرىدىكى لەززەتنىڭ + دۇنيالىقتىكى پايدىنىڭ + ھاياتلىقتىكى مۇھەببەتنىڭ چوقۇمكى ئۈچتەن ئىككى قىسمىنى ئۆز كەسپىگە بېرىشتەك پۈتۈن ۋۇجۇدى بىلەن كىرىشىشتەك خارەكتېرنى تۇرغۇزالىشى كېرەك . قايسىكى بىر ساھەدە مانا مۇشۇ ئىككى قىممەت ئۇمۇملاشمايدىكەن ، بۈگۈنكى ۋە ئەتىكى زاماننىڭ قۇرغۇچىلىرىدىن بولالىشى ھېچ ئەقىلگە سىغمايدۇ . چۈنكى بۇنىڭدەك كىشىلەردە چوقۇم پەيغەمبەرلىكتىكى شۇنىڭدەك بەزى خارەكتېرلەر يېتىلىشى ۋە شۇ خىل خارەكتېردە ياشىماق ھاياتىي بولىشى كېرەك بولىدۇ . بۇ ئىككى ئۇدۇم شۇ كىشىدە بولمايدىكەن ، ئۇلار ئۆز ئاللاھنىڭ ئىلاھىي قىممىتىنى ، ئىلاھىي بىلدۈرىشىنى ئىلھامىنى تېتىيالمايدۇ . تېتىيالمىغان ئىكەن ، ئۇنىڭغا تەۋەككۇل قىلالمايدۇ . تەۋەككۇل قىلالمىغان ئىكەن ، ئىلگىركى ئۈستۈنلۈكتىكى كىشىلەرنىڭ ئۈستىگە ياكى ئۇلارنىڭ بەزى ئىبارىلىرىنىڭ ئەسلى ماھىيىتىگە يېتەلمەيدۇ - يېتىشەلمەيدۇ . پەقەت شۇلارنىڭ كۆرسىتىپ بەرگەن يۆنىلىش لىنىيەسىگىلا چۈشۈپ قالىدۇ . كىمدە كىم شۇ خىل ئىككى ئۇدۇمغا ئۇلىشىدىكەن ، ئۇنىڭ ھەر قانداق ساھەدە تەڭدىشى بولمايدۇ . يەنى ئۇ ئۆز زامانىدىكى ئەڭ بۈيۈك ماقامغا يىتەلەيدۇ ، كىيىنكى زامانىي يۆنىلىشنىڭ مەنبىيى شۇ تەرەپلىك تۈزىتىلىنىدۇ ، ئاللاھ ئەنە شۇنىڭدەك كىشىلەرگە بەزى يۇشۇرۇن ئىلىملەرنى بىلدۈرىدۇ . ئۇلار تەرىپىدىن ياسىلىنىپ چىقىرىلىدۇ ، ئىسمى قويىلىدۇ ۋە دۇنياغا خوجا بولالايدۇ . ئەنە شۇنىڭدەك كىشىلەر ئاقىۋەتتە ئەمەلىي نەتىجە ئاشكارلانغاندىن كىيىن ئالەم شۇنىڭ بولۇپ ، مەيلى ئۇ قايسى تەرەپكىلا يۈزلەنمىسۇن ، كىشىلەرنىڭ ھۆرمەتلىشىگە ئېرىشىدۇ . ئەمما بۇ خىل ئېرىشىش كۆپىنچە ھاللاردا ئۆلۈمى يېقىنلاشقان ۋە ئۆلگەندىن كىيىن ئاندىن روياپقا چىقىدۇ .  ئاللاھنىڭ بىلدۈرىشىگە يەتمەك ئۈچۈن خۇددى پەيغەمبەرلەردەك ئوتقا ، كىشىلەرنىڭ ئالدىدا ھەر خىل رەۋىشتە تاپا - تەنىلەرگە قېلىشقا سەۋەبلىك ئىشلارغا ئۆزىنى ئاتىيالىشى كېرەك . ئەنە شۇنىڭدەك بىر ۋاقىتتىلا شۇ خىل بەندىلەرنىڭ پەرۋەردىگارىغا ئىلتىجا قىلىش ۋە ئۇنىڭغا تېخىمۇ يېقىنلىشىش قىممىتى ئاشالايدۇ . چۈنكى بۇنىڭدەك كىشىلەرگە ئاللاھ ۋەدە قىلغاندىكى‹‹ ھەر قانداق بىر قىيىنچىلىقتىن كىيىن بىر ئاسايىشلىق باردۇر ›› كىملەركى قانچىكى چوڭ نەرسىگە ، ئىگىز پەللىگە ئېرىشىشنى مەقسەت قىلىدىكەن ، ھامان ئۇنىڭ تۆلەيدىغان بەدەللىرى كۆپ ۋە قاتتىق بولىدۇ . شۇنىڭ ئۈچۈن شۇ خىل ئىككى ئۇدۇمغا يەتمىگەنلىكى كىشىلەرنىڭ ھەممىسى بۇ پەللىگە يەتمەكنى تىلەيدىكەن ، پات ئارىدىلا ياكى يېرىم يولدىلا توختاپ قالىدۇ . توختاپ قالمىسا بولمايدۇ . چۈنكى بۇ يول ئەنە شۇ خىل ئېتىقاد ، ئىمان جەھەتتىن كۈچلۈكلەرنىڭ نېسىۋىسى تۇرسا ، ئۇلار قانداقمۇ ئۇلار باسقان روھىيەت ۋە جىسمانىيەت جېڭىنى ئەلا نەتىجە بىلەن پۈتتۈپ چىقالايدىغان ماقامغا يېتەلىسۇن ؟ كۆپىنچە مۇسۇلمانلىرىمىز خۇدامۇ ئاللاھ شۇ ، تەڭرىمۇ ئاللاھ شۇ ، پەرۋەردىگارمۇ ، ئىلاھمۇ ، مەبۇدمۇ شۇ ئاللاھدۇر دەپلا چۈشىنىدۇ . شۇ ۋەجىدىن قارشى تەرەپتىكى ئېتىقادى قىممەتلەرنى چۈشىنەلمەيدۇ ۋە زاماننى توغرا تاپالمايدۇ ، ھېكمەتنىڭ ئەسلى مەنبەسىگە يېتەلمەيدۇ . ئەمەلىيەتتە تەڭرى + خۇدا + پەرۋەردىگار + مەبۇد + ئىلاھ = ئاللاھدۇر ! ئاللاھ بارلىق ئەنە شۇ خىل سۈپەتلەرنىڭ توپلانمىسى ھەجىمىدىكى بىرلىكتۇر ! ئۇلار بولسا ئاللاھنىڭ بەزى بىر قىسىم سۈپەتلىرىدۇر خالاس . خۇددى بىر كىشى بولۇپ ، ئۇ زەگەر ، پالانىي ئىشنى قىلىدىغان ، پالانى يەردە ئولتۇرىدىغان ، ئۇ - بۇ دېگەندەك تۇنۇشلىقىدا بولغاندەك ، ئاللاھنىڭ شۇ خىل رەۋىشتە سۈپىتى قىممىتى بولۇپ ، ئەنە شۇلار ئاللاھنىڭ ئۆزگىچە سۈپەتلىرىدۇر . ھەممە ئۆزلىرىنىڭ دىنىي چۈشەنچىسى بويىچە ئاللاھنىڭ خالىغان سۈپىتى بويىچە ئىبادەت قىلىدۇ ۋە ئۇنىڭغا ئىتائەت قىلىدۇ ، ھاياتىدىكى دىنىي ئورنى ۋە ئۆز ياراتقۇچىسىغا بولغان تونۇشى شۇنچىلىك بولىدۇ . بەزى كىشىلەر تىلىغا ئاللاھنى ئېلىۋالغان بىلەن ئۇنىڭ ئاللاھنى تۇنىشى ۋە چۈشىنىشى ھەتتە تەڭرى تەرىپىنى تۇنىغانچىلىك قىممىتى بولمايدۇ . بەلكى ئۇ ئاللاھنىڭ سۈپىتى - ئىسمىنى يادقا ئېلىۋالغان بولۇپ ، ئەمەلىيەتتە شۇ خىل قىممەتتىكى ئورنىدا تېخى ئۆز ئېتىقادى تۇنىشىنى قېلىپلاشتۇرمىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ . شۇ ۋەجىدىن تىلىدا ئاجايىب سۆزلەۋاتقان ، ئەمما قىلمىشلىرىدا ئەكسىچە ھەركەتتە بولىۋاتقان ئىشلار جەمىيىتىمىزدە نۇرغۇندۇر . شۇ خىل قىممەتنى توغرا تۇنۇش ۋە ئۆزىمىزنىڭ ئۆز ياراتقۇچىمىزنى قانچىلىك رەۋىشتە تۇنۇشتىكى قىممەتتە ئىكەنلىكلىرىمىزنى تۇنىۋېلىشىمىز ، چۈشىنىشىۋېلىشىمىز ئۈچۈن ئاللاھنىڭ ئۈستۈنكى سۈپەتلىرىنى بىر قۇر شەرھىيلەپ ئۆتمەكنى تەلەپ قىلدىم . تەڭرى : بۇ شۇ كىشىلەرنىڭ ئاللاھنى ، ياراتقۇچىنى ئەڭ تۆۋەن دەرىجىدە تۇنىغانلىقى بولۇپ ، بۇ سۈپەت بولسا چوڭ - چوڭ ئىشلاردىكى ياخشىلىق ۋە يامانلىقنى ئورۇنلاشتۇرغۇچى - تەقدىر قىلغۇچى ، كىملەر بەك ھەددىدىن ئاشسا جازالىغۇچى دېگەن مەنالاردا بولۇپ ، بۇ خىل چۈشەنچە ئىچىدىكىلەرنىڭ دىنىي چۈشەنچىسى ۋە ھەركەتلىرى ئىنتايىن زەئىپ بولۇپ ، بۇلارنىڭ كۆپىنچىسى ۋە ھەتتە شۇ ئېتىقاتىدا ئاللاھنىڭ سۈپىتى - ھۆكمىسى  توغرىسىدا تىل ئىشتكۈچىلەرنىڭ ھەممىسى دېگۈدەك مەبۇدلۇقتا ۋە پەرۋەردىگارلىقتا ئاللاھدىن باشقا شەيئىلەرنى ، مەخلۇقاتلارنى شېرىك قىلىۋالىدۇ . ‹‹ تەڭرى يارىتىش مەندىن يارىلىش ئۆزەڭدىن دېگەن ›› دەپ بۇ خىل قىممەتنى ئۆز تەپەككۇرىغا سىڭىشىۋېلىش قىلىدۇ . ئۆز تەقدىرىنى ئۆزىنىڭ قولىغا ئېلىۋېلىش بىلەن ئۆزىنىڭ نەپسىگە ، ئىنسانىي تەپەككۇرىدىكى قىممەت قارىشىغا ئېسىلىۋالىدۇ . بۇلار ھەمىشە يۇلتۇزلارغا يەنى ، پۈتۈن ساھەلەردىكى چېچىلىپ كەتكەن نۇرلۇق ئۇششاقچىلارغا ئەگىشىشلەردە چوقۇنىدۇ ھەتتە شۇ خىل ئىلىملەر - كىشىلەرگە ئىبادەت قىلىدۇ . يەنى ئۇلار نېمىگە بۇيرىسا ھېچ ئايرىماستىن ۋە شەك كەلتۈرمەستىن شۇنى قىلىدۇ - ئۇرۇنلايدۇ . ئۇلارنىڭ ئېتىقادى ، دىنىي بەكلا زەئىپ بولغانلىقتىن پەرۋەردىگارىنىڭ نۇرىنى - يەنى ئۆزلىرىگە قىلىۋاتقان رەھمىتىنى كۆرەلمەيدۇ ، چۈشەنمەيدۇ . شۇ ۋەجىدىن ئۆزلىرى تۇيمىغان ھاللاردا توغرا تاپقىنى بويىچە شەيئىنى مەبۇد قىلىۋېلىش بىلەن ھېچ ئۆزلىرىنى ئازغۇن تاپمايدۇ بەلكى ئاجايىپ كاتتىلاردىن ھېسابلىشىدۇ . بۇنىڭدەك كىشىلەر مۇسۇلمانلارنىڭ ئارىسىدىمۇ بولۇپ ، بۇلارنىڭ ھېچ دىندىن ئورنى يوق ، دىندىن خەۋىرى يوق ۋە ئىبادەتتە ئىسلامنىڭ شەكلىگە ئورانغان بىلەن ئىچكى سېستىمىسىدا دىندىن ھېچ قىممىتى يوقلاردۇر . بۇلار پەقەت چاقماق يۇرىقىدا مېڭىۋالىدىغان ، قاراڭغۇلۇق قاپلىغاندا توختاپ قالىدىغان ئەھلى مۆئمىنلەرنىڭ سايىلىرىدۇر خالاس ! سايە ھېچ ئادەم ئەمەس ، بەلكى باشقىلارنىڭ سۈرىتى - شەكلىدۇر ! بۇنداقلار ھەتتە موللا - ئۆلىملارنىڭ ئارىسىدىمۇ مەۋجۇتتۇر . چۈنكى ئالىملارمۇ ھەر ۋاقىت تەقۋالىقنىڭ ئۈستىدە تۇرالمايدۇ . ئاللاھقا كۇفرىلىق قىلىۋاتقان ۋە كۇفرى بولغان بىر ۋاقىتتا ئۇنىڭدىن پەرزەنت تۇغۇلۇپ قالغان بولسا ، ئۇنىڭدا ئىبادەتتە ئىخلاس ۋە دىندا ھەقىقىي قىممەت تېپىلمايدۇ ۋە ئۇ تەقۋالىقنىڭ سۈرىتىگە ئورىنىۋالغان فاجىر بولىدۇ خالاس ! كىيىنچە بۇ توغرىسىدا تېخىمۇ ئايرىم توختىلىمىز . ئەمدى خۇدالىق سۈپىتىنى بايان قىلساق : خۇدا دېگەن سۆز مەيلى پارىسچە سۆز بولامدۇ ، ئىش قىلىپ ئۇنىڭ قۇرئاندىكى لوغەت قىممىتى ئاللاھ ئىنسانلارغا قارىتا چۈشۈرگەن ، ئىرادە قىلغان ئىسلامنىڭ ئۈچتەن بىر قىسمىنى تۇنۇپ قالغان ۋە چۈشىنىپ قالغانلىقتىكى قىممەت ئورۇن بولۇپ ، ئۇلار نادان ، ھاماقەتلىكنىڭ قۇربانلىقى سەۋەبلىك ئۆز زامانىدىكى ئىسلامنىڭ ئۈچتەن بىر قىسمىنى تۇنىيالىغان - قۇبۇللىيالىغان كىشىلەر بولۇپ ، بۇنىڭدەك كىشىلەر سەللە دىققەت قىلمىسا ئاللاھقا باشقا كۈچلەرنى شېرىك قىلىپ قويىدۇ . شۇنىڭ ئۈچۈن بۇنىڭدەك كىشىلەر دائىم بىلمىگەن نەرسىلىرى ئۈستىدە مۇنازىرلەشمەسلىكى كېرەك ۋە بىلمىگىنىگە ئارلىشىۋېلىپ قارىسىغا سۆز قىلماسلىقى كېرەك . بۇلار كۆپ ئىشلارنى ئويلىماستىن تۈرۈك ھاللاردا تەقۋالىقنى ئورۇنلاپ كىشىلەردىن ، بولۇپمۇ دىن توغرىسىدا تولا تۇتۇشۇپ قالىدىغان كىشىلەردىن پىنھان ھاللاردا ئىبادەتتە بولمايدىكەن ، چاپسانلار ئۆزلىرىگە زىيەنكارلىقتا بولۇپ قالىدۇ . بۇ خىل كۈچلەر بىز ئۇيغۇرلارنىڭ ئارىسىدا ئىنتايىن كۆپ بولۇپ ، بۇلارنىڭ ئىسلامنى تۇنىشى ، چۈشىنىشى شۇنىڭدەك جېمىلىكتىكى ئۈچتەن بىر قىسمىغا ئەقلى ، دىنىي ، ئىمانىي چۈشەنچىسى قۇبۇللىيالىغان ، ئۇنىڭدىن نېرىسىغا ئۆتەلمىگەن كىشىلەرنىڭ تۇنىشى قىممىتىدۇر . بۇ خىل ئېتىقادلىق كىشىلەر قۇرئاننى ۋە ئىسلامنى تەتقىق قىلىمەن دەيدىكەن ، ھامان جەمىيەتتە بۇزغۇنچىلىق چىقىرىدۇ ، ئۆزلىرىمۇ تۇيماستىن چۈشەنمىگەن ، بىلمىگەن نەرسىلىرىگە ئېسىلىۋېلىشىپ خۇدالىق دەۋاسى قىلىپ قويىدۇ . يەنى ، كىملەر ئاللاھ ئەسلى ھۆكۈم قىلىۋاتقان قىممەتكە قارشى گۇمانى بويىچە بىر نىمىلەرنى دەيدىكەن ، ئۇ ئاللاھقا قارشى ئىسيان قىلغان بولۇپ ، شۇنىڭدەك ئايرىم جاۋاب چىقىرىشتا مەلۇم بىر بۆلۈكنى تۇتقا قىلىپ شۇنىڭدەك خۇدالىق ئورنىنى ئىگىلەيدۇ . بۇلار ھېچ ئىلىمسىز ، ھېكمەتسىزلا موللا - ئۆلىما بولىۋېلىپ پەتىۋا پىچىپ ئۆزلىرىگە تاپشۇرۇلمىغان سۈپەتكە كىرىۋېلىشىپ ئۆزلىرىگە تولىمۇ زۇلۇم قىلىشىدۇ ۋە باشقىلارغا زالىم بولىدۇ . بۇنىڭدەك كىشىلەر جەمىيىتىمىزدە ئىنتايىن كۆپ . چۈنكى ئۇيغۇرلارنىڭ كۆپىنچىلىرى دىننى ۋە دىننىڭ قانداق مەۋجۇت بولىدىغانلىقىنى ھەمدە دىننى قانداق تۇتۇپ تۇرۇشلۇقلارنى تولۇق چۈشەنمەيدۇ ۋە بۇ قىممەتسىزلا ئىسلامنىڭ شەكلىگە ئالدىراپ كېتىدۇ . ئاقىۋەتتە تېشى پار - پار ، ئىچى غال - غال قىسمەتلەرنى بارپا قىلىپ قويىدۇ . بۇ خىل پار - پارلار ھېچ ئىمانىدا راستچىللاردىن بولالمايدۇ . بۈگۈنى ئىمان ئېيتسا ئەتىسىلا ئۆزلىگە قارىتا ئاغزىدا ئېيتقان سۆزىگە دەلىل قىلىنىپ بەزى قىسمەتلەر تەقدىر قىلىنسا ئىلگىركى تىلىدا ۋە دىلىدا تەستىق قىلغان ئىماندىن يېنىۋېلىپ ئىماندارلىقنى بەلكى سۈپەتدارلىقنى ئەلا بىلىشىدۇ ، شۇنى تاللاش قىلىدۇ . بۇنىڭدەك كىشىلەر ھەم جەمىيىتىمىزدە ئىنتايىن كۆپ . كىيىنچە يەنە توختۇلارمىز ! ئەمدى ئاللاھنىڭ پەرۋەردىگارلىق سۈپىتىگە كېلىمىز . ئاللاھ بارلىق شەيئىلىرىگە ئۆزلىرىنىڭ بۈگۈنى ۋە ئەتىسى توغرىسىدا ئەڭ لايىق شەكىلنى ، يەنى زاماننى ، ماكاننى ، مىللەتنى ، دىنىي جەمىيەتنى ، جەمەتنى ، ئائىلىسىنى ۋە بالىنىڭ نەچچىنجىسى  ، نېمىلەرگە قىزىقىدىغىنى ، ئالاھىدىلىكى............قاتارلىق تەقدىر - قىسمەتلەرنى ئىرادە قىلغان ۋە ھەر ۋاقىت تىگىشلىك رەۋىشتە ھەربىر بەندىلىرىگە ئەڭ پايدىلىق رەۋىشتە تىگىشلىك نېمەتلەرنى يەنى ، كىيىنكى كىم - كىملەر ، نېمە - نېمىلەرنى .............ئۇرۇنلاشتۇرۇپ بەرگۈچى بولۇپ ، ئۇنىڭ پەرۋەردىگارلىق سۈپىتى ئەنە شۇدۇر ! كىملەركى بۇ خىل ئۆزلىرىگە يەتكەن قىممەتلەرنى ، بۇ خىل ئۆزگىچە نېمەتلەرنى ھىس قىلالىغان بولسا ئۆز ياراتقۇچىسىنىڭ مۇشۇ خىل يىتەكلىشىگە ئۆزلىرىنى قويىۋېتىپ تەۋەككۇل قىلالايدۇ . مانا مۇشۇ خىل كىشىلەردە ئاندىن ھىسسىي ئىلمىسى بولىدۇ . بۇلار قانچىكى ياخشى ئەمەللەرنى كۆپ قىلغان ۋە يامان ، ئىنسانىيەتكە ۋە روھىيەتكە زىيانلىق كېلىدىغان نەرسىلەردىن يېنىپ دائىم پاكلىقنى ئۆزلىرىگە ھەمراھ قىلىدىكەن ، مانا مۇشۇلاردا يېڭىلىق ، ئۆزگىچە نەتىجىلەر روياپقا چىققۇسىدۇر ! بۇنىڭدەك كىشىلەر ئىنتايىن ئاز بولۇپ ، بۇ خىل كىشىلەرنى ئاللاھ قايسى مىللەتكە ، قايسى دۆلەتكە ئۆزلىرىدىكى ئىمتىيازلىرىغا قارىتا تەقسىملەپ بېرىدىكەن ، شۇ ساھە ، شۇ دۆلەت ئۆز نۆۋىتىدە ئۆزگىچە يېڭىلىق نەتىجىلەرگە ، غەيرىي نېمەتلەرگە چۆكىدۇ . ئاللاھ بىر مىللەتنى ، بىر قەۋمنى قىلمىشلىرى سەۋەبلىك يۇقىرىلىقتىن تۆۋەنلەتمەكنى ئىرادە قىلغان بولسا ، ئەنە شۇ خىل ئىلىم ئەھلىلىرىنى كۆتىرىۋاتىدۇ ، بەرمەيدۇ ، ئۇلاردىن چىقارمايدۇ . بىر قەۋمنىڭ ئاساسلىق يۈرىگى مۇشۇ خىللىق كىشىلەر بولۇپ ، شۇ قەۋم مەيلى قايسە تەرەپنى تىلىگەن بولسا يەنى ، نېمىلەرگە يەتمەكنى نىيەت قىلغان + شۇنىڭغا تىگىشلىك ئەجىر قىلغان + ئاقىۋەتتە ئۇنىڭ نەتىجىسىنى كۈتۈشتە بولغاندا = تىگىشلىك نېسىۋىسىنى بەرگۈسىدۇر . بۇ خىل تىلەشتە بولمىسا ، ھەم بەرمەيدۇ ۋە شۇ مىللەت كىشىلىرىدىن قايسىلىرى شۇ خىل قىممەتلەرنى تىلىگەن بولسا ھەم شۇلارغا نېسىۋە قىلىنىدۇ . بۇ خىل كىشىلەر قۇرۇلۇشقا بولامدۇ ، سوقۇشۇشقا بولامدۇ ، پەن - تېخنىكىغا ، مائارىپقا ، مۇزىكىغا ، بارلىق سەنئەتلەرگە ، دىنغا ............قانچىكى كۆپ ۋە كۈچلۈك تەرەپلىك مۇلاقات قىلىنسا ، شۇنچىلىك كۈچىيىدۇ ، ئۇلارنىڭ قىممىتى ئاشىدۇ . بۇلاردا كىبىر ، ھەسەت بولمايدۇ . ئىچى قوتۇرلۇق بولمايدۇ . بۇلاردا بۇ خىل ناچار قىسمەت كۈچىيىپلا قالىدىكەن ئۇلارنىڭ ئىلمىسى كۈچىيەلمەيدىغانلىقىنى ۋە ئۆزلىرىگە زۇلۇم قىلىپ قالىدىغانلىقىنى تۇنىشىدۇ . مەبۇدلۇق سۈپىتى بولسا ، كىملەركى ئەنە شۇ خىل پەرۋەردىگارلىق سۈپىتىگە چۆككەن ھاللاردا ئۆزىنى شۇ خىل كۈچكە تاپشۇرىۋېتىپ مەيلى قايسى ئورۇنغا بولمىسۇن ئۇدۇللا كىرىپ كېتىۋېرىدىغان خۇسۇسىيەتكە ئىگە كىشىلەردە مەۋجۇت بولىدۇ . بۇ خىل مەبۇدلۇقنى ئىزدىنىشتىكى ئىجتىھاتى كۈچى كۈچلۈك بولغان كىشىلەر ئەڭ تېتىيالايدۇ ۋە كۆپلىگەن ، نۇرغۇنلىغان كىشىلەر قىلالمىغان قاراملىقتىكى تەۋەككۇلچىلىقنى قىلالايدۇ . چۈنكى بۇ خىل قاراملىق ئىچىدىكى تەۋەككۇلچىلىق شۇ كىشىنى ھەمىشە ئۆز پەرۋەردىگارىنى ئەسلەشكە ، ئۇنىڭ تەقدىر قىلغان يوللىرىغا كىرىشىگە ۋە ھەر ۋاقىت شۇ خىل ياراتقۇچىسىغىلا تىۋىنىشكە قىستايدۇ . بۇ خىل كىشىلەر ھاياتىدا نېمىلەرگە ئۇدۇل قىلىنغان بولسا ، شۇ خىل تەقدىرى ئىچىگە شۇڭغۇپ كىرىپ كېتىۋېرىدۇ . كىرمەيمەن دەيدىكەن ، خۇددى بېلىقنىڭ ساھىبى يۇنۇس ئەلەيھىسسالامدەك شۇ خىل ئۆزىگە تەقسىم قىلىنغان قورغانغا كىرىشتىن باش تارتىدىكەن ، ھەر خىل رەۋىشتە بېلىقنىڭ قارنىدا قاتتىق سىقىدۇ . ئەنە شۇ خىل قىسىلىشتىن  ئىلگىرى تازا تويۇپ كەتكەنلىكتىن قايسىكى تەقدىر ئۇدۇللانسا ئۇدۇللا كىرىپ كېتىۋېرىدۇ . بۇ خىل كىرىپ كېتىۋېرىش دىندىكىلەرگە ئەڭ قاتتىق ۋە كۆپ كۈلپەتلەر يېتىدۇ . ئەمما باشقا ساھەلەردە بولسا ، گاھ ئەڭ قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلگەن بولسا گاھ ئەڭ كۆڭۈللۈك قىسمەتلەرگە يولۇقۇش قىلىنىدۇ . بۇلارنىڭ شۆھرىتى مۇشۇ دۇنيادا ئەڭ تىز ۋە ئۆلۈشتىن ئىلگىركى  تىرىكلىكىدە بېرىلىدۇ ! ئەمما ئىسلام دىنىدا بولسا ئۆلەرگە يېقىن دۇنيادىن كېتىدىغان ۋاقىتتا ‹‹ ئاللاھنىڭ ياردىمى ۋە غەلبىسى كەلگەن ۋە ئاللاھنىڭ دىنىغا كىشىلەرنىڭ توپ - توپ بولۇپ كىرگەنلىكىنى كۆرگىنىڭدە ( 1 -2 ) رەببىڭگە تەسبىھ ئېيتقىن ، ھەمدى ئېيتقىن ، ۋە ئۇنىڭدىن مەغپىرەت تىلىگىن . ئاللاھ ھەقىقەتەن تەۋبىنى بەك قۇبۇل قىلغۇچىدۇر ( 3 ) نەسر ›› دۇنيادىن كېتىدىغان بىر ۋاقىتتا ياكى ئۆلگەندىن كىيىن ئاندىن شۆھرىتى چىقىدۇ . ئۇنىڭغىچە ئۇنىڭغا تالاي رىيازەتلەر يېتىدۇ . چۈنكى جەمىيەتتە ھامان ھېلىقى بىلمىگەنلىرىگە ئېسىلىۋېلىشىپ خۇدالىق دەۋاسى قىلىشىپ قالغان ۋە شۇلارغا ئەگەشكەنلەر قاپلاغلىق بولغانلىقتىن ! ئەمدى ئىلاھلىق سۈپىتىگە چۈشكىنىمىزدە ، ئاللاھ بارلىق شەيئىلەرنى پەقەت بىر كۈچى بىلەنلا يەتكۈزىدۇ ، ياخشىلىق - يامانلىقنى ئىرادە قىلىدۇ ، شۇ تەقدىر يېتىشتىن ئىلگىرى پۈتۈلۈپ بولغان بولىدۇ . مانا بۇ ئاللاھنىڭ ھەقىقىي بىرلىكىدۇر . ئىلاھلىقى ھەم بىرلىكتۇر ! ئۇنىڭدىن باشقا ھېچ بىر ياخشىلىق ۋە يامانلىقنى ئىرادە قىلغۇچى يوقتۇر . ئاللاھ ۋەدىسى بويىچە مەيلى بۇ تەقدىرى قورغاندا كىرسۇن - كىرمىسۇن ، قۇبۇل قىلسۇن - قىلمىسۇن بەرىبىر بولۇپ ، ‹‹ قايسى قەۋم ئۆزىنىڭ ھالىنى ئۆزلىرى ئۆزگەرتمىگىچە ئاللاھ ھەرگىزمۇ ئۆزگەرتىۋەتمەيدۇ ›› دېگەنكى ئەسلىدىن كىشىلەرنى سېھىرلىۋەتكەن ، ھېچ كىشى بۇ سېھىردىن قېچىپ قۇتۇلالمايدىغان قورغاندا بولغاچقا ، ئاللاھ بەندىلىرىنى ئەنە شۇلارنىڭ بۈگۈنكى تەقدىر - قىسمەتلىرىدىن تاللىغانلىقلىرىغا قارىتا ئەتىكى تەقدىر - قىسمەتلىرىنى بىكىتىدۇ - پۈتىدۇ . شۇ سەۋەبتىن كىشىگە يەتكەن ھەرقانداق ياخشىلىق - يامانلىق پەقەت ئاللاھنىڭ ئىزنى ، ئورۇنلاشتۇرىشى بىلەنلا يېتىدۇ . ئاللاھ ھېكمەت بىلەن ئىش قىلغۇچى بولۇپ ، بىر بەندىنى ‹‹ پالانى كۈنى مۇنداق ئەھۋالدا پىچاق يەپ ئۆلىدۇ ۋە بىرەيلەن شۇ كىشىنى پىچاق تىقىپ ئۆلتۈرىدۇ›› دەپ پۈتكەن بولسا ، ئۇ شۇ يەرگە بارماي قالمايدۇ . ‹‹ پالانى كۈنى پالانى بەندە بىرەيلەنگە مۇنداق شاپائەت قىلىدۇ ›› دەپ پۈتۈلگەن بولسا ھام شۇ خىل ياخشىلىق يەتمەي قالمايدۇ . گەرچە بۇ خىل تەقدىرلەرگە پۈتۈن دۇنيادىكى كىشىلەر بىردەك قارشى تۇرغان تەقدىردىمۇ  ! شۇنىڭدەك بارلىق تەقدىر ئالدىن پۈتۈلگەن بولىدۇ . ئاقىۋەتتە شۇ خىل پەرۋەردىگارغا ئىبادەت قىلغان ۋە ئۇنى بىردىن بىر مەبۇد تۇتۇپ نېمىلەر لازىم - كېرەكلىك بولسا شۇنى تەلەپ قىلالايدىغان قىممەتتىن ھالقىپ ئۆتۈپ بۇ خىل ئىلاھلىق سۈپىتىگە ئىبادەتتە بولىدىكەن ، ( بۇ خىل ئىبادەت قىلىش قىممىتى شۇ كىشىنىڭ پەقەت ئىسلام دىنىنىڭ ئەڭ پاكلىقىغا ۋە يۇقىرىلىقىغا يەتكەندە ئاندىن روياپقا چىقىدۇ ) ئۇ ئىسلامنىڭ ۋە دىننىڭ ئەڭ لەززىتىنى تېتىيالايدۇ ۋە ئاللاھ شۇ خىل كىشىلەرگە بەزى ۋەزىپىلەرنى ئورۇنلاشتۇرىدۇ ۋە بۇلارنىڭ ئىچىدىكى بەزى كىشىلەرگە شۇ خىل ۋەزىپىسىنىڭ ئاخىرقى بىكىتىنى ‹‹ يۈسۈپ ئەلەيھىسسالامغا ئوخشاش ›› چۈش ئارقىلىق ياكى ‹‹ يەقۇب ئەلەيھىسسالامدەك ›› ھىسسىي ئىلمىسى ئارقىلىق بىلدۈرىلىدۇ . بۇلاردا كىبىر ، ھەسەت ۋە ئىچى تارلىق قىلىش قىممىتى ئەزەلدىن يوق بولىدۇ . ئاللاھ بۇلارنى ئىلگىركى قىسمەتلەردە تاۋلاپ ئۇلارنى بۇ خىل ناچار ئىدىيەلەردىن پۈتكۈل پاكلاپ چىقىرىدۇ ، ئاللاھنىڭ ئىلگىركى سىقىشلىرىدىن بۇلار ھەم پاكلانماي قالمايدۇ . چۈنكى ئاللاھ كىملەرنى قانچىلىك رەۋىشتە ھىدايەت قىلماقچى بولسا ئۇلارنى شۇنچىلىك رەۋىشتە قاتتىقلىقلارغا سالىدۇ ، تاۋلايدۇ . بۇ تاۋلاشلاردا ئۇلاردا يامان ئادەتلەر قالمايدۇ ، شۇ خىل يامانلىقلارنى قىلاي دېسىمۇ قىلالمايدۇ ۋە ھەتتە ھېچ قىلغۇسىمۇ كەلمەيدۇ . چۈنكى بۇلارنىڭ روھىيىتى ئوڭ تەرەپكە ، ئاللاھنىڭ دەرگاھىغا مايىللىشىپ كەتكەن بولىدۇ . ئۇلارنى ھېچ كىشى ئازدۇرالمايدۇ ۋە تونۇشىدىن قايتۇرالمايدۇ . مەن بۈگۈن پەقەت مۇشىنچىلىك بايان قىلالايمەن ، بۇنىڭ يۇقىرىسىغا ئۆتەلمەيمەن . شۇنىڭدەك ، بىز ئۆزىمىزنىڭ ۋە باشقىلارنىڭ دىندىكى ئورنىلىرىمىزنى چۈشەنگەن ۋە توغرا تۇنىغان ھاللاردا بولالىساق ۋە ئۆز شەكلىمىزگە يېتەلىسەك ، ئاندىن دىننىڭ ۋە ھاياتلىقنىڭ قىممىتىنى تۇنۇيدىغان ۋە قەدىرىگە يېتەلەيدىغان ھالەتكە كېلەلەيمىز . شۇنىڭ ئۈچۈن قاسىم سىدىق ئۆزىنى پەرۋەردىگارلىق سۈپىتىنى تۇنۇيدىغان دىنىي تونۇشى ئىمتىيازىغا كەلتۈرەلىسە ئۇنىڭ قەدىمى تېخىمۇ ئاشالايدۇ . ئەمما ئۇ بۇ خىل قىممەتكە ئۆتەلمىسە ئۆز كەسپى ئىچىدىكى پەرۋەردىگارلىق سۈپىتىگە ئۇلىشالايدىغان ئەۋلاتلارغا ياكى دوست - بۇرادەرلىرىگە ئۆزىدىكى ئىلىمنى سىڭدۈرسە ئۇنىڭ ئۈمىد قىلغىنى روياپقا چىقالايدۇ . بۇ پەقەت قاسىم سىدىققىلا ئۇمۇمىي ئەمەس بەلكى جىمى ئىقلىمدىكى ساھەلەرگە ئۇمۇمىيدۇر ! چامباشىچىلىق ئىلمىسىنى ۋىجىك بىرەيلەن تەتقىق قىلىپ ئۇنىڭ قىممىتىنى تېخىمۇ ئاشۇرغان بولسا ، ئەمما ئۇ بەزى كامالەتلەرنى ئورۇنداشتا تەن جەھەتتىن سۇس كېلىپ قالغاندەك ، ۋە ئۆزىدىكى شۇ خىل قىممەتنى چامباشىچىلىققا ھېرىس بولغان ۋە تىگىشلىك ئىجتىھاتلىق قىممەتكە ئىگە بولالايدىغان تېنى، ئەقلى ۋە روھىيىتى شۇ خىل كەسىپكە خاسلىققا ئىگە بولغان بولسا ھەم ئۆزىدىكى ئىلىمنى شۇنىڭغا يۆگىسە ، ئورىسا ئۇ ئۇستازىدىن تېخىمۇ قىممەتلىك نەتىجىگە ئېرىشەلەيدۇ ! شۇنىڭدەك دىنمۇ شۇ ! پەنمۇ شۇ !  بارلىق سەنئەتمۇ شۇ !

توقماق

	ھەقىقىي ئۇچۇر ئىنتېرنېت تورى دەۋرىنىڭ ئاخىرقى چېكى بولۇپ قالدى يېقىندىن بۇيان ئۇچۇر كۆپ مەنبەلەشكەن ئىنتېرنېت تورى تىنچىمىدى. بىر تەرەپتىن چەتئەل تاراتقۇلىرى بېيجىڭ رايونىدا يادرو چىقىپ كېتىش خەتىرى بار دېسە، يەنە بىر تەرەپتىن دۆلىتىمىزدىكى تاراتقۇلار بېيجىڭ پىچاق ئەمەلىي ئىسىم تۈزۈمىنى يولغا قويماقچى دېدى. گەرچە بۇ ئۇچۇرلار نوپۇزلۇق تارماقلار تەرىپىدىن ناھايىتى تېز　ئىنكار قىلىنسىمۇ، لېكىن كىشىنى ئويغا سالىدۇ. پىتنە ئىغۋالار نېمە ئۈچۈن شۇنچە تېز تارقىلىدۇ؟ بىر تەرەپتىن بۇنى ئىنتېرنېت تورى دەۋرىنىڭ ئالاھىدىلىكى بەلگىلىگەن، خەۋەرلىشىش قوراللىرى ياخشىلانغان، تور مەھسۇلاتلىرى بېيىغانلىقتىن، كىشىلەر ھەر ۋاقىت ، ھەر جايدا، ھەتتا خالىغانچە ئۇچۇر تارقىتالايدۇ، ھازىر ھەممە كىشى ئۇچۇر قوبۇل قىلغۇچى ۋە تارقاتقۇچى بولۇپ قالدى، بۇ ئۇچۇرنىڭ تارقىتىشنىڭ كۆپ مەنبەلىكىنى كەلتۈرۈپ چىقاردى. يەنە بىر تەرەپتىن، بۇنى پىتنە-ئىغۋانىڭ ئالاھىدىلىكى بەلگىلىگەن، پىتنە-ئىغۋا ھەمىشە ھەقىقىي ئۇچۇرغا قىسمەن تۈزىتىش كىرگۈزۈش ۋە بۇرمىلىنىش ئارقىلىق تارقىتىلىپ، كىشىلەرنىڭ تونۇش جەھەتتىكى يېتەرسىزلىكىدىن پايدىلىنىپ، ئاڭلىغۇچىلار خاتا يېتەكلىنىدۇ، ئۇ ناھايىتى زور ئالداش ۋە قايمۇقتۇرۇش خاراكتېرىگە ئىگە. شۇنداق دېيىشكە بولىدۇكى، ئىنتېرنېت تورى دەۋرىدە پىتنە ئىغۋا تارقىتىشنىڭ تەھدىت كۈچى ئاجىزلىماستىن، ئەكسىچە كۈچەيدى. نۆۋەتتە پىتنە ئىغۋالارنىڭ تېز تارقىلىشىغا ماس كېلىدىغىنى ئۇنىڭ غايەت زور بۇزغۇنچىلىق كۈچى. بىر كۆپ مەنبەلىك ئۇچۇر مەيدانىدا، كىشىلەر مۇقىمسىز ئۇچۇرغا نىسبەتەن ئىشەنسە بار، ئىشەنمىسە يوق بولۇش پوزىتسىيىسىدە بولىدۇ. بۇ پىتنە ئىغۋانىڭ خالىغانچە تارقىلىشىغا ماكان يارىتىپ بېرىدۇ. پىتنە ئىغۋا يەنە كىشىلەرنىڭ ئىدراكسىز كەيپىياتىنى ناھايىتى ئاسان قوزغايدۇ،　ئەتراپتىكى كىشىلەرنىڭ ئىدراكسىز تاللىشى ۋە قىلمىشى ئارقىلىق، نوپۇزلۇق ئورگانلارنىڭ ئاممىۋىي ئىشەنچلىكلىكىگە زىيان يەتكۈزىدۇ. جەمئىيەتنىڭ ھەرىكەت تەننەرخىنى كۆپەيتىدۇ. تەتقىقاتتىن ئايان بولۇشىچە، بىر پىتنە ئىغۋانى تۈگىتىش ئۈچۈن، پىتنە ئىغۋا پەيدا قىلغانغا قارىغاندا　ئون ھەسسىدىن ئارتۇق تىرىشچانلىق كۆرسىتىشكە توغرا كېلىدىكەن. پىتنە ئىغۋانىڭ زىيىنىنى تۈگىتىشتە ھەقىقىي ئەھۋالنى پىتنە ئىغۋانى تۈگىتىشتىكى قورال قىلىشنى ئەستە چىڭ تۇتۇش كېرەك. پىتنە ئىغۋانى قانداق بېكىتىش، پىتنە ئىغۋانىڭ ھەقىقىي قىياپىتىنى قانداق ئېچىپ تاشلاشتا، ئالدى بىلەن پىتنە ئىغۋا قارىتىلغان ئورگان، ئىدارە، ئالاقىدار شەخسلەرنىڭ قانداق جاۋاب بەرگەنلىكىگە قاراش كېرەك، ئۇلارنىڭ جاۋابى دائىم ئەڭ قايىل قىلىش كۈچى ئىگە بولىدۇ. شۇڭا پىتنە ئىغۋالار توردا تارقالسا، ئالاقىدار نوپۇزلۇق ئورگانلار چوقۇم تۇنجى ۋاقىتتا پىتنە ئىغۋا ئۆز ئىچىگە ئالغان ئۇچۇرنى تەكشۈرۈش، شۇنىڭ بىلەن بىرگە تۇنجى ۋاقىتتا،　ئاممىنى توغرا ئۇچۇر بىلەن تەمىنلەش كېرەك، شۇنداق قىلغاندىلا پىتنە ئىغۋا بىلەن مۇسابىقىلىشىش داۋامىدا، جەمئىيەتتىكى خاتا چۈشەنچىنى ۋاقتىدا تۈگەتكىلى، پىتنە ئىغۋانىڭ زىيىنىنى ئازايتقىلى بولىدۇ. 2-دىن، ئۆزلىرىنىڭ ئۇچۇر ئىممۇنىتېت كۈچىنى كۈچەيتىش- پىتنە ئىغۋادىن ساقلىنىشتىكى كۈچلۈك توساق. ئىنتېرنېت تورى دەۋرى، كۆپ مەنبەلىك تارقىتىشتەك مۇرەككەپ ۋەزىيەتتە، بارلىق ئۇچۇرلارغا ئالدىراپ ئىشەنگىلى بولامدۇ يوق؟ باشقىلار نېمە دېسە شۇنى دېيىشكە بولامدۇ يوق؟ بەلكى ئۇنداق قىلىشقا بولمايدۇ. تور ئەھلىگە نىسبەتەن ئېيتقاندا، پىتنە ئىغۋانىڭ خاتا يېتەكلىشىدىن ساقلىنىشتا يەنىلا نوپۇزلۇق تارماقلار، نوپۇزلۇق تاراتقۇلاردىن ئاساس ئىزدەش كېرەك. كېلىش مەنبەسى ئېنىق بولمىغان، ۋەھىمىلىك ئۇچۇرلارغا قارىتا، ئەستايىدىل كۆزىتىش، نېمە ئۈچۈن شۇنداق ئىكەنلىكىنى كۆپرەك سۈرۈشتۈرۈش، تۇنجى ۋاقىتتا نوپۇزلۇق تارماقلارنىڭ نېمە دەيدىغانلىقىنى ئاڭلاش- قايمۇقۇپ قېلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا پايدىلىق. ئۇندىن باشقا، ئاممىۋىي تاراتقۇلار پىتنە ئىغۋانى تۈگىتىشتىكى كۆۋرۈك بولۇشى كېرەك. يۇقىرىدا ئېتىلغان ئىككى ۋەقەدىن بىز شۇنى كۆرۈشىمىز كېرەككى، نۇرغۇن تاراتقۇلار ۋەزىيەتنىڭ تەرەققىياتىغا ۋاقتىدا دىققەت قىلدى، بۇ ئالاقىدار ئورگانلارنىڭ دىققىتىنى قوزغاشقا پايدىلىق ھەمدە ئالاقىدار ئورگانلارنىڭ پىتنە ئىغۋادىن ۋاقتىدا ساقلىنىشىغا تۈرتكە بولىدۇ. لېكىن بەزى تاراتقۇلار ئەھۋالنى ئېنىق بىلمەي، نېمە ئۈچۈن مۇشۇنداق بولىدىغانلىقىنى سۈرۈشتۈرمەيلا قىزىقچىلىققا قوشۇلۇپ كېتىپ، ھېچقانداق ئەھمىيىتى يوق ئىشنى خەۋەر قىلدى، ئەمەلىيەتتە ئۇلار پىتنە ئىغۋانىڭ تارقىلىشىغا ياردەم بەردى. شۇڭا ئاممىۋىي تاراتقۇلار چوقۇم ئۇچۇر جامائەت پىكىرى مەيدانىدىكى مەسئۇلىيىتى ۋە بۇرچىنى ئېنىق تونۇپ، ئوقۇرمەنلەر ئۈچۈن مۇلازىمەت قىلىشى، ئوقۇرمەنلەرنى ھەقىقىي ئۇچۇرغا ئىگە قىلىش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشى، كىشىلەرنىڭ دىققىتىنى تارتىمىز دەپ جەمئىيەتكە بولغان مەسئۇلىيىتىنى ئۇنتۇپ قالماسلىقى كېرەك. شۇنى ئېتىراپ قىلىش كېرەككى، ئىنتېرنېت تورى قاتارلىق يېڭى تاراتقۇلارنىڭ رولى ئۇچۇرنىڭ تارقىلىش مىقدارى، تارقىلىش سۈرئىتى ۋە تارقىلىش دائىرىسىنى مىسلى كۆرۈلمىگەن دەرىجىدە ئاشۇردى. شۇڭا گەرچە ياكى ئۇنداق، ياكى مۇنداق ئۇچۇرلار مەۋجۇت بولسىمۇ، لېكىن ئىنتېرنېت تورىنىڭ ئۇچۇر تارقىتىشتىكى مۇھىم يوللۇق رولىنىڭ جارى قىلدۇرۇلىۋاتقانلىقىنى ئىنكار قىلغىلى بولمايدۇ. تارقىتىش كۆپ مەنبەلەشكەن بۈگۈنكى كۈندە، مەيلى ھۆكۈمەت ئورگانلىرى بولسۇن، ئاممىۋىي تاراتقۇلار بولسۇن ياكى شەخسلەر بولسۇن ئۇلار قىلىشقا تېگىشلىك ئىش- ساختا، زىيانلىق ئۇچۇرلارنى ، بولۇپمۇ يامان غەرەزلىك پىتنە ئىغۋالارنى تارقىتىشنى　 بىرلىكتە توسۇش، ھەقىقىي، مەدەنىي ئۇچۇر ئالماشتۇرۇشنى زور كۈچ بىلەن تەشەببۇس قىلىش. بۇ ئىنتېرنېت تورى دەۋرىنىڭ ئاخىرقى چېكى، شۇنداقلا ئىنسانلار مەدەنىيىتىنىڭ داۋاملىق ساغلام تەرەققىي قىلىشىنىڭ تەلىپى بولۇشى كېرەك. http://www.uycnr.com/xwzx/lwzg/201202/t20120212_260576.html

توقماق

	人民日报:民间科研不应忽视

توقماق

	يەنە ئىلىم-پەن ۋە دىمۇكىراتىيە توغرىسىدا 再议科学与民主 http://www.science-weekly.cn/skhtmlnews/2011/5/1411.html

توقماق

	ئۈزھوقۇقى ۋە مەجبۇريىتىنى تۇنۇپ يەتمىگەنلەر مەڭگۇ روناق تاپالمايدۇ.

توقماق

	ئاۋامنىڭ زىيالىيلارنى «ئاقارتىشى» ۋاڭ شاۋيۈ ئاۋام تور ئارقىلىق ئۆز- ئۆزىنى تەربىيىلەيدۇ، 10يىلغا يەتمىگەن ۋاقىت ئىچىدە ئىتائەتچان ئاممىدىن پۇقرالىق تىپىگە ئۆزگۈرۈش جەريانىنى بېشىدىن ئۆتكۈزدى، گەرچە بۇ ئۆزگىرىشنىڭ جەريانى تېخى تاماملىنىشتىن يىراق بولسىمۇ، ئەمما نەتىجىسى كۆرۈنەرلىك. جەمئىيەت ئەندىزىسىنىڭ ئۆزگۈرىشى ۋە مەدەنىيەت ئەندىزىسىنىڭ ئۆزگۈرىشى بۈگۈنكى جۇڭگونىڭ جەمئىيەت ئەندىزىسى 2007- يىلىنىڭ ئاخىرى، 2008-يىلىنىڭ بېشىدا ئۆزگۈرۈشكە باشلاپ، شيامېندىكى pxۋەقەسى بىلەن «جۇ يولۋاس» ۋەقەسى، شەھەر ئاھالىلىرى ياكى تورمەنلەرنىڭ كوچا ياكى توردا ئىككى قاشقا بۆلۈنۈپ ئېلىپ بارغان جەمئىيەت ھەرىكىتىدە ئىپادىلەندى. بۈگۈنكى جۇڭگونىڭ مەدەنىيەت ئەندىزىسى بولسا 2008- يىلىنىڭ ئاخىرى، 2009- يىلىنىڭ بېشىدا ئۆزگۈرۈشكە باشلاپ، «草泥马»-(خەنزۇچە ئاناڭنى... دېگەن ھاقارەتلەش مەنىسىدىكى«操你妈» سۆزىگە ئاھاڭداش بولغان باشقا بىر سۆز بولۇپ، جۇڭگو تورمەنلىرى بۇ سۆزنى باشقىلارنى ئۇستىلىق بىلەن تىللاشتا قوللىنىدۇ- تەرجىماندىن) نىڭ ئومۇملىشىشى بىلەن ئۆز ئىپادىسىنى كۆرسەتتى. ئۇنىڭدىن بۇرۇن، قوپال، ھاياسىز گەپ بىلەن تىللىشىش كۈندىلىك تۇرمۇشتا كۆپ ئۇچرايدىغان ئادەتتىكى ئىش ئىدى. ئىككى ئادەم ئۇرۇشىۋاتقاندەك كۆرۈنسىمۇ، ئەمما ئۇلار كەمكۈتىسىز دوستلاردىن بولۇپ چىقاتتى. جەمئىيەت ئەندىزىسىنىڭ ئۆزگۈرىشى ۋە مەدەنىيەت ئەندىزىسىنىڭ ئۆزگۈرىشىگە ئەگىشىپ مەدەنىيلىك ئۆستى، ئاۋام- خەلق تەدرىجى ھالدا ئەقىل- ئىدراك بىلەن قارشى مەيدانىنى ئىپادىلەيدىغان ۋە يۇمۇرلۇق سۆز بىلەن مەسخىرە قىلىپ، پۇقرالىق ئېڭىنى ئۇستىلىق بىلەن ئىپادىلەيدىغان بولدى. 2010- يىلى، ھەر خىل ئىجتىمائىي ۋەقەلەر بىرىنىڭ ئارقىدىن بىرى ئۇلىشىپ چىقىپ كۆزلەرنى ئالىچەكمەن قىلدى. «يەر بېغىرلاش ھەرىكىتى» (俯卧撑نىڭ كونتىكىستتىكى مەنىسى يەر بېغىرلاش بولسىمۇ بۇ يەردە جىنسىي قىلمىشقا قارىتا ئېيتىلغان، بۇ خەنزۇ تورداشلار ئارىسىدا كەڭرى تارقالغان ھەجۋى سۆز - تەرجىماندىن)، «مياۋمياۋنى يوشۇرۇش» (躲猫猫بۇ سۆزمۇ خەنزۇ تورداشلار ئارىسىدا ھەقىقىي ئەھۋالنى يوشۇرۇش مەنىسىدە ئىشلىتىلىپ كەلمەكتە- تەرجىماندىن) 2008-يىلى، 2009-يىلى ئايرىم- ئايرىم ھالدا يىللىق ھالقىلىق سۆزگە ئايلاندى، بىراق 2010-يىلى، بۇنداق ئىشلار بەك كۆپ يۈز بېرىپ كەتكەچكە، بىرى-بىرىنى يېپىپ دىققەتنىڭ مەركىزىگە ئايلىنالمىدى. جەمئىيەت ھادىسىلىرىنىڭ ئېغىر بېسىمى ئاستىدا، مەدەنىيەت ساھەسى يوشۇرۇن ئېقىمدا ئېقىپ، بەزىدە ئۇلغىيىپ دولقۇن ياسىدى. مو لو، ۋاڭ خۇي، تاڭ جۈن، لى يى، جۇ لىبو قاتارلىقلار ئارقا-ئارقىدىن بۇ دولقۇننىڭ باش قەھرىمانىغا ئايلاندى. تاڭ جۈن، لى يى، جۇ لىبو مەدەنىيەت ساھەسىدىكى زاتلاردىن ئەمەس ، سودا، تەننى پەرۋىشلەش، كۆڭۈل ئېچىش ساھەسىنىڭ ئادەملىرى بولسىمۇ،ئەمما ئۇلارنىڭ قىلىۋاتقان ئىشى مەدەنىيەت قاتلىمىغا تەۋە ئىشلاردۇر. تاڭ جۈننىڭ ئوقۇش تارىخى، لى يىنىڭ دىنىي ئېتىقادى، جۇ لىبونىڭ تور قارىشى يوقۇتۇش خارەكتىرلىك گۇمانغا ئايلاندى. لى يىنىڭ «ئۆرە باھالىق تەننى پەرۋىشلەش سىنىپى»نىڭ توختۇتۇپ قويۇلىشىدىن باشقا تاڭ جۈننىڭ «ئىشلەمچىلەرنىڭ شاھى»لىق سالاھىيىتىدە تەۋرىنىش بولمىغان، جۇ لىبونىڭ «خەيپەيچىڭكو»( 海派清口جۇ لىبو ئىجاد قىلغان بىر خىل يالغۇز كىشىلىك ھەزىلكەشلىك تىياتىرى بولۇپ شاڭخەينىڭ يالغۇز كىشىلىك ھەزىلكەشلىك تىياتىرى بىلەن بېيجىڭ ۋە شياڭگاڭنىڭ ھەزىلكەشلىك تىياتىرىنىڭ جەۋھىرىنى قوبۇل قىلىپ بېيىتقان بىر خىل يېڭى تىياتىرى بولۇپ جەمئىيەتتىكى قىزىق نۇقتا مەسىلىلەرنى ھەجۋى يوسۇندا ئەكس ئەتتۈرىدۇ- تەرجىماندىن) تىياتىرىنىڭ بېلەت كىرىمى يەنىلا ياخشى بولسىمۇ، بىراق بۇ ئۇلارنىڭ بەدەل تۆلىمەسلىكىدىن دېرەك بەرمەيدۇ. 80-يىللاردىكى زىيالىيلارنىڭ ئاۋام- خەلقنى «ئاقارتىش»قا ئوخشىمايدىغىنى، ھازىر ئاقارتىش زىيالىيلىرىنى دائىم ئۇچراتقىلى بولىدۇ. 90-يىللارنىڭ ئاخىرىدا، زىيالىيلارنىڭ كەسپلىشىشى ئومۇملاشتى. نۇرغۇن زىيالىيلارنىڭ ئۆز كەسپىدە ئارتۇقچىلىقى بولسىمۇ، ئەمما كەسپىنىڭ سىرتىدىكى ئىشلارنى پەقەتلا ئۇقمايدۇ، ئاممىۋى مەسىلىلەرگە بولغان كۆز قارىشىدا ساۋادى كەم. بىراق، سالاھىيەتنىڭ مونوپوللۇق كۈچىگە تايىنىپ سۆز قىلىش ئىمتىيازىغا ئىگە بولماقتا. تور دەۋرىدە، بولۇپمۇ، مىكرو بىلوگ دەۋرىدە، سۆز قىلىش ئىمتىيازى ھەل قىلغۇچ رولىدىن ئايرىلىپ قالدى، قىممەت قارىشىنىڭ ئۆزگۈرۈشكە باشلىشى بارغانسېرى مۇھىم بولۇپ قالدى. پۇقرالىق ئېڭى جۇڭگودا ئىنتايىن كەمچىل. ئاۋام- خەلقنىڭ پۇقرالىق ئېڭىنىڭ تۆۋەن بولۇشىدا ئىپادىلىنىپلا قالماستىن يەنە زىيالىيلارنىڭ پۇقرالىق ئېڭىنىڭ تۆۋەن بولىشىدىمۇ ئىپادىلىنىدۇ. ئوخشىمايدىغىنى، ئاۋام- خەلق تور ئارقىلىق ئۆز- ئۆزىنى تەربىيەلەپ، 10يىلغا يەتمىگەن ۋاقىت ئىچىدە ئىتائەتچان ئاممىدىن جېدەلخور ئاممىغا، ئاندىن پۇقرالىق تىپىگە ئۆزگۈرۈشنى باشتىن كەچۈردى. گەرچە بۇ تىپ ئۆزگۈرىشىنىڭ جەريانى تاماملىنىشتىن بەك يىراق بولسىمۇ، بىراق نەتىجىسى كۆرۈنەرلىك. بىر قىسىم زىيالىيلار پۇقرالىق ئېڭىنى چەتكە قاقسىمۇ، لېكىن بۇنداق تەۋرىنىشنى ئۇلارنىڭ ھوقۇقى دەپ قارايدۇ. ئاۋام- خەلقنىڭ ئۆز بېشىمچىلىققا ئېغىشىنى تەتۈر تەپەككۈر قىلىشقا ئەرزىيدۇ. بىراق، بىر قىسىم زىيالىيلارنىڭ پۇقرالىق ئېڭىنى چەتكە قېقىشىغا نىسبەتەن ئۇلارنىڭ ئۆز- ئۆزىنى تەكشۈرۈشى تېخىمۇ ئەرزىيدۇ. ئاۋامنىڭ بىر قىسىم زىيالىيلارنى تەنقىد قىلىشىدا «ئۆز بېشىمچىلىق» تەركىپ بارغانسېرى ئازىيىپ، «ئاقارتىش» تەركىبى بارغانسېرى كۆپەيمەكتە. ئىجتىمائىي مەسىلىلەرنىڭ كۈنسېرى گەۋدىلىنىشى سەۋەپلىك، ئۇنىڭدىن ئۆزىنى قاچۇرۇش تەس ، زىيالىيلار ئارقا-ئارقىدىن كەسپىي ساھەسىدىن ھالقىپ چىقىپ ئاممىۋى مەسىلىلەرگە قارىتا پىكىر ئېلان قىلىۋاتىدۇ. بۇ ئۇلارنىڭ گەپتە خاتالىشىش قېتىم سانىنى ئاشۇرۇش بىلەن بىر ۋاقىتتا يەنە ئۆزىنى «ئاقارتىش» پۇرسىتىنىمۇ ئاشۇردى. بەزى پۇقرالار زىيالىيلارغا بەك ئوخشىسا، بەزى سەركىلەر ئادەتتىكى ئاۋامغىمۇ يەتمەيۋاتىدۇ. بەلكى، سالاھىيىتىگە ئاساسەن پۇقرا ۋە سەركە دەپ ئايرىۋالغاندۇ، بۇ ئۇلارنىڭ ئۆز- ئۆزىنى تەكشۈرۈشىنىڭ ئەرزىيدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ. مەيلى پۇقرا بولسۇن، مەيلى زىيالىي بولسۇن، ھەممىسىدە پۇقرالىق ئېڭى بولۇش لازىم. كەسپلىشىش پۇقرالىق ئېڭىنى كەمسىتىدىغان سەۋەپ بولالمايدۇ. «مۇۋەپپىقىيەت قازانغان زات»لارنىڭ ئوبراز كىرىزىسى مەدەنىيەت ساھەسىنىڭ ئىچكى قىسمىدىن ھەر قايسى ساھەلەرنىڭ مەدەنىيەت قاتلىمىغىچە كېڭىيىش، «مۇۋەپپىقىيەت قازانغان زات»لارنى ئارقا-ئارقىدىن ئوبراز كىرىزىسىگە دۇچار قىلدى. يىلنىڭ بېشىدا، مولونىڭ «جۇڭگو قەد كۆتۈردى» ناملىق ئەسىرى ئۇنى بىلىدىغان ئوقۇرمەنلەرگە غەيرى تۇيۇلدى. پەقەت نۇقتىئىنەزىرى ئۈستىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا، ئۇنىڭ «جۇڭگو قەد كۆتۈردى» دېگەن ئەسىرىنىڭ ئالاھىدە بىر يېرى يوق. 1996-يىلىدىكى «جۇڭگو ياق دېيەلەيتتى»، 2009- يىلىدىكى «جۇڭگو خۇشال ئەمەس» دېگەن ئەسىرىنىڭ يەر ئاستى باسمىسىدىكى يادرولۇق مەزمۇنى «جاھانگىرلىك ھالاك بولسا ياشايدۇ قەلبىم مېنىڭ»ئىدى. بۇ خىل سوغۇق ئۇرۇش تەپەككۈرى بىر چاغلاردا دۆلىتىمىز ئىدىئولوگىيىسىنىڭ مۇھىم تەركىبى قىسمى ئىدى. بىراق، بۈگۈنكى كۈندە تار مىللەتچىلىك يالغۇز ئىدىئولوگىيە بولۇپلا قالماستىن يەنە مەدەنىيەت ئىگىلىكىنىڭمۇ مۇھىم بىر تەركىبى قىسمى. بۇ خىل مەيداندا چىڭ تۇرغۇچىلار «سىياسىيدا توغرا» بولۇپلا قالماي،يەنە بازاردىنمۇ نەپ ئېلىۋاتىدۇ. ئۇنىڭدىن بۇرۇن، مولو مۇستەقىل زىيالىي ئوبرازىدا مەيدانغا چىققان ئىدى، «جۇڭگو قەد كۆتۈردى» دە پو ئاتقاندىن كېيىن ئوقۇرمەنلەر ئۇنىڭ دۆلىتىمىز ئىدىئولوگىيىسىنىڭ سادىق قوغدىغۇچىسىغا رۆشەنلا ئۆزگەرگىنىنى ھەيرانلىق ئىلكىدە بايقىدى. مولونىڭ ئۆزگۈرىشى، «جۇڭگو قەد كۆتۈردى» دېگەن ئەسىرىدىكى كونا مۇقامغا دەسسىشىگە قارىغاندا كىشىنى تېخىمۇ ھەيرەتتە قالدۇرىدۇ. بىراق، بۇ خىل تىپ ئۆزگەرتىشنىڭ مەنىۋى يىلتىزى بار، ئېيتايلۇق، مولو تىراگىدىيىلىك تەسۋىرگە ماھىر، ئەينى دەۋردىكى تىراگىدىلىك تەسۋىرىنىڭ سوبېكتى شەخس، ئىپادىلەنگىنى تۈزۈلمىنى تەنقىد قىلىش بولغان بولسا، ھازىرقى سوبېكىتى دۆلەت، ئىپادىلەنگىنى جاھانگىرلىكتىن شىكايەت قىلىش بولدى خالاس. بۇ خىل شىكايەت يەرشارىلىشىۋاتقان دەۋردىكى پۇقرالارنىڭ مەيدانىغا قارشى ئېقىمدا ئۈزگەنلىك. گەرچە ئۇ بىر قىسىم ئىدىيىسى قاتمال ئوقۇرمەنلەرنى جەلپ قىلالىسىمۇ، ئەمما ناھىيىتى تېزلا چۆرۈپ تاشلىنىدۇ، خۇددى مەن بىلەن قۇرداش نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ ئىلگىرى «جۇڭگو ياق دېيەلەيتتى» دېگەن ئەسەرگە مەھلىيا بولۇپ قالغان بولسىمۇ، ھازىر ئۇلارنىڭ زور كۆپچىلىكىنىڭ تار مىللەتچىلىكتىن قول ئۈزگىنىگە ئوخشاش. ئۇندىن كېيىن ۋاڭ خۇي ئەسەر كۆچۈرمىچىلىك قىلمىشىغا چېتىلىپ قېلىپ، زور بەس-مۇنازىرىگە سەۋەپچى بولدى. بۇ ئىشنى ئەسلىدە مۇنازىرە قىلىش كەتمەيتتى. چۈنكى ئوغۇرلىمىغان بولسا سېلىشتۇرۇپ تەكشۈرۈپ يەكۈن چىقارسىلا ھەممە ئىش ئايدىڭ بولۇپ، ھەركىم ھەرنېمە دېيىشتىن ساقلانغىلى بولاتتى. بىراق، ۋاڭ خۇينىڭ «يېڭى سولچىلار مەزھىپى» دىكى گۇپپاڭچىلىرى ئەسەر كۆچۈرمىكەشلىك ماجراسىنى مەزھەپلەر ئارىسىدىكى كۈرەش دەپ مۇئەييەنلەشتۈرۈپ،ۋاڭ خۇي ئۈستىدىن قىلىنغان ئەسەر كۆچۈرمىچىلىك ئەرزىنى رەت قىلىشنى مەزھەپلەر كۈرىشىدىن ھالقىتىۋېتىپ، بولمايدىكەن بۇ مەزھەپلەر ئارىسىدىكى كۈرەشكە ئايلىنىپ كېتىدۇ دەپ داۋراڭ سېلىشتى. ئەپسۇسكى، بۇ غەلىتە مەنتىقە ئومۇميۈزلۈك ئېتىراپقا ئېرىشەلمىدى. «يېڭى سولچىلار مەزھىپى»نىڭ پاكىتتىن ئۆزىدىن قاچۇرۇشى ياندىن كۆرگۈچىلەرنىڭ «يېڭى سولچىللار مەزھىپى»نىڭ قىممەت قارىشىدىن گۇمانلىنىشىنى كۈچەيتىۋەتتى. «يېڭى سولچىلار ئېقىمى»نىڭ دېمۇكراتىك تۈزۈمنى تەنقىد قىلىشى، ياۋروپا، ئامېرىكىدىكى بىلىم ساھەسىنىڭ ئاساسىي مىلودىيىسى بولۇپ، ياۋروپا، ئامېرىكا كونتېكېستىدا دېمۇكراتىك تۈزۈم نۇقتىلىق تەنقىد ئوبېكتىدۇر. «يېڭى سولچىلار مەزھىپى» بۇ خىل تەنقىدنى جۇڭگوغا ئەينەن كۆچۈرۈپ كېلىپ، خەلقئارا ئىلىم ساھەسىنىڭ رېلىسىنى ئۇلاپلا قالماي،يەنە تېخى تۈزۈلمىنىڭ مۇئەييەنلەشتۈرىشى ۋە رىغبىتىگە ئېرىشتى. بىراق «يېڭى سولچىلار مەزھىپى»، بولۇپمۇ جۇڭگونىڭ «يېڭى سولچىلار مەزھىپى» بىر قىسىم ئەقەللى شەرتنىمۇ ئورۇنلىيالماي، دېمۇكراتىك تۈزۈمنى تەنقىد قىلىشنىڭ ئاساسىي قانۇنلۇق دېمۇكراتىيىنى رەت قىلىشقا باراۋەر بولالمايدىغانلىقىنى ئىسپاتلىدى. شىنلاڭ تورىنىڭ مىكرو بىلوگى 2009- يىلى پەيدا بولۇپ، 2010-يىلىنىڭ ئەتىياز، ياز پەسلىنىڭ ئارىلىقىغا كەلگەندە ئاندىن ئاممىۋى تەسىر كۈچكە ئىگە بولدى. «جۇ يولۋاس ۋەقەسى»دە تورداشلارنىڭ ھەمكارلىشىپ تەكشۈرۈش ئۇسۇلىغا مىكروبىلوگ ئەڭ ماس كېلىپ، تاڭ جۈن بىلەن لى يى «بەختكە قارشى» مىكرو بىلوگ دەۋرىگە دۇچ كەلدى. 2002-يىلى، ياڭ لەننىڭ يولدىشى ۋۇ جېڭ ئوقۇش تارىخى سەتچىلىكىگە ئۇچرىغان ئىدى، ئەينى چاغدا، تور جۇڭگوغا تېخى كەڭرى ئومۇملاشمىغان بولغاچقا ۋۇ جېڭ ناھىيىتى تېزلا مېزىنى يوشۇرىۋالالىغان ئىدى. تاڭ جۈننىڭ ئۇنىڭدەك تەلىيى كەلمىدى، مىكرو بىلوگېرلارنىڭ ھەمكارلىشىپ تەكشۈرۈشى ئاستىدا تاڭ جۈن ۋە ئۇنىڭ «ئانا مەكتىپى» غەربىي تېنچ ئوكيان ئۇنۋېرسىتىتىدا ھەقىقىي ئەھۋال تېز سۈرئەتتە ئاشكارىلاندى. بۇنىڭغا ئوخشايدىغان ئىشتىن يەنە بىرسى جۇڭگو تەرىقەت دىنى جەمئىيىتىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى لى يىدىن چىقتى. «جۇڭگو كارخانىچىلىرى» ژورنىلىنىڭ 2010-يىللىق 2-سانىدا لى يى سۈرىتى بىلەن قوشۇپ خەۋەر قىلىنغان ئىدى، ئۇ چاغدا مىكروبىلوگ ئانچە ئومۇملاشمىغان بولغاچقا، بۇ خەۋەر كۆپ تەنقىدكە ئۇچرىمىغان ئىدى. «جەنۇپ كىشىلىرى» ھەپتىلىك ژورنىلىنىڭ 7-ئاينىڭ 26-كۈنىدىكى سانىدا لى يى يەنە بىر قېتىم سۈرىتى بىلەن قوشۇپ خەۋەر قىلىنىۋېدى، مىكرو بىلوگگېرلارنىڭ ئىز قوغلاپ تەكشۈرۈش نەتىجىسىدە، ناھىيىتى تېزلا بۇ «ئەۋلىيا»نىڭ چاۋىسى چىتقا يېيىلىپ، ئۇنىڭ تۈرلۈك «سىرلىق كارامەت»لىرىنىڭ ساختا ئىكەنلىكى ئىسپاتلاندى. جۇ لىبو « خەيپەيچىڭكو» تىياتىرىدا رەھبەرلەرنى دوراپ چىقىپ، كىشىلەر تەرىپىدىن مۇستەقىل روھقا ئىگە كۆڭۈل ئېچىش چولپىنى دەپ قارالغان ئىدى. بۇ خىل تونۇپ قېلىش پۈتۈنلەي خاتا بولۇپ، بۇ خىل ھۆكۈمنى چىقارغان تاماشىبىنلار پەقەت جۇ لىبونىڭ ئورۇنداش ماھارىتىگىلا مەھلىيا بولغان بولىشى مۈمكىن. ئەگەر جۇ لىبونىڭ مۇكەممەل ئورۇندىشىنى كۆرگەن بولسىڭىز، ئۇنىڭ رەھبەرلەرنى مەدھىيىلىشىدە مەسخىرىنىڭ زور سالماقنى ئىگەللىكىنى بايقايسىز، ئۇنىڭ خەلقئارالىق ئىشلارغا بولغان كۆز قارىشى «جۇڭگو ياق دېيەلەيتتى»دېگەن ئەسەرنىڭ سەۋىيىسىدىن تېخىمۇ ھالقىپ كېتەلمىگەن. سەھنىدە ياكى تېلېۋېزىيە ئېكرانىدا جۇ لىبو ئۆمەك ۋە ئورۇنداش ماھارىتىگە تايىنىپ پەردازلىنىپ، ئۆزىنى «پىكىر داھىسى»غا ئايلاندۇرالايدۇ. ئەمما ئۆمەك باشقىچە بىر مەيدانغا ئۆزگەرگەندە، مىكرو بىلوگدا خالىغانچە گەپ قىلىدىغان «خەيپەيچىڭكو»سى ئارقىلىق ناھىيىتى تېزلا ئۆزگۈرۈپ، پۈتۈنلەي باشقا مەيداننى ئىپادىلەيدۇ. ھەتتا «فەنسەنگۇ» تىياتىرىدىكى ئۆز سايىسىدىن ئۈركۈيدىغان گو دېگاڭدىنمۇ بەك ئاشۇرىۋېتىدۇ. «جىمجىت سۇ ئۇزاققا ئاقىدۇ»نىڭ قىممىتىنى قايتىدىن قۇرۇش مەدەنىيەت ئەندىزىسىنىڭ ئۆزگۈرىشى جەمئىيەت تىپىنىڭ ئۆزگۈرىشىگە سېلىشتۇرغاندا ئاستا، سىلىق بولۇپ، كىشىنىڭ دىققىتىنى ئانچە تارتالمايدۇ، بىراق ئۇنىڭ تەسىرى ئىنتايىن چۇڭقۇر ۋە كەڭرى بولىدۇ. 2010-يىلى، مەدەنىيەت ساھەسىنىڭ « ئۆزىنى تازىلىشى» قىممەتنى قايتا قۇرۇش جەريانى بولۇپ، جىمجىت سۇدەك ئۇزاققا ئاقىدۇ. بىرىنچىدىن، ھەق- ناھەق غالىبىيەت ۋە مەغلۇبىيەتتىن مۇھىم. ناھىيىتى ئۇزۇن بىر ۋاقىت ئىچىدە،« غالىبلار شاھ بولۇر، مەغلۇپلار قاراقچى بولۇر»دەيدىغان قاراش سىياسىي ساھەدە چوڭقۇر يىلتىز تارتىپلا قالماي، يەنە مەدەنىيەت ساھەسىدىمۇ چۇڭقۇر يىلتىز تارتقان ئىدى. بىر شەخس پەقەتلا «مۇۋەققىيەت قازانغان زات» بولىمەن دەيدىكەن، ئەسەر كۆچۈردىمۇ- كۆچۈرمىدىمۇ، يالغان دېپلوم ياسىدىمۇ- ياسىمىدىمۇ بۇ ئەمدى مۇھىم ئەمەس دەيدىغان مەنتىقە بارا-بارا ئېتىراپ قىلىنىشتىن مەھرۇم قالىدۇ. ۋاڭ خۇينىڭ ئەسەر كۆچۈرمىكەشلىككە چېتىلىپ قېلىشىدا، ۋاڭخۇينىڭ «يېڭى سولچىلار مەزھىپىى» دىكى مەسلەكداشلىرىدىن باشقا كۆز قارىشىنى ئاشكارە ئوتتۇرىغا قويغان زىيالىيلارنىڭ ھەممىسى دېگۈدەك ۋاڭ خۇينى تەنقىتلەشتە چىڭ تۇردى،ھەتتا لىبىرالىزمچىلارمۇ بۇنىڭدىن مۇستەسنا ئەمەس. تاڭ جۈن، لى يى، جۇ لىبولارنىڭ سودا، تەننى پەرۋىش قىلىش، كۆڭۈل ئېچىش ساھەسىدە مۇۋەپپىقىيەت قازىنىشى ئۇلارنىڭ مەدەنىيەت ساھەسىدىكى مەغلۇبىيىتىنى توسۇپ قالالمايدۇ. ئەلۋەتتە، ھەق- ناھەق مۇۋەپپىقىيەت ۋە مەغلۇبىيەتنىڭ ئورنىغا ئۈزۈل- كېسىل دەسسىيەلمەيدۇ، تاڭ جۈن بىلەن جۇ لىبونىڭ تۆلەيدىغان بەدىلى ھازىرقىدىن كۆپ بولىدۇ. ئەگەر ئۇلار بۇ نۇقتىنى چۈشەنمىسە، يەنىلا « غالىبلار شاھ بولۇر، مەغلۇپلار قاراقچى بولۇر» چۈشىنى كۆرگەن بولىدۇ-دە، ھامان بىر كۈنى تېخىمۇ زور بەدەل تۆلەيدۇ. ئىككىنچىدىن، پەرق بىلەن ئورتاق تونۇش بىللە مەۋجۇت. مەدەنىيەت بىر خىللىقتىن كۆپ خىللىققا ئۆزگىرىۋىدى، سېلىشتۇرمىچىلىق يېڭى مىلودىيىگە ئايلىنىپ، قانداق بولسا بولىۋېرىدىغان بولدى. ھەتتا ئەسەر كۆچۈرمىچىلىك قىلمىشى ۋە ساختىپەزلىك قىلىشنىڭ ھەممىسى كەڭ قورساقلىق بىلەن قاراش ئوبېكتىغا ئايلاندى. « مۇۋەپپىقىيەت قازانغان زات»لارنىڭ 2010-يىلىدىكى ئوبراز كىرىزىسى، بۇ خىل سېلىشتۇرمىچىلىقنىڭ كىرىزىسكە دۇچ كەلگىنىنى چۈشەندۈردى. تور مەيدانغا كەلگەندىن كېيىن، ئاۋام ئىككى تۈرگە يەنى تورمەنلەر ۋە تورسىز ئاممىغا ئايرىلىشى مۈمكىن. مىكرو بىلوگ مەيدانغا كەلگەندىن كېيىن تورمەنلەرمۇ ئىككى تۈرگە ئايرىلىدۇ: مىكرو بىلوگقا چىقىدىغان تورمەنلەر ۋە مىكرو بىلوگقا چىقمايدىغان تورمەنلەر. بۇ يالغۇز تېخنىكىدىكى مەسىلە بولۇپلا قالماستىن، بەلكى قىممەت قارىشىدىكى مەسىلىدۇر. مىكرو بىلوگ دەۋرىدە، پۇقرالىق ئېڭى ئاساسى ساۋادقا ئايلانغۇسى، مەدەنىيەت ئەندىزىسىنىڭ ئۆزگۈرىشى جەمئىيەت ئەندىزىسىنى ئىلگىرىلەتكۈسى، بۇ ئىككىسى بىر-بىرىنى ئىلگىرى سۈرىدىغان ياخشى سۈپەتلىك ھەمرالاردىن بولۇپ قالغۇسى. 南风窗دىن تەرجىمە قىلىندى. http://www.kayinat.com/bbs/forum.php?mod=viewthread&tid=8862

توقماق

	ئىجادىيەت مۇسابىقىسىدىكى قالتىس كەشپىيات ھەقىقەتەن قالتىسكەن مەنبە: news.xinhuanet.com 2012-04-10 04:58 10 ئايغا سوزۇلغان كەسكىن كۈرەش ئارقىلىق،  ماينى ئۆتكۈزۈپ، سۇ ئۆتكۈزمەيدىغان «سىرلىق قۇم»، پۈتۈن مەملىكەتتىكى 1600 دىن كۆپرەك خەلق ئىچى كەشپىياتى ئىچىدىن تاللىنىپ بېيجىڭ كەشپىيات مۇسابىقىسىدە بىرىنچى دەرىجىلىك مۇكاپاتقا ئېرىشكەن.   بۇ «سىرلىق قۇم» ماينى ئۆتكۈزۈپ، سۇنى ئۆتكۈزمەيدىغان ئالاھىدە ئىقتىدارغا ئىگە بولۇپ،بۇنى كەشىپ قىلغان چىن شېڭيى بۇنىڭ سىرىنى چۈشەندۈرۈپ مۇنداق دىگەن: بىز «تۇخۇم شاكىلى پىرىنسىپى» ۋە «رېئاكسىيلىك قاپلاش تېخنىكىسى» دىن پايدىلاندۇق، قۇملۇقتىكى قۇم دانچىلىرى يۈزى بىر تۇخۇم شاكىلىغا ئوخشاش بىر قەۋەت پەردە بىلەن قاپلانغان بولۇپ،  بۇ پەردە ئۇنى يەر ئاستىدىكى نەچچە مىڭ مېتىرلىق ئورۇندىكى زور بېسىمغا بەرداشلىق بەرگۈزىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىرگە قۇم دانچىلىرىنىڭ كۆرۈنمە يۈزىنى ئۆزگەرتىدۇ، بۇنىڭ بىلەن ئۇ مايغا ئۇچرىغاندا كۆرۈنمە يۈزى تېز سۈرئەتتە تۆۋەنلەيدۇ، سۇغا ئۇچرىغاندا كۆرۈنمە يۈزى ئۆرلەيدۇ، بۇ ئارقىلىق ماينى ئۆتكۈزۈپ، سۇ ئۆتكۈزەلمەسلىك پىرىنسىپىنى تاماملايدۇ...    ماي بىلەن سۇ بىرگە تۇرالايدىغانلىقتىن، نېفىت قازغۇچىلار ئادەتتە ئىنتايىن ئازلا ماي قېزىۋالالايدۇ، كۆپ قىسمى سۇ. «سىرلىق قۇم»نىڭ سۇنى ئۆتكۈزۈش ئىقتىدارى ياخشى بولۇپ، ماينىڭ قېزىۋېلىنىش ئۈنۈمىنى زور دەرىجىدە يۇقىرى كۆتۈرەلەيدۇ. بۇنى ئىشلەتكەندىن كېيىن نېفىتلىكتىن ماي قېزىۋېلىش مىقدارى ئوتتۇرا ھېساب بىلەن 15% يۇقىرى كۆتۈرۈلگەن بولۇپ، بىر قىسىم نېفىتلىكلەردە مەھسۇلات مىقدارى ھەسسىلىنىدىغان ئەھۋاللارمۇ كۆرۈلگەن.   مۇخبىر نۆۋەتتىكى داچىڭ نېفىتلىكى، جىلىن نېفىتلىكى، شىنجاڭ نېفىتلىكى، غالبىيەت نېفىتلىكى ۋە خۇابېي نېفىتلىكى قاتارلىق دۆلەت ئىچىدىكى توققۇز چوڭ نېفىتلىكتە «سىرلىق قۇم» نى ئىشلىتىشكە باشلىغانلىقى، پەقەت ئۆتكەن بىر يىلدىلا «سىرلىق قۇم» ياراتقان ئىقتىسادىي پايدا ئىككى مىلىياردتىن ئاشقانلىقى، بۇ يىل 5 مىلىياردلىق پايدىنى كۆزلەپ تىرىشىۋاتقانلىقىدىن خەۋەردار بولغان.    «سىرلىق قۇم» كەشپىياتى دەسلەپكى مۇسابىقە، تەكرار مۇسابىقە، ھەل قىلغۇچ مۇسابىقە قاتارلىق كۆپ خىل مۇسابىقە نەتىنجىسىدە تاللانغان، بۇ قېتىمقى مۇسابىقە مۇتەخەسسىسلىرىنىڭ باھالاپ بېكىتىشى نەتىنجىسىدە ئىجادىيەت مۇكاپاتى تۈرىدىن 150 تۈرتاللاپ چىتۈر تاللىنىلغان، بۇنىڭ ئىچىدە 30 پرسەنتتىن ئاشقىنى كەشپىيات ۋە تۆۋەن كاربونلۇق مۇھىت ئاسىرىغۇچى يېشىل ئىدىيە بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئىكەن. بېيجىڭ كەشپىيات كېڭىشى باشلىقى ساۋ فېڭگو:« ئىجادىيەت  مۇسابىقىسى كەشپىياتنى كۆز- كۆز-كۆز قىلىش ئۈچۈن ئۆتكۈزۈلگەن ئەمەس، كەشپىياتچىنىڭ مۇقەددەس بۇرچى بولسا كەشپىياتىنى ئەمەلىي قوللىنىشچانلىققا ئىگە قىلىش، بېيجىڭ كەشپىيات مۇسابىقىسى ئۆتكۈزۈلۈۋاتقان 6 يىلدىن بۇيان، 6000 دىن كۆپرەك خەلق ئىچى كەشپىياتچىلىرى مۇسابىقىگە قاتناشتى» دىگەن.   بۇ قېتىملىق مۇسابىقە ئالاھىتەن ئىجادىيەت مەخسۇس مۇكاپات تۈرىنى تەسىس قىلغان بولۇپ،تېخىمۇ كۆپ كەشپىياتنى خەلق تۇرمۇشىغا سىڭدۈرۈشنى مەقسەت قىلغان.. ئالدىنقى قېتىملىق كەشپىيات مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن 9 تۈرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان 15 كەشپىيات تۈرى ئىشلىتىلىشكە باشلىغان بولۇپ، يىللىق ئىقتىسادىي ئۈنۈمى مىلىيارد ئامېرىكا دوللىرىدىن ئېشىپ كەتكەن. http://www.nur.cn/html/news/64747.shtml

توقماق

	ئىجادىيەت مۇسابىقىسىدىكى قالتىس كەشپىيات ھەقىقەتەن قالتىسكەن ـــــــــــــــــــــــــــــــ مانا بۇ «ئەلپەنچى»لەرنى مەسخىرە قىلغۇچىلارغا بىرىلگەن يەنە بىر جاۋاپ ئىكەن!. پەن-تىخنىكىدا مۇنۇپۇللۇق ھۇقۇقىنى تالاشقۇچىلار تارختا ئىزچىل كۈلكىگە قىلىپ كەلگەن.بۇنداق ئەپەندىلەر«ئاق مۈشۈك،قارامۈشۈك،چاشقان تۇتقان ياخشى مۈشۈك»دىگەن گەپنى ئاڭلىمىغان بولغىيمىتى؟!. http://www.kayinat.com/bbs/forum ... e=1&extra=#pid27988

Sir

Sir

	قاسىم سىدىق