«كروران گۈزىلى» بىولوگىيەلىك قورالدا شەھىد بولغانمۇ؟...

qurighar

	قىرىنداش ئۆزبەگلەر ئۆزىنى ئۇيغۇرلاردىن ئىلىپ قاچقىنى ئۈچۈنلا تارىخى يىلتىزىنى يوقۇتۇپ قويغاندۇر، ھەتتا ئۆزبەگ قىرىندالىرىمىزنى موڭغۇللار بىلەن قىپچاقلارنىڭ قوشۇلۇشىدىن شەكىللەنگەن تۈركى قەبىلە دەپ تونۇغانلارمۇ بولدى، بۇ نادانلىقتۇر، ئۆزبەگلەر ئاز قەۋمىنىڭ مەركىزى ئۇرىقى بولۇپ، ئۇلارنى ئانا ماكانى بۈگۈنكى تەكلىماكاندا قۇم ئاستىدا، كىيىنكى ئوغۇزخاندىن كىيىنكى ماكانى ئاقسۇ ۋادىسىدا، ئۇنىڭدىن كىيىنكى تارىخى بۈگۈنكى ئۆزبىكىستاندادۇر . ئۆزبەگلەر يۇنان-تۇران سوقۇشىدا ئاقسۇ ۋادىسىدىن يەتتە سۇ-پەرغانە ۋادىسىغا ئۇرۇش ئۈچۈن بارغان ۋە شۇ يەردە ماكانلىشىپ قالغاندۇر، قىسقارتقاندا ئۆزبەكلەر ئاز بالق دىگەن شەھەردىن چىققانلاردۇر، ئاز قەۋمى ئازەر، ئۇزدان-سوغدىيان، ئۇزغار-قاشقار، ئۇز دەم-سۇدەم-سۇ ياپ، ئۇز بورك دەپ بەش قىبىلە ئىدى، ئۆزبەگلەر ئۇز ياكى ئاز قەۋمىنىڭ مەكىزى ئۇرىقىدۇر، ھالبۇكى ئۇز قەۋمى ئۇيغۇرلارنىڭ 3- تاشقى قەبىلىسىدۇر، ئۇزبارق نامى ئۇزۇن تارىخى جەريانلاردا بىزگە ئۇزبارق-ئۇزباك-ئۇزبەك-ئۆزبەگ دەپ تەلەپپۇز ئۆزگىرىشىدە يەتكەندۇر. بىز ئانا تىلنىڭ سىرلىرىنى بىلمىگىنىىز ۋە ئانا مىللەتنىڭ يىراق ئۆتمۈشتىكى شان-شەرىپىنى باشقا مىللەتلەرنىڭ چۈشەنچىسى بىلەن تەتقىق قىلغىنىمىز ئۈچۈنلا...باشقىلار نىمىنى بىزگە دەپ بەرسە شۇنى ھەق دەپ كەلگەن، شۇڭا ئۆتمۈشىمىز قاراڭغۇ قالغانلارمىز. قىرىنداش ئۆزبەگلەر ئۆزىنى ئۇيغۇرلاردىن ئىلىپ قاچقىنى ئۈچۈنلا 500 يىلدىن بۇرۇنقى تارىخى يىلتىزىنى يوقۇتۇپ قويغاندۇر، شۇ سەۋەپتىن ھەتتا ئۆزبەگ قىرىنداشلىرىمىزنى موڭغۇللار بىلەن قىپچاقلارنىڭ قوشۇلۇشىدىن شەكىللەنگەن تۈركى قەبىلە دەپ تونۇغانلارمۇ بولدى، بۇ نادانلىقتۇر، ئۆزبەگلەر ئاز قەۋمىنىڭ مەركىزى ئۇرىقى بولۇپ، ئۇلارنى ئانا ماكانى بۈگۈنكى تەكلىماكاندا قۇم ئاستىدا، ئوغۇزخاندىن كىيىنكى ماكانى ئاقسۇ ۋادىسىدا، ئۇنىڭدىن كىيىنكى تارىخى بۈگۈنكى ئۆزبىكىستاندادۇر . ئۆزبەگلەر يۇنان-تۇران سوقۇشىدا ئاقسۇ ۋادىسىدىن يەتتە سۇ-پەرغانە ۋادىسىغا ئۇرۇش ئۈچۈن بارغان ۋە شۇ يەردە ماكانلىشىپ قالغاندۇر، قىسقارتقاندا ئۆزبەكلەر ئاز بالق دىگەن شەھەردىن چىققانلاردۇر، ئاز قەۋمى ئازەر، ئۇزدان)سوغدىيان(، ئۇزغار-قاشقار، ئۇز سام-ئاز) سام ھىندىستاندىكى ئاسسام لار (، ئۇز بورك دەپ بەش قەبىلە ئىدى، ئۆزبەگلەر ئۇز ياكى ئاز قەۋمىنىڭ مەكىزى ئۇرىقىدۇر، ھالبۇكى ئۇز قەۋمى ئۇيغۇرلارنىڭ 3- تاشقى قەبىلىسىدۇر، ئۇزبارق نامى ئۇزۇن تارىخى جەريانلاردا بىزگە ئۇزبارق-ئۇزباك-ئۇزبەك-ئۆزبەگ دەپ تەلەپپۇز ئۆزگىرىشىدە يەتكەندۇر. بىز ئانا تىلنىڭ سىرلىرىنى بىلمىگىنىىز ۋە ئانا مىللەتنىڭ يىراق ئۆتمۈشتىكى شان-شەرىپىنى باشقا مىللەتلەرنىڭ چۈشەنچىسى بىلەن تەتقىق قىلغىنىمىز ئۈچۈنلا...باشقىلار نىمىنى بىزگە دەپ بەرسە شۇنى ھەق دەپ كەلگەن، شۇڭا ئۆتمۈشىمىز قاراڭغۇ قالغانلارمىز. ھەتتا 23 يىللىق ئىزلىنىشلىرىمنىڭ مىۋىسى بولغان بۇقاراشلىرىمنى ھەزىم قىلالماي، ماڭا تەنە قىلىۋاتقانلارنىمۇ تالاي كۆردۈم، شۇڭىمۇ جىق قاراشلىرىمنى ئاشكارىلاشتىن ئىھتىيات قىلىمەن، مۈشۈكنى ھارۋىغا قاتسا ئوچاق بىشىغا سۆرەيمىش، جۇۋازدا كۆنگەن كالا تۈز يولدا  سىقىلىپ قالارمىش...بۇ شۇنداقراق مەسىلە...ئەپسۇس!... تىخى يىقىندىلا ياۋروپادا يەر شارى يۇمىلاق دىگەن كىشىلەر دارغا ئىسىلغان ياكى ئوتتا كۆيدۈرۈلگەن،بۈگۈن بولسا ياۋروپادا ئەنە شۇ كىشىلەر ئىلىم پەننىلا بىردىن بىر ھەقىقەت دەپ تونۇشماقتا، ئىنسان يا سولغا، ياكى ئوڭغا مايىل بولسا توغرا يولدىن ئازىدۇ،  نادانلار بار جايدا بەزىدە ھەق گەپنى دىمەكتىنمۇ دەپ چۈشەندۈمەك قىيىن بولاركەن...

qurighar

	قىرىنداش ئۆزبەگلەر ئۆزىنى ئۇيغۇرلاردىن ئىلىپ قاچقىنى ئۈچۈنلا 500 يىلدىن بۇرۇنقى تارىخى يىلتىزىنى يوقۇتۇپ قويغاندۇر، شۇ سەۋەپتىن ھەتتا ئۆزبەگ قىرىنداشلىرىمىزنى موڭغۇللار بىلەن قىپچاقلارنىڭ قوشۇلۇشىدىن شەكىللەنگەن تۈركى قەبىلە دەپ تونۇغانلارمۇ بولدى، بۇ نادانلىقتۇر، ئۆزبەگلەر ئاز قەۋمىنىڭ مەركىزى ئۇرىقى بولۇپ، ئۇلارنى ئانا ماكانى بۈگۈنكى تەكلىماكاندا قۇم ئاستىدا، ئوغۇزخاندىن كىيىنكى ماكانى ئاقسۇ ۋادىسىدا، ئۇنىڭدىن كىيىنكى تارىخى بۈگۈنكى ئۆزبىكىستاندادۇر . ئۆزبەگلەر يۇنان-تۇران سوقۇشىدا ئاقسۇ ۋادىسىدىن يەتتە سۇ-پەرغانە ۋادىسىغا ئۇرۇش ئۈچۈن بارغان ۋە شۇ يەردە ماكانلىشىپ قالغاندۇر، قىسقارتقاندا ئۆزبەكلەر ئاز بالق دىگەن شەھەردىن چىققانلاردۇر، ئاز قەۋمى ئازەر، ئۇزدان)سوغدىيان(، ئۇزغار-قاشقار، ئۇز سام-ئاز) سام ھىندىستاندىكى ئاسسام لار (، ئۇز بورك دەپ بەش قەبىلە ئىدى، ئۆزبەگلەر ئۇز ياكى ئاز قەۋمىنىڭ مەكىزى ئۇرىقىدۇر، ھالبۇكى ئۇز قەۋمى ئۇيغۇرلارنىڭ 3- تاشقى قەبىلىسىدۇر، ئۇزبارق نامى ئۇزۇن تارىخى جەريانلاردا بىزگە ئۇزبارق-ئۇزباك-ئۇزبەك-ئۆزبەگ دەپ تەلەپپۇز ئۆزگىرىشىدە يەتكەندۇر. بىز ئانا تىلنىڭ سىرلىرىنى بىلمىگىنىىز ۋە ئانا مىللەتنىڭ يىراق ئۆتمۈشتىكى شان-شەرىپىنى باشقا مىللەتلەرنىڭ چۈشەنچىسى بىلەن تەتقىق قىلغىنىمىز ئۈچۈنلا...باشقىلار نىمىنى بىزگە دەپ بەرسە شۇنى ھەق دەپ كەلگەن، شۇڭا ئۆتمۈشىمىز قاراڭغۇ قالغانلارمىز. ھەتتا 23 يىللىق ئىزلىنىشلىرىمنىڭ مىۋىسى بولغان بۇقاراشلىرىمنى ھەزىم قىلالماي، ماڭا تەنە قىلىۋاتقانلارنىمۇ تالاي كۆردۈم، شۇڭىمۇ جىق قاراشلىرىمنى ئاشكارىلاشتىن ئىھتىيات قىلىمەن، مۈشۈكنى ھارۋىغا قاتسا ئوچاق بىشىغا سۆرەيمىش، جۇۋازدا كۆنگەن كالا تۈز يولدا  سىقىلىپ قالارمىش...بۇ شۇنداقراق مەسىلە...ئەپسۇس!... تىخى يىقىندىلا ياۋروپادا يەر شارى يۇمىلاق دىگەن كىشىلەر دارغا ئىسىلغان ياكى ئوتتا كۆيدۈرۈلگەن،بۈگۈن بولسا ياۋروپادا ئەنە شۇ كىشىلەر ئىلىم پەننىلا بىردىن بىر ھەقىقەت دەپ تونۇشماقتا، ئىنسان يا سولغا، ياكى ئوڭغا مايىل بولسا توغرا يولدىن ئازىدۇ،  نادانلار بار جايدا بەزىدە ھەق گەپنى دىمەكتىنمۇ دەپ چۈشەندۈمەك قىيىن بولاركەن...

qurighar

	قىرىنداش ئۆزبەگلەر ئۆزىنى ئۇيغۇرلاردىن ئىلىپ قاچقىنى ئۈچۈنلا 500 يىلدىن بۇرۇنقى تارىخى يىلتىزىنى يوقۇتۇپ قويغاندۇر، شۇ سەۋەپتىن ھەتتا ئۆزبەگ قىرىنداشلىرىمىزنى موڭغۇللار بىلەن قىپچاقلارنىڭ قوشۇلۇشىدىن شەكىللەنگەن تۈركى قەبىلە دەپ تونۇغانلارمۇ بولدى، بۇ نادانلىقتۇر، ئۆزبەگلەر ئاز قەۋمىنىڭ مەركىزى ئۇرىقى بولۇپ، ئۇلارنى ئانا ماكانى بۈگۈنكى تەكلىماكاندا قۇم ئاستىدا، ئوغۇزخاندىن كىيىنكى ماكانى ئاقسۇ ۋادىسىدا، ئۇنىڭدىن كىيىنكى تارىخى بۈگۈنكى ئۆزبىكىستاندادۇر . ئۆزبەگلەر يۇنان-تۇران سوقۇشىدا ئاقسۇ ۋادىسىدىن يەتتە سۇ-پەرغانە ۋادىسىغا ئۇرۇش ئۈچۈن بارغان ۋە شۇ يەردە ماكانلىشىپ قالغاندۇر، قىسقارتقاندا ئۆزبەكلەر ئاز بالق دىگەن شەھەردىن چىققانلاردۇر، ئاز قەۋمى ئازەر، ئۇزدان)سوغدىيان(، ئۇزغار-قاشقار، ئۇز سام-ئاز) سام ھىندىستاندىكى ئاسسام لار (، ئۇز بورك دەپ بەش قەبىلە ئىدى، ئۆزبەگلەر ئۇز ياكى ئاز قەۋمىنىڭ مەكىزى ئۇرىقىدۇر، ھالبۇكى ئۇز قەۋمى ئۇيغۇرلارنىڭ 3- تاشقى قەبىلىسىدۇر، ئۇزبارق نامى ئۇزۇن تارىخى جەريانلاردا بىزگە ئۇزبارق-ئۇزباك-ئۇزبەك-ئۆزبەگ دەپ تەلەپپۇز ئۆزگىرىشىدە يەتكەندۇر. بىز ئانا تىلنىڭ سىرلىرىنى بىلمىگىنىىز ۋە ئانا مىللەتنىڭ يىراق ئۆتمۈشتىكى شان-شەرىپىنى باشقا مىللەتلەرنىڭ چۈشەنچىسى بىلەن تەتقىق قىلغىنىمىز ئۈچۈنلا...باشقىلار نىمىنى بىزگە دەپ بەرسە شۇنى ھەق دەپ كەلگەن، شۇڭا ئۆتمۈشىمىز قاراڭغۇ قالغانلارمىز. ھەتتا 23 يىللىق ئىزلىنىشلىرىمنىڭ مىۋىسى بولغان بۇقاراشلىرىمنى ھەزىم قىلالماي، ماڭا تەنە قىلىۋاتقانلارنىمۇ تالاي كۆردۈم، شۇڭىمۇ جىق قاراشلىرىمنى ئاشكارىلاشتىن ئىھتىيات قىلىمەن، مۈشۈكنى ھارۋىغا قاتسا ئوچاق بىشىغا سۆرەيمىش، جۇۋازدا كۆنگەن كالا تۈز يولدا  سىقىلىپ قالارمىش...بۇ شۇنداقراق مەسىلە...ئەپسۇس!... تىخى يىقىندىلا ياۋروپادا يەر شارى يۇمىلاق دىگەن كىشىلەر دارغا ئىسىلغان ياكى ئوتتا كۆيدۈرۈلگەن،بۈگۈن بولسا ياۋروپادا ئەنە شۇ كىشىلەر ئىلىم پەننىلا بىردىن بىر ھەقىقەت دەپ تونۇشماقتا، ئىنسان يا سولغا، ياكى ئوڭغا مايىل بولسا توغرا يولدىن ئازىدۇ،  نادانلار بار جايدا بەزىدە ھەق گەپنى دىمەكتىنمۇ دەپ چۈشەندۈمەك قىيىن بولاركەن...

qurighar

	رەھمەت!...مىنى ئەمەس، يازمامدىكى ھىكمەتنى تونۇيالىغىنىڭىز ئۈچۈن سىزگە ئىھتىراملىرىم بولغاي سىڭلىم!...ئەسلىدە مەن بۇ تىمىدا سالماقراق ئۇسلۇپتا، چوڭراق ھەجىمدە، ئەتراپلىقراق، تەپسىلىراق، ۋە ھەر تەرەپلىمە ئىلمىي تۈرلەر بويىچە بىر نەرسە يازارمەن دىۋىدىم، ئاللاھ نىسىپ قىلدىمۇ، بۇ مۇنبەرگە ئىچىمدىكىدىن كىچىككىنا بىر زەررىنى قۇسۇپ سالدىم. كاتتا بىر ئىلمىي ئەمگەك تەلەپ قىلىدىغان بۇنداق مۇرەككەپ تىمىنى كىچىككىنا بىر يازمىدا ئەتراپلىق ۋە تەل تۆكۈس بايان قىلىش مۈمكىن ئەمەس، ئەمما مەن ئەتە بارمۇ يوق بۇنى رەببىم ئاللاھ بىلىدۇ، بۇ زىمىننىڭ ھەقدارلىرى بوۋىلىرىنىڭ تارىخىغا زور تەسىر كۆرسەتكەن ۋەقەلەردىن چاڭلارنىڭ بۇ ۋادىغا بىسىپ كىرىشى، شۇنداقلا چاڭلارنىڭ سۈيىقەستى بىلەن ئۇيغۇرداس دەرياسىنىڭ ئىقىن ئۆزگەرتىشىدىن تەكلىماكاننىڭ ئوتتۇرۇسىدىكى غەرپتىن شەرققە ئۇزۇنلىقى 800 كىلومىتىر كەڭلىگى 30-50 كىلومىىر كىلىدىغان ئىككى دەريانىڭ تەڭلا قۇرۇپ كىتىشى بىلەن ئۇيغۇرلارنىڭ بوستانلىق بەلۋاغدىكى ئاز كەم 25 كاتتا شەھرىنىڭ قۇم  ئاستىدا  قالغانلىقى، شۇنىڭ بىلەن تەكلىماكاننىڭ  بوستانلىق بولغان كىلىماتى تۇيقىسىز ئۆلۈم دىڭىزى بولغان قۇملۇققا ئايلانغانلىقىنى، شۇنىڭ بىلەن ئۇيغۇر تارىخىنىڭ 2328 يىل بۇرۇنقى تارىخى پاكىتلىرىنىڭمۇ تەكلىماكاندا قۇم ئاستىدا قالغانلىقىنى، مانا بۇ زور ۋەقەنى مىللەتداشلىرىن بالدۇرراق بىلىۋالسۇن دەپلا بۇ يازمىنى بىر كىچە ئۇخلىماي يازدىم!...ئەسلىدە بۇنداق كاتتا بايقاشنى بىلگەن مەن، بۇ بايقىشىمنى دەستەك قىلىپ تۇرۇپ  نۇرغۇن ھاسىلاتلارنى تاپالىشىم مۈمكىن ئىدى. ئەپسۇسكى مەن ئۇنداق قىلىشنى خالىمىدىم، سىلەرگە تەۋسىيارىم: يازمىلىرىمنى ھەرگىزمۇ بىر ھەۋەسكارنىڭ قاراشلىرى ئەمەس، بەلكى نەچچە مىڭ يىللىق تارىختا باشقىلار بىلەلمىگەن تارىخى سىرنى ئاچقۇچىنىڭ يازمىسىنى ئوقۇۋاتىمەن دەپ بىلىپ تۇرۇپ، كۆچۈرۈپ، زاپاس ساقلىۋىلىپ، ئىملا خاتالىقىنى تۈزەپ، تەمكىنلىكتە ئوقۇشۇڭلارنى تەۋسىيە قىلىمەن!..رەھمەت، باشقىلار مەن بىلگەننى بىلەلىگەن بولسا ، مىنىڭ يۇقارقى قاراشلىرىمغا نۇرغۇن قۇرۇق نەزىرىيەلەر بىلەن زىننەت بىرىپ، توم-توم كاتتا كىتاپلارنى يىزىپ چىققان بولاتتى..

qurighar

	كور ئوران سۆزىنى كروراينا دەپ ئوقۇغۇچىنىڭ ئىسمىنى ئالماشتۇرۇپ قويسام كىرەك؟...ھەرقانچە قىلىپمۇ تەھرىرلىيەلمىدىم، بۇ خاتالىقنى ئەسلى كروران دىگەن خەتنى بايقاپ ئوقۇغۇچىنىڭ نامىدا چۈشەنگەيسىلەر، سىۋىن ھىدىننىڭ نامىنى ئاۋرىل سىتىيىن دەپ يازغان ئوخشايمەن، كەچۈرۈڭلار، بۇغۇ يۇقارقى  قاراشلارنىڭ يىلتىزىغا تەسىر كۆرسەتمەيدۇ، ئەمما بىر ئىلىم ئىگىسىگە ھۆرمەتسىزلىك قىلغان بولىمەن.

qurighar

	مىلادىدىن بۇرۇنقى 2328-يىللىرى ئەتراپىدا     دىگەن سۆزنى مىلادىدىن بۇرۇنقى 328-يىللىرى ئەتراپىدا   دەپ ئوقۇشۇڭلارنى جىددىي تەۋسىيە قىلىمەن!...كاللام نەگە كەتكەندۇ؟...توۋا....ئەقىل كۆرمىسە كۆز  كۆرمەيدىكەن راستلا؟!... مۇنبەر باشقۇرغۇچىلار مۈمكىن بولسا يۇقارقى خاتالىقنى ۋە يەنە باشقا 2 يەردىكى ئاۋرىل ىتىيىن دىگەن سۆزنى سىۋىن ھىدىن دەپ ئۆزگەرتىپ قويساڭلاركەن؟...يا مەن تەھرىرلىيەلمىدىم...ئەستاغپۇرۇلاااااااااا

qurighar

	مىلادىدىن بۇرۇنقى 2328-يىللىرى ئەتراپىدا     دىگەن سۆزنى مىلادىدىن بۇرۇنقى 328-يىللىرى ئەتراپىدا   دەپ ئوقۇشۇڭلارنى جىددىي تەۋسىيە قىلىمەن!...كاللام نەگە كەتكەندۇ؟...توۋا....ئەقىل كۆرمىسە كۆز  كۆرمەيدىكەن راستلا؟!... مۇنبەر باشقۇرغۇچىلار مۈمكىن بولسا يۇقارقى خاتالىقنى ۋە يەنە باشقا 2 يەردىكى ئاۋرىل ىتىيىن دىگەن سۆزنى سىۋىن ھىدىن دەپ ئۆزگەرتىپ قويساڭلاركەن؟...يا مەن تەھرىرلىيەلمىدىم...ئەستاغپۇرۇلاااااااااا

kizil@tax

	مەن  تارىخنى تازا ياخشى  بىلمىسەممۇ  تارخقا قىزقىمەن بۇلۇپمۇ  ئويغۇر تارېخىغا بەكرەك  قىزقىمەن بۈگۈن سزنڭ بۇ تېمىڭزنى ئوقۇپ ئازتولا بىرنېمىلەرنى بىلۋالغىنىمدى  مەن ناھايتى خۇش . ھازىر ئويغۇر تارېخىغا ئائىت  كىتابلار ناھايتى ئاز  بولغاچقا نۇرغۇن قېرىنداشلىرمىزنىڭ  ئويغۇر تارىخىغا بولغان چۈشەنچىمىز يېتەرلىك ئەمەس .  ئىنكاسىڭزدا 23  يىل ئىزدەنگەنلىكڭزنى دەپسىز مېنىڭچە  مۇشۇ ھەقتە تەپسىلىرەك توختىلىپ بىرەر ئەسەر يېزىپ چىقىشڭىزنى ئۈمۈد قىلمەن .   ئەسەرنىڭ مەنبەسىنى ئەسكەرتىىپ قويسىڭز بۇ  ئەسەرنىڭ چىنلىقنى ئپادىلەشتە ناھايتى مۇھىم ئورۇندا تۇردۇ .

qurighar

	رەھمەت، ماڭا پايدىلىق ئىلىم، ساغلام ئىمان ۋە ساغلام روھ بىلەن سالامەت تەن تىلەپ كۆپرەك دۇئالاردا بولغايسىز!...

qurighar

	مۇنبەردىكى باشقۇرغۇچى قىرىنداشلىرىمغا: يەنە بىر ئىھتىياتسىزلىقىمدىن يۇقارقى يازمىدىكى مۇنۇ ساندا بىر سان چۇشۈپ قاپتۇ، تۈزەپ قويۇشۇڭلارنى سەمىمىي ئۈمۈت قىلىمەن، بىپەرۋالىقىمنى كەچۈرۈڭلار!...خاتا جۈملە تۆۋەندىكىسى شۇ؛ لوپنۇر كۆلىنىڭ بويىغا جايلاشقان قەدىم « كورئوران» شەھرى ،سىۋىن ھىدىننىڭ «كروران»  دەپ تەلەپپۇز قىلىشىدىن2230يىللار بۇرۇندىن باشلاپ «كور ئوران» دەپ ئاتىلىشقا باشلىغان، كۆپ رەھمەت!...