قەدىمقى ئۇيغۇر تارىخىدىكى چوڭ ئىشلار خاتىرسى

ESIRDIN

	بىلگە توردا بىزگە ئۆزى يىغىپ ساقلىغان مىللەت تارىخىنى بىردە ‹ئەلا› بىردە‹ناچار› دەپ باھالاۋاتىمىز، نېمىشقا ئۇيغۇر تەتقىق قىلىدغان تارىخچىلار چەتئەلدىن كۆپرەك چىقدۇ، ئەجبا بىزدە بولسا يوق دىيەرلىك،(نەبى تۇرسۇننى تىلغا ئالمىغاندا)

YAZR

	Bilge يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 10:54 AM دېگىنىڭىز توغرا،تارىخ ئوقۇغاندا ئەلۋەتتە كاللىنى سەگ ... يازمامدا  مەسىلە بولسا ،  پاكىتلىرى بىلەن ................دەپسىز ،  سىزنىڭ بۇ تېمىڭىزنى   بىردىن بىر  قازغىلى تۇرساق   ئەلۋەتتە  چىقدۇ  مەسىلىلەر ،  چۈنكى  بىزنىڭ  ھەقىقى  تارىخلىرىمىزنى بىز ۋە سىز  بىلىشكە قۇلىمىز قىسقىلىق قىلىدۇ ،  ئۇنىڭدىن باشقا سىز پايدىلانغان بۇ تارىخلار  ھەقىقەتەن باشقىلار يازغان تارىخ....بۇنىڭغا  قارىغۇلارچە  ئىشىنىپ كىتىشكىمۇ بولمايدۇ ........پەقەت كۈرۈپ  قويسىلا كۇپايە. ئىمپىريە  دىگەننى سىز  چەتتىن  كىرگەن دەپ ئويلامسىز ؟  ئۇنىسى ناتايىن ،  بىزدىن چەتكە چىقىپ كەتكەن سۆز بۇلۇپ قالسىچۇ ؟  ئەلۋەتتە   ئەڭ ھەيۋىتىنى  ئىشلىتىمىز دە ،  ئۇ ئىمپىريەنىڭ كۆلىمى   ھازىرقى مۇڭغۇلىيەنىمۇ  ئۆز ئىچىگە  ئالىدۇ ............ بولدىلا .

TáwpéK0903

	ياخشى تىما بوپتۇ

Bilge

	albax يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 11:49 AM يازما ئىگىسى ، ئىنكاسلارغا توغرا مۇئامىلە قىلىڭ . دىم ... مەن توغرا مۇئامىلە قىلماي تېخى بىر نېمە دېمىدىمغۇ؟مەن ھېچقاچان بۇ يازمامنى بىرسىنى ئېتىراپ قىلغۇزاي دېگەن مەقسەتتە يوللىمىغان،پەقەت ئۆز مىللىتمىنىڭ تارىخىغا بولغان چوڭغۇر قىزىقىشىم تۈپەيلى يوللىغان ،ئەلۋەتتە مەن ھەرگىز ھەممىسىنى مۇتلەق توغرا دەپ تۇرۋالمايمەن،مەيلى جوڭگوچە تارىخ بولسۇن،مەيلى چەتئەلچە تارىخ بولسۇن ھەممىسىنى كۆرۈپ قويغىلۇق،توغرا-خاتاسىنى ئايرىش شەخىسنىڭ ئۆزىنىڭ ئىشى.

Bilge

	YAZR يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 12:40 PM يازمامدا  مەسىلە بولسا ،  پاكىتلىرى بىلەن ................دەپ ... بولسا قېزىپ مەسلىلەرنى كۆرسىتىپ قويغان بولسىڭىز بەك ياخشى  بولاتتى،توردىكى تارىختىن خەۋەردار تورداشلارنىڭ  يازمامدىكى خاتالىقلارنى بىرمۇبىر كۆرستىپ بېرىپ مېنىڭ ۋە نۇرغۇن تورداشلارنىڭ كاللىسىدىكى ئۇيغۇر تارىخى ھەققىدىكى چىگىش سوئاللارنى ھەل قىلىپ بېرىشىنى  تولىمۇ ئارزۇ قىلىمەن.مېنىڭ بۇ يازمىنى يوللىغىنىم ھەرگىزمۇ قارغۇلارچە ئىشنىپ كېتىشتىن دېرەك بەرمەيدۇ،ئۇيغۇر بولغاندىكىن ئانچە-مۇنچە ئۇيغۇر تارىخىغا مۇناسىۋەتلىك يازما يوللاپ قويدۇق،توغرا-خاتاسىنى ئالدىرماي مۇنازىرلەشسەك بولىدۇ،خالىمىسڭىز  كۆرۈپلا قويسىڭىز ياكى كۆرمىسىڭىزمۇ بولىدۇ. مېنىڭچە ئېمپىرىيە دېگەن سۆز چەتئەل تىلىدىكى «Empire››دېگەن سۆزدىن كەلگەن،مەنىسى ئۇيغۇرچىدىكى خانلىق دېگەن سۆز بىلەن كۆپ پەرقلىنىپ كەتمەيدۇ،قايسىسنى ئىشىلەتسە بولىۋېرىدۇ.ئورقۇن ئۇيغۇر خانلىقىنىڭ كۆلىمىنىڭ ھازىرقى موڭغۇلىيەنى  ئۆز ئىچىگە ئېلىپلا قالماستىن يەنە شۇ يەرنى مەركەز قىلغانلىقى ھەممىگە ئايدىڭ.

Bilge

	albax يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 11:49 AM يازما ئىگىسى ، ئىنكاسلارغا توغرا مۇئامىلە قىلىڭ . دىم ... تارىخ توغرۇلۇق ئىزدىنىشنى مەخسۇس تارىخچى ئالىملارنىڭ قىلدىغان ئىش ئەمەس دەپ ئويلايمەن،بىزدەك ئاددى ئاۋام پۇقرالارنىڭ تارىخ توغرۇلۇق ئانچە-مۇنچە ئىزدىنىپ قويوشىنىڭ ئۆزىمۇ بىر ياخشى ئىش.

YAZR

	Bilge يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 02:06 PM بولسا قېزىپ مەسلىلەرنى كۆرسىتىپ قويغان بولسىڭىز بەك ي ... سىز  خانلىق  دىگەن سۆزنى ئىشىلتىۋىرىڭ ، مەن  ئىمپىريە  دىگەن  سۆزنى ئىشىلتىۋىرىمەن ،  empire دىگەن سۆز   ساپ  ئىنگىلىز  تىلى ئەمەس ،  ئۇ  قەدىمى فىرانسۇس تىلىدىن  ئىنگىلىز  تىلىغا  كەلگەن سۆز ، سىزگە بايام  بىزدىن ئىنگىلىز چىگە  بارغان بولسىچۇ دەپ  تەنە  قىپ قويدۇم چاخچاق ئارىلاش.... خانلىق دىگەن سۆزگە كەلسەك ،  خەنچە  تارىختا  ، غەربى دىيار دىكى 36 汗国 مۇ  شۇ خانلىق قاتارىغا كىرىدۇ ،  ئۇيغۇرچىغا  36 بەگلىك دەپ تەرجىمە  قىلىنغان .  ئەمەليەتتە  ھەممىسى  خانلىق ئىدى ....ئۇنىڭدىن كىيىنكى  كۇچا  خانلىقى  ئېكس  ئېكس  خانلىقى  دىگەنلەرمۇ خانلىق ..... شۇڭا  ئورخۇن ئۇيغۇر خانلىقى دىگەننى 回鹘汗国دىگەن سۆزنىڭ تەرجىمىسىنى ئىشلەتمەي، ئىمپىريە  دەپ ئالغان تۈزۈك ،  چۈنكى ئۇ ئىسمى جىسمىغا لايىق ئىمپىريە ئىدى ..... سىز چە خانلىق دىسە كۈچلۈك  ئاڭلىنامدىكەن ياكى ئىمپىريە دىسىمۇ ؟   بىزگە باشقىلار  شۇ چاغدىكى ئىمپىريەنىڭ تارىختىكى ئورنىنى ئېتىراپ قىلمىغان ئاساستا  汗国 دەپ بەسە ، بىزمۇ  خانلىق دەپ يۈرەمدۇق ؟ بۇ ئۈزىمىزنى ئىنكار قىلغانلىق بولماي نىمە ؟؟؟

miradil1123

	Bilge يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 02:06 PM بولسا قېزىپ مەسلىلەرنى كۆرسىتىپ قويغان بولسىڭىز بەك ي ... شۇنى بىلىۋىلىڭكى خانلىق بىلەن ئىمپىرىيە بىر گەپ ئەمەس. خانلىقنى ئىنگىلىسچىدا «Kingdom»دەيدۇ.بىرقانچە خانلىقنىڭ بىرلەشمىسى ئىمپىرىيە يەنى Empire دەپ ئاتىلىدۇ. شۇڭا بىرتانىيە ئىمپىريەسىنى بۈيۈك بىرتانىيە بىرلەشمە خاندانلىقى دەپ ئاتايدۇ. ئورقۇن بولسا بىر ئىمپىريە ، لىكىن قاراخانىيلار  بولسا خاندانلىق.

Bilge

	YAZR يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 02:32 PM سىز  خانلىق  دىگەن سۆزنى ئىشىلتىۋىرىڭ ، مەن  ئىمپىريە   ... "غەربى يۇرت"تىكى شەھەر دۆلەتلەر خەنزۇچە سالنامەلەردە "城邦"دەپ ئېلىندۇ. تەكشۈرشۈمچە "Empire" دېگەن ئەسلى لاتىنچە سۆز بولۇپ ،لاتىنچىدىكى "imperare"دېگەن سۆزدىن كەلگەنىكەن،بۇ ئاتالغۇ ئەڭ دەسلەپتە رۇم ئەسكەرلىرى بۇ سۆز ئارقىلىق تۆھپىسى زور ھەربى سەركەردىلەرنى ئاتاشتا ئىشلەتكەن.كېينچە بۇ سۆزىدىن "Emperor"(خاقان،قاغان )،"Empire"(خاندانلىق،خانلىق)دېگەن مەنىدىكى سۆزلەر ياسالغان. خانلىق دەپ قويغانغانلىق  ھەرگىز ئۆزىمىزنى ئىنكار قىلغانلىق بولۇپ قالمايدۇ،ئەلۋەتتە  خانلىق دېمەي ئېمپىرىيە دېسە ھەيۋەتلىكرەك ئاڭلىندۇ،خانلىق دېگەن گەپتىنمۇ ھەرگىز كىچىك بىر دۆلەت دېگەن مەنە چىقمايدۇ،بۇ ئۆزىڭىزنىڭ قانداق چۈشىنىشىگە باغلىق ئىش،ئۇيغۇر تىلىدا نەشر قىلىنغان نۇرغۇن  كىتابلارنىڭ ھەممىسدە ئورقۇن ئۇيغۇر خانلىقى دەپ ئېلىغلىق،قالدىسىنى سىز بىلەن تالاشمايمەن.بولسا سىز يازمامدىكى "خانلىق "بىر گەپ بىلەنلا قالماي،باشقا خاتالىق ياكى يېتەرلىك بولمىغان يېرى بولسا كۆرسىتىپ بېرىشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن.

Bilge

	miradil1123 يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 03:26 PM شۇنى بىلىۋىلىڭكى خانلىق بىلەن ئىمپىرىيە بىر گەپ ئەمە ... ماقۇل ،بىلىۋالدىم،رەھمەت تەلىم بەرگىنىڭىزگە.