قەدىمقى ئۇيغۇر تارىخىدىكى چوڭ ئىشلار خاتىرسى

miradil1123

	Bilge يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 10:54 AM دېگىنىڭىز توغرا،تارىخ ئوقۇغاندا ئەلۋەتتە كاللىنى سەگ ... سىزدىن يەنە بىر سۇئال سورۇغۇم كىلىۋاتىدۇ. ئوغۇزخان قايسى دەۋىرگە مەنسۇپ؟ ئۇيغۇر دىگەن ئۇقۇم ئوغۇزخان دەۋىرىدە بارلىققا كەلگەنمۇ ياكى سىز  تىمىڭىزدا ئىيتقاندەك 500-يىللاردا بارلىققا كەلگەنمۇ؟

YAZR

	Bilge يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 04:55 PM تارىخقا ھۆرمەت قىلىش يۈزىسىدىن ئورقۇن ئۇيغۇر خانلىقى ... قاراڭ ،  ھازىرغىچە  ئۇيغۇرنى ئۇرغۇي  دەپ يۈرۈيدىغانلار  ساماندەك ،  تارىخنىغۇ قۇيۇپ تۇرۇڭ .... مەن سىزگە نىمە دىگەن ؟  مىنىڭ يەنە نىم دەۋاتقىنىمنى  چۈشەنمىسىڭىز  دورا تېپىلمىغۇدەك دەپ  باشتا دەپ قويغان ، چۈشىنىپ بۇلالمايدىغان ئوخشايسىز .  سىز يولداشلا يىزىپ بەگەن تارىخقا سەنەپ ئويناپ كىتىۋىرىڭ .............تامام

Bilge

	miradil1123 يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 04:59 PM سىزدىن يەنە بىر سۇئال سورۇغۇم كىلىۋاتىدۇ. ئوغۇزخان قا ... ياخشى سوئال سورىدىڭىز. "ئوغۇزخان" توغرۇلۇق  بىزدە ھازىر " ئوغۇزنامە ئېپوسى" دەيدىغان بىر داستان بار،مەزكۇر داستاندا ئوغۇزخان ئۆزىنى ئۇيغۇرنىڭ خاقانى دەپ ئاتايدۇ،لېكىن ئېنىق بىر يىلنامە قالدۇرۇلمىغان.بۇنىڭدىن ئوغۇزخاننىڭ ئۇيغۇرلارنىڭ ئەڭ ئىپتىدائى دەۋردىكى بىر خاقانى ئىكەنلىكىنى بىلىۋالالايمىز.بەزىلەر ئوغۇزخاننى ھۇنلارنىڭ باتۇر تەڭرىقۇتى شۇ دەپ قارايدۇ،لېكىن بۇنىڭ تازا تولۇق ئاساسى يوق. مەن يازمامدا ئۇيغۇر دېگەن نامىنىڭ خەنزۇچە سالنامەلەردە ئەڭ بۇرۇن مىلادىيە 4-ئەسىردە "袁纥" دېگەن شەكىلدە تىلغا ئېلىنغانلىقىنى ئېيتىپ ئۆتتۈم،لېكىن بۇ ھەرگىزمۇ ئۇيغۇر دېگەن نام ياكى قەۋم  بۇنىڭدىن بۇرۇن  مەۋجۇد ئەمەستى دېگەنلىك ئەمەس،ئۇيغۇر دېگەن نام ياكى قەۋم  مېنىڭچە بۇنىڭدىن خېلى بۇرۇنلا مەۋجۇد بولۇپ خەنزۇلارغا پەقەت  مىلادىيە 4-ئەسىرگە كەلگەندە ئاندىن مەلۇم بولغان.

Bilge

	YAZR يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 05:06 PM قاراڭ ،  ھازىرغىچە  ئۇيغۇرنى ئۇرغۇي  دەپ يۈرۈيدىغانلا ... ماڭا قاراڭ،مۇنازىرلەشسىڭىز تۈزۈك مۇنازىرلىشىڭ،بولىمىسا بىكىم سىزنى ما تېمىغا سۆرەپ كىرمىگەندىن كېيىن،ئەتىگەننىڭ ياڭقى خانلىق نامىنى تالىشىپ كېلىۋاتىسىز،مەن باشتىلا دېدىم يازمامنىڭ خاتا بولۇپ قالغان،يېتەرسىز بولۇپ قالغان يەرلىرى بولسا بىرمۇ بىرمۇ كۆرسىتىپ بەرسىڭىز سىزدىن ھەرگىز خاپا بولۇپ قالمايمەن،ئەكىسچە سىزگە رەھمەت ئېيتىمەن،بەك بولمىسا ئۆزىڭىز قول سېلىپ تارىخى يازمىدىن بىرەرنى يوللاڭ،بىزمۇ كۆرۈپ باقىلى.بولمىسا بىردەم دورا،بىردەم سەنەم دەپ ئادەمگە دوق قىلماڭ،باشقا گېپىڭىز قالمىغان بولسا مۇشۇ يەردە توختاپ قېلىڭ،ئىككىنچى قېتىم خەير-خوش!

miradil1123

	Bilge يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 05:12 PM ياخشى سوئال سورىدىڭىز. "ئوغۇزخان" توغرۇلۇق  بىزدە ھازى ... يەنە مۇنداقمۇ بىر خىل قاراش باركەن. «ئۇيغۇر»دىگەن ئەسلى بىر مىللەتنىڭ ئىسمى ئەمەس. ئوغۇزخان دەۋرىدىمۇ ياكى قايسى بىر دەۋىردە نەچچە خىل قەۋملەر ئۇيۇشۇپ بىر ھاكىمىيەت تىكلىگەنلىكى ئۈچۈن ئۇلارغا ئورتاق ھالدا ئۇيغۇر دىگەن نامنى بىرىپتىكەن. خۇددى جوڭگودىكى ھەرقايسى مىللەتلەر جوڭگولۇق دەپ ئاتالغانغا ئوخشاشلا. كىيىنچە ئۇ قەۋملەر بارا-بارا ئۆز ئارا ئاسمىلاتسىيە بولۇپ ئۇيغۇر مىللىتى دىگەن ئۇقۇمنى بارلىققا كەلتۈرۈپتىكەن.   دىمىسىمۇ ئۇيغۇرلار دۇنيادىكى ھەرقانداق مىللەتكە ئوخشايدىغۇ! بىرسىنىڭ تىرىسى قارا ، بىرسىنىڭ ئاق.بىرسىنىڭ چىچى سىرىق ، بىرسىنىڭ قارا. بىرسى قاڭشارلىق ، بىرسى پاناق...ۋەھاكازالار. سىز بۇنىڭغا قانداق قارايسىزكى؟

YAZR

	مەن  سىز ئۇ يەر بۇيەردىن كۈچۈرۈپ ئەكەلگەن تارىخنى بىرمۇبىر كوچىلاپ ئولتۇردىغانغا ۋاقتىم يوق . نىمىشقا  ئىسىم بىلەن قالىدىغىنىمنى  مەن دەپ ئۆتتۈم ،  كاللىسى نورمال ئادەم بولسا نىم دىمەكچى ئىكەنلىكىمنى بىلەلەيدۇ ،   بولدى سىز بىلەن ئارتۇق تالاشماي. سىزمۇ نەقىل قىلىپ يۈرمەڭ .

Bilge

	miradil1123 يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 05:42 PM يەنە مۇنداقمۇ بىر خىل قاراش باركەن. «ئۇيغۇر»دىگەن ئەس ... دېگىنىڭىزنىڭ ئاساسى بار. ئۇيغۇرلارنىڭ ئەجدادلىرى مىلادىيە 3-ئەسىردە خەنزۇچە سالنامەلەردە "丁零" دېگەن نامدا كۆرۈلگەن،"丁零" دېگەن بۇ سۆزنىڭ ئەينى ۋاقىتتىكى ئۇيغۇر تىلىدا نېمە دەپ تەلەپپۇز قىلىندىغانىلىقى تېخى ئېنىق ئەمەس، شۇڭلاشقا ھازىر بىزمۇ ئىلاجىسىز ئۇيغۇرلارنىڭ بۇ ئەجدادلىرنىڭ نامىنى  خەنزۇچە ئاھاڭ بويىچە " دىڭلىڭ" دەپ تۇرۋاتىمىز. "ئۇيغۇرلار" ئەسلى تيېلېلار(铁勒)نىڭ(ياكى قاڭقىللارنىڭ،تيېلې بىلەن قاڭقىل(高车) ئىككىسى بىر مىللەتنىڭ نامى،تيېلېلارنىڭ ئىشلەتكەن ھارۋسىنىڭ چاقى يوغان بولغاچقا سيانپىلار تەرپىدىن قاڭقىل دەپ ئاتالغان) بىر قەبىلىسى بولۇپ كېيىن  بايىرقۇ،توڭرا قاتارلىق باشقا تيېلې قەبىلىلىرى بىلەن بىرلىشپ تيېلېلارنىڭ يەنە بىر قەبىلىسى سىرتاردۇشلارنى مەغلۇب قىلغان،شۇنىڭ بىلەن كۆپ قىسىم تيېلې قەبىلىلىرى ئۇيغۇر قەبىلىسىنىڭ ئەتراپىغا ئۇيۇشقان،شۇنىڭ بىلەن ئۇيغۇر دېگەن نام ئەسلىدىكى تيېلېلارغا تەۋە يالغۇز ئۇيغۇر قەبىلىسنىڭ نامىدىن كۆپ قىسىم تيېلې قەبىلىسنىڭ ئورتاق نامىغا ئايلانغان،كېيىن بۇ ئۇيغۇر قەبىلىلەر ئىتتىپاقى يەنە باسمىل ۋە قارلۇق قاتارلىق باشقا ئىككى  تيېلې قەبىلىسى بىلەن بىرلىشىپ تۈرك خانلىقنى ئاغدۇرغان،ھەم ئورقۇن ئۇيغۇر خانلىقىنى قۇرۇپ چىققان،شۇنىڭ بىلەن ئۇيغۇر دېگەن نام ئۇيغۇر قەبىلىلەر ئىتتىپاقىنىڭ نامىدىن  مەزكۇر خانلىق تەۋەسىدە ياشايدىغان بارلىق قەبىلە ياكى مىللەتلەرنىڭ ئومۇمى نامىغا ئايلانغان.

Bilge

	YAZR يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 05:57 PM مەن  سىز ئۇ يەر بۇيەردىن كۈچۈرۈپ ئەكەلگەن تارىخنى بىرم ... مەن بۇ يازمىنى ئۆزۈم ماتېرىيال كۆرۈپ  رەتلەپ چىققان،ھەرگىز ئۇ يەردىن بۇ يەردىن كۆچۈرۈپ ئەكەلمىدىم،ئىشەنمىسڭىز ئىزدەش تورلىردىن ئىزدەپ بېقىڭ،مېنىڭ بۇ يازمامدىن بۇرۇن يوللانغان بۇنداق يازمىنى تاپالامسىزكى.مۇنازىرلىشىشنى خالىمىسىڭىز ياكى ۋاقتىڭىز بولمىسا ئادەمگە بەتنام چاپلىماي ئاستا بۇ يازمىدىن چىكىتىڭ.دېمەكچى بولىغىنىڭىزنى بىلدىم،سىزگە  "خانلىق" ياكى "قاغانلىق" دېگەن نام مەتو ياكى كىچىك ئاڭلىنىپ قاپتۇ،"Empire" دېگەن لاتىنچە سۆز ھەيۋەت بولغاچقا مۇشۇ سۆزنى ئىشلىتەيلى دېمەكچى.مەيلى قايسى سۆزنى ئىشلىتىڭ مەزكۇر دۆلەتنىڭ تارىخىتىكى زېمىنىنى چوڭىيىپ قالمايدۇ،يەنىلا شۇ پېتى تۇرىدۇ،مەن سىز دېگەن ئۇ نامنى  قەتئى ئىشلەتمەيلى دەپ تۇرىۋالمىدىم،ئەلۋەتتە ئىشلەتسەك بولىدۇ،مەسلەن "ئۇيغۇر قاغانلىقى " دېگەن نامىنى چەتئەلچىگە تەرجىمە قىلغاندا "Uyghurian  Empire" دەپ ئالساق بولىۋېرىدۇ،بىزنىڭ بۇ قاغانلىقىمىزنىڭ چەتئەللىكلەرنىڭ "Empire" لىردىن قالغۇدەك ھېچ يېرى يوق، لېكىن مەزكۇر يازمىنى مەن ئۇيغۇر يېزىقىدا يازغان بولغاچقا ئۇيغۇر تىلىغا خاس بولغان " خانلىق " ياكى " قاغانلىق " دەپ ئالدىم،ئەگەر چەتئەل تىلىدا يازغان بولسام ئەلۋەتتە " Uyghurian Empire" دەپ ئالغان بولاتتىم،مېنىڭ دېگەنلىرىمنى چۈشىنىدىغانلىقىڭىزغا ئىشىنىمەن.

Bilge

	ESIRDIN يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 12:10 PM بىلگە توردا بىزگە ئۆزى يىغىپ ساقلىغان مىللەت تارىخىنى  ... بۇنىڭ سەۋەبىنى دېمىسەممۇ سىزگە ئايدىڭ.

miradil1123

	YAZR يوللىغان ۋاقتى  2012-9-12 05:57 PM مەن  سىز ئۇ يەر بۇيەردىن كۈچۈرۈپ ئەكەلگەن تارىخنى بىرم ... قاغانات بولسا Empire دىگەن ئۇقۇمنىڭ ئۇيغۇرچە ئىپادىلىنىشى . ئېنگىلىسچە بىلسىڭىز  تۆۋەندىكىلەرنى ئوقۇپ بىقىڭ. The Uyghur Khaganate, or, Uyghur Empire or Uighur Khaganate or Toquz Oghuz Country was a Turkic empire 2 that existed for about a century between the mid 8th and 9th centuries. They were a tribal confederation under the Orkhon Uyghur (回鶻) nobility, referred to by the Chinese as the Jiu Xing ("Nine Clans"), a calque of the name Toquz Oghuz. ئەگەر بۇنىڭدىنمۇ كۈچلۈك دەلىلىڭىز بولسا كۆرسىتىڭ ، بولمىسا بىلىگ ئەپەندىگە ئۇۋال قىلماڭ.