ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺧﯩﻞ ﺋﯚﻣﯜرى ﺗﻪﺑﯩﻴﻴﻪﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﯩﺴﻰ ﺋﻪﺧـلاﻗﺘﯘر. «ﺋﻪﺧـلات» ﺋﻪرەﺑﭽﻪ «ﺧﯩﻠﯩﺘـلار» دﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯘپ، ﺧﯩﻠﯩﺘـلار ﺗﯚت ﺧﯩﻞ ﺋﺎرﯨـلاﺷﻤﺎ ﺳﯘﻳﯘﻗﻠﯘﻗﻰ (ﻗﺎن، ﺑﻪﻟﻐﻪم، ﺳﻪﭘﺮا، ﺳﻪۋدا)ﻧﻰ ﻛﯚرﺳﯩﺘﯩﺪۇ. ﺑﯘ ﻧﻪرﺳﯩﻠﻪر ﺋﺎدەﻣﻨﯩﯔ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻲ ﮬﺎﻳﺎﺗﻰ ۋە ﻓﯩﺰﯨﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﯩﺘﻰ ﺟﻪرﻳﺎﻧﯩﺪا ﺋﻪڭ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﺑﻮﻟﻐﺎن ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﻣﺎددﯨـلاردﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎرەﺗﺘﯘر. ﺋﺎدەم ﺑﻪدﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎق – ﺳﺎلاﻣﻪت ﺗﯘرۇﺷﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﯧﺴﻪل ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜن، ﺑﯘ ﻣﯩـلادﯨﺪﯨﻦ ﺑﯘرۇن ﺋﯚﺗﻜﻪن ﻳﯘﻧﺎن ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﻪﻗﺮات ﺋﻮﺗﺘﯘرﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎن ﻛﯚز ﻗﺎراش ﺑﻮﻟﯘپ، ﺑﯘ ﻛﯚز ﻗﺎراش ﺷﯘ ۋاﻗﯩﺘﺘﯩﻦ ﺗﺎرﺗﯩﭗ 18 – ﺋﻪﺳﯩﺮﮔﯩﭽﻪ ﭘﯜﺗﯜن دۇﻧﻴﺎ ﺗﯧﺒﺎﺑﯩﺘﯩﺪە ﮬﯚﻛﯜﻣﺮاﻧﻠﯩﻖ ﺋﻮرۇﻧﺪا ﺗﯘرﻏﺎﻧﯩﺪى. ﺋﻪﺑﯘ ﺋﻪﻟﻰ ﺋﯩﺒﻨﯩﺴﯩﻨﺎ، رازﯨﻲ ﻗﺎﺗﺎرﻟﯩﻖ ﺑﺎرﻟﯩﻖ ﻣﻪﺷﮭﯘر ﮬﯚﻛﯜﻣﺎلار، ﺑﯘ ﻛﯚز ﻗﺎراﺷﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘل ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯘﻧﻰ ﺷﻪرﮬﯩﻠﻪپ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯧﯖﻪﻳﺘﻜﻪن.

18 – ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﺮﯨﺪا ﻳﺎۋروﭘﺎدا ﮬﯜﺟﻪﻳﺮە ﻧﻪزەرﯨﻴﯩﺴﻰ ۋە ﺋﺎدەم ﮬﯜﺟﻪﻳﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﻮﻳﺎﻟﻐﯘﭼﻰ ﺗﻪﻧﭽﻪ ( ﺧﻮروﻣﻮزۇﻣﺎ) ۋە ﺋﯧﺮﺳﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﺎددﯨﻲ ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎن «ﮔﯧﻦ» ﻗﺎﺗﺎرﻟﯩﻘـلار ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪزەرﯨﻴﯩﻠﻪر ﺋﻮﺗﺘﯘرﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﺪى. ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەك ﺋﯩﻠﯩﻢ – ﭘﻪﻧﻨﯩﯔ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎت ﺋﯘﺳﯘﻟﻠﯩﺮى ۋە ﺗﻪﻛﺸﯜرۈش ﺳﺎﻳﻤﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪرەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﭗ، ﺋﺎدەم ﺑﻪدﯨﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎرﻟﯩﻖ ﺳﯘﻳﯘﻗﻠﯘﻗـلار ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﺎﻧﺎﺗﻮﻣﯩﻴﯩﯩﻚ ﻗﯘرۇﻟﻤﺎ ﮬﻪم ﻓﯩﺰﯨﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﮬﺎدﯨﺴﯩﻠﻪر ﻣﯩﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﺋﺎرﻗﯩﻠﯩﻖ ﮬﻪﻣﺪە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ، ﺑﯩﺌﻮ – ﺧﯩﻤﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺗﻪﻛﺸﯜرۈﺷﻠﻪر ﺋﺎرﻗﯩﻠﯩﻖ روﺷﻪن ﺋﯧﻨﯩﻘﻠﯩﻨﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪى. ﺋﺎدەم ﺑﻪدﯨﻨﯩﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﮬﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎس ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎن، ﺳﺎﻗﻠﯩﻖ ۋە ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻜﻜﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎن ﻧﯘرﻏﯘن ﻣﺎددﯨـلار ﻣﯩﻜﺮو ﺋﯧﻠﯧﻤﯧﻨﺘـلار ﺑﺎرﻟﯩﻘﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘـلاﻧﺪى. ﺑﯘ ﺋﺎدەم ﺑﻪدﯨﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﯩﻠﯩﺖ ۋە ﻣﺎددﯨـلارﻧﻰ ﺗﻮﻧﯘش ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﻪ ﻳﯜز ﺑﻪرﮔﻪن ﺑﯩﺮ ﺳﻪﻛﺮەش ۋە ﺗﯜﭘﺘﯩﻦ ﺑﯘرۇﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎرەﺗﺘﯘر. ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪن «ﺗﯚت ﺧﯩﻠﯩﺖ» ﻧﻪزەرﯨﻴﯩﺴﻰ، ﺑﯩﺮ ﻗﺎراﺷﺘﺎ ﺋﯚزﯨﻨﯩﯔ ﮬﯚﻛﯜﻣﺮاﻧﻠﯩﻖ ﺋﻮرﻧﯩﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷﻜﻪﻧﺪەك، ﮬﻪﺗﺘﺎ «ﺋﺎﻏﺮۇرۇﻟﯘپ» ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﺪەك ﻛﯚرۈﻧﺴﯩﻤﯘ، ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘ ﻳﻪﻧﯩـلا ﺋﯚزﯨﻨﯩﯔ ﻣﯘﺳﺘﻪﮬﻜﻪم ﻣﺎددﯨﻲ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻐﺎ ﺋﯩﻪە. ﺋﻪﮔﻪر زاﻣﺎﻧﯩﯟى ﺋﯩﻠﯩﻢ – ﭘﻪن ﺑﯩﻠﻪن ﺋﯩﺴﭙﺎﺗـلاﻧﻐﺎن ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﻳﯧﯖﻰ ﻣﺎددا، ﺋﯧﻠﯧﻤﯧﻨﺘـلارﻧﯩﯔ ﺗﯧﭙﯩﻠﻐﺎن ۋە ﺗﯘرﯨﺪﯨﻐﺎن ﺋﻮرۇﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﺎﻟﻤﺎﻗﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪن ﻣﯘﮬﺎﻛﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎن ﺑﻮﻟﺴﺎ، ﺋﯘلار ﻳﻪﻧﯩـلا ﻗﻪدﯨﻤﻜﯩﻠﻪر ﺋﻮﺗﺘﯘرﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎن، ﺷﻪرﮬﯩﻠﯩﮕﻪن «ﺗﯚت ﺧﯩﻠﯩﺖ» داﺋﯩﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺑﻪك ﻳﯩﺮاﻗﻘﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﯧﺘﻪﻟﻤﻪﻳﺪۇ. ﭘﻪﻗﻪت ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﭘﻪرق ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺑﯘرۇن ﺋﯩﻠﯩﻢ – ﭘﻪﻧﻨﯩﯔ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪا ﺑﯜەۈﻧﻜﯩﺪەك ﺋﯩﺰاﮬـلاش ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪا. ﻣﻪﺳﯩﻠﻪن: ﺋﺎدەم ﺑﻪدﯨﻨﯩﺪە ﮬﺎزﯨﺮ ﺋﯧﻨﯩﻘـلاﻧﻐﺎن ﮬﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜن زۆرۈر ﺑﻮﻟﻐﺎن 40 ﺧﯩﻠﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺋﯧﻠﯧﻤﯧﻨﺘﺘﯩﻦ 20 ﻧﻪﭼﭽﯩﺴﻰ ﺋﺎدەم ﺑﻪدﯨﻨﯩﺪە ﺳﯘ، ﻗﺎن، ﺑﻪﻟﻐﻪم (ﻟﯩﻤﻔﺎ)لار ﺗﻪرﻛﯩﺒﯩﺪە ﺗﯧﭙﯩﻠﯩﺪۇ. ﺋﻮﻛﺴﯩﮕﯧﻦ، ﮬﯩﺪروﮔﯩﻦ، ﻛﺎرﺑﻮن، ﺋﺎزوﺗﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎرەت ﺗﯚت ﺋﯧﻠﯧﻤﯧﻨﺘﺮ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﯩﻜﺮو ﺋﯧﻠﯧﻤﯧﻨﺘـلار، ﺷﯘلارﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨﻜﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﮬﺎﮬﯩﻞ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎن ﺗﯘز، ﺷﯧﻜﻪر، ﻳﺎغ، ﺷﺎﺧﺎر، ﻛﺎﻟﺘﺴﯩﻲ، ﻧﺎﺗﺮﯨﻲ، ﻛﺎﻟﯩﻲ ۋە ﺑﺎﺷﻘﯩـلارﻣﯘ«ﺗﯚت ﺧﯩﻠﯩﺖ» ﻧﯩﯔ ﺗﻪرﻛﯩﺒﯩﺪە ﻣﻪۋﺟﯘت. ﻳﻪﻧﻪ ﺋﻮزۇﻗﻠﯘﻗـلار ﺑﯩﻠﻪن ﻗﻮﺑﯘل ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎن ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﻦ (ۋﯨﺘﺎﻣﯩﻦ) لارﻣﯘ ﺑﻪدەﻧﺪە ﻗﺎن ۋە ﺗﻮﻗﯘﻟﻤﯩـلاردا ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﺪۇ.

ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎددﯨـلار ۋە ﺋﯧﻠﯧﻤﯧﻨﺘـلارﻧﯩﯔ ﻧﻮرﻣﺎﻟﻠﯩﻖ ﻳﺎﻛﻰ ﻧﻮرﻣﺎﻟﺴﯩﺰﻟﯩﻘﻠﯩﺮى، ﺋﯘلارﻧﯩﯔ ﺳﺎن – ﺳﯜﭘﻪت ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯚزەﯨﺮﯨﺸﻰ، ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﺎﻗﻠﯩﻖ ۋە ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﻪن زور دەرﯨﺠﯩﺪە ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ دﯦﮕﻪﻧﺪﯨﻤﯘ، ﻣﻪزﻛﯘرلارﻧﯩﯔ ﺋﯚزﮔﯩﯩﺸﻠﯩﺮى ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻲ ﮬﺎﻟﺪا ﺧﯩﻠﯩﺘـلارﻧﯩﯖﻤﯘ ﺋﯚزﮔﯩﺮﯨﺸﯩﮕﻪ ﺳﻪۋەﺑﭽﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ.