دوكتۇر شۆھرەت مۇتەللىپ بىلەن قانداق تونۇشتۇم

dilnaz

ئۇرۇقلىنىشتا تۇخۇم ھۇجەيرىسى بىلەن ئىسپىرما قوشۇلۇپ ،ئۇرۇقلانغان تۇخۇم ھاسىل بولىدۇ .ئەلۋەتتە بۇ جەرياندا ئىككى خىل ھۇجەيرىىڭ ھۇجەيرە يادرولىرى ئۆزئارا قوشۇلىدۇ . شۇنىڭ بىلەن  كېيىنكى ئەۋلاتلاردا ئاتىلىقنىڭ بەلگىلىرى ئاساسەن ئىپادىلىنىپ چىقىدىكەن . ئانا تەرەپنىڭ بەلگىلىرى ئىپادىلىنىپ چىقسا ،ئۇ ستوپلازما ئىرسىيىتى بولۇپ ،ستوپلازما خۇندىرىسومدىكى ئىرسى ماددىلار رول ئوينىغان دەپ قارىلىدىكەن .مېنىڭ ئويلايدىغىنىم : ئۇنداقتا نېمە ئۈچۈن كېيىنكى ئەۋلاتلاردا دائىم ئىسپىرما ھۇجەيرە يادروسىدىكى ئىرسى ماددىلار ئۆز رولىنى كۆرسۇتۇپ ،تۇخۇم ھۇجەيرە يادروسىدىكى ئىرسى ماددىلار ئۆز رولىنى كۆرسۇتەلمەيدۇ ؟تۇخۇم ھۇجەيرە يادروسىدىكى ئىرسى ماددىلار نېمىشقا ئىسپىرما ھۇجەيرە يادروسىدىكى ئىرسى ماددىلاردەك رول ئوينىيالمايدۇ ؟
بىلگەجان ،،بىئولوگىيە ساھەسىدىكى تەتقىقاتچى بولغانلىغىڭىز ئۈچۈن قېنى جاۋاپ بېرىپ باقسىڭىز ، بۇمۇ مېنىڭ كاللامدا دائىم ئويلايدىغان مەسىلە بولغاچقا سوراپ باققۇم كەلدى .

bilgejan

dilnaz يوللىغان ۋاقتى  2013-11-21 23:13
ئۇرۇقلىنىشتا تۇخۇم ھۇجەيرىسى بىلەن ئىسپىرما قوشۇلۇپ ، ...

خاتا چۈشىنىپ قاپسىز، دىلناز خانىم. نورمال ئەھۋالدا ئىسپىرما ھۆجەيرىسىدىكى گېنلار 50%، تۇخۇم ھۆجەيرىسى يادروسىدىكى گېنلار 50% دىن تۆرەلمىدە ئىپادىلىنى چىقىشى مۇمكىن. سىزنىڭ نېمە ئۈچۈن تۇخۇم ھۆجەيرە يادروسىدىكى ئېرسىي ماددىلار رول ئوينىيالمايدۇ دەپ قارىغانلىقىڭىزنى بىلمىدىم.

dilnaz

ئۇنداقتا نېمىشقا كېيىنكى ئەۋلادلارنىڭ ئىرسىيىتىدە دائىم ئاتىلىق ئىرسىيەت ئىپادىلىنىپ ئانىلىق ئىرسىيەت ناھايىتى ئاز ياكى بولمىسا پەقەتلا يوق بولۇپ قالىدىغانىلىغىنى قانداق چۇشەندۇرىسىز ؟

bilgejan

dilnaz يوللىغان ۋاقتى  2013-11-21 23:47
ئۇنداقتا نېمىشقا كېيىنكى ئەۋلادلارنىڭ ئىرسىيىتىدە دا ...

====كېيىنكى ئەۋلادلارنىڭ ئىرسىيىتىدە دائىم ئاتىلىق ئىرسىيەت ئىپادىلىنىپ ئانىلىق ئىرسىيەت ناھايىتى ئاز ياكى بولمىسا پەقەتلا يوق بولۇپ قالىدۇ====
دىگەن گەپنى نەدىن بىلدىڭىز؟ پاكىتلىرىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ ئاندىن مۇشۇنداق ھۆكۈم جۈملىلەرنى ئىشلەتسىڭىز، بولمىسا سىز بىلەن مۇنازىرىلىشىشكە ئامالسىز قالىدىكەنمەن. بۇ گەپنىڭ ھىچقانداق ئىلمىي ئاساسىي يوق، كۆزىتىشكە ئاساسەن شۇنداق دىگەن بولسىڭىز، بۇ خاتا.

dilnaz

بىلگەجان : كوپيىيىش ھۇجەيرىلىرى يېتىلىش جەريانىدا سان كېمەيتىپ بولۇنۇش ئېلىپ بارىدۇ . بۇ جەرياندا ئىسپىرما ۋە تۇخۇم ھۇجەيرىلىرىدىكى خرومۇسۇملاردا سان كېمەيتىپ بولۇنۇش ئېلىپ بېرىلىپ ، يېتىلگەن ئىسپىرما ھۇجەيرىسى ۋە تۇخۇم ھۇجەيرىسىدىكى خرومۇسۇملارنىڭ سانى يېرىمى كاملاپ ، 23تالدىن خروموسومغا ئىگە كوپىيىش ھۇجەيرىلىرى يېتىلىپ چىقىدۇ . بىز تولۇق ئوتتۇرىنىڭ بىولوگىيە كىتابىدا شۇنداق سۆزلەيتتۇق،ئون يىل ئاۋۋال .ھازىر دەرسلىك كىتابلاردا قانداق مەزمۇنلار بار مەن بۇنى بىلمەيمەن . چۈنكى مەن ھازىر تولۇق ئوتتۇرىلارنىڭ دەرسلىك كىتابلىرىنى كۆرۇپ باقمىدىم . شۇ يىللاردا شۇ مەزمۇنلارنى ئوقۇغۇچىلارغا  سۆزلەپ  بولۇپ ،دائىم ئويلاپ قالاتتىم  : ئۇرۇقلانغان تۇخۇم ھۇجەيرىسىدىكى خروموسوملار ئاتا  ھەم ئانا تەرەپتىن كەلگەن بولۇپ ، كېيىنكى ئەۋلادلاردا  ئىپادىلىنىپ چىقىدىغان بەلگىلەرمۇ ھەم ئاتا ھەم ئانا  تەرەپكە ئورتاق بولىدۇ ، لېكىن نىمىشقا ئەتراپىمىزغا قارايدىغان بولساق ، مەسىلەن ئىنسانلارنى مىسالغا ئالساق ، نېىمىشقا ئاتىلىق ئىرسىيەت شۇنچىلىك كۈچلۈك  بولۇپ ،ئەۋلادلار كوپىنچە ئاتا تەرەپنىڭ بەلگىلىرىگە ۋارىسلىق قىلىدىكەن . بىر ئائىلىدە ئالتە بالا بار دىسەك ،بۇ ئالتە بالىنىڭ ئىچىدە بەش بالا ئاساسەن ئاتا تەرەپنى تارتقان بولىدىكەن ، بىرەر بالىدا ئانا تەرەپنىڭ بەلگىلىرى ئىپادىلىنىپ قالىدىكەن . خەلق ئىچىدىمۇ دائىم ئاتىلىق ئىرسىيەتنىڭ كۈچلۈكلىگىكە قايىل بولىدىغان سۆزلەرنى ئاڭلاپ تۇرىمىز .ئەجەبا ئاتا تەرەپنىڭ كوپىنچە بەلگىلىرى ئاشكارا گېن تەرىپىدىن ، ئانا تەرەپنىڭ بەلگىلىرى يوشۇرۇن گېن تەرىپىدىن كونتىرول قىلىنىپ تۇرامدۇ ؟بۇمۇ ناتايىن ،ئۇنداقتا نېمە ئۈچۈن شۇنداق بولىدۇ ؟
بىلگەجان مېنىڭ سىز بىلەن مۇنازىرە قىلىشقۇدەك بىلىمىم بولمىسىمۇ پەقەتلا ئۇزۇن يىللاردىن بۇيان ئويلاپ يۇرگەن  بۇ مەسىلىنى سىزدىن سوراپ باققۇم كەلدى ،خالاس . مەن بۇلارنى كۆزىتىشكە ئاساسەن دېگەن بولساممۇ ،لېكىن بۇنى ھەقىقەت دەپ قارايمەن . بولمىسا سىزمۇ ئەتراپىڭىزغا قاراپ باقسىڭىزكەن ، ھەرقايسى ئائىلىلەردە ئاتىسىغا ئوخشايدىغان بالىلار جىقمۇ ياكى ئانىسىغا ئوخشايدىغان بالىلار جىقمۇ ؟  

bilgejan

دىلناز خانىم، ئېرسىيەت پەقەت بىز كۆرگىلى بولىدىغان چىرايغا مۇناسىۋەتلىك گېنلارنىڭ ئىپادىلىنىپ چىقىشىنىلا كۆرسەتمەيدۇ. ئىنسانلار بەدىنىدە تەخمىنەن 20 مىڭدەك گېنلار بولۇپ، ئەگەر بۇ گېنلار ئىچىدىكى ئىپادىلىنىپ چىققانلىرىنىڭ قايسىلىرنىڭ ئاتىدىن، قايسىلىرىنىڭ ئانىدىن كەلگەنلىكىنى سىتاتىستىكا قىلىپ چىقىدىغان بولساق، ھەر ئىككىلىسىدىن ۋارىسلىق قىلىنىدىغان گېنلارنىڭ سانى تەڭ بولغان بولىدۇ. چىراينى دەپ كەلسەكمۇ سىزنىڭ ياكى مېنىڭ ئەتراپىمدىكى كىشىلەرنىڭ بالىلىرىنىڭ چىرايىنىڭ كىمنى تارتقانلىقىغا قاراپ ئاتىلىق گېنلار كۆپرەك ئىپادىلىنىپ چىقىدىكەن دەپ قاراشقا بولمايدۇ. ئالدىنقى ئىنكاسىمدا ئەسكەرتكىنىمدەك سىزنىڭ كۆزىتىشىڭىز بويىچىلا بىر ھۆكۈم جۈملىنى ئىشلەتسىڭىز خاتا بولىدۇ. ئاندىن سىز مەندىن بۇ خاتا گەپنىڭ سەۋەبىنى سورىسىڭىز مېنىڭ جاۋابىم ئاۋۋال سىز دىگەندەك بولىدىغانلىقىغا ئېلان قىلىنغان ئىلمىي ماقالىلەر، سانلىق مەلۇماتلاردىن ئىسپات كۆرسىتىڭ، دىيىشىمگە توغرا كىلىدۇ. سىزگە يەنە دىسەم، سىز خاتا كۆز قاراشنى شەكىللەندۈرۋاپسىز، ھەم سىز بىر بىئولوگىيە ئوقۇتقۇچىسى بولسىڭىز، بۇ ئوقۇغۇچىلىرىڭىز ئۈچۈن ناھايتى زىيانلىق. ھېسسىي بىلىش ۋە كۆزىتىشكە ئاساسەن تەبئىي پەن مەسلىلىرىگە ھۆكۈم قىلىش تەبئىي پەندىكىلەر ساقلىنىشقا تىگىشلىك ئەڭ چوڭ خاتالىق. شۇڭا، سىزنىڭ بۇ خىل خاتا قارىشىڭىزندىن ۋاز كېچىشىڭىزنى ۋە مەسلىلەرگە بىلىنگەن سىتاتىستىكا ۋە تەجىرىبە نەتىجىلىرىگە ئاساسەن توغرا قاراشتا بولۇپ، ئوقۇغۇچىلارنىمۇ شۇنداق توغرا تەبئىي پەن ئىددىيسى بويىچە تەربىيىلىشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن.

dilnaz

بىلگەجان : سىزنىڭ دېگەنلىرىڭىز ناھايىتى توغرا ، بىز دەرسخانىدىمۇ ھەرقانداق بىر نەزىريە ئۈچۈن چوقۇم پاكىت كۆرسۇتۇش كېرەكلىكىنى ، بۇ پاكىتلارنىڭ تەجرىبە، تەكشۇرۇش ۋە ئىستاتىستىكا قىلىش ئارقىلىق يەكۇنلىنىپ چىقىدىغانلىغىنى تولا سۆزلەيمىز .ئەجدادلاردىكى مورفولوگىيەلىك بەلگىلەرنىڭ  ئەۋلادلاردىكى  ئىپادىلىنىپ چىقىشىدىكى پەرقلەر  مەن دائىم كۆزىتىپ يۇرگەن  تاشقى ھادىسىۋى مەسىلە بولغاچقا  ،شۇنداقلا بۇ ھادىسىۋى مەسىلىنىڭ سىز دېگەندەك ھېچقانداق پاكىتى بولمىغاچقا ،مۇشۇ ھەقتىمۇ بىر تەتقىقات ئېلىپ بېرىپ بېقىش زۆرۇرمۇ -قانداق ؟دەپ ئويلاپ يۇرگەنلىكىم ئۈچۈن ،سىزدەك بىئولەگىيە تەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللىنىۋاتقان ، ئامىرىكىدەك بىر پەن -تېخنىكا دۇنيانىڭ ئالدىنقى قاتارىدا تۇرىدىغان دولەتتە ئىلىم تەھسىل قىلىۋاتقان ئۇيغۇر ئوغلانىمىزدىن پەخىرلەنگەنلىكىم ئۈچۈن ،سىزدىن سوراپ باققۇم  كەلدى، شۇنداقلا سىزنى مۇشۇ ھەقتە بىر تەتقىقات ئېلىپ بارامدىكىن دېگەن ئارزۇلار بىلەن توردا سىز بىلەن ئالاقە قىلىپ قالدىم ،خالاس.
مەن ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ ئوقۇتقۇچىلىغىدىن باشلانغۇچ مەكتەپنىڭ ئوقۇتقۇچىلىغىغا ئالمىشىپ كەتتىم ، ئون يىلدىن ئاشتى ،بىئولوگىيە ئوقۇتقۇچىسى ئەمەس ، باشلانغۇچ مەكتەپنىڭ ئوقۇتقۇچىسى بولۇپ قالدىم ، ئوتتۇرا مەكتەپتە بىئولوگىيە ئوقۇتقۇچىسى بولۇپ ئىشلىگەن چاغلىرىمدا پاكىتى يوق بۇ خىياللىرىمنى ئەلۋەتتە ئوقۇغۇچىلىرىمغا ھەرگىز سۆزلىمىدىم ، پەقەتلا كوڭلۇمنىڭ بىر يەرلىرىدە ساقلاپ قالدىم . مەندە  بۇ مەسىلىنى تەتقىقات تېمىسى قىلىپ بېكىتىپ  تەتقىق قىلغۇدەك ئىقتىدار ، ۋاقىت ، شارائىت  يوق . مېنى قىلماسلىقنىڭ بانىسى كوپ دەيدىغان گەپ  بويىچە چۇشۇنۇپ قالماسلىقىڭىزنى ، مەن ئېيتقان بۇ ھادىسىۋى مەسىلىنى كوڭلىڭىزدە ساقلاپ قويۇپ ،  ۋاقتىڭىز يەتسە تەتقىقات ئېلىپ بېرىپ ، چۇشەندۇرۇپ قويامدىكىن دېگەن ئارزۇدا بولۇپ قالدىم . قىممەتلىك ۋاقتىڭىزنى ئېلىپ ،ئەرزىمەس خىياللىرىمنى سۆزلەپ ، ئاۋارە قىلىپ قويغان بولسام ، ئەلۋەتتە سىزدىن كەچۇرۈم سورايمەن .
ئاخىرىدا سىزنىڭ ئۆگىنىشىڭىزگە ئۇتۇق ، تۇرمۇشىڭىزغا مول مەنا ھەم خۇشاللىق ،تېنىڭىزگە سالامەتلىك تىلەپ سۆزۇمنى ئاخىرلاشتۇراي .

bilgejan

dilnaz يوللىغان ۋاقتى  2013-11-27 10:48
بىلگەجان : سىزنىڭ دېگەنلىرىڭىز ناھايىتى توغرا ، بىز دە ...

دىلناز خانىم، مەقسىتىڭىزنى ئەمدى چۈشەندىم، باشتىلا مۇشۇنداق نىيەتتە ئىكەنلىكىڭىزنى ئوچۇق ئوتتۇرىغا قويغان بولسىڭىز سىزنى خاتادىن ئەيىپلىمەس ئىدىم. مەن ھازىرغىچە بىلگەن سىتاتىستىكىلىق مەلۇماتلاردىن ئاتىنىڭ گېنلىرى ئانىنىڭ گېنلىرىدىن كۆپرەك ئىپادىلىنىدۇ دەيدىغان قاراشقا ئاساس يوق. ھازىرغىچە مەۋجۇت بولغان ئېرسىيەت قانۇنلىرى بويىچە بۇ ھەم نەزەرىيە جەھەتتىنمۇ توغرا ئەمەس. ئەمما مەن بۈگۈن كىشى ئەقلىنى لال قىلىدىغان بىر تەتقىقات دوكلاتى ئاڭلىدىم. بۇ دوكلاتنى سۆزلىگۈچى ئامېرىكا سىياتىل شەھرىدىكى سىستىما بىئولوگىيەسى ئېنىستىتۇتىدىكى گېنتىكا ئالىمى دوكتۇر جوسىف نادىئو (Joseph Nadeau) بولۇپ، ئۇ بايقىغان يىڭى تەتقىقات نەتىجىسىدە كۆرسىتىلىشىچە، ئىسپىرما ھۆجەيرىلىرى ئىچىدە مەلۇم تەڭ ئورۇنلۇق گېنلارنىڭ پەقەت بىر خىلىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئىسپىرمىلارلا تۇخۇم ھۆجەيرىلىرىنىڭ تاللىشىغا ئېرىشەلەيدىكەن. يەنى بۇ بىز ئويلىغاندەك مېندىلنىڭ گېنتىكىلىق قائىدىلىرى بويىچە ئەمەس، ئاجايىپ ئۆزگىچە بىر ئۇسۇلدا ئېرسىيەت قىلىشىنى بەلگىلەيدىكەن. بۇ تەتقىقات نەتىجىسى تېخى رەسمىي ئېلان قىلىنمىغان بولۇپ، ئەگەر يەنىمۇ بىر قەدەم ئىسپاتلىنىپ ئېلان قىلىنىپ قالسا، گېنتىكا ئىلىمى يىڭى بىر دەۋىرگە قەدەم قويۇشى مۇمكىن....

بۇ ھېكايىنى سۆزلىشىم ھەر ھالدا بەزى ھادىسىلەرگە گۇمانىي نۇقتىدا تۇرۇپ مۇئامىلە قىلىشنىڭ تېخىمۇ توغرا ئىكەنلىكىنى ھېس قىلغانلىقىمدىن بولدى. مەن بۇ توغۇرلۇق يەنىمۇ ئىزدىنىپ باقاي. مېنىڭ ئاتا-ئاناممۇ باشلانغۇچ مەكتەپ ئوقۇتقۇچىلىرى ئىدى، سىزنىڭ باشلانغۇچ مەكتەپتە ياخىشى بىر ئۇستاز ئىكەنلىكىڭىزگە ئىشىنىمەن ھەمدە بۇندىن كىيىنمۇ سىز قىزىقىدىغان تېمىلىرىمدا كۆز قاراشلىرىڭىزنى تارتىنماي ئوتتۇرىغا قويۇپ پىكرلىرىڭىزنى بىرىپ تۇرۇشىڭىزنى ۋە سۇئاللىرىڭىز بولسا دادىل ۋە چۈشىنىشلىك ئوتتۇرىغا قويۇشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن. كۆپ رەھمەت.