يەر پوستى ئۇچرايدىغان تاشقى كۈچلەر

ziya

يايسىمان توپنىڭ سىرى

قاسىم سىدىق

بۆگۆن بازارغا كىرىپ پېقىرىغۇچ ئىلىپ چىقىپ،ئىككى دانە پېقىرىغۇچنىڭ بىرىنى بىر تاياقنىڭ ئۇچىغا ۋە  يەنە بىرىنى مەلۆم ئارىلىق قالدۇرۇپ يەنە بىر ئۇچىغا ئورۇنلاشتۇردۇم.ياغاچنىڭ پېقىرىغۇچ ئورۇنلاشتۇرۇلمىغان ئۇچىدىن تۇتۇپ ئۇزەممۇ پېقىراپ ياغاچنى ئايلاندۇرىۋىدىم،ياغاچ ئۇچىدىكى پېقىرىغۇچ تېز،مەن تۇتۇپ تۇرغان تەرەپتىكى پېقىرىغۇچ ئاستا ئايلاندى.مانا مۇشۇنداق بىر ئاددى تەجىربە يايسىمان توپلارنىڭ سەۋەبىنى نەچچە ئەسىردىن بىرى خاتا چۈشۈنۆپ كىلىۋاتقانلىغىمىزنى،بۇنداق توپلارغا بېرنوللى قانۇنىنىڭ خاتا تەدبىقلىنىپ كېلىنىۋاتقانلىغىنى ،مىنىڭ"ئۈچ ئەسىردىن ھالقىغان خاتا قاراش" ماۋزۇلۇق يازمامدا ئوتتۇرىغا قويغان تەشەببۇسلارنىڭ توغرىلىغىنى تولۇق ئىسپاتلىدى.
قايىل بولمىغانلار،كىم بولىشىدىن قەتئىنەزەر ئۆزلىرى سىناپ باقسا بولىدۇ.

                                                

يايسىمان توپ يۇقۇرقىدەك  ئىلگىرلەش جەريانىدا قولدا تۇتۇپ ئايلاندۇرۇلىۋاتقان تەرەپكە ئېغىپ ياي ياسايدۇ.ھازىرغىچە بۇنداق توپلارغا بېرنوللى قانۇنى خاتا تەدبىقلىنىپ،قول تەرەپتىكى شامال تېزلىكى يۇقۇرى،بىسىم تۆۋەن دەپ چۈشەندۆرۆلۈپ كەلگەن.بۇ پۈتۈنلەي خاتا ھالدا برنوللى قانۇنىنىڭ تەتۆر تەدبىقلىنشىدىن ئىبارەت.بىز ئىككى پېقىرىغۇچنىڭ ئارىلىغىنى توپنىڭ دىيامىتىرى دەپ پەرەز قىلساق بولىدۇ.توپنىڭ قول تەرەپتىكى يۆزىنىڭ سىزىقلىق تېزلىكى قارشى تەرىپىدىن ئاستا بولغاچقا،ئۇ تەرەپتىكى پىقىرىغۇچقا تەسىر قىلىدىغان شامالنىڭ تېزلىكىمۇ ئاستا بولغان ۋە شۇ تەرەپتىكى پېقىرىغۇچ ئاستا پېقىرىغان. ئەمدى يايسىمان توپنىڭ  يۇقۇرقىچە چۈشەندۆرۆشى بىلەن  تۆۋەندىكى رەسىمدىكى كىلاسسىك چۈشەندۆرۆش ئوتتۇرىسىدىكى كەسكىن قارمۇ-قارشىلىقنى سېلىشتۇرۇپ كۆرۆپ قايسىنىڭ توغرا،قايسىنىڭ خاتالىغىنى مۇھاكىمە قىلىپ بېقىڭلار:

弧旋球_百度百科

ئوتتۇرىدىكى چەمبەر سائەت سىتىرىلكىسى بويىچە ئايلىنىپ  -يەنى ئايلىنىش يۆنىلىشى تەرەپ بولغان ئوڭ تەرەپكە ئېغىپ ياي ياساپ ئىلگىرلەۋاتقان توپ.ئىككى تەرىپىدىكى ئىككى ئاق ئەگرى سىزىق توپنىڭ ئىككى يېنىدىن سىيپاپ ئۆتۆۋاتقان ھاۋا ئېقىمى.رەسىم ئەنئەنىۋى چۈشەندۆرۆش بولۇپ،توپنىڭ سول تەرىپىدىكى ھاۋا ئېقىمىنىڭ تېزلىكى ئاستا بىسىمى چوڭ،ئوڭ تەرەپتىكى ھاۋا ئېقىمىنىڭ تېزلىكى چوڭ،بىسىمى كىچىك.سول تەرەپىتىكى ھاۋا بىسىمى چوڭ بولغاچ توپنى سول تەرەپكە ئاغدۇرۇرۇرۇپ،يايسىمان ئىلگىرلەشكە مەجبۇر قىلغان دەپ چۈشەندۆرۆلگەن.بۇ چۈشەندۆرۆش پۈتۈنلەي پاكىتنىڭ تەتۆرى بولۇپ،ئەمەليەتتە ھاۋانىڭ تېزلىكى ئوڭدا ئاستا بىسىمى چوڭ،ھاۋا تېزلىكى سولدا تېز،بىسىمى كىچىك.بېرنوللى قانۇنى بويىچە بۇ توپ ئەسلى ئوڭغا ئەمەس،سولغا ئېغىپ ياي ياساپ ئىلگىرلىشى كىرەك.دىمەك، بۇنداق يايسىمان توپلارنىڭ دىنامىكىلىق سەۋەبى ئەسلا بىرنوللى قانۇنى ئەمەس.ئەمەليەتتە بۇنداق توپلارغا ھاۋا بىسىمى قارشىلىق قىلىدۇ.

بۇ يەردە مەن موھىم بىر نۇقتىنى ئەسكەرتىپ قوياي:يۇقۇردىكى رەسىمدە قولنى مەركەز قىلىپ بىللە ئايلانغان ئىككى پېقىرىغۇچنىڭ يېرىم ياكى چارەك ئايلانغاندىكى مۇساپىسىدىن ئىككى ئۆلچەملىك بىر ياي كېلىپ چىقىدۇ.بۇنداق يايلارنى ئىككى ئۆلچەملىك چەمبەرنىڭ ئىككى ئۆلچەملىك بىر كىسىكى دەپ قارىساق بولىدۇ.بۇ كىسىكنىڭ قول تەرەپتىكى-يەنى ئايلىنىش مەركىزى تەرەپتىكى چىگرىسىنىڭ ئۇزۇنلۇغى ھامان قارشى تەرەپتىكى چىگرىسىنىڭ ئۇزۇنلىغىدىن قىسقا بولىدۇ.مەن ئىككى پىقىرىغۇچنىڭ ئارىسىنى توپنىڭ دىئامىتىرى دەپ پەرەز قىلىشنى ئەسكەرىتكەن ئىدىم.دىمەك قول تەرەپتىكى توپنىڭ سىزىقلىق ئىلگىرلەش تېزلىكى ھامان قارشى تەرەپنىڭكىدىن ئاستا بولىدۇ.مەركەزداش چەمبەرلەرنىڭ ئىچىدىكى چەمبەرلەرنىڭ ئايلانمىسىنىڭ سىرتىدىكىلىرىدىن ھامان ھامان قىسقا بولىدىغانلىغى بەكمۇ ئەقەللى گىئومىتىرىيىلىك ساۋات ئىدى.ھازىرغىچە بىز يايسىمان توپلارنى چۈشەندۆرگەندە دەل مۇشۇ ئەقەللى ساۋاتنى ئۇنتۇپ قالدۇق.ئەمدى ئايان بولدىكى،بۇنداق توپلارنىڭ بېرنوللى قانۇنى بىلەن ئالاقىسى يوق ئىكەن.ئۇلار پەقەت 29-تىئورمىچە ئېغىشنىڭ مەھسۇلى ئىكەن!

بۇ خىل تولىمۇ ئاددى بولغان تەجىربىنىڭ ئەھمىيىتى مىنىڭچە كىچىك ئەمەس.ئۇ بۇندىن كىيىن بىزنى نۇرغۇن بېھۇدە تەجىربىلەرنى ئىشلەپ،ئىسراپچىلىق قىلىشىمىزنىڭ ھاجىتى يوقلىغىدىن دىرەك بىرىدۇ.ھازىرقى زامان فىزىكىسدىكى ئالاقىدار خاتا قاراشلارنىڭ تۆزىتىلىشى ئەلۋەتتە تېخىمۇ كاتتا ئىش.كىچىك بالىلار ئوينايدىغان ئەشۇ پېقىرىغۇچنىڭ ھەتتا ھاكىممۆتلەقلىق لىباسىنى كەيگەن تارتىش كۈچى ئىدىيىسىنىمۇ مۆشكۈل ئەھۋالغا چۈشۈرۆپ قويۇشىنى كىممۇ ئويلىغان دەيسىز!.تەبىئەت قانۇنلىرى مانا مۇشۇنداق ساددا ۋە ئۆز سۆزلۈك.بىز بۇنداق پېقىرىغۇچلارنىڭ-ئويۇنچۇق نۇرلارنىڭ ھازىرقى زامان فىزىكىسىغا يەنە نىمىلەرنى دەپ بېرىدىغانلىغىنى ھازىر تولۇق پەرەزمۇ قىلىپ بولالمايمىز.ھازىرئاڭلاۋاتقىنىمىز  پەقەت بۇ پېقىرىغۇچ ۋە نۇرلارنىڭ "يايسىمان توپلارنىڭ بېرنوللى قانۇنى بىلەن ئالاقىسى يوق! تارتىش كۈچى مەۋجۈت ئەمەس!"دىگەن ھايقىرىشلىرىدىن ئىبارەت!

ئېخ، مىنىڭ سۆيۆملۆك پېقىرغۇچلۇرۇم!

2015.4.29

ziya

كومىدىيىلىك بولىۋاتقىنى، كۇمىتىنىڭ قۇيرۇغى بىلەن ئىمپولىس يۇلتۇزنىڭ قۇيرۇغى ۋە قۇياشنىڭ “پۆۋلىشى”(رادىئاتسىيىسى)نىڭ ئۆزىلا تارتىش كۈچىنى نەزەريە سەھنىسىدىن ئۇچۇرىۋىتىدىغان بولۇۋاتقىنى.

ئىككى قۇيرۇق بىر “پۆۋ”دېيىشىپلا“ھە-ھۆ”،
جەڭگە چۈشتى تارتىش كۈچى بىلەن بىر پەس.
پېقىرغۇچلار-نۇرلار،سالدى قېقاس دەررۇ،_
يالغاننى راسىت قىلماق بۇ جاھاندا بەك تەس!

ziya

ئەمدى ئاددى، تەننەرقى تۆۋەن تەجىربىلەرنى ئىشلەپمۇ ئالاقىدار يېڭى فىزىكىلىق ئىدىيەرلەرنى ئىسپاتلىيالايدىغان بولدۇق.بۇ بەك ياخشى ئىش بولدى!

مەسىلەن:

زەررىچىلەر دۇنياسىدا تاشقى تەسىر سەۋەبىدىن ھەركەتتىكى زەررىچىلەرنىڭ ئۇزىدىكى زەرەتلىك خۇسۇسىيەتكە قاراپ سىزىقلىق ھەركەت جەريانىدا بىر تەرەپكە ئاغىدىغانلىغى ھەققىدىكى تەجىربە ۋە تەتقىقات نەتىجىلىرى ئاز ئەمەس.لورىنتىس كۈچى ئوقۇمىدا زەرەتلىك زەررىچىلەر ماگىنىت مەيدانىدىن ئۆتكەندە ماگىنىت مەيدانىنىڭ تەسىرىدىن بىر تەرەپكە ئاغىدۇ،مۇشۇ زەررىچىلەرنى ئاغدۇرىدىغان كۈچ لورىنتىس كۈچى،دەپ شەرھلەنگەن.

ئوخشىمىغان زەرەت مىقدارىغا ئىگەزەرەتلىك زەررىچىلەر ماگىنىت مەيدانىنىڭ تەسىرى سەۋەبىدىن لورىنتىس كۈچىنىڭ تەسىرىنى قوبۇل قىلىپ ھەركەت تىرايىكتۇرىيىسىدە بىر بىرىدىن پەرىقلىق  ئۇزگىرىش ياسايدۇ.

ئەمدى يۇقۇرقى رەسىمدىكىدەك ھەركەت شەكىللىرىنىڭ مىكرۇ دۇنيادا كۈچ مەيدانى بولمىغان ئەھۋالدىمۇ يۆز بېرىدىغانلىغىغا جەزىم قىلالايمىز.ئوتتۇرىدىكىسىنى زەررىچىنىڭ سىزىقلىق ھەركەت يۆنىلىشى بىلەن ئايلىنىش-سىپىن ئوقى بىر تۆز سىزىق ئۆستىدە ياتقاندا يۆز بېرىۋىرىدۇ،دەپ قارىساق بولىدۇ.كۈچ مەيدانىسىز بوشلۇقتا ئاستى -ئۆستىدىكىلىرىنىڭ سىپىن ئوقى سىزىقلىق ھەركەت يۆنىلىشى بىلەن بىر سىزىق ئۈستىدە ياتمىغان ،ئايلىنىش يۆنىلىشى قارمۇ-قارشى بولغان زەررىچىلەرنىڭ تىرايىكتورىيىسى دەپ چۈشەندۆرەلەيمىز.

ziya

ziya يوللىغان ۋاقتى  2015-4-29 18:15
يايسىمان توپنىڭ سىرى

قاسىم سىدىق

قولغا يېقىن تەرەپتىكى پېقىرىغۇچنىڭ ئايلىنىش تېزلىكىنىڭ ئاستا بولىدىغانلىغىنى بېۋاستە كۆز بىلەن كۈزەتكىلى بولىدىكەن.ھازىرچە شۇنىڭ ئۆزى يېتەرلىك.ئەگەر شامال تېزلىكىنى ئۆلچەش ئەسۋابى بولسا ئىككى تەرەپتىكى پېقىرىغۇچقا تەسىر قىلىۋاتقان  شامالنىڭ تېزلىكلىرىنىڭ سانلىق قىممەتلىرىگىمۇ ئىرىشكىنى بولاتتى.بۇنداق ئەسۋاپ توردا سېتىلىدىكەن.پۇل تاپقان كۈننىڭ ئەتىسى بۇنداق ئەسۋاپتىن ئىككىنى ئېلىپ،پېقىرىغۇچلارنىڭ ئورنىغا قويساممۇ بولغىدەك.

风速测量仪

شامال تېزلىكىنى ئۆلچەش ئەسۋابى

بۇنداق ئەسۋاپ ئارقىلىق ئىرىشكەن سانلىق قىممەتلەر بىزنى يايسىمان توپنىڭ يېڭىچە چۈشەندۆرۆلىشى ئۈچۈن فىزىماتلىق ئاساسلار بىلەن تەمىنلەيدۇ.

ziya

ziya يوللىغان ۋاقتى  2015-4-29 18:15
يايسىمان توپنىڭ سىرى

قاسىم سىدىق

ئەگرى تىرايىكتورىيەدە ھەركەت قىلىۋاتقان جىسىم جەزمەن ئوقىدا ئايلىنىۋاتقان بولىدۇ.ئوقىدا ئايلانمايدىغان جىسىم ئەگرى تىرايىكتۇرىيىدە ئىلگىرلىمە  ھەركەت قىلالمايدۇ.بۇنداق جىسىمنىڭ ئوقىدا ئايلىنىش يۆنىلىشى ئەگرى تىرايىكتۇرىيە يۆنىلىشىنى بەلگىلەيدۇ.يەنى ،ۋېرتىكال ئوقتا سائەت سىتىرىلكىسى يۆنىلىشى ئوقىدا ئايلىنىۋاتقان جىسىمنىڭ ئىلگىرلەش تىرايىكتۇرىيىسىمۇ سائەت سىتىرىلكىسى يۆنىلىشى تەرەپكە ئېگىلگەن بولىدۇ.
سىزىقلىق ھەركەت يۆنىلىشى بىلەن،ئايلىنىش ئوقى بىر تۈز سىزىق ئۆستىدە ياتمىغانلىكى زەررىچە ۋە جىسىملارنىڭ ھەممىسى كۈچ مەيدانى بولمىغان ھەقىقى بوشلۇقتىمۇ ئەگرى ھەركەت قىلىدۇ.

——————————

球吸-伯努利定律
بېرنوللى قانۇنىنىڭ شاكال توپ ئارقىلىق ئىسپاتلىنىشى:سولدا ئىككى شاكال توپ ئارىسىدىن شامال ماڭدۇرۇلمىغان ۋاقىتتىكى ھالەت.ئوڭدىكىسى ئىككى شاكال توپ ئوتتۇرىسىدىن شامال ماڭدۇرۇلغان ۋاقىتتىكى ھالەت.

ziya

ئېغىرلىق كۈچ تېزلىنىشىنىڭ بىرەر چېكى بارمۇ-يوق؟ ئارىلىق يېتەرلىك بولسا تېزلىنىشمۇ چەكسىز دىگىدەك بولامدۇ؟ _ مانا مۇشۇنداق سوئاللارمۇ تارتىش كۈچى ئىدىيىسىگە باش ئاغرىغى تېپىپ بېرىدىغاندەك قىلىدۇ.
بۇنداق سوئالغا ھازىرقى فىزىكا تېزلىنىشنىڭ چېكى بار،چەكسىز تېزلىنىش مەۋجۈت ئەمەس دەپ جاۋاپ بېرىدۇ.لىكىن،نىيوتۇن بولسا تارتىش كۈچىنىڭ ئۇزۇتۇلىشىغا ۋاقىت كەتمەيدۇ،شۇ ھامان تەسىرلىشىدۇ،دىگەن.
ھازىرقى فىزىكا ئۆز ئارا تەسىرگە ۋاقىت كىتىدۇ،دەپ قارىسىمۇ،ئېلىمىنتار زەررىچىلەرنىڭ تېزلىكى ۋە ھەرقانداق تېزلىك 300.000كىلومىتىر سىكونىتتىن ئاشمايدۇ،دەپ تەشەببۇس قىلىدۇ.لىكىن،بۇنداق تېزلىك پەقەت فۇتون،ئاتالمىش گىراۋىتون قاتارلىقلارغىلا مۇناسىپ،ئىلىمىنتار بولمىغان زەررىچىلەر شۇنداقلا جىسىملار بۇ تېزلىكتە ھەركەت قىلالمايدۇ.ئۇلارنىڭ تېزلىكى تۆۋەن دېيىلىدۇ.
يۇقۇرقى نۇقتىئىنەزەرلەرنى ئاساس قىلىپ،بىز ئېغىرلىق كۈچى تېزلىنىشىنىڭ ئەڭ چوڭ چېكى زادى قانچىلىك؟شەرىتلىرى قايسى ؟دىگەن سوئالنى قويۇشقا مەجبۇرمىز.ھالبۇكى،ھازىر بۇنداق سوئالنىڭ ھازىرغىچە ئومۇم بىردەك تونۇغان بىرەر جاۋابى يوق.

_________

重力加速度极限

ziya

特斯拉:爱因斯坦是个骗子_艾古大士_淘股吧

"تېسلا:ئېينىشتېيىن بىر ئالدامچى"ماۋزولۇق بۇ يازمىدا بايان قىلىنىشىچە تېسلا ئېينىشتېيىننىڭ ماكان ئەگرى دىگىنىگە ئەسلا ئىشەنمىگەن ئىكەن.

xaytanqak

ئىككى قۇيرۇق بىر “پۆۋ”دېيىشىپلا“ھە-ھۆ”،
جەڭگە چۈشتى تارتىش كۈچى بىلەن بىر پەس.
پېقىرغۇچلار-نۇرلار،سالدى قېقاس دەررۇ،_
يالغاننى راسىت قىلماق بۇ جاھاندا بەك تەس!
------------------------------------
قاراڭلار...قاراڭلار...
مانا بۇنى دۇنياۋىي سەۋىيىلىك تەتقىقات دەيمىز.
ئەمەلىيەتتە دۇنيادا مۇتلەق توغرا ھۆكۈم (ئاللانىڭ ھۆكىدىن باشقا) ۋە توغرا قانۇنىيەت يوق. ئەمەلىيەتتە ئىينىشتىيىننىڭ ئالەملىك تارتىش كۈچى قانۇنىمۇ توغرا قانۇنىيەت. بۇ پەقەت سىزنىڭ ئۇنىڭدىنمۇ توغرا قانۇنىيەتنى ئوتتۇرىغا قويغىچە بولغان ۋاقت ئىچىدە..........