قاسىم سىدىق: ئىلمى مۇنازىرە تەكلىپنامىسى

LAQIN610

تېمىدىكى رەسىم توغرا سىزىلغان : يەنى، مىسسىنىڭ توپنى ۋارتارغا تىپىشىنى مىسالغا ئالساق ، مەيداننىڭ ئۈستىدىن قارىغاندا مىسسى ۋارتارنىڭ سول تەرىپىدە تۇرۇپ توپنى تىپىپ كىرگۈزىشى ئۈچۈن ، چوقۇم توپنىڭ پىرقىراش يۆنىلىشى سائەت ئىستىرىلكىسىنىڭ ئايلىنىش يۆنىلىشى بىلەن بىردەك بولىشى كىرەك . بىز ۋارتارنى شىمال تەرەپتە دەپ قارىساق ، مەيداننىڭ ئۈستىدىن قارىغاندا ، توپنىڭ شەرق تەرى(ئوڭ تەرىپى)دە ھاۋا ئېقىمى تىزلىكى يۇقىرى ، غەرب تەرىپى(سول تەرىپى)دە ھاۋا ئېقىمى تىزلىكى ئاستىراق بولىدۇ . ئېقىشچان ماددىلارنىڭ تىزلىكى يۇقىرى ئورۇندا ، بېسىمى تۆۋەنرەك بولىدۇ . شۇڭا ، توپنىڭ ئوڭ تەرىپىنىڭ بېسىمى سول تەرىپىنىڭ بېسىمىدىن كىچىكرەك بولىدۇ . دەل مۇشۇ بېسىم پەرقى توپنى ئوڭ تەرەپكە باسىدۇ( يەنى ئوڭغا ئاغدۇرىدۇ) .  شۇڭا گەرچە مىسسىلار توپنى ۋارتارنىڭ ئالدى تۆمۈرى بىلەن بىر تۈز سىزىق ئۇستىدە تۇرۇپ تەپكەندە ، ئەگەر توپنى ئۇدەل ۋارتار ئالدى تۆمۈرىگە تىپىپ ، سائەت ئىستىرىلكىسى يۆنىلىشى بويىچە پىرقىراتمىسا ، توپ چوقۇپ تۆمۈرگە تىگىدۇ ؛ ئەگەر پىرقىراتسا ،توپ ۋاتارنىڭ يان تەرىپىگە تىگىدۇ . شۇڭا توپنى چوقۇم سول تەرەپكە ئازراق بۇلۇڭ چىقىرىپ ، سائەت ئىستىرىلكىسى يۆنىلىشى بويىچە پىقىراتسا ئاندىن توپنى ئۈنۈملۈك ۋارتارغا كىركۈزگىلى بولىدۇ .
تىمىدىكى رەسىمدىكى ھاۋا ئېقىمىنىڭ يۆنىلىشى توغرا دەپ قارايمەن .

ziya

LAQIN610 يوللىغان ۋاقتى  2015-10-22 12:03
تېمىدىكى رەسىم توغرا سىزىلغان : يەنى، مىسسىنىڭ توپنى ۋ ...

رەھمەت.ئېيىتقانلىرىڭىز ئورۇنلۇق.ھاۋا ئېقىمنىڭ يۆنىلىشى توغرا سىزىلغان.

لىكىن،ئېغىشنىڭ سەۋەبى ھەققىدە مىنىڭ قارىشىم باشقىچە.

ziya

تورداشلار بىز ئىشلىگەن تۆۋەندىكى ئۇلىنىشتىكى تەجىرىبە نەتىجىلىرىنى كۆرسە بۇرھان مۇئەللىمنىڭ ھەقىقەتەن خاتالاشقانلىغىنى كۆرۆپ يېتەلەيدۇ:

يەنە ماياتنىك تەجىربىسى

http://bbs.misranim.com/thread-142484-1-1.html

29-تېئورما تەجرىبىسىدىن دوكلات بېرىلدى

http://bbs.misranim.com/thread-140400-1-1.html

ziya

يايسىمان توپلارنى ئېنىق چۈشەندۆرگەن بۇ رەسىمنى  ئەركىن سىدىق ئەپەندى سىزغان.بۇرھان مۇئەللىم،بۇ رەسىمنىمۇ خاتا سىزىلغان دەپ قارىمىسىڭىز مۇنازىرىدە مۇشۇ رەسىمنى پايدىلىنىش قىلساقمۇ بولىدۇ.بۇ، كىلاسسىك چۈشەندۆرۈش ئىنتايىن توغراۋە ئوبرازلىق ئىپادىلەنگەن رەسىم .سىز قانداق قارايسىز؟

ziya

ziya يوللىغان ۋاقتى  2015-10-23 13:38
يايسىمان توپلارنى ئېنىق چۈشەندۆرگەن بۇ رەسىمنى  ئەركى ...

كىلاسسىك قاراش قارا يۆنۆلۈش كۆرسەتكۈچى تەرەپتىكى ھاۋا ئېقىمىنىڭ تېزلىكى چوڭ،بىسىمى كىچىك،توپ شۇ سەۋەپتىن بۇ تەرەپكە ئاغىدۇ،دەپ تەشەببۇس قىلىدۇ.
مەن  توپنىڭ  قارا يۆنۆلۈش كۆرسەتكۈچى تەرەپتىكى سىزىقلىق تېزلىكى ۋە ھاۋا ئېقىم تېزلىكىمۇ ئاستا توپ ئۆزىنىڭ سىزىقلىق تېزلىكى ئاستا تەرەپكە ئاغىدۇ،كىلاسسىك قاراشتا بىرنوللى قانۇنى بۇ نداق توپلارغا خاتا تەدبىقلانغان،دەپ تەشەببۇس قىلىۋاتىمەن.
مەن ئۆزەم ئوتتۇرىغا قويغان تەشەببۇسنىڭ تەجىرىبە ئاساسى سۆپىتىدە قوش پىلدىرلىغۇچ تەجىرىبىسىنى نەق مەيداندا ئىشلەپ كۆرسەتتىم.ھېچقايسىڭلار بۇ تەجرىبىگە نەق مەيداندا بىرەر پوزىتسىيە بىلدۆرمىدىڭلار.
بۇرھان مۇئەللىم،سىز فىزىكا تارىخىغا بەكمۇ پىششىق.بۇنداق توپلار ھەققىدىكى كىلاسسىك قاراشنى قوللايدىغان بىرەر تەجىرىبە ياكى ئۆلچەشنىڭ ئېلىپ بېرىلغانلىغىڭىزدىن خەۋىرىڭىز بارمۇ؟مەن شۇنچە ئىزدەپمۇ بىرەر ئۇچۇرنى تاپالمىدىم.بولسا ئۇچۇر بەرسىڭىز.ئەگەر بولمىسا بىز ئىشلىگەن قوش پىلدىرلىغۇچ تەجىربىسى كىلاسسىك قاراشنى رەت قىلىدىغان دەسلەپكى تەجىرىبە بولۇپ قالغۇدەك.

ziya

پايدىلىنىش:

قوش پىلدىرلىغۇچ تەجىربىسىنى چۈرىدىگەن مۇلاھىزىلەر

قاسىم سىدىق

http://bbs.misranim.com/thread-142947-1-1.html

ziya

ئىلىم-پەن كونىسىنى ئاغدۇرۇش ياكى ئىسلاھ قىلىش ،يېڭسىنى تىكلەش ئارقىلىق تەرەققى قىلىپ كەلگەن.بۇ نۇقتىنى ئەستىن چىقارماسلىق.ئۆلۆك ھالدا يادىلاش تىپىدىكى ئوقۇتۇش مېتوتىدىن ھەزەر ئەيلەش،بالىلاردا ئىلمى گۇمانلىنىش روھى،يېڭىلىق يارىتىش تىپىدىكى تەپەككۆر ئىقتىدارى يېتىلدۆرۈشكە كۈچەش كىرەكتە.

ziya

بۇ قېتىمقى يىغىلىشتا بۇرھان مۇئەللىم ماياتنىك تەجىربىسىدىكى ئېغىشنى كورىئولىس كۈچى بىلەن،يايسىمان توپنىڭ ئېغىشىنى بىرنوللى قانۇنى بىلەن چۈشەندۆرۇرۈش ئۈچۈن تىرىشتى.ھالبۇكى،بۇ تىرىشچانلىق ھەركەت شەكلى نۇقتىسىدىن ئېيىتقاندا كىلاسسىك قاراشلاردىكى زىدىيەت ۋە بىر تەرەپلىمىلىكلەرنى تېخمۇ بەكرەك ئىپادىلەپ قويدى.
شۇنىڭ بىلەن بىرگە بۇ تىرىشچانلىق مۇئەللىمنى يېڭى مەسىلىگە كونا قائىدىلەرنى ئۆلۈك تەدبىقلاش پاتقىغا پاتۇردى.نەتىجىدە مەسىلە ھەل بولمىدى ۋە يېڭى سوئاللارنى پەيدا قىلدى.بۇ سوئاللارنىڭ بىرسى ـ يايسىمان توپلار كورىئولىس كۈچىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىمامدۇ؟دىگەن سوئال.
كورىئولىس كۈچىنىڭ ئېنىقلىما-شەرىھلىرىنى كۆزدە تۇتقاندا يەر شارى ئۆستىدىكى(ئېكىۋاتۇردىكىسىدىن باشقا) ھەركەتتىكى جىسىملارنىڭ ھەممىسى كورىئولىس كۈچىنىڭ تەسىرىگە ئوخشىمىغان دەرىجىدە ئۇچرايدۇ.بۇ ھالدا يايسىمان توپلارمۇ شۇنداق تەسىرگە ئۇچرايدۇ،دېيىشكە توغرا كېلىدۇ.بۇرھان مۇئەللىمچە تەدبىقلاش ئۇسۇلىنى قوللانساق يايسىمان توپلارنىڭ ئېغىشىنى كورىئولىس كۈچى بىلەنمۇ چۈشەندۆرگىلى  بولغىدەك....ئەپسۇس،ماياتنىكتىكى 29-تېئورېمىچە ئېغىشنى مەيلى،كورىئولىس كۈچى ياكى بىرنوللى قانۇنى ئارقىلىق چۈشەندۆرگىلى بولمايدۇ.سەۋەپ،ماياتنىكنىڭ ئىككى خىل ئايلاندۇرۇلغان ئەھۋالدا كېلىپ چىققان ئىككى يۆنىلىش بويىچە ئېغىشنى  بىر يۆنىلىشلىك كورىئولىس كۈچى بىلەن چۈشەندۆرۆش،ئالاقىدار مىقدارلارنى پەقەت كورىئولىس كۈچىنىڭ مىقدارى دەپ بېكىتىش ئەسلا مۆمكىن ئەمەس.برنوللى قانۇنىنى تەدبىقلاشقا كەلسەك،بۇ ماياتنىك تەجىرىبىسىگە بىرنوللى قانۇنىنى ئەسلا تەدبىقلاشقا بولمايدۇ.سەۋەپ ماياتنىكنىڭ سىرىتقى قېپى ئايلانمايدۇ.
ئەمدى نىمە قالدى؟ئېلىكتىر ماتۇر ئايلاندۇرۇلماي ئېلىپ بېرىلغان تەجىربىدە كېلىپ چىققان سانلىق قىممەت ۋە كۆرۆلگەن يۆنۆلۈش بىزگە پەقەت كورىئولىس كۈچىنىڭ سانلىق قىممىتى ۋە يۆنىلىشىنى كۆرسۆتۈپ بېرىدۇ.ئېلىكتىر ماتۇرئايلاندۇرۇپ ئېلىپ بېرىلغان تەجىربىدە كېلىپ چىققان سانلىق قىممەتتىن بايامقى كورىئولىس كۈچىنىڭ مىقدارىنى ئېلىۋەتسەك 29-تېئورېمىچە ئېغىشنىڭ قىممىتىگە ئىرىشىمىز.كورىئولىس كۈچى يۆنىلىشىگە قارشى يۆنىلىشتە ئېغىش كۆرۆلگەن ماياتنىك تەجرىبىسىدە ئىرىشلگەن مىقدارنى ساپ 29-تېئورېمىچە ئېغىشنىڭ مىقدارى دېيىشكە تامامەن ھەقلىقمىز.مېنىڭچە تېخى بۇ قىممەتكە ماتۇر ئايلاندۇرۇلماي ئېلىپ بېرىلغان تەجىرىبىدىن ئىرىشىلگەن كورىئولىس كۈچىنىڭ مىقدارىنى قوشۇپ بېرىش كېرەك.چۈنكى،قارشى يۆنىلىشتە ئايلاندۇرۇلغاندا كورىئولىس كۈچىنىڭ قارشىلىغى تۈپەيلىدىن 29-تېئورېمىچە ئېغىشنىڭ مىقدارى كېمىپ كەتكەن بولىدۇ.