«ماتىماتىكا ھەممىگە قادىر»مۇ؟

heros

	توقماق تورداش  سىزنىڭ بەزى پىكىرلىرىڭىزگە قوشۇلىمەن . بىراق، بىرى مىنىڭ ئىنكاسىمدا  «ماتىماتىكا ھەممىگە قادىر » دەيدىغان بىمەنە پىكىر يوق. يەنە بىرى مەن بۇ يازمىدا ماتىماتىكىنىڭ زۆرۇرلىكىنى تەكىتلىدىم . باشقا پەنلەرنى مۇھم ئەمەس دەيدىغان گەپنى قلمىدىم ھەم بۇنداق مەنىدىكى پىكىرنىمۇ قلمىدىم. مىنىڭ كەسپىم ماتىماتىكا  بولسىمۇ ‹‹شىنجاڭ مەدەنيىتى›› قاتارلىق ژورناللارنى ، ئىسلام ۋە ئىسلام پەلسەپىسىگە دائىر كىتابلارنى ، ئۇيغۇرلار ۋە ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخ ،مەدەنيىتىگە ئائىت كىتابلارنى ئوقۇش مىنىڭ بىرىنجى ياخشى كۆرىدىغان ئىشىم . ھەممە پەنلەر ئىنتايىن مۇھىم . ئۇلار بىر-بىرنىڭ ئورنىنى باسالمايدۇ.

heros

	41# دىكى پىكىر توغىرا . بىز ماتىماتىكىنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلىسەك بولىدۇ. لىكىن  «ئونداقتا ماتىماتىكا ھەممىدىن موھىم ئىكەن،بىز پەقەتلا ماتىماتىكا ئۆگۆنىمىز» دەيدىغان كۆز قاراش بولۇپ قلىشتىن ئەنسىرەش ھاجەتسىز. چۈنكى ماتىماتىكنى ئەمەلىيەتتە قوللانمىسا ئۇ ھىچنىمە ئەمەس . ئۇنى ئۆگەنگەننىڭ ئەھمىيتى قالمايدۇ.

jahansaz

	كىچىك بالىنىڭ سۇئالى بوپتۇغۇ بۇ

توقماق

	heros تورداش،ئىتقىنىڭىز توغرا مەنمۇ سىزنى ئۇنداق گەپلەرنى قىلدى دىمىدىم،لىكىن شۇنداق گەپلەرنى قىلىدىغانلار يوق ئەمەس.نىمىلا بولسۇن بىز بۇ مەسىلىدە ئۇرتاق قاراشقا ئىگە ئىكەنمىز.مىنىڭچە بۇ نداق مۇھاكىمىنىڭ زىيىنى يوق.

koznak

	تېما ياخشى قويۇلدى ۋە ياخشى مۇنازىرىلەر بولۇندى . بۇ بەزىلەرگە قارىماققا كۈلكىلىكتەك ، بىھۇدىلىكتەك تۇيۇلغان بىلەن ئەمەلىيەتتە ئەقىل ئىگىلىرىگە ماتېماتىكىنىڭ خېلى يىتەرلىك قىممىتى ئاتتۇرۇلدى دەپ ئويلايمەن . بۇ نۆۋەت بايان قىلىدىغىنىم شۇكى ، ئىنسانىيەتنىڭ ھاياتىدىكى ئۆزگىچە خۇسۇسىيەتلىرى بولۇپ ، ئىنساننىڭ كاللىسىنىڭمۇ خۇددى ئىنساننىڭ تاشقى ئۆزگىرىشىگە ئوخشاش ئۆزگىرىشلىرى ، ئۆز نۆۋىتىدىكى ئالاھىدىلىلىرى بولىدۇ . بۇ خىل ئۇقۇمنى شۇ كىشىگە ھامىي - كېپىل بولغۇچىلىرى توغرا رەۋىشتە تۇنىشى ۋە توغرا رەۋىشتە ئۆزلىرىگە ۋە ئۆزگىلىرىگە ئىشلىتىشى زۆرۈر بولىدۇ . ئىنساننىڭ كاللىسى ئۇچۇق ۋاقىتلاردا مېڭە بىلىم قۇبۇللايدۇ . كاللا تۇتۇلغاندا بولسا قەلىب ئىلگىرى ئالغان بىلىملەرنى ھەزىم قىلىدۇ . مەكتەپتە قانداق بالىلارنىڭ دەرسكە دۆترەك بولىشى ، ئۇنىڭ كاللىسىنىڭ تۇتۇقلىشىۋالغانلىقىدا ، روھىيىتىنىڭ چۈشكۈنلەشكنىدە ! مەكتەپتە بىلىمنى ئەڭ كۆپ ئالغان ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئۆز نۆۋىتىدىكى ھالى ماتېماتىكىدىكى كاللا بولىشىدىكى كۈچلۈكلىكىدە بولغانلىقىدا ! جەمىيەتتە ئالغان بىلىمىنى ئۆزلەشتۈرۈپ ئەمەلىي نەتىجىگە قارىتالمىغانلارنىڭ ھالى بولسا ، ئالغان بىلىمىنى توغرا ھەزىم قىلالمىغىنىدا ۋە ھەممە ئۆزلىرىنىڭ ھالىنى ۋە قارشى مۇشۇ خىل كۈچلەرنىڭ قىممىتىنى چۈشەنمىگەنلىكىدە ۋە توغرا يولىدا بولالمىغانلىقىدا ! شەيئىدىكى ئەسلى جاۋاب ئىلىمدۇركى ، ئۇنى ئۆزگىچە شەرھىيلەپ چۈشىنىش ئاسان بولسۇن ئۈچۈن يېيىتىلغانلىرى بولسا بىلىمدۇر ! بىزنىڭ بىلىم ئېلىشىمىزدىكى مەقسەت ، شۇ بىلىمنىڭ ئەسلى مەنبىيى بولغان جاۋابىغا - ئىلمىسىگە يەتمەكتۇر ۋە ئۇنى ئۆزىمىزگە جەۋھەر قىلماقتۇر ! مانا مۇشۇ خىل جەۋھەرگە ئىگە  كىشىلەرلا جەمىيەتتە ئۆزىنىڭ ئىلگىرى ئالغان بىلىمىنى نامايەن قىلالىغۇسىدۇركى ، كەشپىيات ، يېڭى نەتىجە ئەنە شۇ خىل ماھىيەتتىكى  قىممەتتىن ھاسىل بولغۇسىدۇر ! شۇنىڭ ئۈچۈن بۇ خىل قىممەتنى توغرا تۇنىشىمىز ۋە ئۆزىمىزنى ھەمدە ئۆزىمىزگە ئامانەت قىلىنغان بالىلىرىمىزنى ، ئوقۇغۇچىلىرىمىزنى ئۆز نۆۋىتىدىكى شەكلىگە قارىتا ئىش كۆرىشىمىز ، شۇ تەرىپىنى قوللاپ - قۇۋۋەتلىشىمىز لازىم بولىدۇ . چوقۇمكى ، ئۇزۇقلىنىش شۇ كىشىدىكى بەدەننىڭ ، ئاشقازاننىڭ تەلىپىگە ئاساسەن بولغاندا ئاندىن ھەقىقىي رولىنى تاپقۇسىدۇر . ئۇنداق بولماي تاماقنىڭ ئورنىغا ئۇسسۇلۇق ، ئۇسسۇلۇقنىڭ ئورنىغا تاماقنىڭ چىڭدىلىنىۋېلىشى ئاشقازاننى تۈگەشتۈرىۋېتىدۇ ۋە بەدەننى ئۆز نۆۋىتىدە كۈچلەندۈرەلمەيدۇ . دېمەككىم ، ھەممە ئۆز نۆۋىتىدە ، ئۆز قىممىتىدە بولغىنى ئەۋزەلدۇر ، تىگىشلىكتۇر ! ئاخىرقى زاماننىڭ بىر ئالامىتى بولسا ، بۈشۈكتىكى بوۋاقنىڭ چېچىنىڭ ئاقىرىپ كېتىشىدۇر ! بۇ يەردىكى ئاقىرىپ كېتىش بولسا مۇبالىغە قىلىنغان سۆز بولۇپ ، كىچىكىدىلا تەپەككۇرغا ، چوڭلارغا خاس ئىدىيەگە كېلىۋېلىشىنى كۆرسىتىدۇ . بالىلار كىچىك تۇرۇپلا بۇ خىل تەرەپكە بېرىلىپ كەتسە ، ئۇلار قەيەردىكى بىلىمنى ھەزىم قىلىدۇ ؟ ئالغان ئىككى توك - توك بىلىمىنىما ؟ توغرا ، ئاتا - ئانىلار ، ئوقۇتقۇچىلار كىچىكلەرنىڭ كىچىك تۇرۇپلا بەزى يېڭىلىقلىرىنى كۆرۈپ ئۇلاردىن خۇش بولۇپ كېتىدۇ . ئۇلاردىن مەمنۇن بولۇپ كېتىدۇ . ئەمەلىيەتتە بۇ خوشاللىنارلىق ئىش ئەمەس بەلكى ھەقىقىتىنى چۈشەنسەك ، ئېچىنارلىق تەرىپىي كۈچلۈكرەك بولغان بولىدۇ . بالىلىرىڭىزنىڭ شۇنىڭدەك تەرەپلىرىنى بايقىسىڭىز پەقەت بىرلا تەرىپى خۇشاللىنارلىق بولۇپ ، ئۇنىڭدىكى تىل شۇكى ، ئالغان بىلىمىنى ھەزىم قىلالايدىغان ھەمدە بىلىمىنى جارى قىلالايدىغان قىممىتىنى ئاشكارا قىلغىنىدىندۇر . ئەلۋەتتە بۇ تەرىپىگە سوغۇق سۇ سېپىشقا بولمايدۇ . ئەمما بىزدىكى مەسئۇلىيەت بالىلارنىڭ كىچىك تۇرۇپلا تەپەككۇرغا كىرىشىۋېلىشىنى ئەمەس بەلكى كىيىنكى مۇشۇ خىل قىممىتىگە يەتكىچە مامدامدا بىر ئالغان بىلىمىنى ھەزىم قىلىۋېلىپ ئۆزلەشتۈرىۋېلىشنى قوللىماي ، ئۇنى بۇ ۋاقىتتا كىيىنكى ھالىتىدە تېخىمۇ نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈرىشىنى كۆزدە تۇتقان ھاللاردا ئۇلارنى بۈگۈنىدە بىلىمنى كۆپلەپ ئېلىشىغا قويىۋېتىش كېرەك بولىدۇ ۋە شۇ تەرىپىنى تىلەپ بىرىشىمىز زۆرۈر بولىدۇ . چۈنكى كاللىنىڭ ئۇچۇق ھالەتكە ۋە ئۇچۇقلۇقتىن تۇتۇلىشىغا ئۆتمەككە كېتىدىغان ۋاقىت ئۇنچە تىز ، قىسقا ئەمەس . بالىلار بىلىمنى ھەزىم قىلىشىغا ئۆتكەنكى ۋاقىتتىكى ھالەتلىرىدە ئۇلارنى پىكىر قىلىشى قىستالغان بولۇپ ، بۇ ۋاقىتتا بالىلار خىيالچان ، ئويچان بولىۋېلىش بىلەن ، شۇ كۈنلەردىكى مەكتەپتە ئۆتۈلگەن دەرسلىكنى قۇبۇل قىلالمىغان ، يادلىيالمىغان بولىدۇ . بالىلارنىڭ ئالغان بىلىمىنىڭ تېنىگە قېقىلىپ كېتىشى - كەتمەسلىكى ، ئۇلارنىڭ شۇ ھالىتىدىكى مۇشۇ خىل خۇسۇسىيەتلىرىگە قارىتا بولىدۇ . كاللا قانچە ئېچىق تۇرغانسېرى ئالىدىغان بىلىمىمۇ شۇنچە كۆپ بولىدۇ . پىكىر قىلىۋالىدىغان بالىلارنى دەرس يادلاشقا ھەر قانچە قىستىغان بىلەن ، تىللاپ - ئۇرغان بىلەن بەرىبىر، ئۈنۈمىنى كۆرەلمەيدۇ . ئۇلارنىڭ بىلىمنى يادقا ئېلىشىنى ئۈمىد قىلىدىكەنمىز ، ئۇلارنى شۇ ھالىتىدە قىستىماستىن ، ئۇلارنىڭ پىكىر قىلىش سېستىمىسىنى تۈگىتىشىمىز كېرەك بولىدۇ . بۇ ۋاقىتتا ئاتا - ئانىلار بالىلىرىنى ئۇلارنىڭ كۆڭلى خۇش بولىدىغان ، ئېچىلىپ كۈلەلەيدىغان ، يايرىيالايدىغان يەرلەرگە ئاپىرىشى ۋە ئۇلارغا زوق ئاتا قىلىشى كېرەك بولىدۇ . مانا بۇ ۋاقىتتا بالىلار تاياقسىزمۇ ، تىل - دەشنامسىزمۇ بىلىم ئېلىشقا ۋە يادلاشقا ئۆزلىكىدىنلا ئۆتىدۇ . كۆپىنچە ئۆسمۈرلەرنىڭ ئاتا - ئانىلىرى بالىلىرىنى چوڭلارغا خاس سۇرۇنلارغا ، پىكىر قىلىشقا تىگىشلىك تۇرمۇشلارغا ئارلاشتۇرۇپ قويىدۇ ۋە تۇرمۇشتا تەڭ غەم يىيىشىگە ، ئۆزلىرىگە خاس بولمىغان پىكىر - تەلەپلەرنى قىلىشقا مەجبۇر قىلىپ قويىدۇ . شۇنىڭ بىلەن بالىلارنىڭ بېشى - چېچى كىچىك تۇرۇپلا ئاقىرىشقا قاراپ ماڭىدۇ . بالا قېرىپ كېتىدۇ . ئاقىۋەتتە ئاتا - ئانىلارنىڭ ۋە ئوقۇتقۇچىلارنىڭ ئۆز ھامىيلىرىدىن كۈتكەن ئۈمۈدى باشقىچە ياكى كىشىنى ھەيران قىلارلىق بولمىغان نەتىجىلەردە ، ئۆزىنى ھەم ئۆزگىلەرنى خۇش قىلالمايدىغان ، مىللەتنى ئۈستۈنلۈككە سىلجىتالمايدىغان تەرەپكە يېتىپ قېلىشىغا قاراپ قالىدۇ . چۈنكى ئۇلارنىڭ تىلىگىنى ئەنە شۇ قارار ، ئورۇن ، پەللىدۇر ! شۇنىڭ ئۈچۈن تىلەشكە ئۆتۈش ئۈچۈن ئاۋال چوقۇم شۇ خىل يولنى ۋە شۇ يولدىكى قىممەت - قىسمەتلەرنى توغرا تۇنىشىمىز ۋە چۈشىنىشىمىزگە توغرا كېلىدۇ . ئاندىن ئۆزىمىزنىڭ نېمىلەرنى تىلەۋاتقانلىقلىرىمىز تۇنۇيمىز ، ۋە ئەمەللىرىمىزگە رازى بولىمىز . ئۇنداق بولمايدىكەن ، ئاخىردا ئېرىشىدىغىنىمىز پەقەت بىر توپ جان باقارلارلا بولىدۇ - خالاس ! ماتېماتىكىچىنىڭ ، فىزىكىچىنىڭ كاللىسى ھەر ۋاقىت ئۇچۇق ھالەتتە بولىدۇ . بۇ خىل كىشىلەر مەيلى قېرىپ كەتسىمۇ ھەم بىلىم ئالالايدۇ ۋە بىلىم يادقا ئالالايدۇ . ‹‹ پالانى يەھۇدىي 70 ياشقا كىرگەندىمۇ ئۆگىنىشنى باشلاپ ئالىي ئۇنۋانغا ئېرىشتى ›› دېگەنكى خەۋەر يەھۇدىيلارنىڭ ئالاھىدە كىشىلەر ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلاپ بەرمەيدۇ بەلكى ، قېرىغىنىدا تەپەككۇر قىلىشىنى ، نەتىجە يارىتىشىغا قارىتا كاللىسىنى ماتېماتىكىلىق كاللىسىغا كەلتۈرگەنلىكىدە بولىدۇ . شۇنىڭ ئۈچۈن ئى قەۋمىمىز ! كىچىك بالىلىرىمىزنى ئۆزىمىزنىڭ تۇرمۇشىغا ئارلاشتۇرمايلى ۋە ئۆزىمىز يىيشىۋاتقان غېمىمىزنى ئۇلارغا ئاڭلاتمايلى - بىلدۈرمەيلى ! ئۇنداق بولمايدىكەن ، ئۇلارنىڭ ئۆز ھالىتىنىڭ شەكلىگە بۇزغۇنچى بولۇش بىلەن ئۇلارغا ھەقىقەتتە زىيانكارلىقتا بولۇپ قالىمىز . ئۇلارنى دەرسلىكتىن قويىمىز . مېنىڭ كىچىكىمدە - يەنى مەكتەپكە كىرىشتىن ئىلگىرى كاللام ئەنە شۇنىڭدەك ماتېماكىلىك ھالىتىدە ئىنتايىن شاش ئىدى . ئەمما مەكتەپكە كىرگەندە ھالىم ئۇنداق بولماي قالدى . چۈنكى ئۆيدىكىلەر كۆپىنچە كىشىلەردەك مېنىڭ بىلىم ئېلىشىمنى پەقەت ۋە پەقەت مەكتەپكىلا ، ئوقۇتقۇچىغىلا باغلاپ قويۇش بىلەن ماڭا ئىلگىركىدەك مەن خۇش بولىدىغان كۈيىنىشلەردىن بىراقلا توختاپ پەقەت ۋە پەقەت ئۆيدە تاپشۇرۇق ئىشلەشكىلا ۋە ئۆزلىرىنىڭ ئىشلىرىنى قىلىشىپ بېرىشكىلا قىستاپ قويغاچقا ، مەكتەپتە نەتىجىلىك ماڭالماي ، ئاقىۋەتتە يەتتىگە چىقىپ مەكتەپتىن چىقىپ كېتىشىمگە مەجبۇر قىلىندىم . چۈنكى مەن دەرستە بەكلا قىينىلىپ قالغان ئىدىم . مېنىڭ مەكتەپتىكى ھالىم شۇنىڭدەك بولغاچ ، مېنىڭ بايانلىرىمغا قارايدىغانسىلەر ؟، ھېچ تۇلۇقسىز ، تۇلۇق ۋە ئالىي مەلۇماتلىق تەرەپلىك قىممەتتىن ئەسەر يوق . پەقەت نەتىجەم شۇكى ، كىيىنكى ھاياتىمدا ئەدەبىيەت ۋە تەسەۋۋۇر تەرەپتىن ئېرىشكەن نەتىجىنىلا چىقىرىپ بېرىمەن . ئەمما مەن ئىلگىرى باشلانغۇچتا ماتېماتىكا دەرسلىكتە بولغاچقا ، شۇنچىلىك بولسىمۇ بىلىمىمدىن پايدىلىنىپ ھېسابات يولىدا ماتېماتىكىنىڭ قىممىتىنى خېلى چۈشىنىپ قالغان ئىدىم . شۇلارنى تەھلىل قىلىپ بولسىمۇ مۇشىنچىلىك نەتىجە بايان قىلىشقا ئۆتەلىدىم . ھازىر مەن بۇ خىل ئۆزگىچە كاللىلىق قىممەتلەرنى چۈشەنگەن بولساممۇ ، كاللامنى ماتېماتىلىق تەرەپكە بۇرىيالمايمەن . چۈنكى بۈگۈن ئىسلام تەرەپتىن كۆپلىگەن بوشلۇق قالغانلىقتىن ، شۇ خىل بوشلۇقنى چۈشىنىش ۋە قانداق تولدۇرۇشلارنى ئاللاھنىڭ ھىدايەت بېرىشى بىلەن چوڭقۇر ھىس قىلىپ قالدىم . شۇ ۋەجىدىن تەپەككۇرغا سىڭىشىپ كەتتىم . بىرەرسى بىلەن پاراڭلاشسام بۇ خىل قىسمەتتىن ئانچە - مۇنچە قۇتۇلالايمەن ، ئۇنداق بولمايدىكەن ، مەيلى ھاجەتخانىغا كىرەي ، ئورۇن - يوتقانغا كىرەي تاكى ئۇخلاپ قالغۇچە بۇ ھالەتتىن قۇتۇلالمايمەن . مېنىڭ بۇ ھالەتتە بىلىم ئېلىشقا ئۆتىشىم ، ۋاقتىمنى ئۆز قولۇم بىلەن بوغۇزلىغىنىم بولۇپ قالىدۇ . ئاللاھنىڭ ماڭا بەرگەنلىرىنى سىلەرگە تۆكىۋېتىپ ئاندىن كىيىنكى ھاياتىم توغرىسىدا قايتا توختىلىمەن . ئۇنىڭغىچە ھاياتىم مۇشۇنداق بولۇپ قالغۇسى ! مېنىڭ تەپەككۇرغا ھەقىقىي رەۋىشتە ئۆتىشكىچە بولغان ئارلىقتا نۇرغۇنلىغان ۋاقتىم كىچىك بالىلارچە ئويۇن ئويناش ، مەكتەپتە پۇتبول ئويناش ۋە جەمىيەتتە ئۇ يەر - بۇ يەرلەردە ئىشلەش بىلەن ئۆتۈپ كەتكەچكە مېنىڭ قىسمەن ھاياتىم ئوغۇرلاندى . مېنىڭ بالىلار بىلەن بالىلارچە ئويۇنلىرىمغا تەڭ ھەم بىلىم ئېلىشقا قارىتا خۇسۇسىيىتىم ئاشقان بولسا ، شۇ ۋاقىتلىرىم بىھۇدە ئۆتمىگەن بولاتتى ۋە بۈگۈن نەتىجىلىرىم تېخىمۇ يارقىن چىققان بولاتتى ۋە تەرەپلىمىلىكى تېخىمۇ كەڭ جەھەتنى ئالغان ھالدا چىقاتتى . تور دۇنياسىدا بەزى تەرەپلەرنى يارقىنلاشتۇرۇپ بېرەلمەي كۆپچىلىكلەرنى قىيناپ قويغان يەرلىرىممۇ بار ۋە بۇ تەرىپىم كۆپ . شۇڭا تورداشلاردىن مۇشۇ مۇناسىۋەت بىلەن كەچۈرۈم سورايمەن ! كىيىنچە ۋە داۋاملىق تېرىشىمەن ! مېنىڭ دەيدىغىنىم ، بالىلارنى قېرىتىپ قويمايلى ! چوڭلارنىڭ خۇسۇسىيىتىگە خاسلاشتۇرۇپ قويمايلى ! ئۇلارنىڭ ئۆز نۆۋىتىدىكى ھاياتىنى قەدىرلەيلى ۋە ئۇلارغا توغرا رەۋىشتە كۈيىنەيلا ! مېنىڭ جەمىيەتتىكى ئۇيۇنلاردىن بالدۇرلا چىقىپ كېتىپ زاھىتلىق ( يەنى ھاياتلىقنىڭ زىننىتىگە بىرىلمىگەن ھالەتتە ئىبادەتلەردە بولۇش )  يولىنى تاللىشىمغا سەۋەب بولغانلارنىڭ بىرى ، ھەقىقەتنى تۇنۇش ۋە ئىلگىرى بالىلارچە ئۇيۇنغا تۇيۇنۇش . ھەمدە ئۇيۇننىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى چۈشىنىپ يېتىشتىن كەلگەندۇر ! ئۇيۇنغا تۇيۇندۇم ۋە ھەقىقەتنى بىلدىم . مانا مۇشۇ تەرەپلىك كۆپىنچە كىشىلەر نەپسىنى تارتالمىغان تەرەپلەردىن شەكسىزلا ئۈزۈل - كېسىل بولۇپ كەتتىم . ئويۇندىن ئۆزىنى تارتالمىغانلار ئەقىلسىزلەر ۋە ياكى نەپسىگە ئەگەشكەنلەر ، ھەقىقەتكە تېخى ئۆتۈپ بولالمىغانلار بىلەن توختىلىنىدۇ . سىز قايسىغا خاس ئىكەنسىز ؟ ئۆز ھامىيلىرىڭىزنى قايسى تەرەپتىن يىتەكلەشتە بولىسىز ؟

koznak

	بۇ ئىنكاسنى نۇرۇز  توغرىسىدىكى تېمىغا يازسام ، لېكىن ئۇ تېما تاقىلىپ قاپتۇ . شۇ ۋەجىدىن بەزى پايدىلىق قىممىتى بارلىقتىن مۇشۇ يەرگە چاپلاپ قويدي . تېمىغا مۇناسىۋەتسىز بولسىمۇ پايدىلىنىش قىممىتى بار  . ئاللاھتائالا ئېيتىدۇكى : [ مۆئمىنلەرگە ئېيتقىنكى ، ئاللاھ ھەر بىر قەۋمنىڭ ( يەنى بىر مىللەتتە نۇرغۇنلىغان يوللارغا بۆلۈنگەن ، ئايرىم يول تەيىن قىلىشقانلار بولۇپ ، شۇلارنىڭ ئارىسىدىن ھەققە قارشى قىممەتنى تۇتقا قىلىۋالغان گوروھتىكىلەرنىڭ ) قىلمىشلىرىغا يارىشا جازا بېرىلىدىغانلىقى ئۈچۈن ، ئۇلار ئاللاھنىڭ كۈنلىرىنى ئۈمىد قىلمايدىغانلارنى كەچۈرسۇن ( 14 ) ( چۈنكى ) كىمكى ( دۇنيا ۋە ئاخىرەتلىككە قارىتا ) ياخشى ئىش قىلسا ، ئۇ ئۆزىنىڭ پايدىسى ئۈچۈن قىلىدۇ ، كىمكى يامان ئىش قىلسا ، ئۇ ئۆزىنىڭ زىيىنى ئۈچۈن قىلىدۇ ، ئاندىن كىيىن پەرۋەردىگارىڭلارنىڭ دەرگاھىغا قايتۇرىلىسىلەر ( 15 جاسىيە ) ] ‹‹ ئاللاھنىڭ كۈنلىرىنى ئۈمىد قىلىش ›› دېگەنكى كۈن قايسى كۈن ؟ ئەلۋەتتە مۇشۇ دۇنيادىكى مۇنۇ ئايەتتە ئېيتىلغاندىكىدەك ئىمتىيازغا كېلىدىغان كۈن ! [ بىز ئىنساننى ئاتا - ئانىسىغا ياخشىلىق قىلىشقا بۇيرىدۇق . ئىنساننى ئانىسى مۇشەققەت بىلەن قورساق كۆتۈرۈپ ، مۇشەققەت بىلەن تۇغدى . ئۇنىڭغا قورساق كۆتۈرۈش مۇددىتى ۋە ئۇنى سۈتتىن ئايرىش مۇددىتى 30 ئايدۇر ( ئىككى يىل سۈتكە ھېساب . ئالتە ئاي قورساققا ھېساب ، قالغان ئۈچ ئاي بولسا مەنىي ، ئۇيۇل قانغا تەۋە بولۇپ ، بۇ ئۈچ ئايلىق ۋاقىت ھامىلە ئاتىلىپ تېخى ئۇنىڭغا تەقدىر پۈتۈلمەيدۇ . چۈنكى ئۇ ئىنسان ھالىتىگە ئۆتمىگەن ۋاقىت ! شۇنىڭ ئۈچۈن ماۋۇ ئادەم ئۆلتۈرىدىغانلار ، ئادەم ئۆلتۈرمەي ھامىلىنى ئۆلتۈرەرسىلەرھە ! ) . تاكى ئۇ ( ئەقىلدە ، ھەقىقەتنى ، دىننى تونۇشتا ئاللاھنىڭ ھىدايىتىگە ، رەھمىتىگە ئېرىشكەنكى ) كۈچ - قۇۋۋەتكە تولۇپ ، 40 ياشقا كىرگەندە ( يەنى ئۇنىڭ ئىنسانلىقتا ، دىن - ئىماندا قىۋان ھالىتىگە كەلگەندە ئۇنىڭ ئەقلى ، ئىمانىنىڭ قىممىتى شۇنى بايان قىلىدۇكى ) ، ‹‹ پەرۋەردىگارىم ! سېنىڭ ماڭا ۋە ئاتا - ئانامغا بەرگەن نېمىتىڭگە شۈكۈر قىلىشنى ۋە سەن رازى بولىدىغان ياخشى ئىشنى قىلىشىمنى ماڭا ئىلھام قىلغىن ، مەن ئۈچۈن مېنىڭ ئەۋلادىمنى تۈزگىن ، مەن ھەقىقەتەن ساڭا ( جىمى گۇناھلاردىن ) تەۋبە قىلدىم ، مەن ھەقىقەتەن مۇسۇلمانلاردىنمەن ›› دەيدۇ ( 15 ) ئەنە شۇنداق كىشىلەرنىڭ ياخشى ئىشلىرىنى قۇبۇل قىلىپ ، يامان ئىشلىرىنى كەچۈرۈم قىلىمىز ، ئۇلار جەننەتتە بولىدۇ ( يەنى جەننەتنىڭ ئەمەلىي ئۈستىدە بولىدۇ ) ، ( بۇ ئاللاھنىڭ ئىلگىركى بىلمەستىن بەزى گۇناھلارنى قىلىپ سالغان ، كىيىن ھەقىقەتنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى تۇنىغاندىن كىيىن تەۋبە قىلىپ ياخشىلىققا قايتقانلارغا قارىتا ئاللاھنىڭ ) ئۇلارغا قىلىنغان راست ۋەدىسىدۇر ( 16 ئەھقاف ) ] ھازىر قارايدىغان بولساق ، جەمىيىتيىمىزدە ۋە تور دۇنيارىمىزدا دىن ئۈستىدە ئولتىرىۋېلىپ بۇ خىل ئىلھامنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى بىلمەستىن ۋە ھېچ بۇ خىل قىممەتكە يەتمەستىن ئۆزلىرى بىلمىگەن ۋە ئۆزلىرى توغرا دەپ تونىۋالغان ئاتالمىش مۇسۇلمانلىققا دەۋەت قىلىپ ، كىشىلەرنىڭ دىنىي ، ئىسلامىي ، ئىنسانىي قىممىتىنى تېپىشىغا ھە دەپ توسقۇنلۇق قىلىشىۋاتىدۇ . ئۇلارنىڭ دىيىشىچە ئۇيغۇر بولغان ۋە مۇسۇلمانلار ئاتىلىۋاتقانلارنىڭ ھەممىسى ئاللاھنى چۈشەنمىسىمۇ تىلىغا ئاللاھنى رام قىلىۋالسىلا بولىدۇ ، ئىسلامنىڭ نېمىلىكىنى چۈشەنمىسىمۇ ئىسلام دەپ شۇئار توۋلىۋالسىمۇ بولىۋېرىدۇ . سۆزىدە ، قىرائىتىدە ئىمانداردەك كۆرۈنسىمۇ ئەمما شۇ خىل قىممەت ئەمەلىيىتىدە كۆرۈنمىسىمۇ ۋە كۇپپارغا خاس كۆز قاراشتا ئىلگىرى ئېيتقان ئىمانىدىن يېنىۋالسىمۇ مەيلىكى ، ئۇلارنى بىر تەرەپ قىلىش ئاللاھنىڭ ئىشىكى ، ئۇلارنىڭ ئەسلى ئىسلاھ قىلىنىشىنى توسىۋاتىدۇ . ھالبۇكى ئۇلار ئاللاھنىڭ ھېچ بىر بەندىسىگە ئۇلارنىڭ كۈچى يەتمەيدىغان ئەمەللەرنى يۈكلىمىگەنلىكىنى خويمۇ ئوبدان سۆزلەيدۇ . ئەمما ئۇنىڭ مەنىسىنى چۈشەنمەيدۇ . شۇ ھالىتىدە ئىماننىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى بىلمەيدىغان كىشىلەرگە ئىماننى يۈكلەيدۇ . ئىسلامنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى بىلمىگەنلەرگە ئىسلامنىڭ شەكلىگە ئوراش قىلىدۇ . ئەمەلىيەتتە كۆتۈرۈپ يۈرۈشنىڭ ئەسلى قەغەز - سىياھلارنىڭ ئورنىنى تالىشىپ گۆش كىتاب بولۇش بىلەن رازى بولۇشۇپ ، ئۆتكەنكى قىممەتنى تۇتقا قىلىۋېلىشقا قارىتا تەشۋىق قىلىشىدۇ . ئىسلامنىڭ شەكلىنى ، نېمىلەرنى قىلىش - قىلماسلىقلىرىنى سۆزلەش 300 يىلدىن ئارتۇق بولغان ۋاقىت مابەينىدە قەغەز - سىياھنىڭ ئىشى ، ئەمەلى بولۇپ قالدى . دىنغا ۋە ئاخىرەتكە قىزىقىدىغان ھەر قانداق كىشى ۋە ئاللاھدىن توغرا رەۋىشتە ئىلىم تەلەپ قىلغان كىشى ھامان شۇ خىل قىىممەتكە ئۇلاشماي قالمايدۇ . بىزنىڭ شۇ ۋاقىتتىن بۇيانقى ئەمەلىمىز بولسا قۇرئان - ھەدىسنىڭ ھېكمىتى تېپىش ۋە شۇ بويىچە كىشىلەرنى يىتەكلەشكە ئۆتتى . ھېكمەت قايسى رەۋىشتە قولغا كېىلىدۇ ؟ ئىزدىنىشتىن ۋە ھەر ۋاقىت پەقەت ئاللاھدىنلا تىلەش ئىچىدە توغرا يولدا بولۇشتىن كېلىدۇ ! قەغەزدە ئېيتىلغاندەك سۈرەتكە كېلىپ قويۇشنىڭ ئۆزىلا ئىسلامغا ئورانغانلىق بولامدىكەن ؟ ئاللاھ ھېچقاچان بۇتقا چوقۇنۇشقا بۇيرىغىنى يوق . 300 يىلدىن ئارتۇق بىر ۋاقىت مابەينىدە ئىسلامنىڭ سۈرىتى ، شەكلى ئۇ بىر بۇت ! ئۇنى بىرەيلەنگە چاپلاپ قويۇش بىلەن ئۇنى مۇسۇلمان قىلغىلى بولمايدۇ . پەقەت ئۇنى مۇسۇلمانلىق سۈپىتىگە ئورىغىلى بولىدۇ - خالاس ! يەنە شۇ خىل بۇتقا چوقۇنۇشنى تەرغىب قىلىش ئەمەلىيەتتە ئىسلامغا يات كىشىلەرنىڭ ( گەرچە ئىسلامنىڭ شەكلىگە ئورىنىۋالغان تەقدىردىمۇ ) قىلىدىغان ئىشى . بۇ ئەبگالار ئەھلى سوپىيلارنىڭ سۈرىتىگە ئورىنىۋالغان ۋە شۇ يولنى سوپىزىم دەپ بېكىتىۋالغان ئەبگالارنى تىللايدىغان ، قاغايدىغان بىر تۈركۈم ئىسلامنىڭ رادىكاللىرى بولۇپ ، ئۆزلىرىنىڭ نېمىلەرگە ئىمان ئېيتىۋاتقانلىقىنى ۋە قايسى ۋاقىتتا ئىماندىن يېنىۋېلىپ بېرىۋاتقانلىقىنى ھىس قېلىشالماي ئۆزىنى تەكشۈرۈشتىن ئاجىز كېلىۋاتىدۇ ۋە قانداق تەكشۈرۈشنى بىلمەيدۇ . ئۆزىچە ئاتا - بوۋىلىرىنى ۋە ئۇلارنىڭ ئۇزۇن يول تۇتقا قىلغان ئەمەللىرىنى كۆرۈپلا ئۇلاردىن بەدەر قاچىدۇ ۋە ئۇلارنى قەيەردە مۇمكىن تاپسا تىللاپ رەسۋا قىلىۋېتىشنى تىلىشىۋاتىدۇ . ئۆزىچە ئاجايىب دانالار بۇلار ؟!!! ئەمەلىيەتتە بۇندىن 300 يىل بۇرۇنلا شۇ خىل سۈرەتۋازلىقنى ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ ئاقىللىقىدىن ئەرەبلەرگە ۋە كىم ئالسا شۇلارغا بېرىۋىتىپ قۇرئانغا ئىمان ئېيتماقنى تۇتقا قىلغانلىقلىرىنى بۇلار بىلىشمەيدۇ . بۇ ئەبگالار قىلسا ساۋاب تاپىدىغان ، قىلمىسا گۇناھ بولمايديغان بەزى جوداغا لايىق كەلگەن تەرەپنى تۇتقا قىلىۋېلىپ ، ئەمەلىيەتتە ئۇلار قەغەزدىن ئىلھام ئېلىۋېلىپ ئەھلى ، ئەسلى دىننىڭ ئىگىلىرىگە ھاقارەت قىلىشىۋاتقانلىقلىرىنى ئۆزلىرىمۇ بىلىشمەيدۇ . ۋە ياكى ئۆزلىرىنىڭ مەھەللىسىدىكى شەيئىنى ئىلاھلىق ، مەبۇدلىققا چىقىرىپ قويۇپمۇ ئۆزىنىڭ ئېتىقاتىنىڭ قانداق بولىدى بىلەن ھېچ كارى بولماستىن نېمىلەر ئاغزىغا كەلسە شۇنى دەپ يۈرگەن بەزى چوڭلارنى ھەممىگە نىسبەت بېرىپ ، ئاللاھنىڭ ئالاھىدە قىممىتىنى ئىنكار قىلىش بىلەن بىر يولىلا ھەم كاپىرلاردىن بولۇپمۇ كېتىۋاتىدۇ . قۇئارننىڭ زامانغا قارىتا قىممىتىنى چۈشەنمەستىن ۋە تۇنىماستىن قۇرئانغا چوقۇنماي ئۆزلىرى نېمىنى توغرا تاپسا شۇنىڭغا چوقۇنىۋالغانلار ئۆز ۋاقتىدىكى رۇسۇللاھنىڭ ۋاقتىدىكى ئەھلى كىتابلار قاتارىدىن ھېسابلىنىدۇ . چۈنكى ئۇلار ئۆز زامانىدىكى ئاللاھنىڭ ئەسلى ئىمان ئېيتىشىغا ياراتقان دىنىي ئەقىدىسىدىن يات ھالدا ئىلگىركى توغرا بولغان كىتابقا ئېسىلىۋالدى . چۈنكى ئۇلارنىڭ شۇنچە داۋراڭلىرى بۈگۈنكى قىممەتكە ھېچ ئۇلىشالمىدى . ئۇلارنىڭ قەلبىدىكى قىممىتى شۇ خىل قىممەتنى قۇبۇللاشقا ئىلھاملاندۇرالمىدى . بۈگۈنگە كۈچىيەلمىدى . ئۆزىچە قەغەز - سىياھلارنىڭ ئورنىدا بولىۋېلىپ ، شۇ خىل بىر تېلەڭگە سۇ بىلەن تېخى ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ 300 يىلدىن ئارتۇق ئەجرىنى بىر يولىلا باستۇرۇپ شەكلى قىممەتكە كەلتۈرۈشتە ئاجايىب تەييارلىق قىلىشقان ئىدى بۇلار ئىيۇلدىن كىيىن . ئەمەلىيەتتە ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ 300 يىلدىن ياقى قولغا كەلتۈرگە ۋە قولغا كېلىش ئالدىدا تۇرغان قىممىتىنىڭ دېڭىزلاردىن قېلىشمايدىغانلىقىنى ھىس قىلىپمۇ باقمىغان ئىدى . ئەمما شۇ رادىكاللارغا ئىسلامنىڭ بىر تېلەڭگە سۇ ئەمەس بەلكى نەچچە دېڭىزدىن تەركىب تاپقان قورغان ئىكەنلىكىنى بايان قىلىش ئۈچۈن دۇنيالىقنى تەرك ئېتىپ چىقىپ قالدۇق ۋە بۇلارنى دېڭىزغا ئۆز قولىمىز بىلەن چۆكتۈرەلمىسەكمۇ ، بېشىنى بولسىمۇ تىقىپ قويۇپ ، دېڭىزنى تەتۈرسىگە ئۇلارنىڭ بېشىغا تىكلەپ قويۇپ ۋەزىپىمىزنى ئاياغلاشتۇرۇش ئالدىدا تۇرىۋاتىمىز . جەمىيەتتە ۋە مەۋھۇم توردا شۇنىڭدەك رادىكاللار بىلەن روبىرو مۇنازىرغا چۈشمەسلىكىمىز ، ئۇلارنىڭ ۋە كۆپلىگەن كىشىلەرنىڭ قۇرئانغا قارىتا توغرا تۇنىشىغا ئېلىپ چىقىش . ئەممە يەنىلا جايىللىق قىلىپ تاشلايدىغىنىڭنى تاشلا دېگەندە ، ئاندىن بىراقلا تاشلايمىز . شۇ ۋاقىتتا ئاللاھنىڭ بەزى ئاشكارا ئايەتلىرىگە قارىتا  ياكى ئىمان ئېيتىدۇ ياكى كاپىر بولىدۇ . شۇنىڭدىن ئىلگىرى ئەقىلنى ، تەپەككۇرنى كۈچەيتىدىغان قىسمەتلىك قىممەتلەرنى بايان قىلىۋاتىمىز . ھەقىقەتكە ھەر ۋاقىت بىرى ياكى شۇ ھەقىقەتكە تىگىشلىك بولغان مۆئمىنلەر ئىمان ئېيتىدۇ ياكى بولمىسا ئىلىم ئىگىلىرى ئىمان ئېيتىدۇ . چۈنكى مۆئمىندە ئۈستىدە ئېيتىلغاندەك ، ئۇلاردا ئاللاھ تەرەپتىن بىلدۈرىلىدىغان ئىلھام بولىدۇ . ئىلىملىكلەردە ئەقىل - تەپەككۇر ، تەسەۋۋۇر ئىلمىسى بولىدۇ . مۆئمىنلىكتە يالغانچىلار ھەر ۋاقىت ، ئىمانىدا ئەمەلىدىن يېنىۋالغۇچىلار ھەر ۋاقىت ئاللاھنىڭ جازاسىغا ئۇچىراپ كەلگەن . نېمە ئۈچۈن ؟ چۈنكى ئۇلار ئۆزلىرىمۇ بىلمىگەن نەرسىلىرى ئۈستىدە توختىتىلىۋالدى ۋە بىلمىگەن نەرسىلىرى ئۈستىدە ھەقىقەتكە قارشى مۇجادىلە قىلىشتى . بۇنىڭدەك مۇجادىلىق ھەر ۋاقىت بار . جەمىيىتىمىزدىكى بۇ پوقلار ، دەل ھېكمەتنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى چۈشەنمەي كىشىلەرنى دىنغا تەكلىپ قىلغان چالا چىشتى ئەبگالارنىڭ ، ئەھلى ئىلىمدارلارغا ئۇلارنىڭ ھەر بىر سۆز -ھەركەتلىرىنىڭ ئەسلى ماھىيىتىنىڭ قىممىتىنى چۈشەنمستىن قارىسىغا چوقۇنغانلىقنىڭ ئاقىۋېتى ! ھازىر جەمىيىتىمىزدە نۇرغۇنلىغان ياشلار كۆزنى پولتىيتىپ - چەكچەيتىپ تۇرۇپ ۋاقىراپ جوداكەش قىلىۋاتقان شۇ چوقۇنغۇچىلىرىنىڭ غەرىزىنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى بىلمەستىن ئاتقا چىقىپ قالدى . ئاتاققا چىقىپ قالدى . ئەمدى ئۇلارنىڭ كۆپىنچىسىنى ئۇ ئورۇندىن چۈشۈرۈش بەسى مۈشكۈلدۇركى ، ئاللاھدىن شۇ كىشىلەر رەھمەت ھىدايەت تەلەپ قىلىپ تەۋبە قىلمىغۇچە ! ئەمما ، تولىمۇ ئەپسۇس ، دىن تەۋبىنى قۇبۇل قىلالمايدۇ . مەخلۇق تەۋبىنى قۇبۇل قىلالمايدۇ . بۇتلار كىشىلەرنى قاراڭغۇلۇقتىن يورۇقلۇققا ئېلىپ چىقالمايدۇ . ئۇلارنىڭ ئۆزلىرىدىكى ئەسلى مەۋقەسىنى بايان قىلالىغۇدە تىلى يوق . مېڭىپ كۆرسىتىپ بەرگۈدەك پۇتى يوق . شەرەتلەپ بەرگۈدەك قولى يوق . ئاللاھ ھېچقاچان بۇتلارغا چوقۇنۇشقا قاراتمىغانكى ، ھەر ۋاقىت قۇرئان - ھەدىسنىڭ ئەسلى قىممىتىگە قارىتا ئەھلى ئىلىمدارلارنى بارلىققا كەلتۈرىدۇ . شۇ ۋاقىتتا ئايەت - ھەدىسكە قارىتا ئىلگىركى كۆز - قاراشلار بىلەن بۈگۈنكى ئۆز ئورنى تالاش - تارتىش قىلىنىدۇ . قايسى ھەقسىز رەۋىشتە مۇجادىلە قىلىشسا شۇنىڭ بېشى ئېلىنىدۇ . شەكىلۋاز مۇسۇلمانلارنىڭ مەۋقەسى شۇكى ، ئاللاھ جازالىسا بومبىلار بىلەن ئەمەس بەلكى ئىلگىركى قەۋملەرگە ئوخشاش ساپال تاش ياغدۇرىدۇ . ھەقىقەتتە سەنمۇ بىر - بىرىڭگە شۇ خىل تاشنى ئاتساڭ ، ئاللاھ تىگىشلىك قىلىپ ئېتىپ قويىدۇ . ئەمما بۈگۈن ساپال تاش ئەمەس بەلكى پارتىلايدىغان تۆمۈر تاشلار ياغدۇرىلىدۇ . بىر ئاللاھدىن باشقا ئىلاھ بارمۇ ؟ ---------------گەپ تۈگىدى ! دىندا زورلاش يوق . ئىسلام ھەقىقەتتە بىر پۈتۈن گەۋدە ! ئەمما شۇ گەۋدىلىككە قارىتا يىتەكلەشتە بولىدىغان ھەم ئىسلامنىڭ شاخچىلىرى باردۇر ! كۆپىنچە كىشىلەر ئەنە شۇ شاخچىلارغا يامىشىش بىلەن ۋە ياماشتۇرۇش بىلەن قاراڭغۇلۇقنى زۇلمىتىدىن يۇرۇقلۇققا چىقىرىلىدۇ ، ھېكمەت شۇ ! ھەتتە بۇتخانىدىمۇ ئىسلامنىڭ شاخچىسىنىڭ بىر تال چىۋىقى بولسىمۇ بار ! كىملەركى شۇنىڭغا ئېسىلىۋىكەن ، ئۇنى ياكى ئۇنىڭ ئەۋلادىنى بولسىمۇ ئاللاھ ئەنە شۇ ئايىتىدىكى ۋەدىسى بىلەن رەھمەت قىلىدۇ . ئاللاھ ئېيتقۇزغان ‹‹ سىلەرنىڭ دۇئايىڭلار بولمىسا پەرۋەردىگارىم سىلەرگە پەرۋا قىلمايدۇ ›› دەپ . يىتەكلەشتە كىشىنى دىنغا زورلاش ئەمەس بەلكى ئەسلى مەۋقە شۇ كىشىنى ئاللاھقا يېلىندۇرۇش ۋە ئاللاھدىن تىلەتكۈزۈش ! ئىسلامدىكى ھېكمەت بۇ خىل قىممەتكە لىنىيە قىلالمىسا ، شۇ كىشىنىڭ تۇتقا قىلغان يولى باتىلدۇر ، خاتادۇر ! ئايەتتە ئېيتىلغاندەك ، شۇ كىشى ئاللاھدىن ، ئۆزىنىڭ ئەسلى ئىگىسىدىن ئۆزىگە شۇنىڭدەك ياخشى ئىشلارنى قىلىشنى ئىلھام قىلدۇرۇشنى تەلەپ قىلالىغۇدەك قىلىش ۋە شۇ خىل قىممەتنى بويلاشتۇر . شۇنداق ئىكەن ، كىشىنىڭ رادىكاللاردىن بولۇپ قېلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشتا بىزنىڭ ئاتا - بوۋىرىلىمىز ئەقىلدىن يىراق ، بىلىمسىز ، ھاماقەتلەرنى ۋە دىننىڭ ، ئىسلامنىڭ ئەمەلىي قىممىتىگە چۈشۈشنى ئىزچىل قۇبۇل قىلالمىغانلىقلىرىغا قارىتا قايتا شۇلارنى تەربىيلەشكە ئۆتكەن . چۈنكى بىراۋنىڭ بىر ھەقىقەتكە تىلىدا ئىمان ئېيتىپ ، كىيىن ئەمەلگە كەلگەندە ئىمانىدىن يېنىۋېلىش ، قىشتا نامازغا چىقىش ۋە يازدا يوقاپ كېتىشتەك ئەھۋاللارغا قارىتا ئۇلارنى سىنىپتىن چۈشىرىۋەتكەندەك چۈشىشكە مەجبۇرلاش ۋە ئۆزلىرىنىڭ يەنە قايتا شۇ خىل ئاجىزلىقلىرىدا تەربىيلىنىشنى ، راستچىللاردىن بولۇشنى تىلىگەن ئاساستا ئۇلارنىڭ ئىدىيىسى ئېڭىنى قايتا ئىسلامىي ئاغدۇرۇشقا ئۆتكىسىدۇر ! چۈنكى بۇ ۋاقىتلاردا ئۇنىڭدا ئۈمىد يەنە بار . ئەمما ئاتتىن چۈشمىگى ئىنتايىن تەس ھالەتكە ، ھالاكەت مەۋقەسىگە چۈشۈرۈپ قويۇپ ، بەزى ئەھلى ئىلىمدارلاردەك ؛ ئاللاھقا قارىتا ، ھەقىقەتكە قارىتا ‹‹ مەن شۇنچىلىك قىلالىدىم ، قالغىنىنى ساڭا تاپشۇردۇم ›› دېگەنكى ئەمەلىي ئەقىدىسىگە قارغۇلاچە چوقۇنۇش بىلەن ، ‹‹ مەنمۇ شۇنداق قىلدىم ›› دەپ ئەسلى ئەمەلىي ھەركەتتە بولماي ئاقىۋەتتە ھەققە قارشى تەربىيلەپ ، ھەققە قارشى كۈشكۈرتۈشتە بولۇپ ، ئاقىۋەتتە بىر كۆتەك بولۇپ قالغاندا ئۇلارنى ئەھلى ئىلىمگە تاپشۇرسا ، ئۇنى قانداق قىلغىلى بولىدۇ ؟ خۇددى كېسەلنى داۋالاتماي بەلكى ئەدىتىپ كۈچەيتىۋېتىپ ئاقىۋەتتە ‹‹ دوختۇر ›› دەپ ئۇلارنى چاقىرغان بىلەن نېمە پايدا بولدى ؟ بىزدە ئىلگىرىدىن تارتىپ پىتنىڭ ئاچچىقىدا چاپاننى ئوتقا تاشلايدىغان ھاماقەتلەر كۆپ بولغاچقا ، ھامان بۇنىڭدەك پىتنىدىن قۇتۇلالمىدۇق . شەيتانمۇ مانا مۇشىنىڭدەك يول ئۈستىدە ئولتۇرۇشنى تىلىگەن ۋە ئاللاھ ئۇلارغا بەرگەن . بىزنىڭ يولىمىز قۇرئانغا يىتەكلەنگەنلىكتىن ، بىزنىڭ ئارىمىزدا شەيتانى كۈچلەر ئىنتايىن كۆپتۇر . ئۇلارنى بەزى ھەقىقەت بىلەن بەزى تەرەپلىك يامانلىقىنى باسۇرغاندەك قىلغان بىلەن ، ناگاھان يەنە بىر تەرەپتىن پارتىلاپ چىقىدۇ . بالىلرنىڭ كۆزىگە كىرىۋالمايلى ! ئۇلارمۇ يىقىلىپ قويۇپ ، ئېزىپ - تېزىپ بېقىپ يەنىلا ئاقىۋەتتە تەقدىرنىڭ نېمىلىكىنى ھەقىقىي تۇنىغاندىن كىيىن ، ھەقىقەتنىڭ نېمە ئىكەنلىكىگە قەزمى قىلغاندىن كىيىن ئاندىن ھەقىقىي رەۋىشتە ئاللاھقا تىل ئىشتالايدىغان كىشىلەردىن بولىشى ئۈنۈملۈكتۇر . ئالىم ، موللا بېلىۋېلىپلا باشقىلارنىڭ سىلەرگە ئوخشاش يولنى بېسىپ ئالىم - موللا بولىشىنى توسۇپ ئۇلارنى سىلەرنىڭ سۆزۈڭڭلارنىڭ شەكلىگە تېخىمۇ ھەم چوقۇنغۇچىلاردىن بولۇپ قېلىشىغا سەۋەب بولۇپ قالماڭلار . ھەممە ئىشنىڭ يولى ، سۈپىتى ، شەكلى بولىدۇ . ئۇلارنىڭ ئەسلى تەبىئىتىدىن چەتنىتىۋەتمەڭلەر . بولمىسا باشقا ساھەدىكى جوداچىلارنى دىنىي جوداچىلىقققا بۇراپ قويۇپ ، ئۇلارنىڭ كاپىر بولۇپ كېتىشىنى تىلەپ سالىسىلەر . بۇ خىل تىلەش ئەمەلىيەتتە مىللەتكە ، قارشى تەرەپكە ياخشىلىقنى ئەمەس يامانلىقنى تىلىگەن بولىدۇ ! شۇنىڭ ئۈچۈن ھەققە قەارشى ، ئېتىقادنى بۇزغۇچى سۇرۇنلا بولمىسا ، ھەر قانداق سۇرۇن ئىسلامغا يىتەكلەنگۈچىلەرنىڭ تىگىشلىك ئالىدىغان نېمىتى باردۇر . كىشىلەرنىڭ تېگىشلىك نېسىۋىسىدىن ئايرىشنى قەستلىمەڭلەر ! ئىنكاسىمدا قانداقلىكى خاتا كۆز قاراش بولۇپ ، چىقىشالمىغان يەرلەر بولسا ئۇدۇللا ئوتتۇرغا قويساڭلار بولىدۇ !

بارخان

	لىكىن جىق ئىشلارغا قادىر

بارخان

tewelgha

	توقماق يوللىغان ۋاقتى  2012-3-17 12:07 PM مىنىڭچەبىز بالىلارغا مۇنداق دىسەك بولىدۇ: سىز فىزىكىچ ... ماۋۇ گېپىڭىز خېلى چەك بېسىپتۇ .لىكىن بىزدەك فىزىكىسى تۆمۈرچىلىكتە ،خېمىيىسى بوياقچىلىكتا ،ماتېماتىكىسى ساناق ساناشتا توختاپ قالغان مىللەت ئۈچۈن ،ماتېماتىكا ئۆگىنىش ۋە ئۇنىڭ ئىنسان مىڭىسىنى ئېچىش ،غىدىقلاش ۋە تەپەككۈرنى ساغلاملاشتۇرۇش  رولىدىن پايدىلنىپ ،مىللەت توپىمىز بويىچە« ھېسسىي تەپەككۈر» مىلىتىدىن «ئەقلىي تەپەككۈر» مىللىتىگە ئۆتۈش تولىمۇ زۆزۈردۇر .بۇ خىل سەكرەشنى ئىلغار مىللەتلەر  ئاللىقاچان ئورۇنلاپ بولدى ۋە پەن-ېخنىكىنىڭ ھامى مىللەتلىرىگە ئايلاندى .بىز تېخىچىلا «ھېسسىي تەپككۈر»ىمىز ئارقىلىق ئىلىم پەنگە رېقابەت ئىلان قىلىۋاتىمىز . ماتېماتىكا پەقەت بىر خىل قوراللا بولۇپ قالماي ،بەلكى ئۇ بىرخىل تىل ،بىر خىل تەپەككۈرنى ساغلاملاشتۇرىدىغان گىمناستىكا ۋە بىر خىل مەدەنىيەت .مائارىپتا چوقۇم ئۇنىڭ ھەممە رولىغا تەڭ ئېتىۋار بىرىش كېرەك . مېنىڭچە سىز ئۇنىڭ «قوراللىق» رولىغىلا ئېسىلىۋىلىۋاتىسىز . مەن شىنجاڭ ئونۋېرسىتىتىدىكى «پ» ئىسملىك بىر فىزىكا دوكتۇرنىڭ بىر لېكسىيەسىنى ئاڭلاپ ،ھەيران قالغان ئىدىم .ئۇ « كەلگۈسىدە ماتېماتىكىدىكى ھەممە ھېساپلارنى ئىشلىيەلەيدىغان بىر يۇمشاق دېتال لايىھەلەپ چىقساق ،ماتېماتىكا دېگەن دەرىسنى ئۆگەنمىسەكمۇ بولىدۇ » دېگەن ئىدى .شۇ چاغدا بىزنىڭ دوكۇرلىرىمىزنىڭ ئاغزىدىن چىققان گەپكە قاراپ ،بىزنىڭ ئەقلىي تەپەككۈر مىللىتىگە ئۆتمىكىمىزنىڭ نەقەدەر مۇشكۈللىگىنى ھېس قىلغان ئىدىم .مەن تۆۋەندە باشلانغۇچ ماتېماتىكىسىدىكى مۇنداق بىر تىىپىك ئەمىلىي قوللىنىش مەسىلىسى يەنى «كالىنىڭ ئوت-چۆپ يېيىش »مەسىلىسىنى قالدۇراي .ئۇ تىپىك مەسىلە بولغانلىغى ئۈچۈن بەلكىم بىرەر يۈمشاق دېتال لايىھەلەپ چىقىپ دەقىقە ئىچىدە ھەل قىلىۋەتكىلى بولىدىغان سەۋىيەگە يەتكىلى بولار .لىكىن ئۇنىڭ قىممىتى ھېساپنى تىز ئىشلەشتە ئەمەس بەلكى مىڭىنى غىدىقلاشتا . ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ   مەلۇم بىر قورشالغان يايلاقتىكى   ئوت ھەر كۈنى تەكشى تىزلىك بىلەن ئۆسىدۇ .بۇ يايلاقتىكى ئوت 17كالىنىڭ 30كۈن يىيىشىگە يېىدۇ ياكى بولمىسا 19كالىنىڭ 24كۈن يىيىشىگە يېتىدۇ .ھازىر بىر توپ كالا پادىسى بۇ يايلاقتىكى ئوتنى 6كۈن يىگەندىن كىيىن ،بۇ كالىلارنىڭ ئېگسى 4 تۇياق كالىنى سېتىۋەتكەن .قالغان كالىلار ئېشىپ قالغان ئوتنى 2كۈن يىسە بۇ يايلاقنىڭ ئوت پاك-پاكىزە تۈگىسە ،بۇ كالا پادىسىدا ئەسلىدە قانچە تۇياق كالا بار ئىدى ؟ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ بۇنداق مەسىلىلەرنىڭ  ئەمىلى قوللىنىش قىممىتى چوڭ ئەمەس ،لىكىن ئۇ ئادەم مىڭىسىگە غايەت زور رېقابەت ئېلان قىلالايدۇ،تەپەككۈرنى غىدىقلايدۇ . مېنىڭ نېمە دېمەكچى بولغانلىغىمنى چۈشىنىشىڭىزنى ئۈمۈت قىلىمەن. يەنە بىر گەپ تىما ماۋزۇسىغا «قادىر » سۆزىنى ئالدىراپ ئىشلىتىپ قويۈپسىز .ئۇ خاس ئاللاغىلا ئىشلىتىدىغان سۈپەت سۆزى ،توردىكى تەقۋادارلار كۆرۈپ قىلىشىدىن ئەنسىرەۋاتىمەن .

wijdan.

	ئۆزەم مەكتەپتە ئوقۇغاندا ماتىماتىكا دەرسىگە ھەممىدىن ئامراق ئىدىم،بىراق قايسى دەرسنىڭ ئەڭ مۇھىملىقى ئۈستىدە پەقەتلا ئويلىنىپ باقماپتىمەن.مىنىڭچە ھەممىلا پەننىڭ ئۆزىگە چۇشلۇق مۇھىم ئىشلىنىدىغان يېرى بار.بۈگۈن ئوغلۇمنى 13-ئوتتۇرا ۋە 16-ئوتتۇرىغا ئىمتىھان بېرىشكە تىزىملاتقىلى ئاپارغان ئىدىم.ئۇ مەكتەپلەر ئىمتىھان ئېلىپ ماتىماتىكىدا نەتىجىسى ئالاھىدە ياخشى بالىلارنى قوبۇل قىلىدىكەن،شۇنىڭغا قارىغاندا بۇ مەسىلىگە نىسبەتەن ئادەملەرنىڭ كۆزقارىشى بىر خىل ئەمەس ئوخشايدۇ!