-
سانلاردىكى قانۇنىيەتلەر (1) - [قىزىقارلىق ماتېماتىكا]
2009-05-06
بارلىق رەقىمى 3 تىن تۈزۈلگەن كۆپ خانىلىق سانلار كۇۋادېراتىنىڭ قانۇنىيىتى
بارلىق رەقىمى 3 تىن تۈزۈلگەن كۆپ خانىلىق سانلار كۇۋادېراتىنىڭ ئۆزگىچە قانۇنىيىتى بار بولۇپ ، بۇ قانۇنىيەتنى پۇختا ئىگىلىۋالساق ، مۇناسىۋەتلىك ھېسابلاشلارنى ھەم تېز ھەم توغرا ئورۇنداپ كىتەلەيمىز. تۆۋەندە بۇ قانۇنىيەت بىلەن تونۇشۇپ چىقايلى.
ئالدى بىلەن بىر ئەمەلىي مىسال كۆرۇپ ئۆتەيلى:
1089=332
110889=3332
11108889=33332
1111088889=333332
.............................
89...1088....11=32...33
يۇقارقى مىساللار ئارقىلىق بارلىق رەقىمى 3 تىن تۈزۈلگەن كۆپ خانىلىق سانلار كۇۋادېراتىنىڭ قانۇنىيىتىنى كۆرىۋىلىشقا بولىدۇ.
بارلىق رەقىمى 3 تىن تۈزۈلگەن كۆپ خانىلىق ساننى n خانىلىق سان ( 2≤ n) دېسەك ، ئۇ ھالدا بۇ سانلارنىڭ كۇۋادېراتى 2n خانىلىق سان بولىدۇ ھەمدە ئۇنىڭ بىرلەر خانىسىدە چوقۇم 9 بولىدۇ، ئونلەر خانىسىدىن باشلاپ ھېسابلىغاندا 9 بىلەن 0 نىڭ ئارىسىغا n-1 خانە قوشىلىدۇ ۋە ئۇنىڭ رەقەملىرى 8 بولىدۇ، يەنە 0 نىڭ ئالدىغا ( سول تەرىپىگە ) n-1 خانەقوشىلىدۇ ۋە ئۇنىڭ رەقەملىرى 1 بولىدۇ. -
ماتېماتىكىنى نېمىشقا ئۆگىنىمىز؟ - [ماتېماتىكا مائارىپى]
2009-05-04
-
«روسسىل پارادوكىسى » ۋە «ساتراش پاردوكىسى » - [ماتېماتىكا تارىخى]
2009-05-04
19- ئەسىرنىڭ 70 - يىللىرىدا گېرمانىيە ماتېماتىكلىرى توپلام نەزەرىيسىنىڭ ئاساسىنى تىكلىگەندىن كېيىن ، ماتېماتىكلار ، ماتېماتىكا ئىنتايىن مۇكەممەل باسقۇچقا يەتتى -دەپ ھېس قىلىشقانىدى . 1900- يىلدىكى خەلىقئارا ماتېماتىكلار قۇرۇلتىيىدىمۇ ماتېماتىكا پىشىۋاسى پوئىنكار ئىنتايىن خۇشاللىق بىلەن : « ماتېماتىكىنىڭ تامامەن قەتئىيلىك دەرىجىسىگە يەتتۇق » دەپ جاكارلىغانىدى .
ھالبۇكى ، ئۇنىڭ ئىككىنچى يىلىلا ئەنگلىيە ماتېماتىكا ئالىمى ، پەيلاسوپى روسسىل توپلام نەزەرىيسىدىكى ئىنتايىن زور بىر زىتلىقنى بايقىدى .
توپلاملارنى مۇنداق ئىككى تۈرگە بۆلۈشكە بولىدۇ : بىرىنچى تۈردىكى توپلاملارنىڭ ئالاھىدىلىكى ، توپلامنىڭ ئۆزى يەنە توپلامنىڭ ئېلېمېنتى بولىدۇ . مەسلەن ، شۇ چاغدا كىشىلەر ، ئادەتتە دەۋاتقان بارلىق توپلاملاردىن تۈزۈلگەن توپلام ؛ ئىككىنچى تۈردىكى توپلاملارنىڭ ئالاھىدىلىكى ، توپلامنىڭ ئۆزى توپلامنىڭ ئېلېمېنتى بولمايدۇ ، مەسلەن ، تۈز سىزىقتىكى نۇقتىلارنىڭ توپلىمى . روشەنكى ، بىر توپلام پەقەت ۋە پەقەت مۇشۇ ئىككى توپلاملارنىڭ بىرى بولىدۇ . ھازىر R توپلامنى بارلىق ئىككىنچى تۈردىكى توپلاملاردىن تۈزۈلگەن توپلام دەپ پەرەز قىلايلى . ئۇنداقتا R زادى قايسى تۈردىكى توپلام بولىدۇ ؟
-
ئەگرىلەنگەن بوشلۇق ۋە ۋاقىت - [ماتېماتىكا رېستۇرانى]
2009-04-26
1.ئىگىلگەن بوشلۇق
2.بوشلۇقنىڭ ئىگىلىشى ھەققىدىكى ئىسپاتلار
3. ئەگرىلەنگەن بوشلۇق ۋە ۋاقىت ھەققىدە
خۇلاسە
ئىلگىرى كىشىلەر بوشلۇق ۋە ۋاقىتنى مۇتلەق دەپ ئويلايتتى شۇڭا ۋاقىت سەپىرى قارا ئۆڭكۈر قاتارلىق ھادىسىلەرنى چۈشىنىشىمىز ۋە تەسەۋۋۇر قىلىشىمىز تەسكە توختايتتى .1915-يىلى كەڭ مەنىدىكى نىسپىيلىك نەزەرىيسى ئوتتۇرىغا قويۇلغاندىن كىيىن كىشىلەر ۋاقىت ۋە بوشلۇقنىڭ مۇتلەق بولماستىن نىسپى بولىدىغانلىقنى شۇنداقلا بوشلۇق بىلەن ۋاقىتنىڭ ئايرىۋىتىشكە بولمايدىغانلىقنى بايقىدى ۋە شۇندىن كىيىن زامان-ماكان(时空>(space-timeدىگەن يىڭى ئىسىم ۋە ئۇقۇم مەيدانغا كەلدى. -
ئۇيغۇرلاردىكى خاسىيەتلىك سان «يەتتە» - [ماتېماتىكا رېستۇرانى]
2009-04-08
سان ئىنسان تەپەككۈرى تەرەققىي قىلىپ مەلۇم باسقۇچقا يەتكەندە ، ئىجتىمائىي ئىشلەپچىقىرىش پائالىيەتلېرىنىڭ ئېھتىياجىغا ماسلىشىش ئۈچۈن بەلگىلەر ئاساسىدا بارلىققا كەلگەن.ماتىماتىكىلىق ھېسابلاش كاتېگورىيىسىگە تەئەللۇق بولغان بەزى سانلارنىڭ مەنىۋىي تۈس ئېلىشى بىر قەدەر ئوموملاشقان ئەنئەنىۋىي مىللىي مەدەنىيەت ھادىسى ھېسابلىنىدۇ.بۇ سانلارنىڭ «خاسىيەتلىك سان» غا ئايلىنىپ قېلىنىشىنىڭ كونكىرېت سەۋەبلېرى بار.ئەينى ۋاقىتتا بۇ سانلار ئىنسان تەپەككۈرۈدىكى مەۋھۇم ھادىسىلېرىنىڭ كونكىرىت بەلگىسى بولۇش رولىنى ئوينىغان ، شۇ ئاساستا بۇنداق سانلار بارغانسېرى قېلىپلىشىپ ، ئەقىدە ۋە ئېتىقادقا ، تۇرمۇش ئادەتلېرىمىزدە ، ئېغىز ئەدەبىياتى ئىجادىيەتلېرىمىزدە ئۆز ئەكسىنى تاپقان .
-
قىزىقارلىق نوپۇس رەقەملىرى - [ماتېماتىكا رېستۇرانى]
2009-04-03
دۇنيا ۋە كۆپ نوپۇسلۇق دۆلەتلەرنىڭ مەلۇم بىر پەيىتتىكى نوپۇس رەت تەرتىپىدە ناھايىتى قىزىقارلىق نوپۇس رەقەملىرى شەكىللەنگەن:
__ 1993-يىلى 4-ئاينىڭ 15-كۇنى سائەت 12 دىن 13 مىنۇت 53سېكۇنىت ئۆتكەندە دۇنيا نوپۇسى 5555555555 بولغان ( ئون دانە 5 رەقىمى).
__ 1993-يىلى 9-ئاينىڭ 15-كۇنى يەنە ، ھىندىستاننىڭ نوپۇسى 888888888 بولغان (توققۇز دانە 8 رەقىمى) .
__ 1981-يىلى 12-ئاينىڭ 6-كۇنى جۇڭگۇ نوپۇسى 999999999بولغان(توققۇز يەردە 9 رەقىمى). 1989-يىلى 12-ئاينىڭ 1-كۇنى 1111111111 بولغان (ئون يەردە 1 رەقىمى)، 1997-يىلى 3-ئايدا 1234567890 بولغان.
__ 1993-يىلى يەنە ياپونىيىنىڭ نوپۇسى 123456789 بولۇپ ، ياپونىيە نوپۇس سېتاتىسكا ئىدارىسىنىڭ تونۇشتۇرشىچە ، شۇ يىلى ياپونىيە نوپۇس سانىدا تۆت قىتىم 123456789 رەقىمى كۆرۇنگەن -
ماتېماتىكا ئوقۇتۇشىنى يېڭى دەرس ئىسلاھاتىنىڭ تەلىپىگە ماسلاشتۇرۇش لازىم - [ماتېماتىكا ئوقۇتۇشى]
2009-03-21
يېڭى دەرس ئىسلاھاتىنىڭ يولغا قويۇلۇشى ئەنئەنىۋى ئوقۇتۇش ئۇسۇلى ۋە ئوقۇتۇش ۋاسىتىسىدە ئۆزگىرىش ھاسىل قىلىپ، تەربىيىلەنگۈچىلەرنىڭ ئەقىل بۇلىقىنى ئېچىشقا، خاسلىقىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشقا، يۇقىرى ساپالىق ئوقۇغۇچىلارنى يېتىشتۈرۈشكە ئۇل سالدى. ماتېماتىكا ئوقۇتۇشىنى يېڭى دەرس ئىسلاھاتىنىڭ تەلىپىگە ماسلاشتۇرۇش ئۈچۈن:
1. ئوقۇتقۇچىلار ‹‹ماتېماتىكا دەرس ئۆلچىمى››نى پىششىق ئىگىلەپ، ئۆلچەم بىلەن دەرسلىكنىڭ مۇناسىۋىتىنى ياخشى بىر تەرەپ قىلىشى لازىم. ئەنئەنىۋى ئوقۇتۇشتا دەرسلىك ئىنتايىن مۇقەددەس بولۇپ، دەرسلىكتە نېمە بولسا، ئوقۇغۇچىلارغا شۇ مەزمۇننى يەتكۈزۈش تەلەپ قىلىناتتى. يېڭى دەرس ئىسلاھاتىدا ‹‹دەرس ئۆلچىمى›› پەقەت دەرسلىككە نىسبەتەن يېتەكچىلىك رولىنىلا ئوينايدۇ. شۇڭا، ئوقۇتقۇچىلار دەرس ئۆلچىمىنى پىششىق ئىگىلەپ، دەرسلىكنى ئەھۋالغا قاراپ مۇۋاپىق كېڭەيتىشى ياكى قىسقارتىشى، دەرسلىكنى ئەمەلىيەت بىلەن زىچ بىرلەشتۈرۈپ، ئوقۇغۇچىلارغا ماتېماتىكىنىڭ ئەمەلىي قوللىنىشچانلىقى ۋە ماتېماتىكا ئۆگىنىشنىڭ زۆرۈرلۈكىنى ھەقىقىي ھېس قىلدۇرۇشى لازىم.
2. مۇۋاپىق دەرسلىك پىلانى بولۇشى لازىم. بىر سائەتلىك دەرس نۇرغۇن قەدەم – باسقۇچلار ئارقىلىق ھاياتىي كۈچىنى نامايان قىلىدۇ. ياخشى ئۆتۈلگەن بىر سائەتلىك دەرس ئوقۇتقۇچى، ئوقۇغۇچىلاردا ئۇنتۇلماس ئەسلىمە قالدۇرىدۇ. بۇ نۇقتىدىن ئېيتقاندا، بىر سائەتلىك دەرسنىڭ قانداق ئورۇنلاشتۇرۇلۇشى ئوقۇتۇشقا بىۋاسىتە تەسىر كۆرسىتىدۇ. شۇڭا، ماتېماتىكا ئوقۇتقۇچىسى دەرس پىلانى تۈزگەندە، ئۇنىڭ ھەر بىر قاتلاملىرىغىچە يېڭى، ئىجادىي ئۇسۇللارنى سىڭدۈرۈپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ دىققىتىنى قوزغىيالايدىغان، جەلپ قىلالايدىغان قىلىپ پىلانلىشى، دەرس سۆزلىگەندە، ئوقۇغۇچىلارنى كۆپرەك رىغبەتلەندۈرۈپ، كۆپ قىسىم ئوقۇغۇچىنىڭ پىكرىگە ھۆرمەت قىلىپ، ئۆگىنىشتە ياخشى ئوقۇغۇچىلار بىلەن ئۆگىنىشتە ئارقىدا قالغان ئوقۇغۇچىلار ئارىسىدىكى پەرقنى تەدرىجىي ئازايتىشى كېرەك.
-
كۆپلىگەن ماتىماتىكلار ئۆزلىرىنىڭ پۈتۈن كۈچى بىلەن ھازىرقى ئەڭ مۇھىم بولغان ماتىماتىكا مەسىلىسىنى ھەل قىلىۋاتقان لىقىنى ئېيتىشىدۇ . بىراق تېخى ھەل بولمىغان بۇ مەسىلىلەر ئىچىدە بىرى باشقىلاردىن ئۈستۈن تۇرىدۇ . ئۇ بولسىمۇ داڭلىق رىمان قىياسىدۇر .
رىمان قىياسى 1859- يىلى گېرمابىيە ماتېماتىكى فريېدرىخ رىمان ( Friedrich B. riemann ) تەرىپىدىن ئوتتۇرغا قويۇلغاندىن بىرى ، ماتېماتىكلارنى گاڭگىرىتىپ كەلدى . يېقىندىن بۇيان ماتېماتىكلارنىڭ فىزىكىلىق نۇقتىنەزەردىن پايدىلىنىپ بۇ مەسىلە ئۈستىدە پىكىر قىلىشىغا ئەگىشىپ ، رىمان قىياسىنى ئىسپاتلاش قىزغىنلىقى يېڭى بىر پەللىگە ***ۈرۈلدى .
رىمان قىياسى رىماننىڭ سانلار نەزەرىيەسى ساھەسى ( سانلار نەزەرىيەسى پۈتۈن سانلارنى تەتقىق قىلىدىغان ماتېماتىكا تارمىقى ) گە چېتىلىدىغان بىردىنبىر نەزەرىيەسىدۇر . ئۇ تۈپ سانلارغا مۇناسىۋەتلىك بەزىبىر چوڭقۇر نەزەرىيەلەرنى بايان قىلغان . 2،3،5 ۋە 7 گە ئوخشاش 1 ۋە ئۆزىدىن باشقا ھېچقانداق كۆپەيتكۈچىسى بولمىغان سانلار گويا سان ئوقىدا تەرتىپسىز كۆرۈلىدىغاندەك قىلىدۇ . ئېۋكېلىد تۈپ سانلارنىڭ سانى چەكسىز بولىدىغانلىقىنى ئىسپاتلىغان . بىراق مەسىلە شۇكى ، ئۇلار قەيەردە ؟ ئۇلارنىڭ قانداق بەلگىلىك فورمۇلىسى ياكى قانۇنىيتى بولۇپ ، كىشىلەرگە ئۇلارنى سان ئوقىنىڭ قەيەرلىرىدىن تاپقىلى بولىدىغانلىقىنى ئېيتىپ بېرەلەمدۇ ؟ -
ماتېماتىكىلىق يېزىق-«لاي تاختا » - [ماتېماتىكا تارىخى]
2009-03-21
19- ئەسىرنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدە كىشلەر ئاسيانىڭ غەربى قىسىمىدىكى ئىراقتىن 50 مىڭ پارچە لاي تاختىنى بايقان ، ئۇلارنىڭ ئۈستىگە ئىجىر - مىجىر ئاجايىپ بەلگىلەر ئويۇلغان بولۇپ ، تەكشۈرۈلۈش ئارقىلىق بۇ يېزىق قەدىمكى بابىلۇنلۇقلار ئىشلەتكەن يېزىق ئىكەنلىكى ئىسپاتلانغان . ھازىر كىشىلەر ئۇنى » شىنا يېزىق » دەپ ئاتايدۇ . ئالىملار تەتقىق قىلىش ئارقىلىق لاي تاختىلارغا قەدىمكى بابىلۇنلۇقلار ئېرىشكەن بىلىملەر خاتىرلەنگەنلىكى ، ئۇلارىڭ نۇرغۇن ماتېماتىكا بىلىملىرىنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالغانلىقىنى ئايدىڭلاشتۇرغان .
ئەينى ۋاقىتىكى بابىلۇنلۇقلار تەكشى سۇگالغان لاينىڭ ئۈستىگە شىنا شەكىللىك يېزىقتا ھەرخىل پۈتۈكلەرنى يازغاندىن كېيىن ، ئۇنى قۇرتۇپ ئاندىن خۇمداندا پىشۇرۇپ ساقلىغان ، بۇنداق بولغاندا ئۇنى ئۇزۇن ۋاقىت ساقلىغىلى بولغانلىقىنى بىلگەن . ھازىرغىچە تېپىلغان 50 مىڭدىن ئارتۇق بۇنداق لاي تاختىنىڭ 300 نەچچە پارچىسى مەخسۇس ماتېماتىكىغا ئائىت بولغان ھۆججەتلەردىن تەركىپ تاپقان .
-
ماتېماتىكىلىق تۆت ئەمەلنى كىم ئىجات قىلغان ؟ - [ماتېماتىكا تارىخى]
2009-02-23
«+» «-» بەلگىلەر ئەسلى ئوتتۇرا ئەسىردە بارلىققا كەلگەن . 1489 - يىلى ماتېماتىك يوھان ۋىدمان ئۆزىنىڭ < ئاددىي ھېسابلاش ۋە تىز ھېسابلاش > دېگەن كىتابىدا رەسمىي ماتېماتىكىلىق بەلگە سۇپىتىدە ئىشلەتكەن. لىكىن 1630-يىلى ماتېماتىك ۋىتا بۇ بەلگىلەرگە تەبىر بەرگەندىن كىيىن ئاندىن ئومۇملاشقان . بۇ بەلگىلەر ئومۇملىشىشتىن ئىلگىرى لاتىنچە(plus , minus ) قوشۇش ۋە ئىلىش دېگەن سۆزنىڭ بىرىنچى ھەرىپى ئىشلىتىلگەن . مەسىلەن :
5-3 ۋە 5+3 لەر 5m3, 5p3 قىلىپ يىزىلغان . -
ئۇيغۇرلاردا قۇمۇلاق ھېساباتى - [ماتېماتىكا تارىخى]
2009-02-23
تارىخىي پاكىتلارغا ئاساسلانغاندا ، ئۇيغۇرلاردا 5- ئەسىردىن بۇرۇنلا مۇرەككەپ سان ئۇقۇمى شەكىللەنگەن . خاسىيەتلىك سانلار ئۇقۇمى ئوموملاشقان ۋە تەقۋىم قوللىنىش ئادىتى شەكىللەنگەن . 5- ئەسىرنىڭ ئاخىرلىرىغا كەلگەندە ، مەدەنىيەتنىڭ گۈلۈنىشىگە ئەگىشىپ ، ئەجداتلىرىمىز سان توپلاملىرىنى بايقىغان ۋە تەبىئى سانلارغا نام بىرىش ، ئۇلارنى ھېسابلاش مەسىلىسى ئۇستىدە ئىزدىنىپ < قۇمۇلاق ھېساباتى > نى ئىجات قىلغان .
-
ئاي شارىدىكى بىر كۈن قانداق ھېسابلىنىدۇ ؟ - [ماتېماتىكا رېستۇرانى]
2009-02-22
يىقىندا < ئاي شارىدا مۇز بايقالدى > دىگەن خەۋەر تارقالدى ، يەنى ئىنسانلارنىڭ ئاي شارىدا ياشىشىدىكى ماددى ئاساس بار بولدى ، ئاي شارىغا چىقىشتىكى < قاتناش قۇرالى > مۇ بار بولدى ، دىمەك ، ئىنسانلارنىڭ ئاي شارىدا < ماكانلىشىش >ھەرگىزمۇ خام خىيال بولماي قالدى . ئۇنداقتا ئاي شارىدىكى بىر كۈن قانداق ھېسابلىنىدۇ ؟
ئاي شارىدا قۇياش شەرقىي < ئۇپۇق سىزىقى > دىن كۆتۇرۇلۇپ ، 160 سائەتتىن كېيىن ئاران تىكلىشىدۇ .قۇياش<تىكلەنگەن> ئورۇندىن غەرىپكە ئولتۇرغانغا قەدەر يەنە 160 سائەت ۋاقىت كېتىدۇ
-
بىر تەڭسىزلىكنى يىشىشنىڭ ئەپچىل ئۇسۇلى - [ماتېماتىكا رېستۇرانى]
2009-02-22
مىسال : x+1|(2x-1)≥0| نىڭ يېشىملەر توپلىمىنى تىپڭ .
يىشىش : (y=|x+1|(2x-1 بولسا فۇنكىتسىيە ( y=(x+1)(2x-1 نىڭ x<1 ئارلىقتىكى گىرافىگىنىڭ ئابسىسسا ئوقىنى بويلاپ يۇقۇرى - تۆۋەن قاتلاشتىن ھاسىل قىلىنغان.
چۇنكى ، y=(x+1)(2x-1)=0 نىڭ يىشىمى x=-1,1/2
شۇنۇڭ ئۇچۇن ، ئەسلى تەڭسىزلىكنىڭ يىشىملەر توپلىمى :{x|x=-1 ياكى x≥1/2}بولىدۇ
-
سىز بىلمەيدىغان قىززىقارلىق سان-سىفىرلار - [ماتېماتىكا رېستۇرانى]
2009-02-22
قەدىمقى گىرىكلەر ساننى ھەرپ بىلەن ئىپادىلەپ ئاران 100 مىليۇنغا يەتكۇزەلىگەن ، ھەرپ يىتىشمىگەنلىكتىن ئۇنى داۋاملاشتۇرۇشقا ئامالسىز قالغان .
ئەڭ ئۇزۇن ئىلمىي ئاتالغۇ 207 مىڭ ھەرپتىن تەشكىل قىلىنغان بولۇپ ، بۇ ھەرپلەر بىلەن ئادەم بەدىنىدىكى ئوكېسىدسىزلانغان رىبو نۇكلېئىن كىسلاتاسىنىڭ تەركىبى ئىپادىلەنگەن . بۇ ئاتالغۇنىڭ تولۇق ئاتىلىشى 1981- يىلى 4- ئاينىڭ 9- كۇنى < تەبىئەت > زورنىلىغا بىسىلغان .
ماي قەلەم بىلەن خەت يازغاندا ماي قەلەم مېنۇتىغا 5000 قېتىم ئايلىنىدۇ . ئەگەر تۇز سېزىق سېزىلسا مېنۇتىغا 20 مىڭ قىتىم ئايلىنىدۇ .
ئەگەر ئادەمنىڭ مېڭە تېرە قاتلىمى يېيىلىپ قورۇقلىرى تۇزلەنسە قېلىنلىقى 3 مېللېمىتىر ، چوڭ - كېچىكلىكى 90* 60 كۇۋادىرات سانتىمىتىر بولىدۇ .
-
تېنىڭىزدىكى قىزىقارلىق سانلار - [ماتېماتىكا رېستۇرانى]
2009-02-22
سىز ئۆز تېنىڭىزنى چۇشۇنەمسىز ؟ . تۆۋىندىكى سان - سىپىرلارغا نەزىرىڭىزنى سىلىڭ :
ئادەمنىڭ ھەر قىتىملىق نەپەس ئېلىشى ئۇچۇن 5 سىكۇنت ، يەنى ھاۋا شۇمۇرۇشكە 2 سىكۇنىت، تىنىق چىقىرىشقا 3 سىكۇنىت ۋاقىت كىتىدۇ .
ئادەمنىڭ جىگىرى بەدەن ئىغىرلىقىنىڭ 40 دىن بىرىگە توغرا كىلىدۇ . ئۇ 2 مىليارت 500 مىليۇن جىگەر ھۆجەيرىسىدىن تەركىپ تاپقان بولۇپ ، پۇتۇن بەدەندىكى 5-6 لىتىر قاننى سىغدۇرالايدۇ .
تاماق يىگەندە ، تاماق ئېغىز بوشلۇقىدىن ئاشقازانغا كىرگۇچە 4-8 سېكۇنىت ۋاقىت كىتىدۇ . ئەمما تاماقنىڭ ئاشقازاندا تۇرۇش ۋاقتى 4 سائەت بولىدۇ .
ئادەمنىڭ ھەزىم قىلىش يولىنىڭ ئۇزۇنلىقى 600 سانتېمىتىر بولۇپ ، بەدەن ئېگىزلىكىنىڭ 4 ھەسسىسىگە توغرا كىلىدۇ .بۇنىڭ ئىچىدە ئاشقازاننىڭ ئۇزۇنلىقى 20-25 سانتېمىتىر ، كىچىك ئۇچەينىڭ ئۇزۇنلىقى 400-500 سانتېمىتىر ، چوڭ ئۇچەينىڭ 150 سانتېمىتىر كىلىدۇ .
بارماق ئىزى بوۋاق تۇغۇلۇشتىن 6-8 ھەپتە بۇرۇن شەكىللىنىپ بولىدۇ .