نەزىر قىلىش ئۆرپ-ئادىتىمىز يوقۇلۇپ كەتمىسۇن ئەزىز ھېيت كۈن

لىمۇن

	مۇنبەردىكىلەرنى ئوينىتىپ باقاي دەپ يازغان تىمىمۇ بۇ ئەمدى~~~؟؟؟

alpamix:aziz

	تېمىنى يېزىشىشىمغا  ھەقىقىي تۈرتكە بولغان  سەۋەپ :        مەن بىر قانچە يىل ئىلگىرى تېلۋىزوردا  نەزىر-چىراققا ئاتىغان پۇلنى خەير-ساخاۋەت ئىشلىرىغا ھەدىيە قىلسا ساۋاپلىق ئىش بولىدىغانلىقىنى ئاڭلاپ بەك كاتتا ئىش بوپتۇ دەپ ئويلىغان ئىدىم.چۈنكى شۇ چاغلاردا مەن نەزىر-چىراق ۋە بەزى ئۆرپ-ئادەتلىرىمىزنى بىھۇدە ئىش،ئاۋارىچىلىق،ئەھمىيىتى يوق دەپ ئويلايتىم.بۇنىڭدىن ئۈچ يىل ئىلگىركى ۋاقىتقا كەلگەندە كۆز قارىشىم ئۆزگىرىپ قالدى.بۇنىڭغا مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىنى باشقۇرۇش ،قوغداش خىزمىتىنى  ۋە غەيرى ماددى مەدەنىيەت مىراسلىرىنى قېزىش ،رەتلەش خىزمىتىنى ئىشلەش بىلەن شۇغۇللانغانلىقىم سەۋەپ بولدى.مەدەنىيەت يادىكارلىق خىزمىتى تارىخ ۋە ئارخىلوگىيە بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك بولۇپ مەن شىنجاڭنىڭ جۈملىدىن ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخى ھەققىدىكى نۇرغۇن ماتىرياللارنى كۆردۈم.قېزىۋېلىنغان ئارخىلوگىيلىك بۇيۇملار ھەققىدىكى مەلۇماتلاردىن خەۋەردار بولدۇم.غەيرى ماددى مەدەنىيەت مىراسلىرى بولسا مىللى ئۆرپ-ئادەتنى ئاساسى مەزمۇن قىلغان بولۇپ دۇنياۋى قوغداش تىزىملىكىگە كىرگۈزۈلگەن «ئۇيغۇر ئون ئىككى مۇقامى'»ئۇيغۇر مەشرەپلىرى'دىن تارتىپ كىچىك تۈردە باي ناھىيىسى سايرام يېزىسىنىڭ «سايرام قېتىقى»ىغىچە ناھايىتى كۆپ ماددى تۈردىكى غەيرى ماددى مەدەنىيەت مىراسلىرىمىز قېزىپ رەتلىنىپ دۇنيا،دۆلەت،ئۆلكە،ۋىلايەت-ئوبلاست،شەھەر-ناھىيە قاتارلىق 5 دەرىجە بويىچە قوغداش كاپالىتىگە ئېرىشتى.مىراسلىرىمىزنى جۈملىدىن تۈگمەن،جۇۋاز،ئىگرىك (يىپ ئىگىرىدىغان) قاتارلىق ئىلگىرى مەۋجۇت بولغان ھازىر ئىستىمالدىن (ئىشلىتىشتىن ) قالغان بىر قىسىم كونا ئىشلەپچىقىرىش بۇيۇملىرى ھەققىدىكى ماتىرياللارنى كۆرۈش جەريانىدا ئۇيغۇر ئۆرپ-ئادىتىگە قىزىقىپ قالدىم.جۈملدىن بىزنىڭ توي-تۆكۈن ،نەزىر چىراق قاتارلىق ئۆرپ-ئادەتلىرىمىز بەزى جايلاردا بەزى كىشىلەر تەرپىدىن كۆپتۈرۈلۈپ،ھەشەمەتچىلىك ،ئىسراپچىلىققا ئايلىنىپ قېلىۋاتقان بولسىمۇ كۆپ قىسىم كىشىلىرىمىزنىڭ ئەنئەنىۋى قائىدە بويىچە شۇ ئىشلارنى نورمال ئېلىپ بېرېىۋاتقانلىقىنى بۇ ئادەتنىڭ ناھايىتى ئۇزۇن تارىخقا ئىگە ئىكەنلىكىنى ھېس قىلدىم.    دىننىي ئېتقاد پائالىيىتى بىلەن ئۆرپ-ئادەتنىڭ بەلگىلىك پەرقى بولىدۇ.بىر پائالىيەتنىڭ دىننىي ئېتقاد قا ياكى ئۆرپ-ئادەتكە تەۋە پائالىيەت ئىكەنلىكىنى ئايرىشتا ئاۋال دىننىي ئۆلچەمگە ئوچۇق ئېيتقاندا مۇسۇلمان بولۇشنىڭ ئۆلچىمىگە مۇراجەت قىلىش كېرەك: مۇسۇلمان بولۇشنىڭ  ئۆلچىمى : بىرىنچى : ئاللاھنىڭ بىر ئىكەنلىكىگە مەڭگۈ شەك كەلتۈرمەسلىك،ئىككىنچى : ھەر بىر مۆمىن مۇسۇلمان ھەر كۈنى بەش ۋاق نامازنى ئۆتەش ۋە جۈمە نامىزىنى ئۆتەش،ئۈچۈنچى: ھەر يىلى رامىزان ئېيىدا 30 كۈن روزىنى تولۇق  تۇتۇش،تۆتىنچى: ئۆشرە-زاكات،سەدىقە،پېتىر بېرىش،ساۋاپلىق ئىش قىلىش،بەشىنچى :ھەر بىر مۇسۇلمان ئۆمرىدە بىر قېتىم ھەرەمگە -مەككىگە ھەج قىلىشقا بېرىش.يۇقۇرقىلار مۇسۇلمان بولۇشتىكى 5 پەرھىز بولۇپ داۋام قىلىپ كەلگەن.يۇقۇرقى 5 پەرھىزدىن باشقىلىرى جۇملىدىن قۇربان ھېيت،روزى ھېيت نامىزىغا قاتنىشىش،نەزىر بېرىش قاتارلىق پائالىيەتلەر بولسا مىللى ئۆرپ-ئادەتكە كىرىدۇ.بىر مەزگىل بىر قىسىم جايلىرىمىزدا دۆلەت كادىرلىرى  بولغان ئۇيغۇرلارنىڭ قۇربان ھېيت،روزى ھېيت نامىزىغا قاتنىشىشى قاتتىق چەكلەنگەن.ئىككى يىلدىن بۇيان قۇربان ھېيت،روزى ھېيت نامىزى نورمال مىللى ئۆرپ-ئادەت پائالىيىتى ئىكەنلىكى ئايدىڭلاشتۇرۇلۇپ چەكلەش ئاساسەن بىكار قىلىندى.بەزى ئۆرپ-ئادەتلىرىمىز دىننىي قائىدىلەر زىچ گىرەلىشىپ كەتكەن.قۇربان ھېيت،روزى ھېيت پائالىيىتى ،نەزىر بېرىش ئالدى بىلەن دىننىي پائالىيەتتۇر.لېكىن ئۇ ئەڭ ئاممىۋىيلىقى،ئومۇملاشقانلىقى،ئىجتىمائىلاشقانلىقى بىلەن ئۆرپ-ئادەت پائالىيىتىدۇر.     مەن نەزىرنى مىللى ئۆرپ-ئادەت نوقتىسىدىن ئويلىغىنىمدا ئىنساننىي باراۋەرلىكنى ھەققىقىي نامايەن قىلىدىغانلىقىنى تونۇپ يەتتىم.بىزنىڭ ئۆرپ-ئادەتكە مەنسۇپ نۇرغۇن يىغىلىشلىرىمىزدا جۈملىدىن نەزىر-چىراق ئىشلىرىمىزدا شەھەر-يېزىلاردىكى تۈرلۈك يىغىنلاردىكى يۈزلىشىش بىلەن تۈپتىن پەرقلىنىدىغان دىدارلىشىش قائىدىسىنىڭ بارلىقىنى  كۆرىۋالغىلى بولىدۇ.ئادەتتە يىغىنلاردا ۋە مەدەنىيەت پائالىيەتلىرىدە رەھبەرلەر رەئىس سەھنىسىدىن ئورۇن ئالىدۇ.پۇقرالار تۆۋەندە ئولتۇرىدۇ.ئادەتتىكى تۈرلۈك ئۇچۇرشىشلاردىمۇ دان بىلەن سامان ئايرىم تۇرغاندەك بايلار بىر جايغا ،ئاددى(نامرات) ئادەملەر يەنە بىر جايغا سۈزۈلۈپ قالىدۇ.لېكىن ئۆرپ-ئادەتلىرىمىزنىڭ بىرى بولغان نەزىر ئۇنىڭغا مۇتلەق ئوخشىمايدۇ.بىز ئادەتتە نەزىرگە قاتنىشىشقا كەلگۈچىلەرنىڭ ھازىرقى تويۇنۇش دەۋرىدە ۋاپات بولغۇچىنىڭ ھۆرمىتى ئۈچۈن كېلىدىغانلىقىنى،نەزىردە ھەممە ئۇيغۇر قېرىندىشىمىزنىڭ ئەمەلدار-پۇقرا،باي-كەمبىغەل،چوڭ-كىچىك،بىجىرىم-مېيىپ دېمەي بىر-بىرى بىلەن قول ئېلىشىپ كۆرۈشۈپ ئامانلىق سورىشىدىغانلىقىنى،خوشلىشىدىغانلىقىنى،ئۇزايدىغاندا ئامانلىق  تىلىشىدىغانلىقىنى كۆرۈپ تۇرىمىز.شۇنىڭغا قارىغاندا نەزىر بېرىش پائالىيىتىنىڭ خاسىيىتى يالغۇز جامائەت ئالدىغا تائام قويۇش بىلەن  چەكلەنمەستىن ئەل-جامائەتنى ئۇچراشتۇتۇش،جەم  قىلىش،ئۆملەشتۈرۈش،ئىتپاقلاشتۇرۇش،باراۋەرلىك  تۇيغۇسىغا چۆمدۈرۈش ئىكەنلىكىدىمۇ كۆرۈلدىغانلىقىنى تونۇپ يەتكىلى بولىدۇ.جاننى ئاللا بەرگەن .جان ئەلۋەتتە ئاللاھنىڭ ئىلكىدە.ئاللاھ ئۆزى بەرگەن جاننى قاچان ئالغۇسى كەلسە شۇ چاغدا ئېلىپ كېتىدۇ.بۇنىڭغا بەندىلەرنىڭ ئەلەكموللا دېمەي باشقا ئىلاجى يوق.لېكىن ئادەملەر ئالاھقا سېغىنىنغاندىن باشقا ھايات ۋاقتىدا بىر-بىرىنىڭ ۋە ۋاپات بولغۇچىلارنىڭ  ھۆرمىتى،قەدرىنى قىلىدۇ.نەزىرنىڭ خاسىيىتى  مۇشۇ جەھەتتىمۇ كۆرۈلىدۇ. مەن  شۇ ئوي تۈركىسىدە يۇقۇرقى تېمىنى يازغان ئىدىم.    ئەسكەرتىش: تېمىنىڭ ئىخچام بولۇشىنى كۆزلەپ تەپسىلى،قايىل قىلارلىق،سىلىق بايان قىلىشنى كەم قىپتىمەن.تورداشلارنىڭ زىتىغا تېگىپ قويغان بولسام تورداشلارنىڭ ئومۇمىي  نەزەردە قاراپ ئەپۇ قىلىشىنى  ئۈمىد قىلىمەن.

agah

	يەنە قانداق پىتنىلەر كىلەر بىزنىڭ قەۋىمگە .قاراپ تۇرۇپ شېرىك سۆزلەرنى قىلۋاتسا ئۆرۈپ ئادەتنى ياقلىدى دەپ ئولتادۇق .ئىلىمدا چولتىلىق قىلغانننىڭ تەمىنى تېتىيدىغان ئوخشايمىز . شەيتان نەپسىگە بىرىلىپ ،شەرىئەتتىن ئۆزىنى ئەپ قاچقانلارنى ئاسان ئازدۇرىدۇ .

azizgul

	اللە ھەر بىرلىرىمىزگە مۇستەھكەم ئىمان ئاتا قىلغاي ، ئامىن !

ANSWER

	تىما ئىگىسى قەستەنگە پىتنە تىرىش ئۈچۈن بۇ تىمىنى يوللىغان  ،  بىلىپ قوي تىما ئىگىسى ئىشە ك ~ ئۇلۇغ ئىسلامنى ھىچقانداق بەندە ۋەياكى مىللەت ئۆز خاھىشى بويىچە خالىغەنچە ئۆزگەرتسە بولمايدۇ شۇنداقلا قىلچىلىك ھوقوقى يوق ! داداڭ ۋە ئاناڭنىڭ سىنى تەرلەپ كۈچەپ تۇرۇپ قاراڭغۇدا تاپقىنى ئۈچۈن لەنەت !

kar0923

	قىيامەتتە ئىنسانلار ھەرگىزمۇ ئۇيغۇر ، قازاق ، خەنزۇ ....... لار دەپ ئايرىلمايدۇ . بەلكى مۇسۇلمان ، مۇناپىق ، كاپىر دەپ ئايرىلدۇ . بۇ دۇنيادا قىلغان ئىش _ ھەرىكەتكىرىمىزنى اللاھ ھەرگىزمۇ ئۆز ئۆرپ ئادىتىمىزنى چىقىش قىلىپ تۇرۇپ سوراققا تارتمايدۇ بەلكى ئاللاھنىڭ بىزگە چۈشۈرگەن قانۇنلىرىنى چىقىش قىلىپ سوراققا تارتىدۇ . ئەنە شۇنداق بىر كۈندە سىزدىن قىلغان گۇناھلىرىڭنى دېگىن دېسە ، سىز مەن ئۆرپ ئادىتىم بويىچە ياشىدىم دەپ جاۋاب بېرەمسىز ؟ ئىنسان قىيامەتتە ھەربىر يىڭنىچىلىك قىلغان ئىشلىرى دېگەن گەپلىرى ، كۆرگەنلىرى ، ئاڭلىغانلىرى ئۈچۈن سوئال _ سوراققا تارتىلدۇ . بۇ نۇقتىنى دېمىسەممۇ بەلكى بىلىسىز . ئەڭ ئەپسۇسلىنارلىقى سىز خىزمەتكە چىققاندىن كېيىن بۇنى ھېس قىلىپ يېتىپسىز . سىزنىڭ ئۆز قانۇنىڭىزنى بىر كۆرۈپ باقتىڭىزمۇ ياكى كۆرمىدىڭىزمۇ بىلمەيمەن . يەنىلا سىزگە تەۋسىيە قىلدىغىنىم : ئەگەر ئۆز قانۇنىمىزنى كۆرۈپ بولغان بولىسڭىز يەنە بىر قېتىم قەلىب كۆزىڭىز بىلەن كۆرۈپ چىقىشىڭىزنى ئۈمۈد قىلىمەن . كىم بىلىدۇ بۇ قېتىم كۆرگەندىن كېيىن ئىدىيەرىڭىزدە نەزىر ھەققىدە ئۆزگەرتىش پەيدا قىلۋەتكەن خىزمىتىڭىزنى تاشلاپ چىقامسىز تېخى .... ئۇنىمۇ يىراق دېگىلى بولمايدۇ . قېرىندىشىم . اللاھقا ئامانەت !

yulghunjan

	sabri@ يوللىغان ۋاقتى  2013-2-1 02:02 PM ..... توۋا!   ئۇيغۇرلارنى ئويغۇنۇش باسقۇچىدا دىسەم ، تېخى  ... ئۇنداق بولسا نەزىر بەرگەنلەر ئەمەس، يىگەنلەر لاياقەتسىز ئىكەنغۇ؟

turmux.net

	ما ئاداشنىڭ تىمىسىدىن مۇنبەرداشلارنىڭ ئىنكاسلىرى ھەقىقىي بىر ئىسىل تىمىنىڭ رولىنى ئويناپتۇ...

sayim

	مۇشۇ توردا قالايمىقان پەتىۋا  چىقىرىپ  تور دۇنياسىنى  قالايمىقان قىلغان تور  موللىلىرنى  نىمە دىسەم بولا   يەنىلا  ئوزۇم  بىلگەن ئىشنى قىلاي