ﺗﯧﺒﺎﺑﯩﺘﯩﻤﯩﺰدﯨﻤﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﺎﻏـلام ﺗﯘرۇﺷﻰ ۋە ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻨﯩﺸﯩﺪە ﺧﯩﻠﯩﺘـلارﻧﯩﯔ ﺳﺎن – ﺳﯜﭘﻪت ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯚزﮔﯩﺮﯨﺸﻰ ۋە ﺋﯘلارﻧﯩﯔ ﺑﻪدەﻧﺪﯨﻜﻰ ﻧﯩﺴﺒﯩﻲ ﺗﻪﯕﻜﻪﺷﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘزۇﻟﯘش ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﺳﻪۋەﺑﻠﻪردﯨﻦ ﺳﺎﻧﯩﻠﯩﺪۇ. ﺑﯘ ﻧﯘﻗﺘﺎ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﻛﯚز ﻗﺎراش ﺑﯩﻠﻪن ﺗﯜﭘﺘﯩﻦ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪۇ.

ﺋﯘﻟﯘغ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﻤﯩﺰ ﺋﻪﺑﯘ ﻧﺎﺳﯩﺮ ﻓﺎراﺑﻰ ﺋﺎدەم ﺑﻪدﯨﻨﯩﻨﻰ ﭼﻮڭ ﺑﯩﺮ دۆﻟﻪﺗﻜﻪ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﯩﺮ دۆﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﭘﺎﻳﺘﻪﺧﺖ ﺷﻪﮬﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﺘﯩﭗ: ﺑﻪدەن ﺗﯧﺮﯨﺴﯩﻨﻰ ﭼﻮڭ ﻣﯘداﭘﯩﺌﻪ ﺳﯧﭙﯩﻠﯩﮕﻪ؛ ﺳﻪزﮔﯜ ﺋﻪﺳﻪب (ﻧﯧﺮۋا) ﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﮬﻪرﺑﯩﻲ رازۋﯦﺘﭽﯩﻜـلارﻏﺎ؛ ﮬﻪرﯨﻜﻪت ﺋﻪﺳﻪﺑﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﯨﻐﯘﭼﻰ ﻗﻮﺷﯘﻧﻐﺎ؛ ﺋﺎدەم ﺑﻪدﯨﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻲ ﻛﯜﭼﻨﻰ ﺑﺎش ﻗﻮﻣﺎﻧﺪاﻧﻐﺎ، ﻣﻪرﻛﯩﺰﯨﻲ ﻧﯧﺮۋا ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﻰ ﭘﺎدﯨﺸﺎﮬﻘﺎ؛ ﻳﯜرەك، ﺋﯚﭘﻜﻪ، ﺟﯩﮕﻪر، ﺑﯚرەك ﻗﺎﺗﺎرﻟﯩﻖ ﺋﻪزالارﻧﻰ ﺑﻪدەﻧﻨﯩﯔ ﮬﻪر ﻗﺎﻳﺴﻰ ﻗﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﻪرﮔﻪ ﻣﻪﺳﺌﯘل ﺑﻮﻟﻐﺎن ۋەزﯨﺮﻟﻪرﮔﻪ؛ ﺋﺎدەم ﺗﯧﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﮬﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻠﻪرﻧﻰ ﺋﻮﻣﯘﻣﯩﻲ ﭘﯘﻗﺮاﻏﺎ؛ ﮬﻪر ﺧﯩﻞ ﻗﺎن ﺗﻮﻣﯘرﻟﯩﺮى ۋە ﺳﯘﻳﯘﻗﻠﯘق ﻳﻮﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺷﻪﮬﻪر ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﻰ ﺗﻪﻣﯩﻨﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎن ﺳﯘ، ﺋﻮزۇﻗﻠﯘق ۋە ﮬﺎۋا ﻳﻮﻟﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺗﻘﺎن. دﯦﻤﻪك، ﺋﺎدەﻣﻨﯩﯔ ﮬﺎﻳﺎﺗﻰ ﺋﯜﭼﯜن ﺗﯚت ﺧﯩﻠﯩﺖ ۋە ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻮﻟﯘﻗﻠﯩﻐﯘﭼﻰ ﺑﯩﺮﻣﯘﻧﭽﻪ ﺋﺎﻣﯩﻠـلارﻣﯘ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ لازﯨﻢ.

«ﺋﺎدەم» دﯦﮕﻪن ﻧﯧﻤﻪ ۋە ﺋﯘ ﻗﺎﻧﺪاق ﻳﺎﺷﺎﻳﺪۇ؟ دﯦﮕﻪن ﺳﻮﺋﺎﻟﻐﺎ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺗﺸﯘﻧﺎس ﺋﺎﻟﯩﻤـلار، ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮى، ﻓﯩﺰﯨﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮى، ﺧﯩﻤﯩﻴﻪ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮى، ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەك ﺋﯧﺘﻨﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ (ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯩﻠﻤﻰ) ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮى ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﻤﯩﻐﺎن ﺟﺎۋاﺑـلارﻧﻰ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﭼﻜﻪ، ﺋﺎدەم ﺗﯧﻨﯩﻨﯩﯔ روﮬﯩﻲ ۋە ﺟﯩﺴﻤﺎﻧﯩﻲ ﺟﻪﮬﻪﺗﻠﻪردﯨﻜﻰ ﺳﯩﺮﻟﯩﺪﯨﻨﻰ ﺗﻮﻟﯘق ﺋﯩﭙﺎدﯨﻠﻪپ ﺑﻪرﮔﯩﺪەك ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﻜﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪن ﺟﺎۋاب ﻣﻪۋﺟﯘت ﺋﻪﻣﻪس. ﺑﻪزﻟﻪر ﻣﯘﻧﺪاق دەﻳﺪۇ: «ﺋﺎدەم ﺗﻪﺑﯩﺌﻪت دۇﻧﻴﺎﺳﯩﻐﺎ ﻣﻪﻧﺴﯘپ ﺑﻮﻟﻐﺎن ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ، ﺋﯘ ﻣﺎددا ۋە ﺟﯩﺴﯩﻢ ﺑﻮﻟﯘش ﺋﯧﺘﯩﺒﺎرى ﺑﯩﻠﻪن ﭘﯜﺗﯜن ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﻳﺎﻛﻰ ﺟﺎﻧﺴﯩﺰ ﻣﺎددﯨـلارﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪۇ. ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﻳﻪﻧﻰ ﮬﺎﻳﯟان ﺑﻮﻟﯘش ﺋﯧﺘﯩﺒﺎرى ﺑﯩﻠﻪن ﺟﺎﻧﺴﯩﺰ ﻣﺎددﯨـلاردﯨﻦ ﭘﻪرﻗﻠﯩﻨﯩﺪۇ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪرەە ﺋﻮرﺗﺎق ﺑﻮﻟﯩﺪۇ. ﺋﯚز ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎرى ﺑﯩﻠﻪن ﮬﻪرﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯩﻘﺘﯩﺪارﯨﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜن ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪردﯨﻦ ﭘﻪرﻗﻠﯩﻨﯩﺪۇ. ﺋﻪﻗﯩﻞ – ﺋﯩﺪراك ۋە ﺳﯚزﻟﻪش ﺋﯩﻘﺘﯩﺪارﯨﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜن ﮬﺎﻳﯟاﻧـلاردﯨﻦ ﭘﻪرﻗﻠﯩﻨﯩﺪۇ. ﻣﯘﮬﯩﺖ، ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﺗﯜزۈم، ﺋﯚرپ – ﺋﺎدەت. ﺗﯩﻞ – ﺋﻪدەﺑﯩﻴﺎت، ﻗﺎن ۋە ﺋﯩﺮﺳﯩﻴﻪت ﺋﯧﺘﯩﺒﺎرى ﺑﯩﻠﻪن ﺷﻪﺧﺴﻠﻪر ۋە ﺟﯩﻨﺴـلارﻏﺎ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺪۇ، دﯦﻤﻪك ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﻚ ﺗﺎرﯨﺨﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻠﯩﺮى ۋە ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻲ ﺗﺎﻟﻠﯩﻨﯩﺸـلاردا ﻣﯩﺰاج، ﺋﯩﺮﺳﯩﻴﻪت، ﻣﯘﮬﯩﺖ ۋە ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﺗﯜزۈﻣﻠﻪرﻧﯩﯔ ﭼﻮڭ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﺑﺎر. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜن، ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷـلاﻧﻐﯘچ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎرﺗﯩﭗ ﮬﺎزﯨﺮﻏﺎ ﻗﻪدەر ﺑﻮﻟﻐﺎن ﮬﻪرﺑﯩﺮ ﺋﯚزەﯨﺮﯨﺸﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻤﯘ ﻣﻪﺧﺴﯘس ﺷﻪﻛﯩﻞ ۋە ﻗﯩﻴﺎﭘﻪت، ﻣﻪﺧﺴﯘس ﻣﯩﺰاﺟـلارﻣﯘ ۋە ﺑﻪدەن ﺋﺎلاﮬﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺋﯚز ﺟﯩﻨﺴﯩﻐﺎ ﻣﯘۋاﭘﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ. ﺑﻪدەن ﻣﺎددﯨﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﯩﺰاﺟﻰ، ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪرﻧﯩﯔ ﻣﯩﺰاﺟﻰ، ﮬﺎﻳﯟاﻧـلارﻧﯩﯔ ﻣﯩﺰاﺟﻰ، ﺋﺎدەﻣﻠﻪرﻧﯩﯔ ﻣﯩﺰاﺟﻰ، ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻠﻪرﻧﯩﯔ ﻣﯩﺰاﺟﻰ، ﺋﻪر – ﺋﺎﻳﺎﻟـلارﻧﯩﯔ ﻣﯩﺰاﺟﻰ، ﭼﻮڭ – ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﻪرﻧﯩﯔ ﻣﯩﺰاﺟﻰ ﺑﯩﺮ – ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎش ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪۇ. ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘلارﻧﯩﯔ ﭘﻪﻳﺪا ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ، ﺋﯚﺳﯜپ ﻳﯧﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ۋە ﻗﯧﺮﯨﺸﻰ، ﺋﯚﻟﯜﺷﯩﺪە ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺋﻪرﻛﺎن (ﺋﻮت، ﺳﯘ، ﮬﺎا، ﺗﯘﭘﺮاق)، ﻣﯩﺰاج ( ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺋﺎﻣﯩﻠـلارﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﻤﻪ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ۋە ﺗﻪﺳﯩﺮى)، ﺋﻪﯨـلات، ﺋﻪرۋاھ (روﮬـلار)، ﻗﯘۋا (ﻗﯘۋۋەﺗﻠﻪر)، ﺋﻪزا دېگەﻧﻠﻪرﻧﯩﯔ ﭼﻮڭ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﺑﺎر. ﻣﻪﺳﯩﻠﻪن: ﺑﯩﺮ ﺗﺎل ﺑﯘﻏﺪاي ﺗﯘﭘﺮاق ﺋﺎرﯨﺴﯩﻐﺎ ﭼﯜﺷﻜﻪﻧﺪە، ﺷﯘ ﺗﯘﭘﺮاﻗﺘﯩﻦ ﺋﻮزۇﻗﻠﯘﻗﻨﻰ ﺷﻮراپ ﺋﯧﻠﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜن، ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﺷﻮراش ﻛﯜﭼﻰ (ﻗﯘۋﯨﺘﻰ ﺟﺎزﯨﺒﻪ) لازﯨﻢ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ. ﺗﯘﭘﺮاﻗﻨﯩﯖﻤﯘ ﺷﯘ ﺋﻮزۇﻗﻘﺎ ﻳﻪﺗﻜﯜزۈپ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎن ﺋﻮزۇﻗﻠﯘﻗﻨﻰ ۋە ﻧﻪﻣﻠﯩﻜﻨﻰ ﺋﯚزﮔﻪرﺗﯩﭗ ۋە لاﻳﯩﻘـلاﺷﺘﯘرۇپ ﺗﻪﻣﯩﻨﻠﻪش ۋەزﯨﭙﯩﺴﻰ؛ ﺋﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺳﯘ ﻣﺎددﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮزۇﻗﻠﯘﻗـلارﻧﻰ ﺋﯧﺮﯨﺘﯩﭗ ﺋﯘﻧﻰ ﺑﻪدﯨﻨﯩﮕﻪ ﺳﯩﯖﺪۈرۈپ ﺋﺎﻟﻤﺎﺷﺘﯘرۇش روﻟﻰ؛ ﮬﺎۋاﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪرﻧﯩﯔ ﻳﺎﭘﺮﯨﻘﻰ ﺋﺎرﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﺗﻪرەﭘﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﻮﻛﺴﯩﮕﯧﻦ ۋە ﻣﯘۋاﭘﯩﻖ ﮬﺎﻟﺪﯨﻜﻰ ﻛﺎرﺑﻮن (Ⅳ) ﺋﻮﻛﺴﯩﺪى ﺑﯩﻠﻪن ﺗﻪﻣﯩﻨﻠﻪش ﻣﻪﺟﺒﯘرﯨﻴﯩﺘﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ. ﻟﯜن ﻧﯘرﯨﻨﯩﯔ ﺷﯘ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪر ﺗﻪرﻛﯩﺒﯩﺪە ﻣﯟﺟﯘت ﺑﻮﻟﻐﺎن ﻓﯩﺰﯨﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﻪرﻧﻰ ﺟﺎرى ﻗﯩﻠﺪۇرۇش ﻣﻪﺟﺒﯘرﯨﻴﯩﺘﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪۇ.