NASA: بىر ئالەم ئۇچقۇچىسىنىڭ دېگەنلىرى

Algol1991

كۈندە بىر يۇلتۇز ( 19-سان )

2015-يىل 3-ئاينىڭ 11-كۈنى كېچە
ئاخېرنار : ئېرىدان يۇلتۇز تۈركۈمى ئەلفا يۇلتۇزى .
水委一（波江座α）      Achernar （Eridanus α）
كۆرۈنمە يورۇقلۇق دەرىجىسى ( 0.45 ) .
چىڭقى چۈش ۋاقتى : چۈشتىن كېيىن 2:55 ، ئۇپۇقتىن ئېگىزلىكى 10 - گرادۇس .
33-پاراللېلنىڭ شىمالىدا ئۇپۇقتىن ئۆرلىمەيدۇ .
قوللىنىلغان ۋاقىت : شەرقىي 6- رايون ( UTC+6 ) .

ئاخېرنار ئاسماندىكى ئونىنچى يورۇق يۇلتۇز بولۇپ ، ئېرىدان يۇلتۇز تۈركۈمىنىڭ جەنۇبىي ئۇچىغا جايلاشقان . بىز بىلەن بولغان ئارلىقى 139 يورۇقلۇق يىلى . بۇ يۇلتۇز توقۇمىچى قىز يۇلتۇزىغا ئوخشاشلا پرېتسېسسىيە سەۋەبىدىن 5 مىڭ يىل بۇرۇن جەنۇبىي قۇتۇپ يۇلتۇزى بولغان . ئاخېرنار ئىككى كەررىلىك يۇلتۇز ، ئىككى يۇلتۇزنىڭ ئارلىقى 1 مىليارد 900 مىليون كىلومېتىر ، بىر بىرىنى ئايلىنىش دەۋرى 14 يېرىم يىل . ئاخېرنار ھازىرغىچە بايقالغان سامايولى سېستىمىسىدىكى ئەڭ ياپىلاق يۇلتۇز ، چۈنكى ئۇنىڭ ئۆزىنى ئايلىنىشى پەۋقۇلاددە تېز ، شۇ سەۋەبتىن ئۇنىڭ ئېكۋاتور قىسمى تومپىيىپ چىققان .

بۇ يۇلتۇزنىڭ ئىسمى ئەرەبچىدىن كىرگەن ( اخر النھر ) بولۇپ ، مەنىسى دەريانىڭ ئاخىرى دېگەنلىك بولىدۇ ( يۇنان ئەپسانىسىدىكى قايسى بىر ئىلاھ ، ئاپوللونىڭ ئوغلىغۇ دەيمەن ، ئۆلگەندىن كېيىن ئېرىدان دەرياسىغا دەپىن قىلىنغان ) . بۇ يۇلتۇز ئاسمان ئېكۋاتورىنىڭ جەنۇبىدا ، ئۇپۇقتىن ئۆرلىمەيدۇ . ئەلۋەتتە تېپىش ئۇسۇلىنى سۆزلەشنىڭ ئەھمىيىتى يوق ، بۇ يۇلتۇزنىڭ ئىسمىغا مەن بىر خىل ئامراق .

Algol1991

كۈندە بىر يۇلتۇز ( 20-سان )

2015-يىل 3-ئاينىڭ 12-كۈنى كېچە
ھادار : سېنتاۋر يۇلتۇز تۈركۈمى بېتا يۇلتۇزى .
马腹一（半人马座β）    Agena （Centaurus β）
كۆرۈنمە يورۇقلۇق دەرىجىسى ( 0.60 ) .
چىڭقى چۈش ۋاقتى : سەھەر 3:21 ، ئۇپۇقتىن ئېگىزلىكى 11 - گرادۇس .
30-پاراللېلنىڭ شىمالىدا ئۇپۇقتىن ئۆرلىمەيدۇ .
قوللىنىلغان ۋاقىت : شەرقىي 6- رايون ( UTC+6 ) .

ھادار ئاسماندىكى 11-يورۇق يۇلتۇز ، شۇنداقلا بېتا ناملىق ئىككى دانە بىرىنچى دەرىجىلىك يۇلتۇزنىڭ بىرى .
ئۇنىڭ ئىنگىلىزچە ئىسمى Agena ياكى Hadar . ھادارنىڭ بىز بىلەن بولغان ئارلىقى 525 يورۇقلۇق يىلى .
ھادار دېگەن ئىسىم ئەرەبچىدىن كىرگەن بولۇپ تۇپراق دېگەن مەنىدىكەن ، يەنە بىر ئىسمى Agena لاتىنچە بولۇپ لىپەك دېگەن مەنىدىكەن ( ھەقىچان سېنتاۋرنىڭ لىپىكى ) . 1935 يىلى ھادارنىڭ ئىككى كەررىلىك يۇلتۇز ئىكەنلىكى ئېنىقلانغان ، كېيىن يەنە بۇ ئىككى يۇلتۇزنىڭ بىرسىنىڭ ئارلىقى ئىنتايىن يېقىن قوش يۇلتۇز ئىكەنلىكى ئېنىقلانغان ، دېمەك ھازىرچە ھادار ئۈچ كەررىلىك يۇلتۇز . ئەسلىدىكى ئىككى يۇلتۇزنىڭ ئارلىقى 5 مىليارد كىلومېتىر .

كېيىنكى ئىككى يۇلتۇزنىڭ بىر بىرىنى ئايلىنىش دەۋرى 352 كۈن . ھادار بىلەن يەنە بىر بىرىنچى دەرىجىلىك يۇلتۇز تالىماكنىڭ ئارلىقى ئىنتايىن يېقىن ( كۆرۈنمە ئارلىقى ) .بۇ يۇلتۇز ئاسمان ئېكۋاتورىنىڭ جەنۇبىدا ، ئۇپۇقتىن ئۆرلىمەيدۇ . ئەلۋەتتە تېپىش ئۇسۇلىنى سۆزلەشنىڭ ئەھمىيىتى يوق ، بۇ يۇلتۇزغا نىسبەتەن مەندە ھېچقانداق تۇيغۇ يوق .

Algol1991

2015-يىل 3-ئاينىڭ 14-كۈنى كېچە
ئۈلكەر يۇلتۇزلار توپى : سەۋر ( تورپاق ) يۇلتۇز تۈركۈمى .
昴星团（金牛座），The pleiades ( Taurus )
كۆرۈنمە يورۇقلۇق دەرىجىسى ( 1.2 ) .
كۈن ئولتۇرۇش ۋاقتى : كەچ 6:30 ، ئۈلكەرنىڭ ئۇپۇقتىن ئېگىزلىكى 62 گرادۇس ، ئورنى غەربىي جەنۇب .
پېتىش ۋاقتى : ئەتىسى سەھەر 0:20 ، ئۇپۇققا پېتىش ئورنى غەربىي شىمال .
قوللىنىلغان ۋاقىت : شەرقىي 6- رايون ( UTC+6 ) .
تۈرك تىلى ئۈلكەر ، ئەرەب تىلى سۈرەييا ، پارس ۋە ھىندى تىلى پەرۋىن ، خەنزۇ تىلى ماۋ ، ياپون تىلى سۇبارو ، ئۇيغۇر تىلى ئۈركەي ئۈركەي ئۈركەي ئۈركەي

ئۈلكەر يۇلتۇزلار توپى رايونىمىزدا كۆرگىلى بولىدىغان ، كۆزىمىزگە ئېنىق چېلىقىدىغان يەككە نۇقتا ھېس قىلدۇرمايدىغان بىردىنبىر ئاسمان جىسمى . بۇ ئاسمان جىسمىنى كۆرگىلى بولىدىغانلىكى رايونلاردا تارىختا بۇنىڭغا دىققەت قىلمىغان قەۋم يوق ، ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇنى باشقا ئاسمان جىسىملىرى بىلەن ئالماشتۇرۇپ قويۇش ئىمكانىيىتىمۇ يوق . بۇ شۇنداق بىر ئاجايىپ يەككە يېگانە ھېكايە . ئەتراپىمدىكى ھەممەيلەن ئۈركەي دەيدۇ ، مەنمۇ ئەلۋەتتە شۇنىڭغا ئادەتلەنگەن . لېكىن بۇ ئىسىمنىڭ ئەسلى مەنبەسى بولغان تۈرك تىلىدا ئىلمىي ئاتىلىشى ئۈلكەر ئىكەن . ئەلۋەتتە بۇ ئاسمان جىسمىنىڭ بىر شىركەتنىڭ نامىغا قويۇلۇپ قېلىشىنى تېخىمۇ ياقتۇرمايتتىم .

ئۈلكەر يۇلتۇزلار توپى يەنە يەتتە ئاچا سىڭىل دەپمۇ ئاتىلىدۇ ، مېسسىر ئاسمان جىسىملىرى جەدۋىلىدە 45 نومۇرلۇق ئاسمان جىسمى ( بۇ بىر يۇلتۇز بولمىغان جىسىملار خاتىرىلەنگەن جەدىۋەل بولۇپ ، ئاساسلىق يۇلتۇز تۇمانلىقلىرى ، يۇلتۇز توپلىرى ، يۇلتۇز سېستىمىلىرى بار ) . بۇ بىر تارقاق يۇلتۇزلار توپى ( يۇلتۇزلار توپى تارقاق ۋە شارسىمان دەپ بۆلۈنىدۇ ، يىغىندى ماسسىسى چوڭراق ۋە يۇلتۇز سانى جىقراقلىرى ئۆزىنىڭ تارتىشىش كۈچى تەسىرىدە شارسىمان ھالەتكە كېلىدۇ ) . بۇنىڭ بىز بىلەن بولغان ئارلىقى بىر قەدەر يېقىن ، يىراقراق يۇلتۇز توپلىرى كۆزىمىزگە بىر يۇلتۇز بولۇپ كۆرۈنىدۇ . بۇ توپتا 9 يۇلتۇزنى كۆز بىلەن پەرق ئەتكىلى بولىدۇ .

ئۇزۇندىن بېرى كىشىلەر بۇ يۇلتۇزلارنى ئۆزئارا مۇناسىۋىتى بار ھەرگىزمۇ تاسادىبىيلىقتىن بىر يۆنىلىشتە تۇرۇپ قالغان ئەمەس دەپ قاراپ كەلدى . 1767 يىلى پوپ مىچىل بۇنداق كۆپ يۇلتۇزنىڭ بىر يەرگە توپلىشىپ قېلىشىنىڭ نىسبىتى 500 مىڭدىن بىر ئىكەنلىكىنى ھېسابلاپ چىققان ، شۇڭا ئۈلكەر ۋە باشقا يۇلتۇز توپلىرىدىكى يۇلتۇزلارنىڭ ئۆرئارا فىزىكىلىق مۇناسىۋىتى بار دېگەن يەكۈنگە كەلگەن . ئالەمدىكى ئارلىقلارنى ئۆلچەشتە ئۈلكەرنىڭ ئارلىقى ئىنتايىن مۇھىم بىر ئۆتكەل ، چۈنكى ئۇ بىزگە ئىنتايىن يېقىن بولغان يۇلتۇزلار توپى ، ھەم ئۆلچەش ئاسان بولغان ئاسمان جىسمى . ئۈلكەرنىڭ بىز بىلەن بولغان ئەڭ ئېنىق ئارلىقى 444 يورۇقلۇق يىلى .

ئۈلكەرنىڭ دېئامېتىرى 8 يورۇقلۇق يىلى ، تەسىر رايونى 43 يورۇقلۇق يىلى ، ئۈلكەرنىڭ ئومۇمىي ماسسىسى تەخمىنەن قۇياشنىڭ 800 ھەسسىسىگە تەڭ . ئۈلكەردە ماسسىسى قۇياش ماسسىسىنىڭ 8 پىرسەنتىگە يەتمەيدىغان سۆسۈن پەتەك يۇلتۇزلار ئومۇمىي يۇلتۇز سانىنىڭ تۆتتىن بىرىنى ئىگىلەيدۇ ، بۇنداق يۇلتۇزلارنىڭ ماسسىسى يېتەرلىك يادرو رېئاكسىيىسى يۈز بېرىپ نورمال يۇلتۇزغا ئايلىنىشقا يەتمەيدۇ . ئۈلكەردىكى ئەڭ يورۇق يەتتە يۇلتۇز يۇنان ئەپسانىسىدىكى پۇلىيادىسنىڭ يەتتە ئاچا سىڭلىسىغا ۋەكىللىك قىلىدىغان بولۇپ ، ئۇلار ئايرىم ئايرىم ھالدا مايا ، تايگېت ، ئېلىكترا ، ئالكىيون ، سىتېروپ ، كىلاينو ۋە مېروپىلاردۇر ، ئۇلارنىڭ دادىسى دەل ئاسمان ئىلاھى ئاتلاس شۇ .

ئۈلكەر يۇلتۇزلار توپىنىڭ ئەزاسى 540 ئەتراپىدا بولۇپ ، بۇ بىر ياش ھەم ھەركەتچان يۇلتۇزلار توپى . بۇ توپ كۆك رەڭلىك يۇقىرى تېمپۇراتۇرىلىق يۇلتۇزلارنى ئاساس قىلغان بولۇپ ، شەكىللەنگىلى تېخى 100 مىليون يىلمۇ بولمىدى . ئاسترونوملار بۇ توپنىڭ يەنە 250 مىليون يىل ئەتراپىدا مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدىغانلىقىنى مۆلچەرلىمەكتە ، ئۇنىڭدىن كېيىن سامايولى سېستىمىسىنىڭ تارتىش كۈچى سەۋەبىدىن پارچىلىنىپ ، ئەتراپتىكى بوشلۇققا تارقىلىپ كېتىدۇ . ئۈلكەر يۇلتۇزلار توپى قىش پەسلىدىكى دىققەتنى ئالاھىدە تارتىدىغان ئاسمان جىسمى بولۇپ ، قەدىمدىن ھازىرغىچە بارلىق مەدەنىيەتتە بۇ جىسىم توغرىسىدا خاتىرىلەر بار .

ياپونىيە تارىخىدا ئۈلكەرنى بىر خىل زىننەت بۇيۇمىنىڭ سىمۋولى دەپ قارىغان ، شۇڭا بەزى ياپونچە ناخشىلاردا ئۈلكەرنى تىلغا ئالىدۇ . ياپونىيەنىڭ ھاۋايدىكى بىر تېلېسكوپىنىڭ ئىسمىمۇ سۇبارو ( ئۈلكەر ) ، فۇجى ئېغىر سانائەت ساھەسىدىكى بىر ئاپتوموبىلنىڭ ماركىسىمۇ سۇبارو . بەزى ھېكايىلەردىمۇ ئۈلكەردە يەنە بىر خىل ئىنسانلار بار ، شۇلارنىڭ ھەم بىزنىڭ كېلىش مەنبەيىمىز ئوخشاشلا لىرا يۇلتۇز تۈركۈمى دەپ قارايدۇ . بۇنى تېپىش ئۇسۇلىنى سۆزلىمىسەممۇ مېنىڭچە دىققەت قىلىپ باقمىغان ئادەم يوق . ئۇنىڭ ئۈستىگە ئۈلكەر ئاساسەن ئېكلىپتىكا سىزىقىدا بولغاچقا ، قۇياشنىڭ ئۈلكەرگە يېقىنلىشىش ، ئاينىڭ ئۈلكەرنى توسۇۋېلىش ھادىسىلىرىمۇ يۈز بېرىپ تۇرىدۇ .

تەرىقەت يازمىلىرىدا ئۈلكەردىن كەلگەن بەش نەپەر ئەۋلىيا كۇڭزىغا ۋەھيى كەلتۈرگەن دەپ خاتىرىلەنگەن . بىر قىسىم يۇنان ئاسترونوملىرى ئىلگىرى ئۈلكەرنى ئايرىم بىر يۇلتۇز تۈركۈمى قاتارىدا قارىغان ھەمدە خىشىئۇد ۋە ھومېرنىڭ ئىللىيادا ۋە ئودېسا ناملىق داستانلىرىدا تىلغا ئېلىنغان . ئۈلكەر ئىنجىلدا ئۈچ قېتىم تىلغا ئېلىنغان . ھىندى رىۋايەتلىرىدە كىرىتتىكا ( ئۈلكەر ) ئۈرۈش ئىلاھىنىڭ ئالتە ئانىسى بولۇپ ، شۇڭا ئۇرۇش ئىلاھىنىڭ ئالتە خىل قىياپىتى باركەن . بىر قىسىم مۇسۇلمان ئالىملىرى سۈرەييانى ( ئۈلكەرنى ) قۇرئاندا تىلغا ئېلىنغان نەجىم شۇ دەپ قارايدۇ . ئۈلكەرگە يېقىن يۆنىلىشتىكى سەۋرمۇ ( تارقاق يۇلتۇزلار توپى ) بىزگە ئۈلكەردىن يېقىنراق ، لېكىن دىققىتىمىزنى تارتمايدۇ .

Algol1991

كۈندە بىر يۇلتۇز ( 21-سان )

2015-يىل 3-ئاينىڭ 15-كۈنى كېچە
ئەل تايىر ( پادىچى يىگىت يۇلتۇزى ) : بۈركۈت يۇلتۇز تۈركۈمى ئەلفا يۇلتۇزى .
牛郎星（天鹰座α），Altair ( Aquila α )
كۆرۈنمە يورۇقلۇق دەرىجىسى ( 0.77 ) .
چىقىش ۋاقتى : ئەتىسى سەھەر 2:30 ، ئورنى شەرق .
كۈن چىقىش ۋاقتى : ئەتىسى چۈشتىن بۇرۇن 7:00 ، ئەل تايىرنىڭ ئورنى شەرقىي جەنۇب .
قوللىنىلغان ۋاقىت : شەرقىي 6- رايون ( UTC+6 ) .

ئەل تايىر ئاسماندىكى ئون ئىككىنچى يورۇق يۇلتۇز . بۈركۈتنىڭ بېشىنى ئىپادىلەيدۇ ، بىز بىلەن بولغان ئارلىقى 16.77 يورۇقلۇق يىلى . ئۇ يۇلتۇزنى جۇڭگودا يەنە ھەشقىپىچەك يۇلتۇز ياكى ئۇلۇغ سانغۇن دەپمۇ ئاتايدۇ ، ياپونىيەدە تالىپ يۇلتۇزى دەپ ئاتايدۇ . بۇ يۇلتۇز يازلىق ئۈچبۇلۇڭنىڭ جەنۇبىي چوققىسى ( قالغان ئىككىسى توقۇمىچى قىز ۋە دېنېب ) . بۇ يۇلتۇزنىڭ ئىسمى ئەرەبچىدىن كەلگەن بولۇپ ( النسر التائر ) تازقارا ( ئۇچۇۋاتقان ) دېگەن مەنىدىكەن . بۇ يۇلتۇزنىڭ ئېغىرلىقى قۇياشنىڭ 1.7 ھەسسىسىگە تەڭ . چوڭلۇقى قۇياشنىڭ 6 ھەسسىسىگە تەڭ . بۇ يۇلتۇزنىڭ سىرىئۇس بىلەن ئوخشاشلىقى ئىنتايىن كۆپ .

جۇڭگودىكى بۇ يۇلتۇز توغرىلىق ھېكايىنى سۆزلەشنىڭ ھاجىتى يوق . ئەل تايىرنىڭ ئىككى تەرىپىدىكى يورۇقراق ئىككى يۇلتۇز جۇڭگو رىۋايەتلىرىدە پادىچى يىگىت بىلەن توقۇمىچى قىزنىڭ ئىككى بالىسى سۈپىتىدە تەسۋىرلىنىدۇ ( ئاسماندا بىر قانچىلىغان داڭلىق ئۈچ قاتار يۇلتۇز بار ، بۇ ئۈچى شۇلارنىڭ بىرى ) . غەرب رىۋايەتلىرىدە بۇ يۇلتۇز ئۆمىلىگۈچى ھايۋانلار بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئاپەتنىڭ سىمۋولى . ئەل تايىرنى تېپىش ئۇسۇلى : ئەتىگەن سائەت بەشلەردە شەرقتىن سەل جەنۇبقا قىيپاش يۆنىلىشتە ئېگىز بولمىغان ئورۇندا بىر يورۇقراق يۇلتۇز بار ، بۇ دەل ئەل تايىر ( ئالتىنچى چېسىلادىكى توقۇمىچى قىزنى تونۇشتۇرغاندىمۇ دېگەن ) .

1983 يىلى ياپونىيە ئەل تايىرغا ئېلېكتىر سىگىنالى قويۇپ بەردى ، بۇ ياپونىيەنىڭ مىتاي ( سىرتقى ھاياتلىقنى ئىزدەش پىلانى ) تۈرىگە قاتناشقاندىن كېيىنكى تۇنجى ئىشى ( ئەلۋەتتە قايتۇرما سىگىنال كەلگەن تەقدىردىمۇ ئەڭ بالدۇر بولغاندا 2017 يىلى كېلىدۇ ) . 1978 يىلى ئەل تايىرنىڭ تۆت كەررىلىك يۇلتۇز ئىكەنلىكى ئېنىقلانغان ، لېكىن 2007 يىلى ناسا بۇنى ئىنكار قىلدى ، يەنى ئەل تايىر ئوپتىكىلىق تۆت كەررىلىك يۇلتۇز بولۇپ ، بۇ تۆت يۇلتۇزنىڭ فىزىكىلىق مۇناسىۋىتى يوق ، شۇڭا ئەل تايىر بىر كەررىلىك يۇلتۇز . ئەل تايىر ئاسمان ئېكۋاتورىنىڭ شىمالىدا ، ئۇپۇقتىن ئېگىز ۋاقتى 13 سائەت .

Algol1991

كۈندە بىر يۇلتۇز ( 22-سان )

2015-يىل 3-ئاينىڭ 16-كۈنى كېچە
ئەكرېست ( ئەلفا كرېست ) :جەنۇبىي كرېست يۇلتۇز تۈركۈمى ئەلفا يۇلتۇزى .
十字架二（南十字座α）    Acrux （Crux α）
كۆرۈنمە يورۇقلۇق دەرىجىسى ( 0.77 ) .
چىڭقى چۈش ۋاقتى :ئەتىسى سەھەر 1:24 ، ئۇپۇقتىن ئېگىزلىكى 14 - گرادۇس .
27-پاراللېلنىڭ شىمالىدا ئۇپۇقتىن ئۆرلىمەيدۇ .
قوللىنىلغان ۋاقىت : شەرقىي 6- رايون ( UTC+6 ) .

ئەكرېست ئاسماندىكى ئون ئۈچىنچى يورۇق يۇلتۇز ، بۇ يۇلتۇز جەنۇبىي كرېست يۇلتۇز تۈركۈمىدىكى تۆت ئاساسىي يۇلتۇزنىڭ ئەڭ يورۇقى . جەنۇبىي كرېست يۇلتۇز تۈركۈمى جەنۇبىي قۇتۇبنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان ئىنتايىن مۇھىم بەلگە بولۇپ ، مۇھىملىقى شىمالىي قۇتۇپ يۇلتۇزىدىن قېلىشمايدۇ . جەنۇبىي يېرىم شاردىكى نۇرغۇن دۆلەتنىڭ بايرىقىغا بۇ يۇلتۇز تۈركۈمىنىڭ رەسىمى چۈشۈرۈلگەن . ئەكرېستنىڭ بىز بىلەن بولغان ئارلىقى 320 يورۇقلۇق يىلى ، ئۇ ئۈچ كەررىلىك يۇلتۇز ، بۇ ئۈچ يۇلتۇزنىڭ ئىككىسىنىڭ ئارلىقى ئىنتايىن يېقىن بولۇپ 150 مىليون كىلومېتىر ئەتراپىدا ، ئۆزئارا ئايلىنىش دەۋرى 76 كۈن ، بۇ گەۋدە بىلەن يەنە بىرسىنىڭ ئارلىقى ، 65 مىليارد كىلومېتىر ، ئۆزئارا ئايلىنىش دەۋرى 1500 يىلدىن ئارتۇق . بىرىنچى دەرىجىلىك يۇلتۇز ئىچىدە ئەڭ جەنۇبقا جايلاشقىنى دەل ئەكرېست . ئەلۋەتتە بۇ يۇلتۇزنى ئىزدەش ئۇسۇلىنى سۆزلەپ ئولتۇرغاننىڭ ئەھمىيىتى يوق .

kurt01

ئاسماندىكى يۇلتۇزلار تۈگىگىچە بۇ خىزمەتنى داۋاملاشتۇرىشىڭىزنى ئۈمۇت قىلىمىز. ئەجرىڭىزنى ئاللا نەرسۇن.

Algol1991

كۈندە بىر يۇلتۇز ( 23-سان )

2015-يىل 3-ئاينىڭ 17-كۈنى كېچە
ئەل دېباران : سەۋر ( تورپاق ) يۇلتۇز تۈركۈمى ئەلفا يۇلتۇزى .
毕宿五（金牛座α），Aldebaran ( Taurus α )
كۆرۈنمە يورۇقلۇق دەرىجىسى ( 0.86 ) .
كۈن ئولتۇرۇش ۋاقتى : كەچ 6:33 ، ئەل دېباراننىڭ ئۇپۇقتىن ئېگىزلىكى 61 گرادۇس ، ئورنى غەربىي جەنۇب .
پېتىش ۋاقتى : ئەتىسى سەھەر 0:26 ، ئۇپۇققا پېتىش ئورنى غەرب .
قوللىنىلغان ۋاقىت : شەرقىي 6- رايون ( UTC+6 ) .

ئەل دېباران ئاسماندىكى ئون تۆتىنچى يورۇق يۇلتۇز ، بىز گە كۆرۈنۈشتە ئەل دېباران سەۋر يۇلتۇز تۈركۈمىدىكى سەۋر يۇلتۇزلار توپى يۆنىلىشكە توغرا كېلىپ قالغان ، شۇڭا ئىلگىرى ئالىملار بۇ يۇلتۇزنى سەۋر يۇلتۇزلار توپىغا تەۋە دەپ قارىغان ، لېكىن كېيىن بايقالدىكى ئەل دېباراننىڭ ھەرىكەت يۆنىلىشى سەۋر يۇلتۇزلار توپىدىكى باشقا يۇلتۇزلارغا ئوخشىمايدۇ . ئۈلكەرنىڭ شەرق تەرىپىدە تەخمىنىي V شەكلىنى تۈزىدىغان بىر ئوچۇم يۇلتۇز بار ، ئەڭ يورۇق بىرسى دەل ئەل دېباران ، بۇ ئوچۇم يۇلتۇزنىڭ ئەل دېباراندىن باشقا ھەممىسى سەۋر يۇلتۇزلار توپىنىڭ ئەزاسى . ئەل دېباراننىڭ بىز بىلەن بولغان ئارلىقى 65.1 يورۇقلۇق يىلى .

ئەل دېباراننىڭ چوڭلۇقى قۇياشنىڭ 55 مىڭ ھەسسىسىگە توغرا كېلىدىغان بولۇپ ، بىر قېرىپ قالغان يۇلتۇز ھېسابلىنىدۇ . ئەل دېباراننىڭ بىر ھەمراھ يۇلتۇزى بار ، شۇڭا بۇ ئىككى كەررىلىك يۇلتۇز ھېسابلىنىدۇ . ئامېرىكىنىڭ باشلامچى 10 ناملىق تەكشۈرۈش ئەسۋابى 2 مىليون يىلدىن كېيىن ئەل دېبارانغا يېتىپ بارىدۇ . ئەل دېباراننىڭ ئىسمى ئەرەبچىدىن كەلگەن بولۇپ ، ئەگەشكۈچى دېگەن مەنىدە ، چۇنكى بۇ يۇلتۇز ئۈلكەرنىڭ كەينىدىنلا يۈرىدۇ . ئەل دېباران ئاسمان ئېكۋاتورىنىڭ شىمالىدا ، ئېكلىپتىكىنىڭ جەنۇبىدا . بۇ يۇلتۇز ئېكلىپتىكىغا ئىنتايىن يېقىن بولۇپ شۇڭا ئېكلىپتىكىدىكى تۆت خان يۇلتۇزىنىڭ بىرى ئاتالغان ( ئەل دېباران ، ئانتارېس ، فومالگائۇت ياكى سىپىكا ، رېگۇل ) .

ئەل دېباران ئېكلىپتىكىغا يېقىن بولغاچقا قۇياشنىڭ ئەل دېبارانغا يېقىنلىشىش ، ئاينىڭ ئەل دېباراننى توسۇۋېلىش ھادىسىلىرىمۇ يۈز بېرىپ تۇرىدۇ . ئەل دېباراننىڭ ئۇپۇقتىن ئېگىز ۋاقتى 14 سائەت . بۇ مەن ئەڭ ئامراق يۇلتۇزنىڭ بىرى ، يەنە بىرسىگە مەن سەۋرنىڭ V شەكلىنىمۇ ئىنتايىن ياخشى كۆرىمەن .
مەن ئىلگىرى مۇنداق بىر ئىشقا ئۇرۇنۇپ باققان ئىدىم ، ئاينىڭ كەمتۈك قىسمىغا بىرەر يۇلتۇز كەلگەندە بۇ يۇلتۇز يوقاپ كەتسە ، ئاندىن تۆۋەندىكى ئىككى گەپكە شەرتسىز ئىشىنەتتىم ، بىرسى ، ئاسماندا ئاينى يەيدىغان نەرسە مەۋجۇت ئەمەسلىكىگە ، يەنە بىرسى ، يۇلتۇزنىڭ ئايدىن يىراق ئىكەنلىكىگە . بۇنىڭ ئۈچۈن قانداق قىلىش كېرەك ؟

ئەڭ ياخشى شارائىت مۇنداق ، بىرسى ئاي تولۇۋاتقان مەزگىل بولۇشى كېرەك ، چۈنكى ئاينىڭ يۇلتۇزلۇق بوشلۇققا نىسبەتەن يۆتكىلىش يۆنىلىشى غەربتىن شەرققە بولىدۇ ، بۇنداق بولغاندا يۇلتۇز ئاينىڭ قاراڭغۇ كىسمىغا بىۋاستە كىرىدۇ ، بۇنىڭدا ئىش ئاسان بولىدۇ ، ئەكىسچە بولسا يۇلتۇز ئاينىڭ يورۇق قىسمىدىن ئۆتۈپ ئاندىن قاراڭغۇ قىسمىغا كىرىدۇ ، بۇنداق بولغاندا بىزگە سەل ئاۋارىچىلىق پەيدا بولىدۇ ، ئۇنىڭ ئۈستىگە تولۇۋاتقان مەزگىلدە ئاي كەچقۇرۇن كۆرۈنىدۇ ، ئەكىسچە بولسا ئاي سەھەردە كۆرۈنىدۇ ، بۇمۇ بىزگە ئاۋارىچىلىق كەلتۈرىدۇ . يەنە بىرسى ئاي قانچە ئىنچىكە بولسا شۇنچە ياخشى ، قاراڭغۇ قىسمى كۆپ بولىدۇ ، نۇرى ئاجىز بولىدۇ ، يېنىدىكى يۇلتۇزنىڭ نۇرىنى ئاسانلىقچە كۆرۈنمەس قىلىپ قويالمايدۇ . ئاندىن توسۇلىدىغان يۇلتۇز يورۇقراق بولۇشى كېرەك ، بولمىسا ئاينىڭ يېنىغا كېلىپ بولغۇچە ھەيۋىسىنى يوقىتىپ قويىدۇ ، يەنە بىرسى يۇلتۇز ئېكلىپتىكا سىزىقىغا يېقىن بولۇشى كېرەك ( ئەمەلىيەتتە ئاي يولىغا يېقىن بولۇشى كېرەك ، لېكىن ئاي يولى مۇقىم بولمايدۇ ، لېكىن ئادەتتە ئېكلىپتىكىدىن ئانچە يىراقلاپ كەتمەيدۇ ، ئېكلىپتىكا دېگىنىمىز كۈن يولى ) . مەن ئىلگىرى بۇ شەرتلەرنىڭ بەزىلىرىنى ئويلىيالمىغانلىقتىن بىۋاستىلا تەلەي سىناپتىكەنمەن ، شۇنىڭ بىلەن خېلى ئۇزۇن ۋاقىت ھەپىلەشكەن ، لېكىن بىرەر قېتىممۇ كۆڭۈلدىكىدەك بولمىغانتى . كېيىن بىلدىمكى بۇنداق شەرتلەرگە چۈشىدىغان يۇلتۇزدىن پەقەت تۆتى باركەن ( ئەل دېباران ، ئانتارېس ، رېگۇل ، سىپىكا . بەزىلەر فومالگائۇتنىمۇ قۇشۇپ قويىدىكەن ، لېكىن مەن تازا ئىشەنمىدىم ) . بۇ تۆت يۇلتۇزنىڭ ئىچىدە ئەڭ ئېگىز ھەم ئەڭ يورۇقى دەل ئەل دېباران ！بۇ ئىشقىمۇ ئون يىلدىن ئاشتى ھازىر .

Algol1991

كۈندە بىر يۇلتۇز ( 24-سان )

2015-يىل 3-ئاينىڭ 18-كۈنى كېچە
ئانتارېس : قەۋس ( چايان ) يۇلتۇز تۈركۈمى ئەلفا يۇلتۇزى .
心宿二（天蝎座α），Antares ( Scorpius α )
كۆرۈنمە يورۇقلۇق دەرىجىسى ( 0.96 ) .
چىقىش ۋاقتى : ئەتىسى سەھەر 0:59 ، ئورنى شەرقىي جەنۇب .
چىڭقى چۈش ۋاقتى : ئەتىسى سەھەر 5:17 ، ئانتارېسنىڭ ئۇپۇقتىن ئېگىزلىكى 22 گرادۇس .
كۈن چىقىش ۋاقتى : ئەتىسى چۈشتىن بۇرۇن 6:40 ، ئانتارېسنىڭ ئۇپۇقتىن ئېگىزلىكى 19 گرادۇس ، ئورنى جەنۇب .
قوللىنىلغان ۋاقىت : شەرقىي 6- رايون ( UTC+6 ) .

ئانتارېس ئاسماندىكى ئون بەشىنچى يورۇق يۇلتۇز ، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئۇ جايلاشقان قەۋس يۇلتۇز تۈركۈمى نامى چىققان يورۇق يۇلتۇز تۈركۈمى بولۇپ يورۇق يۇلتۇزلار كۆپ ( قەۋسنىڭ يورۇقلۇقى 88 نىڭ ئىچىدە بەشىنچى ئورۇندا ) . ئانتارېس شۇ چاياننىڭ يۈرىكىدۇر . ئانتارېس ھەم تۆت خان يۇلتۇزىنىڭ بىرى ، ئانتارېس ئاسمان ئېكۋاتورىنىڭ جەنۇبىدا . ئانتارېس ئېكلىپتىكىغا يېقىن بولغاچقا مارس بىلەن يېقىنلىشىپمۇ قالىدۇ ، ئانتارېسمۇ قىزىل مارسمۇ قىزىل ، يورۇقلۇقىمۇ ئاساسەن ئوخشاش ، شۇڭا بۇ ۋاقىتتا بۇ ئىككىسىنى ئوبدان بىلىدىغان ئادەم بولسا پەرق ئېتىش قىيىن ، مارس كۈشەندىسى ئانتارېس دېگەن گەپمۇ مۇشۇ يەردىن كەلگەن .

ھازىرمۇ ئانتارېسنىڭ يېنىغا ساتۇرن كېلىپ قاپتۇ . ئانتارېس قەۋس سېنتاۋر يۇلتۇزلار جەمىيىتىنىڭ ئەزاسى . ئانتارېسنىڭ ئېغىرلىقى قۇياشنىڭ ئون نەچچە ھەسسىسى ، لېكىن چوڭلۇقى قۇياشنىڭ 700 مىليون ھەسسىسى . بىز بىلەن بولغان ئارلىقى 470 يورۇقلۇق يىلى . ئانتارېسنىڭ بىر ھەمراھ يۇلتۇزى بار ، شۇڭا ئۇ ئىككى كەررىلىك يۇلتۇز . ئىككى يۇلتۇزنىڭ ئارلىقى 86 مىليارد كىلومېتىر . بۇ ھەمراھ يۇلتۇز 1819 يىلى 4 ئاينىڭ 13 كۈنى ئاي ئانتارېسنى توسۇۋېلىپ تېخى ھەمراھ يۇلتۇزى توسۇۋېلىنمىغان شۇ قىسقا پەيتتە بايقالغان . لېكىن شۇ ۋاقىتتا بەزىلەر بۇنى ئاينىڭ ئاتموسفېراسى كەلتۈرۈپ چىقارغان ئازغۇن ھالەت دەپ قارىغانتى ( ئۇ ۋاقىتتا ئايدا ھاۋا بار دەپ قارىلاتتى ) ، بۇ ھەمراھ يۇلتۇز 1846 يىلى رەسمىي ئىسپاتلاندى . بۇ ئىككى يۇلتۇزنىڭ بىر بىرىنى ئايلىنىش دەۋرى 878 يىل . ئانتارېس ئېكلىپتىكىغا يېقىن بولغاچقا ۋېنېرانىڭ ئانتارېسنى توسۇۋېلىش ھادىسىسىمۇ يۈز بېرىدۇ ، ئالدىنقى قېتىملىق بۇنداق ھادىسە مىلادىدىن بۇرۇنقى 523 يىلى يۈز بەرگەن ، كېيىنكى قېتىملىقى 2400 يىلى 11 ئاينىڭ 17 كۈنى يۈز بېرىدۇ . ئالدىنقى قېتىملىق ئاينىڭ ئانتارېسنى توسۇۋېلىش ھادىسىسى 2009 يىلى 7 ئاينىڭ 31 كۈنى يۈز بەرگەن . جۇڭگودا 4 مىڭ يىل بۇرۇن ئانتارېسنى كۆزىتىش ئورنى باركەنتۇق ، شاڭ سۇلالىسىدە يەنە ئانتارېسقا نەزىر بېرەتتىكەندۇق . ئانتارېس دېگەن ئىسىم گرېك تىلىدىن كەلگەنىكەن مەنىسى يەنىلا مارس كۈشەندىسى .

لېكىن بەزىلەر بۇ ئىسىمنى ئەرەب تىلىدىن كەلگەن ، مەنىسى ئەرەبلەرنىڭ مۇئەللەقەت بايرىمىدىكى ئەپسانىۋى قەھرىمان ئانتار ( ياكى ئانتاراھ ئىبىن شەدداد ) نىڭ ئىسمىدىن كەلگەن دەپ قارايدۇ . قەدىمى مېسسۇپوتامىيەدىمۇ بۇ يۇلتۇزنىڭ يامان جىق ئىسمى باركەن ، يازمىدىم بولدى . پېرسىيەدە بۇ يۇلتۇزنى ساتېۋىس دەپ ئاتايدىكەن . بابىلوندا بۇ يۇلتۇزنى گاباگىرتاب دەپ ئاتايدىكەن ، مەنىسى چاياننىڭ كۆكسى دېگەنلىك بولىدىكەن . يۇلتۇز تۈركۈمى چايانمۇ ( سكورپيۇس ) گىرېك تىلىدىن ئەرەبلەشكەن ، ئاندىن ئەرەب تىلىدىن لاتىنلاشقان ، ئاندىن لاتىن تىلىدىن ئىنگىلىزلاشقان ئىسىمكەن .

تۆۋەندىكى رەسىمنىڭ بىرى 2009 يىلى 7 ئاينىڭ 31 كۈنى ئېكۋاتوردا كۆرگەندىكى ئاينىڭ ئانتارېسنى توسۇۋېلىش ئالدىدىكى كۆرۈنۈشى ، يەنە بىرسى شۇ پەيتتىكى يۇرتىمىزدا كۆرۈنىدىغان ئەھۋال . يۇرتىمىز شىمالدا بولغاچقا ئاي ئانتارېسنىڭ كىچىككىنە جەنۇبىدىن ئۆتۈپ كېتىپ قاپتۇ . ئانتارېسنى تېپىش ئۇسۇلى : سەھەر سائەت بەشلەردە جەنۇبقا قارىسىڭىز ئېگىز بولمىغان جايدا ساتۇرننىڭ سول تەرەپ ئاستىدا بىر يورۇق يۇلتۇز بار ، بۇ دەل ئانتارېس .