سىتراتېگىيە ۋە تاكتىيكا (جاھانگىر123)

jahangir123

                     داۋامى:

                         تۈز لېنىيىلىك ئوپېراتسىيە تەپەككۈرىدىكى مۇداپىيە بىلەن ھۇجۇمنىڭ ئەھۋالى.

             بىز يۇقىرىدا بايان قىلىنغان تەھلىلدىن شۇنى كۆرۈپ يېتىمىزكى، ئوپېراتسىيە قاتلىمىدىكى ئۇرۇشنىڭ ھۇجۇم ۋە مۇداپىيە شەكلىدە توقۇنۇشىۋاتقان ھەرقايسى تەرەپلەرنىڭ مەلۇم بىرى سىتراتېگىيىنىڭ ھەرقايسى قاتلاملىرىنىڭ كېسىشكەن نۇقتىسىدا پۇت دەسسەپ تۇرالايدىكەن غەلىبە شۇ تەرەپكە مەنسۇپ بولىدۇ. ئۇرۇش سەنئىتىنىڭ قانۇنىيەتلىرى ماتىماتىيكا ياكى فىيزىيكا قانۇنلىرىدەك ئۆلۈك بولماي، ئەكسىچە جانلىق بولىدۇ. قانۇنىيەتلىك جەھەتتىن مۇتلەق بولسىمۇ، ئىجىرا قىلىنىش جەھەتىدىن نىسپىي بولىدۇ. ئوپېراتسىيە قاتلىمىدا، ھۇجۇم شەكلىدىن مۇداپىيە شەكلىگە ئۆتۈش، مۇداپىيە شەكلىدىن ھۇجۇم شەكلىگە ئۆتۈش؛ ھۇجۇم شەكلىدىن مۇھاسىرىگە چۈشۈپ قېلىش، ياكى مۇداپىيە شەكلىدىن مۇھاسىرىگە ئېلىشقا ئۆزگىرىش بولسا، جانلىق سىتراتېگىيە ۋە ئۆزگىرىشچان تاكتىيكىنىڭ ھەمكارلىق ئاساسىدىكى تەدبىقلىنىشىدىن ئايرىلالمايدۇ. سىتراتېگىيە بىلەن تاكتىيكا ئەنە شۇنداق نەزەرنىڭ كەڭلىكىنى تەلەپ قىلىدىغان بىر بوشلىقتۇر. شۇڭا، ئوپېراتسىيە قاتلىمىدا، تۈرلۈك ئامىللار ئۆزئارا بىر-بىرىگە تەسىر كۆرسىتىپ تۇرىدۇ. رەسمىي ئۇرۇش ھالىتىدىكى تۈرلۈك ئامىللارنىڭ ئۆزئارا بىر-بىرىگە كۆرسەتكەن تەسىرى بىلەن غەيرى رەسمىي ئۇرۇش ھالىتىدىكى ئاخبارات-تەشۋىقاتنىڭ راس-يالغانلىقى قومانداننىڭ تەپەككۈر چوڭقۇرلىقى بىلەن ھۈكۈم ئىقتىدارىغا ئىجابىي ياكى سەلبىي تەسىرلەرنى كۆرسىتىپ تۇرىدۇ. قومانداننىڭ نەزەر-دائىرىسىنىڭ كەڭ-تارلىقى مانا مۇشۇ نۇقتىدا سىنىلىدۇ. ھۇجۇم قىلغۇچى تەرەپنىڭ ھەرقايسى قىسىملىرى ئۆزئارا يېقىنلىشىدۇ. بۇنداق ئەھۋالدا كىمنىڭ كىمنى قورشاۋاتقانلىقىنى ئېنىق ئېيتماق تەستۇر. مۇداپىيەدە تۇرغۇچى تەرەپنىڭ گۇرۇپپىۋوي ياكى كورپۇس ئارمىيە توپىنىڭ قوماندانلىق شىتابىنىڭ ئىچكى قىسمىدا قالايمىقانچىلىق ياكى ساراسىمىنى كۆرۈمىز. دەرۋەقە، مۇنداق ساراسىمىنى چۈشۈنىشكە بولىدۇ. دۈشمەننىڭ تانكىلىرى تېز سۈرئەت بىلەن يېقىنلاپ كېلىۋاتىدۇ. ئەمما، دۈشمەن يېتىپ كېلىشتىن ئىلگىرى قايتىدىن قۇرماقچى بولغان يېڭى مۇداپىيە لېنىيىسى يەنىلا ئۇرۇش پىلانى بويىچە تۇرماقتا. ئەمەلىيەتتە، مۇداپىيەدە تۇرغان تەرەپنىڭ قىسىملىرى بۇ بىر مەيدان مۇسابىقىدە يېڭىلدى. لېكىن قانداقلا بولمىسۇن، دۈشمەننىڭ ئۇدۇل تەرپتىن قىلغان ھۇجۇمىغا تاقابىل تۇرۇشى كېرەك. ئۇلارنىڭ پىيادە ئەسكەرلەر قىسىملىرى روتا، باتالىيون بىر قىلىنىپ، ئۇرۇش لېنىيىسىدىكى خەندەكلەرگە ئورۇنلاشتۇرۇلىدۇ. توپ-زەمبىرەكلىرىمۇ، روتا بىرلىك قىلىنغان ھالدا ئىستېھكاملارغا تارتاقلاشتۇرۇلىدۇ. مۇداپىيە قىلغۇچى تەرەپنىڭ تانكىلىرى دېۋىزىيىدىن تارقاقلاشتۇرۇلىپ، بىر قانچە كىچىك ئەتىرەتلەرگە بۆلىنىدۇ. ھەمدە، ئالدىنقى سەپنىڭ ھەرقايسى بۆلەكلىرىدىكى پىيادە ئەسكەرلەرگە ماسلاشتۇرۇپ تەقسىملىنىپ، ئۇلارغا ياردەم قىلىنىدۇ. ھېلىمۇ شۇنداق كۈچلىك قىسىملار توساتتىن چېكىنىش توغرىسىدىكى بۇيرۇقنى تاپشۇرۇۋالغاندا، ئۇلارنىڭ كوماندىرلىرى، شىتاب ئاپپاراتلىرى ئىنتايىن چۆچۈپ كېتىدۇ: ئۇلار قانداقسىگە دۈشمەن تېخى ئۆزلىرى ساقلاۋاتقان جايلارغا يېتىپ كەلمەي تۇرۇپلا، ئۆزلىرى نۇرغۇن جەبىر-جاپالارنى تارتىپ بەرپا قىلغان فىرونتتىن ۋاز كېچەلىسۇن؟  چېكىنگەن قىسىم ئاسانلا دۈشمەننىڭ قوغلاپ زەربە بېرىشىگە ئۇچۇرايدۇ. لېكىن، بىز يەنىلا شۇنى كۆرۈمىزكى،  مۇداپىيە قىلغۇچى تەرەپنىڭ قىسىملىرى ھەممىلا يەردە چېكىنىۋاتقان بولىدۇ. چېكىنگەن قىسىملار پاسسىپ ھالەتتىن ئاكتىپ ھالەتكە ئۆتەلمىسە، ئەھۋالى ياخشىلانمايدۇ. چېكىنىۋاتقان قىسىملار جەزمەن ئەنئەنىۋىي چېكىنىش ئۇسۇلىدىن ۋاز كېچىپ، يېڭى ئۇرۇش لېنىيىسىنى ئېچىپ، ۋەزىيەتكە بولغان كونتىروللىقىنى ئەسلىگە كەلتۈرىشى زۆرۈردۇر. ئەگەر ئۇنداق قىلالمىسا، ئۇلار دۈشمەن قىسىملىرى بىلەن ئەمەلىي جەڭ قىلسىلا، كوللېكتىپ تەسلىم بولۇش ئەھۋالى بارلىققا كېلىشكە باشلايدۇ؛ ياكى داۋاملىق چېكىنىشتىن ئىبارەت بىردىن-بىر چارىلا قالىدۇ. مەسىلىنى تاكتىيكا جەھەتتىن كۈزەتكەندە، مۇداپىيە قىلغۇچى تەرەپنىڭ تاكتىيكا قاتلىمى ھۇجۇم قىلغۇچى تەرەپنىڭ ئوپېراتسىيە قاتلىمى بىلەن بىردەك بولىپ، كىشىنى تولىمۇ ئەپسۇسلاندۇرىدۇ. ھۇجۇم قىلغۇچى تەرەپنىڭ گۇرۇپپىۋوي ياكى كورپۇس ئارمىيىلىرى بۆسۈپ ئۆتكەن ھېلىقى تار يوچۇقتا يوشۇرۇنغان ئىنتايىن ئېغىر تاكتىيكىلىق ئاجىزلىقلارنى تېخىچە ھېچقانداق بىر تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، ھەل قىلمىغان بولىدۇ. ئۇلارنىڭ ماس، بىرلىككە كەلگەن قۇرۇلمىسى ۋە پىسخىك ئېففېكىت پەيدا قىلغان ھەل قىلغۇچ تەسىرى پەقەت ئوپېراتسىيە قاتلىمىدىلا روشەن ھالدا ئىپادىلىنىدۇ. ۋەقەدىن كېيىن، قارايدىغان بولساق شۇنى بىلەلەيمىزكى، مۇداپىيە قىلغۇچى سادىر قىلغان ھەل قىلغۇچ خاتالىق ھۇجۇم قىلغۇچى ئاچقان تار ئۆتەر يولغا (يوچۇققا) ھۇجۇم قىلىش توغرىسىدا بۇيرۇق چۈشۈرمەي، بەلكى تۇنجى قېتىم چېكىنىش توغرىسىدا بۇيرۇق بېرىشتىن ئىبارەت بولۇپ چىقىدۇ. چېكىنىشنىڭ سەۋەۋىمۇ يوق ئەمەس. مۇداپىيە قىلغۇچى قىسىملارنىڭ قوماندانلىق شىتابىدا مۇنداق ئېنىق ئوپېراتسىيىلىك نەزەر بولمىغاچقا، ھۇجۇم قىلغۇچى تەرەپنىڭ ئۇرۇش لېنىيىسىنى بۆسۈپ تاشلاشتا، قانداق غەرىزىنىڭ بارلىقىنى بىلمەيدۇ. پەقەت دۈشمەننىڭ ئۇرۇش سېپىنى ئالغا سۈرمەكچى بولىۋاتقانلىقىنىلا بىلىدۇ. شۈبىھىسىزكى، بۇنداق تۈز لېنىيىلىك ئوپېراتسىيە تەپەككۈرى بىلەن ئۇسۇلى مۇداپىيەدە تۇرغۇچى قىسىملار قوماندانلىق شىتابىدىكى ئوفىتسېرلارنىڭ ئىدىيىسىگە سىڭىپ كىرگەن ھەمدە، چىڭ يىلتىز تارتقان بولىدۇ. شۇڭا، ئۇلار دۈشمەن تانكىلىرىنىڭ شىددەت بىلەن ئالغا ئىلگىرىلەۋاتقانلىقىغا دائىر تۇنجى تۈركۈم دوكلاتنى تاپشۇرۇۋالغاندا، دۈشمەن مەلۇم خىلدىكى كۆلەملىك تۇيۇقسىز ھۇجۇمغا ئۆتۈشنى قارار قىلغان، دېگەنگە ئوخشاش شۈبىھىلىك ئىزاھەتنى بېرىدۇ. مۇداپىيە قىلغۇچى تەرەپ ھۇجۇم قىلغۇچى تەرەپنىڭ چوڭ، ئوتتۇرا ۋە كىچىكتىن ئىبارەت قايسى خىل كۆلەمدىكى ھۇجۇمنى ئۇيۇشتۇرۇۋاتقانلىقىغا دەمەللىققا جاۋاپ تاپالمايدۇ. ھەمدە، ھۇجۇم قىلغۇچى تەرەپنىڭ ئوپېراتسىيە قاتلىمىدىكى تەپەككۈرىنى چۈشۈنەلمەي، تەدبىر قوللىنىپ تاقابىل تۇرۇشقا ئامالسىز قالىدۇ.

                               ئوپېراتسىيە قاتلىمىدىكى ئاخبارات ئۇرۇشى.

             بۇ چاغدا ئاخبارات _ ئۇرۇشنىڭ ئەڭ كۈچلۈك قورالىغا ئايلىنىدۇ. ھۇجۇم قىلغۇچى تەرەپنىڭ گۇرۇپپىۋوي ياكى كورپۇس ئارمىيىلىرى غەلىبە نىشانلىرىغا قاراپ ئىمكانقەدەر تېزلىكتە ئىلگىرىلەيدۇ. ئۇلارنىڭ يولىنى توسۇپ قارشىلىق كۆرسەتكەن قىسىملارغا ھۇجۇم قىلىش، ياكى ئۇلارنى يانداپ ئۆتۈپ، داۋاملىق تېز سۈرئەت بىلەن ئالغا ئىلگىرىلەشنى قارار قىلىدۇ. ئارقا سەپتىكى قوماندانلىق شىتابى قىسىملارنىڭ ئىلگىرىلەش ئەھۋالى توغرىسىدىكى مەلۇماتلارنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، ئۇنى رەتلەپ، ئۇرۇش خەرىتىسىگە سىزىپ، بۆسۈپ ئىلگىرىلەش ئەھۋالىنى كۆرسىتىپ تۇرىدۇ. بۇ نۇقتا ئىنتايىن مۇھىم. چۈنكى، بۇ ئارقىلىق ئۆز تەرەپ ھاۋا ئارمىيىسىنىڭ ئۆز قىسىملىرىنى خاتا بومباردىمان قىلىشىدىن ساقلانغىلى بولىدۇ. ھەمدە، كۈچنى مەركەزلەشتۈرۈپ، تېز سۈرئەتتە ئىلگىرىلەۋاتقان قىسىملارنىڭ يولىنى توسۇشقا ئۇرۇنغان، ياكى ئاشكارىلىنىپ قالغان يان تەرەپكە  قايتۇرما ھۇجۇم قوزغىغان قارشى تەرەپ مۇداپىيە قىسىملىرىغا ھۇجۇم قىلغىلى بولىدۇ. ئەمەلىيەتتە، ھۇجۇم قىلغۇچىنىڭ ئالىي قوماندانلىق شىتابى كۆپ ئاخباراتقا مۇھتاج بولمايدۇ. خەۋەرلىشىش كۆپۈنچە تاق لېنىيىلىك بولىدۇ. يەنى مەلۇماتلار ئالدىنقى سەپتىن ئارقا سەپكە يوللىنىدۇ. ئارقا سەپتىكى قوماندانلىق شىتابىدىن ھەرقايسى كورپۇسلارغا چۈشۈرىلىدىغان بۇيرۇقلار بىر قەدەر ئاز بولىدۇ.
             مۇداپىيەدە تۇرغۇچىنىڭ ئەھۋالى تامامەن باشقىچە بولىدۇ. مۇداپىيە قىلغۇچىلارنىڭ كوماندىرلىرى ئاخىر دۈشمەننىڭ كەڭ ئۇدۇل تەرەپتىن ھۇجۇم قىلمايدىغانلىقىدىن خەۋەر تاپقان چاغدا، دۈشمەننىڭ كەڭ كۆلەملىك ئىلگىرىلەپ كېلىۋاتقان قىسىملىرىنىڭ ھەرىكەت يۆنىلىشى توغرىسىدىكى ئاخباراتلارغا دەل ۋاقتىدا ھەم توغرا ھالدا ئىگە بولۇشى ئىنتايىن مۇھىمدۇر. مۇداپىيە قىلغۇچى تەرەپنىڭ قوماندانلىق شىتابى ئوپېراتسىيە قاتلىمىدىن ئەتىراپلىق تونۇش ھاسىل قىلالىغان بولسا، توغرا ھەرىكەت لايىھىسى بولغان ئۇرۇش سېپىدىكى بۆسۈلگەن ئېغىزنى ئېتىپ، ياكى ھېچبولمىغاندا، دۈشمەننىڭ باستۇرۇپ كەلگەن بىرونىۋىك قىسىملىرىنىڭ ئارقا تەرەپىگە توساقلارنى قۇرۇپ، ئۇلارنىڭ ماددى ئەشيا تەمىنات ئالاقىسىنى ئۈزۈپ تاشلىغان بولاتتى. ھالبۇكى، بۇ چاغدا مۇداپىيەدە تۇرغۇچى قىسىملار قوماندانلىق شىتابىنىڭ خەۋەرلىشىش لېنىيىسى تەرەپ-تەرەپتىن كېلىۋاتقان مەلۇماتلار بىلەن تويۇنۇپ كەتكەن بولۇپ، بۇ مەلۇماتلارنىڭ بەزىلىرى ئىلگىرى ناھايىتى توغرا بولغان بولسىمۇ، لېكىن ئەمدىلىكتە ۋاقتى ئۆتكەن؛ يەنە بەزى مەلۇماتلاردا گەپ ئاشۇرۇۋېتىلگەن، يەنە بەزى مەلۇماتلار قورقۇنچ تۈپەيلىدىن ئويدۇرۇپ چىقىرىلغان بولىدۇ. دۈشمەن ئارمىيىسىنىڭ ئورنى، ھەرىكەت سۈرئىتى، كەڭلىك ۋە ئۇزۇنلىقتىكى دۈشمەننىڭ ئەڭ مۇھىم ئاجىز نۇقتىلىرىنى ئېنىقلاش ئۈچۈن، جايلاردىن كەلگەن ئاخباراتلارنى تۈرلەرگە ئايرىپ، رەتلەشكە توغرا كېلىدۇ. مۇداپىيە قىسىملىرىنىڭ ئوفىتسېرلىرى ئەھۋالنى ئېنىق ئۇققان چاغدا، ۋەزىيەتتە يەنە ئۆزگىرىش بولغان، يەنى، دۈشمەن داۋاملىق تۈردە ئالغا ئىلگىرىلەۋاتقان، ھەتتا سۈنئىي ھەمرا ئارقىلىق كۈزىتىش سىستېمىسى، ھاۋادىن زامانىۋىي سۆرەت تارتىش سىستېمىسى ۋە تېخىمۇ ئىلغار بولغان خەۋەر-ئۇچۇر سىستېمىسىمۇ كارغا كەلمىگەن بولىدۇ.

                       ( داۋامى بار، ئىنكاس شەكلىدە يوللىنىدۇ. )

jahangir123

                               داۋامى:

             شۇڭا، يۈز بېرىۋاتقان ئىشلار ئاخبارات مۇسابىقىسىدىنلا ئىبارەت بولىدۇ. ئۇ توقۇنۇشىۋاتقان تەرەپلەرنىڭ قايتا ئورۇنلاشتۇرۇش مۇسابىقىسىنىڭ ئالدىنقى شەرتى بولىدۇ. تەرەپلەر قوماندانلىق شىتابلىرى نۆۋەتتە يۈز بېرىۋاتقان ئىشلارنى توغرا بىلىش ئۈچۈن، دەل ۋاقتىدا بولمىسىمۇ _ ئۆزى توپلىغان ئاخباراتلارنى تېزلىكتە بىر تەرەپ قىلىشقا تىرىشىدۇ. ئەگەر، بۇ مۇسابىقىدە مۇداپىيە قىلغۇچى تەرەپ ئۇتۇپ چىقسا، يەنى ئۇلار ئاخباراتلارنى ئومۇملاشتۇرۇپ تەھلىل قىلىش ئىقتىدارىنى يوقىتىپ قويمىغانلا بولسا، ئۇلارنىڭ تولۇق غەلىبە قازىنىشى يەنىلا ئېھتىمالغا يېقىندۇر؛ ئەگەر، ئۇلار مۇۋاپىق ئورۇندا تۇرغان بولسا، يۆتكەشكە بولىدىغان قىسىملارنى ئىشقا سېلىپ، دۈشمەننىڭ بېسىپ كېلىۋاتقان قىسىملىرىغا ھۇجۇم قىلالايدۇ. ھەمدە، بۇ قىسىملارنىڭ ھۇجۇم قىلىشقا بولىدىغان جايلىرىنىڭ بارلىقىنى بايقايدۇ _ تاكتىيكا قاتلىمىدا ھەقىيقەتەن شۇناق بولىدۇ.  ئەگەر، مۇداپىيە قىلغۇچى تەرەپ ئاخبارات ئۇرۇشىدا مەغلۇپ بولسا،  ياكى ئوپېراتسىيە قاتلىمىدا كۆرۈلگەن ۋەزىيەت قالايمىقان ھەم تۇتۇق بولۇپ، مۇداپىيەدە تۇرغۇچىنىڭ قايتۇرما ھۇجۇم نىشانىنى ۋاقتىدا توغرا تاللىياسماسلىقنى كەلتۈرۈپ چىقارسا، ئۇ ھالدا، مۇداپىيە قىلغۇچى تەرەپ ئومومىيۈزلۈك چېكىنىپ، ھۇجۇم قىلغۇچى تەرەپ قىسىملىرىنىڭ دەرھال بۇزۇپ تاشلىشىدىن  ساقلانغىلى بولىدىغان ئۇرۇش سېپىنى قۇرۇشقا توغرا كېلىدۇ.شۇنداق قىلالىغاندىلا، مۇداپىيە قىلغۇچى تەرەپنىڭ ئامان قېلىشىدىن ئۈمىد تۇغۇلىدۇ.
            سوۋېت-گېرمان ئۇرۇشىدا، مۇداپىيەدە تۇرۇۋاتقان سوۋېت قىزىل ئارمىيىسى ئىگەللىگەن ئاخباراتلارغا ئاساسەن ئۇرۇش ۋەزىيىتىنى تەھلىل قىلىش ئارقىلىق ئېرىشكەن يەكۈن بويىچە ئەتىراپلىق، پىلانلىق تەدبىر قوللىنىپ، ئومومىيۈزلۈك قايتۇرما ھۇجۇمغا ئۆتىدۇ. ھەمدە موسكۋانى قوغداش، لېنىنگىراد ۋە ستالىنگىراد ئۇرۇشىنىڭ غەلىبىسىنى تولۇق قولغا كەلتۈرىدۇ. ئۇرۇشنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدە گېرمانىيە ئارمىيىسى سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ نۇرغۇن جايلىرىنى بېسىۋالىدۇ. قىزىل ئارمىيە پاسسىپ مۇداپىيە سىتراتېگىيىسىدىن ۋاز كېچىشكە مەجبۇر بولىدۇ. ئالدىنقى سەپتىن چېكىنگەن كونا قىسىملار بىلەن ئارقا سەپتىكى زاپاس قىسىملار بىرلىشىپ توپلىشىدۇ. يېڭى كۈچ ھاسىل بولۇشى بىلەن قىزىل ئارمىيە بىر تەرەپتىن يېڭى مۇداپىيە لېنىيىسىنى بەرپا قىلسا،  يەنە بىر تەرەپتىن چاقماق تېزلىكىدىكى سۈرئەت بىلەن گېرمانىيە ئارمىيىسى بىلەن ئۈنۈملۈك قارشىلىشىدۇ. قىزىل ئارمىيىنىڭ غەلىبە قىلىشىدىكى سەۋەپلەرنىڭ بىرى، قىزىل ئارمىيە يېڭى كۈچ ھاسىل قىلىدۇ. يەنە بىرى، قىزىل ئارمىيىنىڭ ھەرىكەتتىكى سۈرئىتى دۈشمەن ئارمىيىسىنىڭكىدىن ھالقىپ كېتىدۇ. ئۈچۈنچى ئالاھىيدە سەۋەپلەرنىڭ بىرى بولسا، قىزىل ئارمىيە تاكتىيكا جەھەتتە خورىتىش ئۇرۇشىدىن چاقماق تېزلىكىدىكى ھەرىكەتچان ئۇرۇش يۆنىلىشىگە يۈزلىنىدۇ.

                                      ئوپېراتسىيە قاتلىمىدىكى تىپىك نۇقتىلار.

             دۈشمەن ئىچكىرىلەپ كىرگەن جايلاردىن چېكىنىپ چىققاندىلا، ئاندىن مۇۋەپپەقىيەت قازانغىلى بولۇشى مۈمكىن. چېكىنىش ئارىلىقى دۈشمەننىڭ بىر قېتىملىق سەكرەپ ئىلگىرىلەش ئارىلىقىدىن بىر باراۋەر ئېشىپ كېتىشى كېرەك. چۈنكى، شۇنداق ئارىلىقتىن ئېشىپ كەتكەندىن كېيىنلا، دۈشمەننىڭ تانكا، بىرونىۋىك قىسىملىرى ئارقا سەپ تەمىناتىنىڭ يېتىپ كېلىشىنى كۈتىدۇ. ماددى ئەشيا ۋە خادىم تولۇقلاشقا، ماشىنىلارنى ئاسراپ رېمونت قىلىشقا ۋە قوشۇننى تەرتىپكە سېلىشقا مەجبۇر بولىدۇ. مۇنداقچە ئېيتقاندا، ئۇنىڭ نەتىيجىسى ئوپېراتسىيە قاتلىمىدا، ئىككى تەرەپ ئارمىيىسىنىڭ ئۆزئارا تەسىر كۆرسىتىشىگە باغلىق بولماي، بەلكى ئۇرۇش رايونىنىڭ ئىچكىرى جايلىرىنىڭ جۇغراپىيىلىك شارائىتىغا باغلىق بولىدۇ. بىزگە مەلۇم، تېخنىيكا جەھەتتىن ئىنتايىن كۆڭۈلدىكىدەك، تاكتىيكا جەھەتتىن ئېيتقاندا مۇۋاپىق بولغان تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا مۇداپىيەسى راستىنلا ئەسقاتىدىغان بولسا، ئۇ ئوپېراتسىيە قاتلىمىدىمۇ، مۇقەررەر ھالدا جانغا ئەسقاتىدۇ. يەنە مەلۇمكى، بىرونىۋىك قىسىملار بىلەن تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرى ئوتتۇرىسىدىكى قارشىلىق تاق لېنىيە بويىچە ئېلىپ بېرىلسا بولمايدۇ. بەلكى، ئىككى تەرەپنىڭ ئۇرۇش مەيدانىدا، ئۆزئارا ئەمەلىي تەسىر كۆرسىتىدىغان تۈرلۈك كۈچلىرى بىرلىشىپ، ماسلىشىپ جەڭ قىلىشى كېرەك. بۇ كۈچلەر _ توپچى قىسىملار، مۇداپىيەدە تۇرغۇچى تەرەپنىڭ ئۇرۇش سېپىنى ساقلايدىغان پىيادە ئەسكەرلىرى، ھۇجۇم قىلغۇچى تەرەپنىڭ پىيادە ئەسكەرلىرى، ئۇرۇش رايونىنىڭ ئۆزىگە  تەسىر كۆرسىتىدىغان ھاۋا كۈچلىرى، ئىككى تەرەپنىڭ ئىشلىتىشكە بولىدىغان تىك ئۇچار ئايروپىلان قىسىملىرى ۋە قۇرۇشقا بولىدىغان توساقلار، ئاكوپ-خەندەكلەر، ھەم ئىستېھكاملاردىن ئىبارەتتۇر. بۇندىن باشقا، ئويلىشىۋاتقان لايىھە ئانچە رادىيكال بولمىغان بولسا، مۇنداق لايىھەلەردە بەلكى، تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرى _ بىرونىۋىك قىسىملار بىلەن ماشىنىلاشقان قىسىملارنىڭ ئورنىغا دەسسىتىلمەيدۇ. بىرونىۋىك قىسىملار، ماشىنىلاشقان قىسىملارنىڭ ئۇدۇلىدا، تانكىغا قارشى بىر باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىمى قايتىدىن كۆپەيتىلىدۇ. دەرۋەقە، بىرونىۋىك قىسىملار بىلەن ماشىنىلاشقان قىسىملارمۇ نەزەردە تۇتۇلىشى كېرەك. ئەمەلىيەتتە بۇ قىسىملار پۈتكۈل مۇداپىيەنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمىدۇر.
             ئوپېراتسىيە قاتلىمىدا تۈرلۈك ئامىللار ئۆزئارا تەسىر كۆرسىتىدۇ. ئۇلارنىڭ تەسىرىنى مۆلچەرلىگەندە، شۇنى كۆرۈش مۈمكىنكى، تاكتىيكا قاتلىمىدا كۆرۈلىدىغان بىرونىۋىك قىسىملار بىلەن تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرى ئوتتۇرىسىدىكى جەڭ ھەرگىزمۇ نەتىيجىنى بەلگىلەش رولىنى ئوينىيالمايدۇ. خۇددى، ھەرقانداق بىر مەيدان ھاۋا ئۇرۇشى ھاۋادىكى ئۈستۈنلۈكنى تالىشىش كۈرىشى داۋامىدا نەتىيجىنى بەلگىلەش رولىنى ئوينىيالمىغانغا ئوخشاش. بىز مەسىلىنى نەزەر دائىرىمىزنى كېڭئەيتىپ كۈزەتكەن چېغىمىزدا، شۇنى كۆرۈمىزكى،  دۈشمەن ئارمىيىسىنىڭ ھۇجۇمچى ئالدىن يۈرەر تانكا ۋە ماشىنىلاشقان پىيادە ئەسكەرلەر قىسىملىرىنىڭ كەينىدىن ئاساسىي قوشۇن يېتىپ كېلىشى مۈمكىن. ئۇلارنىڭ ئۇزۇنغا سوزۇلغان ھۇجۇمچى قىسىملىرى مۇداپىيە لېنىيىسىنى بۆسۈپ تاشلاش پەيتىنى كۈتۈپ تۇرىدۇ. تاكتىيكا قاتلىمىدا كۆرۈلگەن ئەھۋال يەنىلا ئۆزگەرمەيدۇ. لېكىن، ئۇنىڭ كونكىرت مەزمۇنى ئۆزگىرىش ياسايدۇ: دۈشمەن ئارمىيىسىنىڭ تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا تەرەپىدىن پاچاقلاپ تاشلانغان بىرونىۋىكلىرى، مەلۇم مەنىدىن ئېيتقاندا، قارشى تەرەپ ئارمىيىسى پاچاقلاپ تاشلىسۇن، دەپ شۇ يەرلەردە يەمچۈك ھالەتتە تۇرىدۇ. چۈنكى، دۈشمەن ئارمىيىسىنىڭ بۇ بىرونىۋىكلىرىمۇ، ئۆز نۆۋىتىدە قارشى تەرەپنىڭ بەزى تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قويۇپ بېرىش گۇرۇپپىلىرىنى يوقىتىدۇ. ھەمدە، تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبىنىڭ زاپىسىنى خورىتىدۇ. تانكا قىسىملىرى بىلەن ماتورلاشقان ماشىينا قىسىملىرى ھەم ئوق-دورا ئاتالايدۇ، ھەم ئۆزى ئوق-دورا بولالايدۇ. شۇڭا، ئوتتۇرىدا ئىلگىرىلەۋاتقان ئاساسىي قوشۇن ئالدىن يۈرەر ھۇجۇمچى قوشۇننى يەمچۈك قىلىپ، ئۆزلىرى ئۈچۈن ئىلگىرىلەش يوللىرىنى ئاچىدۇ. دەرۋەقە، دۈشمەن ئارمىيىسى قارشى تەرەپنىڭ مۇداپىيە لېنىيىسىنى بۆسۈپ تاشلىغاندا، بۇزۇپ تاشلانغان بىرونىۋىكلار سانىنىڭ ئىمكانقەدەر ئاز بولۇشىنى ئۈمىد قىلىدۇ. لېكىن، ئۇرۇش سېپىنى كېسىپ ئۆتىدىغان يول ئېچىلسىلا، ئوپېراتسىيە قاتلىمىدىن قارىغاندا، ئىككى تەرەپنىڭ تاكتىيكا نەتىيجىسى بىلەن سەرپىيات سېلىشتۇرمىسى ئىككىنچى ئورۇندا تۇرىدىغان مەسىلە ھېسابلىنىدۇ. بۇ پەقەت بىرلا مۇداپىيە لېنىيىسى بولغان ئەھۋالدا شۇنداق بولىدۇ. ئەلۋەتتە، ئۇنىڭ كەينىدىنلا، ئاساسىي قوشۇن ھۇجۇمىنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك ياكى مەغلۇبىيەتلىك بولۇشى پۈتكۈل ھۇجۇم قىلغۇچى قىسىملارنىڭ قارشى تەرەپنىڭ ئاجىز ئارقا سېپىگە كىرگەن چاغدا ئەمەلىي كۈچىنىڭ مەلۇم پىرسەنتىنى زىيان تارتىشىغا باغلىق بولماي قالىدۇ.
             ئوپېراتسىيە ئۇسۇلىنىڭمۇ ئاچقۇچلىق ئامىلغا ئايلىنىدىغان ۋاقتى بولىدۇ. تاكتىيكا ئۇسۇلى تاكتىيكا قاتلىمىغا تەدبىق قىلىنغانغا ئوخشاش، ئوپېراتسىيە ئۇسۇلى سىتراتېگىيە قاتلىمىغا تەدبىق قىلىنىدۇ. بۇ ئۇسۇللار داۋالاش رېتسىپلىرىغا ئوخشاش بولۇپ، ئۇنىڭ ئېففېكىتى تامامەن كونكىرت ئەھۋالغا، يەنى كىمنىڭ كىم بىلەن ئۇرۇش قىلىشىغا ۋە قانداق ئەھۋالدا ئۇرۇش قىلىشىغا باغلىقتۇر. خورىتىش ئۇرۇشى ئومومىي ئۇرۇش بولماي، قىسمەن ئۇرۇش بولىدىغانلا بولسا، قۇرۇقلۇق ئارمىيىسىنىڭ ئوپېراتسىيە ئۇسۇلىدا يەنە تۈرلۈك تاكتىيكا بولغانغا ئوخشاش، ھاۋا ئارمىيىسى بىلەن دېڭىز ئارمىيىسىنىڭ ئوپېراتسىيە ئۇسۇلىمۇ شۇنداق مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ. مەسىلەن ھاۋا ئۇرۇشى جەھەتتە، دۈشمەن ئايروپىلانىنى توسۇپ زەربە بېرىش، ئايرودىرومغا ھۇجۇم قىلىش ۋە دۈشمەن نىشانلىرىنى ھاۋادىن بومباردىمان قىلىش ئارقىلىق ھاۋانى كونتىرول قىلىش ھوقوقىنى تالىشىشتا، قوللىنىلىدىغان ئۈچ خىل ئوپېراتسىيە ئۇسۇلىدۇر. دېڭىز ئۇرۇشى جەھەتتە، دېڭىزغا مىنا ئورۇنلاشتۇرۇش، سۇ ئۈستى پاراخوتلىرى بىلەن سۇ ئاستى پاراخوتلىرىنىڭ ئۆزئارا قارشىلىق قىلىشى ۋە ئىككى تەرەپ دېڭىز ئارمىيىسىنىڭ ئاۋياماتكا توپلىرىنىڭ قارشىلىق قىلىشى قاتارلىق ئوپېراتسىيە ئۇسۇللىرى دېڭىز ئۇرۇشىدا ئوخشىمىغان تاكتىيكا ئارقىلىق تەدبىقلىنىپ قوللىنىلىدۇ.

                                                 ئوپېراتسىيە ئۇسۇلىنىڭ رولى.

                بىز ئەمدى ئوپېراتسىيە ئۇسۇلىنىڭ ھالقىلىق رولىغا دىققەت قىلغاچ ئۆتۈپ كېتەيلى. ھۇجۇم قىلغۇچى تەرەپ ئەسلىدە، بار ئاماللارنى قوللىنىپ،  چاقماق تېزلىكىدىكى ئۇرۇشنىڭ ئۈنۈمىنى قولغا كەلتۈرمەكچى ۋە مۇداپىيەدە تۇرغۇچى تەرەپنى ھەربىي بازىدىن چېكىنىپ چىقىشقا مەجبۇر قىلماقچى بولىدۇ. بولۇپمۇ، دۈشمەن تەرەپنىڭ قوماندانلىق سىستېمىسىنىڭ تەدبىرلىرىنى قالايمىقان قىلىپ، دۈشمەن تەرەپنىڭ قايتۇرما زەربىسىنى خاتا يۆنىلىشكە بۇرىماقچى ۋە دۈشمەن ئارمىيىسىنى تەشكىلسىز چېكىنىشكە مەجبۇر قىلماقچى بولىدۇ. ئەمما، مۇداپىيەدە تۇرغۇچى تەرەپ يالغۇز تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرىنى ئىشقا سېلىپ، تاق قاتلاملىق مۇداپىيە لېنىيىسىنىڭ ئۇدۇلىدا خورىتىش ئۇرۇشى قىلغاندا، دۈشمەننىڭ كەڭ كۆلەمدە ئىچكىرىلەپ بۆسۈپ كېلىۋاتقان قىسىملىرىنىڭ ھۇجۇمىنى مۇۋەپپەقىيەتلىك ھالدا توسۇپ قېلىشى مۈمكىن. مۇشۇ لېنىيىدە سانى ئىنتايىن كۆپ تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبىلار ئورۇنلاشتۇرۇلغان قىسىملار بولمىسا بولمايدۇ. لېكىن، مۇنداق كۆپ باشقۇرۇلىدىغان بومبىلارنىڭ بولۇشى مۈمكىن ئەمەس. بۇ خورىتىش ئۇرۇشى ئۇسۇلى بىر خىل قاملاشمىغان ئۇسۇل دېگەنلىك ئەمەس. بۇنداق جەڭدە، ماددى ئەشياغا بولغان ئېھتىياج بىلەن ۋەزىپە ئوتتۇرىسىدىكى تەلەپ ئوڭ تاناسىپ بولىدۇ. ئەمما، دۈشمەننىڭ ھۇجۇمىغا ئۇچۇرىغان ھەربىر مۇداپىيە قىسىملىرىنىڭ مۇشۇ خىل شارائىتتىكى ۋەزىپىسى ئىنتايىن مۈشكۈل بولىدۇ. چۈنكى، پۈتكۈل ئۇرۇش سېپىنى بويلاپ ئەسكىرىي كۈچ ئورۇنلاشتۇرغان مۇداپىيەدە تۇرغۇچى قىسىملار بىلەن ئۇرۇش سېپىدىكى تار بۆلەكلەرگە ئەسكىرىي كۈچىنى يۈكسەك دەرىجىدە مەركەزلەشتۈرگەن ھۇجۇم قىلغۇچى قىسىملار سان جەھەتتە تولىمۇ تەڭسىز ھالەتتە بولىدۇ. دەرۋەقە، خورىتىش ئۇرۇشى ماتىماتىيكىلىق ئۇسۇل بىلەن ھېسابلىنىدىغان مەسىلىگە ياتىدۇ. بۇنداق ئۇرۇش مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇشىمۇ مۈمكىن. لېكىن، پەقەت مۇداپىيە ئۇرۇشىنىڭ ئورۇنلاشتۇرۇلىشى يالغۇز تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرىنىلا ئىشلىتىپ تۆلىگەن بەدەل بەك كۆپ بولغان ئەھۋالدىلا شۇنداق بولىدۇ. بىرىنچىدىن، مىنا رايونى ھاسىل قىلىش، تانكىغا قارشى خەندەكلەرنى قېزىش ۋە ھەرخىل سۈنئىي توساق توسالغۇلىرى ئارقىلىق دۈشمەن تانكا قىسىملىرىنى توسۇپ قېلىپ، تانكىلارنىڭ سانىنى تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرى ھۇجۇم قىلالايدىغان تانكىلارنىڭ سانى ئىچىدە ساقلاپ قېلىشقا؛ تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرىنىڭ سانى بىلەن بۇ توسالغۇلارنىڭ ئۈنۈمىنى ئۆزئارا بىر-بىرىنى تولۇقلايدىغان، بىرى يەنە بىرىنىڭ ئورنىنى ئالىدىغان قىلىشقا توغرا كېلىدۇ.  ئىككىنچىدىن، تانكىغا قارشى يەنە بىر خىل ۋاستە سۈپۈتىدە قويۇپ بېرىش ئىستېھكاملىرىنى قۇرۇپ-ياساپ، تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا گۇرۇپپىلىرىنىڭ  پاچاقلاپ تاشلانغان ئاپتوموبىللارغا نىسبەتەن ناھايىتى يۇقىرى سەرپىيات نىسبىتىنى ساقلاپ قېلىشقا كاپالەتلىك قىلىشقا توغرا كېلىدۇ. دەرۋەقە، بۇنداق قورغان شەكلىدىكى ئۇدۇل مۇداپىيە سىستېمىسى ئۇدۇل تەرەپنىڭ كەڭلىكىگە باغلىقتۇر. ئۇ ئەمدى ئوپېراتسىيە قاتلىمىدىكى مەسىلە ئەمەس. بەلكى، سىتراتېگىيىنىڭ ئۇرۇش رايونى قاتلىمىدىكى مەسىلە بولۇپ قالىدۇ. تاق قاتلاملىق مۇداپىيە لېنىيىسىدە خورىتىش ئۇرۇشى قىلىشنىڭمۇ مۇئەييەن قىممەتكە ئىگە ئىكەنلىكىنى كۆرۈمىز. ئۇنىڭ قىسمەن قىممىتىنى تاكتىيكا ئۈنۈمى ئارقىلىق ئاددى ھالدا مۆلچەرلىگىلى بولىدۇ.

                            ( داۋامى بار، ئىنكاس شەكلىدە يوللىنىدۇ. )  

            

Hayajan001

ئۇيغۇر تىلىدا ياخشى تىمىكەن، داۋامىغا ئىنتىزارمىز بۇرادەر...

yalghan

تۈگىمىگەندۇ، داۋامىغا تەقەززامەن

baturkarahan

بۇ تەرجىمە ئەسەرمۇ ياكى ئۆزىڭىز يازدىڭىزمۇ؟ مەزمۇنى ياخىشكەن.سىتىراتىگيە ۋە تاكتىكىنى كىشىلەر ئۆزىنىڭ شەخسىي تۇرمۇشىغا سىڭدۈرۈپ ئەمەل قىلسۇمۇ چوڭ نەتىجىلەرگە ئىرىشەلەيدۇ.سىتىراتىگىيە بولسا ئۆمۈرلۈك نىشان، تاكتىكا بولسا ۋاقىتلىق نىشان بولۇپ،تاكتىكا سىتىراتىگيەنىڭ ئەمەلگە ئېششى ئۈچۈن خىزمەت قىلىدۇ.

jahangir123

                     داۋامى:

           يەنى بۇنداق ئۇرۇش ئارقىلىق دۈشمەن تەرەپنىڭ ھۇجۇمىنى كېچىكتۈرگىلى-توختاتقىلى بولىدۇ. مۇنداق كېچىكتۈرۈشنىڭ ئۈنۈمى، دۈشمەن تەرەپ تۇيۇقسىز ھۇجۇم قىلىشقا مۇۋەپپەق بولغان ئەھۋال ئاستىدا، سەپەرۋەرلىككە كېلىش ۋاقتىنى قولغا كەلتۈرۈشكە نىسبەتەن ناھايىتى ئېنىقكى، دۈشمەن تەرەپكە خوراش پەيدا قىلغىلى بولىدۇ. ئەگەر، ئۇلاپلا ھەرىكەتچان ئۇرۇش ئېلىپ بېرىلىدىغان بولسا، دۈشمەنگە قارىتا پەيدا قىلىنغان ھەرقانداق دەرىجىدىكى ئاجىزلاشتۇرۇش ئۇرۇشنىڭ نەتىيجىسى بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولماي قالمايدۇ. لېكىن، مۇداپىيە ئوپېراتسىيىسىنىڭ لايىھىسى تۈزۈلىپ، ھەرىكەتچان قىسىملارنىڭ ھەرىكىتى تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا ئارقىلىق مۇداپىيە قىلىش بىلەن بىرلەشتۈرۈلىدىغان بولسا، يېڭىدىن كۆپەيتىلگەن ئۇدۇل تەرەپ مۇداپىيە ئورۇنلاشتۇرۇشنىڭ تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرى قاتلىمىدىكى قىممىتى تاكتىيكا قاتلىمىدىكى ئاشۇ ئۈنۈملەرنىڭ يېغىندىسىدىن چوڭ بولىدۇ. مۇداپىيە قىلغۇچى تەرەپ، دۈشمەن تەرەپنىڭ بۆسۈپ تاشلىغان بۆلەكلەردە ئېلىپ بارغان كەڭ-كۆلەملىك چوڭقۇر بۆسۈپ كىرىش ھەرىكىتىنىڭ ئەھۋالىنى ئېنىقلاش ئارقىلىق، ھەم دۈشمەن تەرەپ تېخى چوڭقۇر بۆسۈپ كىرمىگەن بۆلەكلەرنى داۋاملىق مۇداپىيە قىلىش ئارقىلىق،  بىر يېڭى قۇرۇلمىنى بارلىققا كەلتۈرەلەيدۇ. مۇنداق قۇرۇلمىدا، مۇداپىيەدە تۇرغۇچىنىڭ ھەرىكەتچان قىسىملىرى دەل شۇ ئوپېراتسىيە قاتلىمىدا بۇرۇنقىدىن كۆپ روللارنى جارىي قىلدۇرالايدۇ. چۈنكى، ئۇلار دۈشمەن تەرەپنىڭ بۆسۈپ كىرگەن قىسىملىرىغا يان تەرەپىدىن قايتۇرما زەربە بېرەلەيدۇ. ئۇنىڭ ئۈستىگە، بۇ ھەرىكەتچان قىسىملارنىڭ ئۆزى يان تەرەپتىن ھېلىھەم مۇكەممەل تۇرغان بۆلەكلەردىكى قىسىملارنىڭ قوغدىشىغا مۇيەسسەر بولالايدۇ. مۇداپىيە قىلغۇچى تەرەپ سەپەرۋەر قىلىش ئىشلىرىنى ۋاقتىدا تاماملاپ، ياكى ئۇدۇلدىن مۇداپىيە قىلىپ، دۈشمەننى تولۇق توختىتىۋېلىپ، ئۆز تەرەپ ھەرىكەتچان قىسىملىرىنىڭ گازارمىلاردىن يۆتكىلىپ بىر يەرگە يېغىلىشى ۋە ئالدىنقى سەپكە بېرىپ قايتۇرما زەربە بېرىشكە قاتنىشىشىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك. مەيلى قايسى خىلدىكى ئەھۋال بولسۇن، ھەممىسى پۈتكۈل ۋەزىيەتنى ھازىرقىدىن ناھايىتى زور دەرىجىدە ياخشىلايدۇ. ئەگەر، يېتەرلىك دەرىجىدىكى ئالدىن سېگىنال بېرىش ۋاقتىغا ئىگە بولۇپ، ئۆز تەرەپ قۇرۇقلۇق قىسىملىرىنىڭ سەپەرۋەرلىككە كېلىشى ۋە غاز قانىتى بولۇپ ئىلگىرىلەشكە كاپالەتلىك قىلىنىدىغان بولسا، بۇ قىسىملارنىڭ ھەممىسى جەڭگە ئاتلىنىپ، پۈتكۈل ئۇرۇش سېپىنى ساقلايدۇ. ئەمما قايتۇرما ھۇجۇمغا ئۆتمەيدۇ. ئەگەر، دۈشمەن ئۇشتۇمتۇت ھۇجۇم قوزغايدىغان بولسا، ئۆز تەرەپنىڭ ۋاقتىدا ئالدىنقى سەپكە يېتىپ بارالمىغان بىرونىۋىك قىسىملىرى بىلەن ماشىنىلاشقان قىسىملىرى، كۆپلىگەن ئەھۋاللاردا دۈشمەن تەرەپنىڭ ئالغا ئىلگىرىلەۋاتقان  قىسىملىرى زورمۇ-زور دوقۇرۇشىپ قېلىپ، ھۇجۇم قىلىۋاتقان دۈشمەنگە يان تەرەپتىن زەربە بېرىشنىڭ پايدىلىق شەرت-شارائىتلىرىدىن ئايرىلىپ قالىدۇ. شۇڭلاشقا، مۇداپىيە لېنىيىسىنى قوغداش توغرىسىدىكى ئانچە رادىيكال بولمىغان تەكلىپتىن قارىساقمۇ، تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرىدىن تەشكىل قىلىنغان، تېخنىيكا جەھەتتىن ئېيتقاندا، ئۈستۈنلىككە ئىگە، تاكتىيكا جەھەتتىن ئېيتقاندا، تەڭ تۇرىدىغان ئۇدۇل تەرەپ مۇداپىيەسى ئوپېراتسىيە قاتلىمىدىن ئېيتقاندىمۇ توغرا. لېكىن، گەپ ئەسلىدە زاپاس بىرونىۋىك قىسىملار بىلەن ماشىنىلاشقان قىسىملارنى ئىشقا سېلىپ كۆپەيتكىلى بولىدىغان كۈچلەر بىلەن سېلىشتۇرغاندا، شۇ توغرىلىقنىڭ قانداق دەرىجىگىچە بولىدىغانلىقىدا. بۇ نۇقتا، ئەكسىچە يەنە تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرىغا خادىملارنى قانداق سەپلەشكە _ زاپاس قىسىملاردىن يۆتكەپ كېلىنگەن قىممەتلىك مۇنتىزىم ئەسكەرلەرنى سەپلەش، ياكى ھازىر تېخى دېگۈدەك ئىشلىتىلمىگەن زاپاستا تۇرۇپ ھەربىي مەجبۇرىيەت ئۆتەۋاتقان خادىملار ۋە خەلق ئەسكەرلىرىنى سەپلەشكە باغلىق بولىدۇ. شۇڭا، ئوخشاش تەشكىلىي تۈزۈلمىدىكى شۇ كونكىرت مەسىلىلەر دەسلەپتە مۇھىم ئەمەستەك كۆرۈنگەن بىلەن، كېيىن ئۇنىڭ تاكتىيكا قاتلىمىدا مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە ئىكەنلىكىنى، ئوپېراتسىيە قاتلىمىدا ھەل قىلغۇچ رول ئوينايدىغان بولۇپ كەتكەنلىكى سېزىلىدۇ. مۇنداق مۇھىم ئۆزگىرىشنى باشقا سەۋەپلەر كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، ئەلۋەتتە.
             تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرى مۇقىم ئورۇنلاشتۇرۇلىدىغان بولغاچقا، ئوپېراتسىيە قاتلىمىدىن ئېيتقاندا، ئۇلارنى ئىشلەتكەندە ئۆزىگە تايىنىپ، ئۇدۇل تەرەپتىن مۇداپىيە قىلىش ۋە قايتۇرما زەربە بېرىش ۋەزىپىسىنى ئۈستىگە ئالغان زاپاس قىسىملارغا ماسلىشىشتىن ئىبارەت ئىككى خىل ئۇسۇلنىلا قوللىنىشقا بولىدۇ. ئۇدۇل تەرەپتىن مۇداپىيە قىلىشتا، تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرى دۈشمەننىڭ ھۇجۇم ئەلپازىغا بىۋاستە چىداشلىق بېرىشى زۆرۈر. روشەنكى، يەنە تانكىغا قارشى باشقۇرۇلىدىغان بومبا قىسىملىرىنى ئىشقا سېلىشنىڭ باشقا ئۇسۇللىرى، يەنى ئۇدۇل تەرەپتىن مۇداپىيە قىلىشتىنمۇ پايدىلىق بولغان ئەھۋاللاردا، ئىشقا سېلىشتەك ئۇسۇللىرى بار. قوللىنىشقا بولىدىغان يەنە بىر خىل ئۇسۇلنى، يەنى ئېلاستىيكىلىق مۇداپىيە ئۇسۇلىنى يۇقىرىدا تىلغا ئېلىپ ئۆتكەنىدۇق. ئۇزاق مۇساپىگىچە چېكىنىپ دۈشمەننى قاتتىق چارچاتقان ھەم تۇنجى قېتىمقى سەكرەش خاراكتىرىدىكى ئىلگىرىلەشتىن كېيىن، توختاشقا مەجبۇر قىلغان ئەھۋالدىلا، ئاندىن دۈشمەننىڭ ئىلگىرىلىشىگە نىسبەتەن  ئەستايىدىللىق بىلەن قارشىلىق كۆرسەتكىلى بولىدۇ. قوللىنىشقا بولىدىغان يەنە بىر خىل ئۇسۇل ئۇرۇش سېپىنىڭ تاشقىرى ۋە ئىچكىرى جايلىرىدا مۇداپىيە تەشكىل قىلىشتىن ئىبارەت بولۇپ، بۇ ئۇسۇل شۇنداق شەكىللەر بىلەن قوللىنىلىدۇكى، كۆپ يوللۇق مۇداپىيە لېنىيىسى قۇرۇپ، دۈشمەنگە قارىتا قېتىم-قېتىملاپ توسۇشنى يولغا قويۇشقا بولىدۇ. ئارال شەكلىدىكى قارشىلىق كۆرسىتىش ئىستېھكاملىرىنى قۇرۇپ، دۈشمەننىڭ ھەرىكىتىگە ئۈزلۈكسىز رەۋىشتە كاشىلا پەيدا قىلىپ،  دۈشمەننىڭ ئەسكىرىي كۈچىنى خورىتىپ، ئاساسلىق ھەربىي ئەسلىھەلەر ۋە بازىلارنى قوغداشقىمۇ بولىدۇ. لېكىن، قوللىنىشقا بولىدىغان بۇ ئىككى خىل ئۇسۇل ئوپېراتسىيە قاتلىمى بىلەن مۇناسىۋەتسىز.  چۈنكى، ئاچقۇچلىق مەسىلە ئەمدى ئىككى تەرەپنىڭ ئۇرۇشىۋاتقان قىسىملىرىنىڭ ئۆزئارا تەسىر كۆرسىتىشى ئەمەس؛ مەيلى يىراق ئىچكىرى ئارقا سەپتىكى يېڭى ئۇرۇش سېپىدا بولسۇن، ياكى كۆپ يوللۇق قارشىلىق كۆرسىتىش مۇداپىيە لېنىيىلىرىدە بولسۇن، ياكى ئىچكىرى جايلارنىڭ مۇداپىيەسى داۋامىدىكى ئارالسىمان قارشىلىق كۆرسىتىش ئىستېھكاملىرىدا بولسۇن، ئەھۋال شۇنداق بولىۋېرىدۇ.
            بىز يەنە بىر قېتىم زور تىرىشچانلىق بىلەن ئەسلەپ كۆرىدىغان بولساق، تېخنىيكا جەھەتتىكى ئۆزگىرىش تاكتىيكا جەھەتتىكى ئۆزگىرىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. تاكتىيكا جەھەتتىكى ئۆزگىرىش يەنە ئوپېراتسىيە جەھەتتىكى ئىنكاس قايتۇرۇشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.

                ( داۋامى بار، ئىنكاس شەكلىدە يوللىنىدۇ. )
                كېيىنكى بۆلەكتە سىتراتېگىيىنىڭ ئۇرۇش رايونى قاتلىمى بايان قىلىنىدۇ.