بۈيۈك تىلچى مەھمۇد قەشقەرى

بۈيۈك تىلچى مەھمۇد قەشقەرى

م.شاكىر ئۈلكۈتاشىر (تۈركىيە)

تۈرۈكچىدىن تەرجىمە قىلغۇچى :تۇرسۇنئاي ساقىم

2000-يىلى 8-ئاي 1-نەشرى

2000-يىلى 8-ئاي 1-بېسىلىشى

تىراژى:3000-1

ISBN: 7228058771

                                                        كىرىش سۆز

   1946-يىلى تۈرك تىل جەمئىيىتى نەشر قىلغان ئەسەرلەردىن بىرى بولغان «بۈيۈك تۈرك تىلچىسى مەھمۇد قەشقەرى» ناملىق ئەسىرىمنىڭ 2-قېتىملىق نەشرى ئۈچۈن ئارتۇقچە بىر نەرسە يېزىپ يۈرمەيمەن . بۇ كىتابنىڭ ماھىيىتى ۋە ئۇنى يېزىش ھەققىدىكى مەقسەت توغرىسىدا 1-قېتىملىق نەشرىنىڭ كىرىش سۆزىدە يېتەرلىك دەرىجىدە مەلۇمات بەرگەن ئىدىم . شۇڭا ، بۇ يەردە بىر – ئىككى نۇقتا ئۈستىدە قىسقىچىلا توختىلىپ ئۆتىمەن .

   «بۈيۈك تىلچى مەھمۇد قەشقەرى» ناملىق ئەسىرىمنىڭ  بۇ 2- قېتىملىق نەشىرىگە كىچىككىنە بىر ئۆزگەرتىش ، بىر مۇنچە تۈزىتىش ، بولۇپمۇ  كۆپلىگەن بىبلوگرافىيىلىك قوشۇمچىلار كىرگۈزۈلدى  ۋە كىتاب بىر ھەسسە چۇڭايتىلدى . بۇ ئەھۋال ئازاراققىنە سېلىشتۇرۇلسىلا مەلۇم بۇلىدۇ . شۇنى ئالاھىدە دەپ ئۆتمەكچىمەنكى  ، ئەسىرىمنىڭ «بىزدىكى نەشرلەر» دېگەن قىسىمىدا كۆرسىتىپ ئۆتۈلگەن كىتاب ۋە ماقالىلەرنىڭ يەتمىش پىرسەنتىنى ئوقۇپ چىقتىم ۋە پايدىلاندىم . شۇنىڭ ئۈچۈن ، كىتابمدا «پايدىلانغان مەنبەلەر» دەپ ئايرىم بىر بۆلۈم ئاجرىتىشنى لايىق كۆرمىدىم .

   يىگىرمە بەش يىلدىن كېيىن ، بۇ كىتابنىڭ كەڭ دائىرىلىك قوشۇمچە قىلىنغان ۋە قىسمەن تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەن 2- قېتىملىق نەشىرىنى تەييارلاش ۋە نەشر قىلىشقا ياردەم قىلغان تۈرك تىل جەمئىيىتىنىڭ ھۆرمەتلىك رەئىسى ۋە مەسئۇل مۇھەررىرى قاتارلىق – قەدىرلىك ھەيئەت ئەزالىرىغا چىن قەلبىمدىن رەھمەت ئېيتىمەن . بۇ مېنىڭ بۇرچۇم – دە …

   يۇرتىمىزنىڭ زىيالىيلار تەبىقىسىگە سۇنغۇدەك جاسارەتكە ئىگە قىلغان بۇ كىتابىم ھەققىدە بىلىم ئىگىلىرىنىڭ ئىلمىي تەنقىدلىرىنى ناھايىتى زور ىۇشاللىق بىلەن قارشى ئالىدىغانلىقىمنى بىلدۈرىمەن . بۇنداق تەنقىدىي پىكىرلەر مېنىڭدىن كېيىنكى يېڭى ئەۋلادلار ئىچىدىن چىقىدىغان تەتقىقاتچى زىيالىيلار ئۈچۈن پايدىلىق بولغۇسى . چۈنكى ، مەن بېسىپ ئۆتۈۋاتقان ئۇزۇن ھايات مۇساپىسى نۇرغۇنلىغان نەرسىلەرنى ، ئاچچىق – تاتلىق خاتىرىلەرنىڭ ئارقىدا قالدۇرۇپ ، كۈندىن – كۈنگە كۆرىنەرلىك سۈرئەتتە قىسقارماقتا .

   بۇ يەردە ئاخىرقى سۆزۈم ئورنىدا شۇنىمۇ قوشۇمچە قىلىپ ئۆتۈشنى بۇرچۇم ، دەپ ئويلايمەن : ئەسىرىمنىڭ بۇ نەشرىنى تەييارلاشتا بەزى مەنبەلەر ھەققىدە مەلۇمات بەرگەن «چاقىرىق» ژۇرنىلىنىڭ ئىگىسى ، ھۆرمەتلىك خەلق شائىرى پەيزى ھالىجى ، قەدرلىك بىبلوگرافىيە ئالىمى سامى . ن . ئۆزەردىم ، ئىستانبول تاللاپ توپلاش ئورنىنىڭ مۇدىرى تۈركەر ئاجار ئوغلى ، پىداگوك ، تىلشۇناس بەشىر گۆغۇشقا ۋە بىرىنچى نۆۋەتلىك قۇرۇلتاي ۋەكىلى رەھمەتلىك تەۋپىق تەمىر ئوغلى ھەققىدە تولۇقلىغۇچى مەلۇماتلارنى تېپىپ بەرگەن ھۆرمەتلىك دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرى پەرىت مەلەنگە چىن يۈرەكتىن تەشەككۈر ئېيتىمەن . ئۇنىڭدىن باشقا ، «بىر بىبلوگرافىيە ھەققىدە » دېگەن تېمىدا «تۈركىي تىللار دىۋانى» غا ئائىت ماقالە ئېلان قىلغان سائىم ساجا ئوغلىنىڭ بۇ ماقالىسى بىلەن ئىلىم – پەنگە قوشقان قىممەتلىك تۆھپىسىنى رەھمەت ئېيتىپ تىلغا ئالىمەن .

 تەرجىمە قىلغۇچى تۇرسۇنئاي ساقىم مەزكۇر ئەسەرنىڭ تۈرۈكچە 2 – نەشرىگە ئاساسەن تەرجىمىە قىلغان.

                                                                            1971-يىلى 2-ئاپرېل  ، ئەنقەرە

                                                                             م. شاكىر ئۈلۈكتاشىر