ﺧﯩﻠﯩﺘـلار - ﺋﺎدەﻣﻠﻪر ﻳﯧﮕﻪن ﺋﻮزۇﻗﻠﯘﻗـلاردﯨﻦ ﺑﻪدەﻧﺪﯨﻜﻰ ﮬﻪر ﺧﯩﻞ ﺋﻪزالار ۋە ﺑﻪزﻟﻪر ﺋﯚزﮔﻪرﺗﯩﭗ ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎن، ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەك ﺑﻪدەﻧﻨﯩﯔ ﻣﻪﺧﺴﯘس ﺋﻮرۇﻧﻠﯩﺮﯨﺪا ﺳﺎﻗﯩﻨﯩﭗ، ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﭘﯜﺗﯜن ﮬﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﻣﯩﻨﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎن ﺗﯜرﻟﯜك ﺳﯘﻳﯘﻗﻠﯘﻗـلار «ﺋﻪﺧـلات» دەپ ﻳﯧﺘﯩﻠﯩﺪۇ. ﺋﻪﺧـلات دﯦﮕﻪﻧﺪە ﻛﯚﭘﺮەك ﻗﺎن، ﺑﻪﻟﻐﻪم، ﺳﻪﭘﺮا، ﺳﻪۋدالار ﻧﻪزەردە ﺗﯘﺗﯘﻟﺴﯩﻤﯘ ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﻪدەﻧﺪﯨﻜﻰ ﮬﻪر ﺧﯩﻞ ﺧﯩﻤﯩﻴﯩﯟى ﻛﺎرﺧﺎﻧﯩـلار - ﺑﻪزﻟﻪر ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎن ﮬﻪر ﺧﯩﻞ ﺳﯘﻳﯘﻗﻠﯘﻗـلارﻣﯘ ﺋﻪﺧـلاﺗﻨﯩﯔ ﺗﻪرﻛﯩﺒﻰ ﻗﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎرەﺗﺘﯘر. «ﺧﯩﯩﺖ» ﺋﺎدەم […]...
ﺗﯧﺒﺎﺑﯩﺘﯩﻤﯩﺰدﯨﻤﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﺎﻏـلام ﺗﯘرۇﺷﻰ ۋە ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﯩﻨﯩﺸﯩﺪە ﺧﯩﻠﯩﺘـلارﻧﯩﯔ ﺳﺎن - ﺳﯜﭘﻪت ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯚزﮔﯩﺮﯨﺸﻰ ۋە ﺋﯘلارﻧﯩﯔ ﺑﻪدەﻧﺪﯨﻜﻰ ﻧﯩﺴﺒﯩﻲ ﺗﻪﯕﻜﻪﺷﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘزۇﻟﯘش ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﺳﻪۋەﺑﻠﻪردﯨﻦ ﺳﺎﻧﯩﻠﯩﺪۇ. ﺑﯘ ﻧﯘﻗﺘﺎ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﻛﯚز ﻗﺎراش ﺑﯩﻠﻪن ﺗﯜﭘﺘﯩﻦ ﺋﻮﺧﺸﯩﻤﺎﻳﺪۇ. ﺋﯘﻟﯘغ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﻤﯩﺰ ﺋﻪﺑﯘ ﻧﺎﺳﯩﺮ ﻓﺎراﺑﻰ ﺋﺎدەم ﺑﻪدﯨﻨﯩﻨﻰ ﭼﻮڭ ﺑﯩﺮ دۆﻟﻪﺗﻜﻪ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﯩﺮ دۆﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﭘﺎﻳﺘﻪﺧﺖ ﺷﻪﮬﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﯩﺘﯩﭗ: ﺑﻪدەن ﺗﯧﺮﯨﺴﯩﻨﻰ ﭼﻮڭ ﻣﯘداﭘﯩﺌﻪ ﺳﯧﭙﯩﻠﯩﮕﻪ؛ ﺳﻪزﮔﯜ ﺋﻪﺳﻪب (ﻧﯧﺮۋا) ﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﮬﻪرﺑﯩﻲ […]...
ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺧﯩﻞ ﺋﯚﻣﯜرى ﺗﻪﺑﯩﻴﻴﻪﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﯩﺴﻰ ﺋﻪﺧـلاﻗﺘﯘر. «ﺋﻪﺧـلات» ﺋﻪرەﺑﭽﻪ «ﺧﯩﻠﯩﺘـلار» دﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯘپ، ﺧﯩﻠﯩﺘـلار ﺗﯚت ﺧﯩﻞ ﺋﺎرﯨـلاﺷﻤﺎ ﺳﯘﻳﯘﻗﻠﯘﻗﻰ (ﻗﺎن، ﺑﻪﻟﻐﻪم، ﺳﻪﭘﺮا، ﺳﻪۋدا)ﻧﻰ ﻛﯚرﺳﯩﺘﯩﺪۇ. ﺑﯘ ﻧﻪرﺳﯩﻠﻪر ﺋﺎدەﻣﻨﯩﯔ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻲ ﮬﺎﻳﺎﺗﻰ ۋە ﻓﯩﺰﯨﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﯩﺘﻰ ﺟﻪرﻳﺎﻧﯩﺪا ﺋﻪڭ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﺑﻮﻟﻐﺎن ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﻣﺎددﯨـلاردﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎرەﺗﺘﯘر. ﺋﺎدەم ﺑﻪدﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎق - ﺳﺎلاﻣﻪت ﺗﯘرۇﺷﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﯧﺴﻪل ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜن، ﺑﯘ ﻣﯩـلادﯨﺪﯨﻦ ﺑﯘرۇن ﺋﯚﺗﻜﻪن ﻳﯘﻧﺎن ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﻪﻗﺮات ﺋﻮﺗﺘﯘرﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎن […]...
مىزاج سۆزى بىرىكمە، ئارىلاشما، قوشۇلما دېگەنلىك بولۇپ، ئۇنىڭ كۆپلۈك سان بويىچە ئېيتىلىشىى مىزاجلار، ئەرھبپە ئەمزىجە مېيىلىدۇ. تۆت چوڭ ماددىنىڭ بىرىدىكى ئۇششاق بىرلىكلىرىنىڭ يەنە بىر ماددىنىڭ ئۇششاق بىرلىكلىرى بىلەن بىرىكىشى ياكى تەسىر قىلىنىشىدىن شەكىللەنگەن كەيپىياتنى مىزاج دەپ ئاتايمىز. يەنى قۇرۇق ئىسسىق تەبىئەتلىك ئوتنىڭ ھۆل سوغۇق تەبىئەتلىك سۇغا تەسىر قىلىشى، قۇرۇق سوغۇق تەبىئەتلىك تۇپراقىنىڭ ھۆل ئىسىق تەبىئەتلىك […]
قەدىمقى ئۇيغۇرلار تۆت ماددىنى «تۆت تادۇ» دەپ ئاتىغان. تەبىئەت دۇنياسىدىكى بارلىق جانلىق ھەم جانسىز نەرسىلەرنىڭ ھەممىسى تۆت ماددىدىن تۈزۈلگەن. تۆت ماددا بولسا، تەبىئەت دۇنياسىدا مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدىغان ئوت، ھاۋا، سۇ، تۇپراقتىن ئىبارەت ئوبيېكتىپ نەرسىنى كۆرسىتىدۇ. پەن – تېخنىكىنىڭ تەرەققىي قىلىشىغا ئەگىشىپ تەبىئەت دۇنياسىدىكى بارلىق مەۋجۇداتلارنىڭ سىرلىرى ئېچىلماقتا. ئۇيغۇر تېبىتى تەتقىقاتچىلىرىنىڭ ئۇيغۇر تېبىتى جۈملىدىن، ئۇيغۇر تېبىتىنىڭ […]...
ئۇيغۇر تېبابەتچىلىكى 2500 يىللىق ئۇزۇن تارىخىي تەرەققىيات جەريانىدا ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىككە ئىگە نەزەرىيە سىستېمىسىنى شەكىللەندۈرگەن بولۇپ، بۇ جەرياندا ئەمگەكچان ئۇيغۇر خەلقى ۋە ئۇيغۇر تېۋىپلىرى ئۆچمەس تۆھپىلەرنى ياراتقان. ئوت، ھاۋا، سۇ، تۇپراقتىن ئىبارەت تۆت چوڭ ماددا تەلىماتى ئۇيغۇر تېبابىتى نەزەرىيىسىنىڭ يادروسى بولۇپ، مۇشۇ ئاساستا مىزاج، خىلىت، ئەزا، روھ، قۇۋۋەت قاتارلىق 10 نەچچە تەلىماتنى ياراتقان. داۋالاش جەھەتتە […]
گۈلقەنتلەر - ئۆسۈملۈك دورىلارنىڭ گۈل - چېچەكلىرىنى، ھۆل يوپۇرماقلىرىنى پاكىز تازىلاپ ئېلىپ شېكەر ياكى ھەسەل بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ ئاپتاپقا قويۇپ پىشۇرۇپ تەييارلىنىدىغان دورا ياسالمىسىدۇر. گۈلقەنتلەرنىڭ ئالاھىدىلىكى 1. گۈلقەنتلەر ئەڭ ياخشى بولغان تەبىئىي ساغلاملىقنى كۈچەيتكۈچى يېمەكلىك ھېسابلىنىدۇ. 2. گۈلقەنتلەر ئىستېمال قىلىنغاندىن كېيىن كۆڭۈل ئېلىشتۇرىدىغان ياكى قۇستۇرىدىغان ئەكس تەسىرى يوق. 3. گۈلقەنتلەرنىڭ تەمى تاتلىق بولۇپ، ئىستېمال قىلىش قۇلايلىق، […]...
مۇراببلار - ھەر خىل مېۋە ۋە دورىلارنى پۈتۈن بويىچە شېكەر قىيامىدا پىشۇرۇپ تەييارلىنىدىغان شىرنىلىك دورا ياسالمىسىدىن ئىبارەت. مۇراببالارنىڭ ئالاھىدىلىكى مۇراببالار سۇيۇق دورىلار قاتارىدىكى ياسالما بولۇپ، سۇيۇق دورىلاردىكى ئالاھىدىلىكلەردىن باشقا، يەنە تۆۋەندىكىدەك ئارتۇقچىلىقلارغا ئىگە: 1. مۇراببالار قۇۋۋەتلىك، تاتلىق تەملىك بولۇپ، ھەرقانداق ياشتىكىلەرنىڭ ئىستېمال قىلىشىغا مۇۋاپىق كېلىدۇ. 2. مۇراببالار غىزائى داۋائى تۈرىدىكى دورا بولۇپ، بەدەن قۇۋۋىتىنى ئاشۇرۇش، […]...
لوبۇب دورىلار - ئەرەپچە سۆز بولۇپ مېغىز ياسالمىسى دېگەن مەنىدە. لوبۇب تەركىبىگە مېغىز دورىلار كۆپرەك قوشۇپ ياسىلىدىغان يۇغۇرۇلما ياسالمىسىدىن ئىبارەت. لوبۇب دورىلارنىڭ ئالاھىدىلىكى 1. لوبۇب دورىلارنىڭ تەسىرى ھەب ۋە قۇرس دورىلارغا قارىغاندا تېز بولۇپ، بەدەنگە تېز ئۆزلىشەلەيدۇ. لوبۇب دورىلار ئاساسلىقى چەككىلەنگەن ھەسەل بىلەن يۇغۇرۇپ تەييارلىنىدىغان بولغاچقا، ھەسەل لوبۇب دورا تەركىبىدىكى باشقا دورىلارنىڭ ئاشقازان، ئۈچەيلەردىكى ھەزىم […]...
مەجۈن دورىلار - ئىككى ياكى ئۇنىڭدىن ئارتۇق خام دورىلارنى مۇئەييەن ئۇسۇل ۋە چارىلار ئارقىلىق تالقانلاپ، ئۇلارنى بىر - بىرىگە قوشۇپ چەككىلەنگەن ھەسەلگە تەكشى ئارىلاشتۇرۇپ تەييارلىنىدىغان خېمىر ھالەتتىكى دورا ياسالمىسىدىن ئىبارەت. مەجۈن دورىلارنىڭ ئالاھىدىلىكى 1. مەجۈن دورىلارنىڭ تەسىرى ھەب ۋە قۇرس دورىلارغا قارىغاندا تېز بولۇپ، بەدەنگە تېز ئۆزلىشەلەيدۇ. مەجۈن دورىلار ئاساسلىقى چەككىلەنگەن ھەسەل بىلەن يۇغۇرۇپ تەييارلىنىدىغان […]...
ئەرەق دورىلار - خام دورىلارنى سۇغا چىلاپ مەخسۇس ئەرەق قازانلىرىدا قاينىتىپ پارلاندۇرۇپ، سوغۇق تەسىر قىلدۇرۇش ئارقىلىق تامچىلىتىپ ئېلىنىدىغان سۇيۇق دورا ياسالمىسىدۇر. ئەرەق دورىلارنىڭ ئالاھىدىلىكى 1. ئەرەق دورىلار سۇيۇق ياسالما بولغاچقا، باشقا سۇيۇق دورا ياسالمىلىرىدا بولۇشقا تېگىشلىك ئالاھىدىلىكلەرگە ئىگە. 2. باشقا پىششىق دورىلارنى ئەرەق دورىلار بىلەن بىللە ئىستېمال قىلغاندا دورىلارنىڭ بەدەنگە شۈمۈرۈلۈشىنى تېزلەشتۈرۈپ، دورا ئۈنۈمىنى يۇقىرى […]...
كاشكاپ (دەملىمە) دورىلار كاشكاپ دورىلار - بىر ياكى بىر قانچە خىل دورىلارنى چالا سوقۇپ ياكى پۈتۈن چۆپى بىلەن چەينەك ياكى ئېغىزلىق قاچىغا سېلىپ ئۈستىگە قايناق سۇ قۇيۇپ دەملەپ، دورىنىڭ تەمى چىققاندا ئىسسىق ياكى سوغۇق ھالەتتە ئىشلىتىلىدىغان سۇيۇق دورا ياسالمىسىدۇر. كاشكاپ (دەملىمە) دورىلارنىڭ ئالاھىدىلىكى 1. دورىلارنى دەملەپ ئىشلەتكەندە بىر قىسىم دورىلارنىڭ تەبىئىتى ۋە خۇسۇسىيىتىنىڭ ئۆزگىرىپ كېتىشىدىن […]
شەربەت دورىلار- نۇسخا تەركىبىدىكى دورا ئەشيالارنى بەلگىلىك ۋاقىت قاينىتىپ تىرىپلىرىنى سۈزۈۋېتىپ (مېۋىلەرنى سىقىپ سۈيىنى ئېلىپ)، دورا سۇيۇقلۇقىغا تەڭشىگۈچلەرنى قوشۇش ئارقىلىق تەييارلىنىدىغان سۇيۇق ھالەتتىكى دورا ياسالمىسى. شەربەت دورىلارنىڭ ئالاھىدىلىكى شەربەت دورىلار سۇيۇق دورا ياسالما تۈرىگە تەۋە بولۇپ، تۆۋەندىكىدەك ئالاھىدىلىكلەرگە ئىگە. 1.شەربەت دورىلارنىڭ بەدەنگە ئۆزلىشىش ۋە تەسىر قىلىشى تېز بولۇپ، ئۈنۈمىنى تېز كۆرسىتەلەيدۇ. 2. شەربەت دورىلارنىڭ تەمى […]...
تومۇر سوقۇشقا تەسىر كۆرسىتىدىغان ئامىللار نۇرغۇن بولۇپ ئۇنىڭ تومۇر تۇتۇپ دىئاگنوز قويۇشتا ئەھمىيىتى ئىنتايىن مۇھىم . بۇ ئامىللار تۆۋەندىكىچە : جىنسى ئايرىمىسىنىڭ تومۇرغا تەسىرى : ئىنسانلارنىڭ جىنسى ئايرىمىسى ئوخشاش بولمىغاچقا ئۇلارنىڭ تومۇر سوقۇشىمۇ ئوخشاش بولمايدۇ. مەسىلەن : ئەرلەرنىڭ بەدەن تۈزۈلۈشى ئاياللارغا قارىغاندا مۇستەھكەم، كۈچلۈك، ئىسسىقراق بولىدۇ. چۈنكى ئۇلار ئاياللارغا قارىغاندا كۆپرەك جىسمانىي ئەمگەك ۋە پائالىيەت […]...
يۈرەك-كۆكرەك قەپىزى ئىچىگە جايلاشقان قۇۋۋىتى ھايۋاننىڭ مەركىزى بولغان،رەئس ئەزا،مىزاجى ھۆل ئىسسق،يۈرەك ئىچى كاۋاك،يۈرەك مۇسكۇلىدىن تۈزۈلگەن مۇسكۇلسىمان ئەزاا بولۇپ،ئۇنىڭ ئىچكى يۈزىنى يۈرەك ئىچكى پەردىسى،سىرتقى يۈزىنى ئورىغوچى پەردىسى ئوراپ تۇرىدۇ. يۈرەك قىپى بوشلوقى ئىچىدە ئاز مىقداردا سۇيۇقلۇق بولۇپ،يۈرەك سوققاندا توقۇلمىلار بىلەن بولغان پاسسىپ سۈركىلىشى ئازىيدۇ. يۈرەك ئىچىدە تۆت بوشلۇق بولۇپ،يۇقىرىقى ئىككى بوشلۇق ئايرىم-ئايرىم يۈرەك سول دالانچىسى […]...
يېقىنقى باھالار