نۇھ ئەدەبىيات بلوگى » ماقالىلىرىم
بۇغدا ئابدۇللانىڭ ئۆزلىكى (3)

بۇغدا ئابدۇللانىڭ ئۆزلىكى (3)

ۋاقتى: 2012 - يىلى 19 - ماي | ئاپتورى: | سەھىپە: ئەدەبىي تەنقىد, ماقالىلىرىم | ئىنكاس: ئىنكاس چەكلىۋېتىلگەن | زىيارەت: 445 قېتىم


بۇغدا ئابدۇللانىڭ لىرىك شېئىرلىرى تۇرمۇش كۆرۈنۈشلىرى، تارىخ، رىۋايەت، مىللىي كۈلتۈرەل تېمىلارنى مەنبە قىلغان، ئەنئەنىۋىي شېئىرلار ۋە يېڭىچە شېئىرلارنىڭ بەدىئى ئىپادىلەش ئۇسۇللىرىرىدىن تەڭ بەھر ئېلىپ، ھىسسىيات ۋە ئەقلىلىكنىڭ، ئۆزلۈك ۋە ئىنسانىيەت كۈلتۈر ئېڭىنىڭ بىرلىشىشى ئارقىلىق شېئىرىيەتنىڭ يېڭى بەدىئى مەنزىلى ھەققىدىكى ئىزدىنىشىنى رىئاللىققا ئايلاندۇردى.

[ تەپسىلاتى ]

ئەختەم ئۆمەر پوۋېستلىرىدىكى تراگېدىيىلىك قىممەت ( 3 )

ئەختەم ئۆمەر پوۋېستلىرىدىكى تراگېدىيىلىك قىممەت ( 3 )

ۋاقتى: 2011 - يىلى 22 - سېنتەبىر | ئاپتورى: | سەھىپە: ئەدەبىي تەنقىد, ماقالىلىرىم | ئىنكاس: 2 پارچە | زىيارەت: 979 قېتىم


ئەگەر تۇرمۇشتا تراگېدىيە بولمايدىكەن، ئۇنداقتا ئەدەبىياتتىمۇ تراگېدىيىنىڭ بولۇشى مۇمكىن ئەمەس. تۇرمۇشتىكى تراگېدىيە ئەدەبىياتتىكى تراگېدىيىنى خام ماتېرىيال بىلەن تەمىنلەيدۇ. لېكىن ئۇلار كۆرگۈچى(قوبۇل قىلغۇچى ياكى كىتابخان) ئۈچۈن ئوبىيىكتىپ ئۈنۈم جەھەتتە ئوخشاشمايدىغان مەزمۇنلارغا ئىگە بولىدۇ. تۇرمۇشتىكى تىراگېدىيە ھەر خىل مۇرەككەپ سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن تراگېدىيىلىك ئۈنۈم ھاسىل قىلالمايدۇ. يەنى ئۇنىڭدا تراگېدىيىلىك قىممەت بولسىمۇ، لېكىن كىشىلەر ئېستېتىك مەنىدىكى تراگېدىيە يۈكسەكلىكنى ھېس قىلالمايدۇ. تراگېدىيىلىك ئەسەرلەردە بۇ خىل تراگېدىيە « ھېس قىلدۇرۇلغان » تراگېدىيە ھەم « گەۋدىلەندۈرۈلگەن » تراگىدىيە بولىدۇ. شۇڭا ئۇ كۈچلۈك تراگېدىيىلىك ئۈنۈم پەيدا قىلالايدۇ.

[ تەپسىلاتى ]

ئەختەم ئۆمەر پوۋېستلىرىدىكى تراگېدىيىلىك قىممەت ( 2 )

ئەختەم ئۆمەر پوۋېستلىرىدىكى تراگېدىيىلىك قىممەت ( 2 )

ۋاقتى: 2011 - يىلى 21 - سېنتەبىر | ئاپتورى: | سەھىپە: ئەدەبىي تەنقىد, ماقالىلىرىم | ئىنكاس: 1 پارچە | زىيارەت: 762 قېتىم


ئۇرۇق-تۇغقانلار ئوتتۇرىسىدىكى ئوقۇشماسلىق(قەبىھ ۋاستىلەر بىلەن ئەمەس)كەلتۈرۈپ چېقارغان ئۆلۈم، ئازاپ، يارىلىنىش قاتارلىقلار كۆپچىلىككە ئېچىپ كۆرسىتىلسە، بۇ يۈكسەك دەرىجىدىكى تراگېدىيىلىك ئىچى ئاغرىتىشنى كەلتۈرۈپ چېقىرىدۇ. دېمەك، نۇسرەت تراگېدىيىسى يۈكسەك دەرىجىدىكى تراگىدىيىلىك سەنئەت قىممىتى پەيدا قىلىش بىلەن بىللە ئاياللار ھوقۇقىنى قوغداش ئۈچۈن، ئاياللارنىڭ ئىچكى دۇنياسىنى چۈشىنىدىغان قەلب بولۇشى كېرەكلىكىنى، ئاياللارغا كونا ئەخلاق فېئوداللىق قاراشلىرى بىلەن ئەمەس بەلكى، ئەر-ئاياللار ئوتتۇرىسىدىكى تەڭ باراۋەرلىكنى، ئىشەنچنى چېقىش قىلىپ، ئىنسان تەبئىتىگە ھۆرمەت قىلىش ۋە ئۇنىڭ ساپلىقىنى قوغداش ئاساسىدا مۇئامىلە كېرەكلىكىنى ئەسكەرتتى.

[ تەپسىلاتى ]

ئەدەبىي ئىستىلغا كىرىش ( 5 )

ئەدەبىي ئىستىلغا كىرىش ( 5 )

ۋاقتى: 2011 - يىلى 15 - ماي | ئاپتورى: | سەھىپە: ماقالىلىرىم | ئىنكاس: يوق | زىيارەت: 736 قېتىم


ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدا بىز بۇندىن ئىلگىرى يازغۇچى – شائىرلار ۋە ئەدەبىي ئەسەرلەرنىڭ ئۇسلۇبى ھەققىدە ئاز-تولا ئىزدىنىشلەرنى ئېلىپ باردۇق. لېكىن مېنىڭچە، يەككە ئۇسلۇب ھەققىدىكى ئىزدىنىشلەر ئەدەبىي تەنقىدچىلىكىمىز ۋە ئەدەبىيات تەتقىقاتىمىزنىڭ چوڭقۇر، ئىلمىي راۋاجلىنىشىغا، ئەدەبىياتىمىزنىڭ ئىچكى گۈزەللىكى، ئەدەبىي ئەسەرلىرىمىزنىڭ قاتلاملىق ماھىيىتى، يازغۇچىلىرىمىزنىڭ مەنئىۋىي سۈپەت خاراكتىرىنى تولۇق، ئەتراپلىق يورۇتۇشتا ئىچكى ئېنىرگىيىسى يەنىلا كەملىك قىلىدۇ.

[ تەپسىلاتى ]

ئەدەبىي ئىستىلغا كىرىش ( 4 )

ئەدەبىي ئىستىلغا كىرىش ( 4 )

ۋاقتى: 2011 - يىلى 14 - ماي | ئاپتورى: | سەھىپە: ماقالىلىرىم | ئىنكاس: يوق | زىيارەت: 781 قېتىم


ئۇيغۇر كىلاسسىك ئەدەبىيات نەزىرىيىسىدە مۇشۇ مەزمۇندىكى تەتقىقاتلارنىڭ بولغانلىقى ھەققىدە ئۇچۇرلار بولسىمۇ لېكىن بۇھەقتىكى قېزىش، رەتلەش ئىشلىرى تېخى قولغا ئېلىنمىغاچقا، كىلاسسىكلارنىڭ ئەدىپلىرىمىزنىڭ ئىجادىيەت خاسلىقى ۋە ئۇسلۇب – ئالاھىدىلىكلىرىنى نىمە دەپ ئاتىغانلىقى ۋە ئەدەبىياتىمىزنىڭ بۇ خىل قانۇنىيەتلىرىنى قانچىلىك ئىنچىكىلىك بىلەن تۈركۈملەرگە ئايرىغانلىقى ھەققىدە مەلۇماتلارنى بىلىشكە ئامالسىزمىز.

[ تەپسىلاتى ]

ئەدەبىي ئىستىلغا كىرىش ( 3 )

ئەدەبىي ئىستىلغا كىرىش ( 3 )

ۋاقتى: 2011 - يىلى 14 - ماي | ئاپتورى: | سەھىپە: ماقالىلىرىم | ئىنكاس: يوق | زىيارەت: 771 قېتىم


ئۇيغۇر ئەدەبىياتى 20- ئەسىردە زامانىۋىلىققا قاراپ يۈرۈش قىلغان ئەدەبىيات بولۇش بىلەن ئالاھىدە خاراكتىرلەندى دەپ ئېيتىش مۈمكىن. لېكىن بۇ مۈمكىنلىك بىزنىڭ ئالدىمىزغا يەنە بىرمۇنچىلىغان تەشۋىشلىك سۇئاللارنى تاشلايدۇ. ئەنئەنىۋىلىك ۋە زامانىۋىلىقنىڭ ئارىسىدىن ئۆزىگە خاس مىللىي نىشانە ئىزدەپ ماڭغان ئەدەبىياتىمىز تېخى ئەمدىلا تايتاڭلاپ ماڭغان بالىغا ئوخشايدۇ. بىزنى ھەر ھالدا بەزلەپ، ئۈمۈتلەندۈرۈپ كېلىۋاتقان نادىر ئەسەرلەر بۇ بىر ئەسىردىن بېرى توختىماي ئىجاد قىلىنىپ كېلىۋاتقان بولسىمۇ، نەزەرىيە قەھەتچىلىكى ئەدەبىياتىمىزنىڭ بىر ئەسىرلىك تەرەققىياتىنىڭ تەڭپۇڭسىز ھالىتىنى ھامان ئەسكەرتىپ تۇرىدۇ.

[ تەپسىلاتى ]

ئەدەبىي ئىستىلغا كىرىش ( 2 )

ئەدەبىي ئىستىلغا كىرىش ( 2 )

ۋاقتى: 2011 - يىلى 12 - ماي | ئاپتورى: | سەھىپە: ماقالىلىرىم | ئىنكاس: يوق | زىيارەت: 746 قېتىم


بۇ ئەسەر ئەينى ۋاقىتتا ئەرەب سىتىلىسكىسىنى دۇنيادا ئەڭ بالدۇر تەرەققى تاپقان ستىلىستېكا دەرىجىسىگە كۆتەرگەن بولۇپ ئۇنىڭ ئەرەپ ئەدەبىياتى ۋە ئەرەب ئەدىپلىرىنىڭ ئىجادىيىتىگە قانچىلىك تۆھپە قوشقانلىقىنى ئۆز ۋاقتىدا سۈرىيە دەمەشىق جامەسىنىڭ خاتىپى مۇھەممەت ئىبىنى ئابدۇراخمان قۇۋزىننىڭ تۆۋەندىكى بايانى ئارقىلىق ھېس قىلىشقا بولىدۇ. « پازىل ئەللامە ئەبۇ ياقۇپ يۈسۈپ سەككاكى تەسنىف قىلغان « مىفتاھۇل ئۇلۇم » ئۆز دەۋرىدە ستىلىستېكا ھەققىدە يېزىلغان كىتاپلار ئىچىدە ئەڭ مەشھۇر ئىدى. بۇ كىتاپتا يېزىلغان قائىدىلەر ئىنتايىن تەرتىپلىك ۋە تولۇق بولۇپ، ئەدەبىياتقا دائىر بارلىق ئۇسۇللار جەملەنگەن. »

[ تەپسىلاتى ]

ئەدەبىي ئىستىلغا كىرىش ( 1 )

ئەدەبىي ئىستىلغا كىرىش ( 1 )

ۋاقتى: 2011 - يىلى 10 - ماي | ئاپتورى: | سەھىپە: ئەدەبىي تەنقىد, ماقالىلىرىم | ئىنكاس: يوق | زىيارەت: 777 قېتىم


بىز تۇرمۇشتا بەزى ئادەملەرنىڭ مەندە نەچچە رومان بولغۇدەك تۇرمۇش تەجرىبىسى، ۋەقەلىك بار، ئۇنى يازغۇدەك ۋاقىت چىقىرالمايۋاتىمەن دەپ لاپ ئۇرىدىغانلىقىنى ئۇچرىتىمىز. ئەمەلىيەتتە تۇرمۇش ئەمەلىيىتى ياكى خاسلىقى بىلەن ئىجادىيەت ئەمەلىيىتى، خاسلىقى بىر – بىرى بىلەن مۇناسىۋەتلىك ھەم ئايرىم – ئايرىم نەرسىلەر بولۇپ، بەزى كىشىلەر يازغۇچى بولۇشنى ئويلىسىمۇ، ئۇنىڭ تۇرمۇش ئەمىلىيىتى ئىجادىيەت ئەمەلىيىتىگە ئاساس بولالمايدۇ . چۈنكى ئىجادىيەت ئەمەلىيىتى تۇرمۇش ئەمەلىيىتىنىڭ ئاساسىدا شەكىللەنسىمۇ، تۇرمۇش ئەمەلىيىتى پەقەت ئېستېتىك پائالىيەت ئارقىلىق، ئېستېتىك ئىجادىيەتكە ئايلانغاندىلا، ئاندىن ئۇ ئىجادىيەت ھەۋىسىگە ۋە ئەمىلىيىتىگە ئۆزگىرىشكە ئاساس بولالايدۇ.

[ تەپسىلاتى ]

«ئاپئاق ئېچىلغان سۆگەت گۈلى »:   ئەنئەنە ۋە ئەپسانىگە قايتىش(3)

«ئاپئاق ئېچىلغان سۆگەت گۈلى »: ئەنئەنە ۋە ئەپسانىگە قايتىش(3)

ۋاقتى: 2011 - يىلى 18 - ئاپرېل | ئاپتورى: | سەھىپە: ماقالىلىرىم | ئىنكاس: 1 پارچە | زىيارەت: 946 قېتىم


مىللەتنىڭ يۇشۇرۇن ئېڭىدا ھامان چوقۇنۇش( ئېتىقاد) قارشىلىق ۋە ئىككىلىنىشتىن ئىبارەت غەيرىي ئىدىراكىيلىققا ئىگە تاللاش بولىدۇ. باغراش ھېكايىلىرىدىكى بالىلار ھامان ئۆز مىللىتىنىڭ سەۋەنلىكلىرىگە ئوت ئاچقان، بۇ يولدا ئۆز تىرىشچانلىقلىرىنى كۆرسىتىدىغان ئوبرازلار سېستىمىسىدۇر. « مەن ئۆلگەن ئادەمنىڭ كۆز قارچۇقىدا قپتىپ قالغان سۈرەت» تىكى 26 ـ ئوغۇل ۋە « قۇياش ۋە بالا » ھېكايىسىدىكى بالىلاردىكى روھ ۋە ئادەتتىن تاشقىرى ئىشەنچتىن ھەيران قالىمىز. تاشقى دۇنيانىڭ قالايمىقان شاۋقۇنلىرىنىڭ ئەكسىچە، ئۇلارنىڭ ئىچكى دۇنياسى خاتىرجەملىككە، ئۈمىدكە ۋە ئىشەنچكە تولغاندۇر.

[ تەپسىلاتى ]

«ئاپئاق ئېچىلغان سۆگەت گۈلى »: ئەنئەنە ۋە ئەپسانىگە قايتىش(2)

«ئاپئاق ئېچىلغان سۆگەت گۈلى »: ئەنئەنە ۋە ئەپسانىگە قايتىش(2)

ۋاقتى: 2011 - يىلى 16 - ئاپرېل | ئاپتورى: | سەھىپە: ماقالىلىرىم | ئىنكاس: 2 پارچە | زىيارەت: 949 قېتىم


تۈركىي تىللىق خەلىقلەر ئۇزاق ئەسىرلىك تارىخي تەرەققىيات جەريانىدا ئورتاق تېرىتورىيدە ياشىقانلىقى، ئورتاق ئىشلەپچىقىرىش ۋە تۇرۇمۇش ئۇسۇلىغا ئىگە بولغانلىقى، ئېتنىك كىلىپ چىقىشى جەھەتتىن ئورتاق مەنبەگە تۇتىشىدىغانلىقى، تىل تۇغقانچىلىقىغا ئىگە ئىكەنلىكى ھەمدە ئورتاق مەدەنىيەت چەمبىرىكى ئىچىدە ئوخشىمىغان دىنلارنىڭ تەسىرىگە تەڭ ئۇچرىغانلىقىدەك ئوبىكتىپ سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن، ئۇلارنىڭ مىللي پىسخىكىسى، مىللىي خارەكتىرى، مىللىي تەپەككۇر ئۇسۇلى ۋە ئېستىتىك زوقىدا كۆپلىگەن ئوخشاشلىقلارۋە ئورتاقىلقلار ساقلانغان. تۈركىي تىللىق خەلىقلەرنىڭ ئاڭ ، ئېدولوگېيىسىدىكى بۇ خىل ئورتاقلىقلار، ئەڭ ئالدى بىلەن ئۇلارنىڭ بايان ئەدەبىياتىدا، بولۇپمۇ ئېپوسلىرىدا بەلگىلىك ئىپادىلىنىدۇ.

[ تەپسىلاتى ]

تۈركىيە پروزىچىلىقىنىڭ تەرەققىيات يۈزلىنىشى

تۈركىيە پروزىچىلىقىنىڭ تەرەققىيات يۈزلىنىشى

ۋاقتى: 2011 - يىلى 12 - ئاپرېل | ئاپتورى: | سەھىپە: ماقالىلىرىم | ئىنكاس: 1 پارچە | زىيارەت: 1,203 قېتىم


قىسقىچە تەسىرات ئالدى بىلەن ئالدىنقى ئەسىرنىڭ  80 – يىللىردىكى تۈركىيە ئەدەبىياتى ھەققىدە سۆزلەپ ئۆتۈشكە توغرا كېلىدۇ . تۈركىيە پروزىسىنىڭ تەرەققىياتى بۇ يىللاردا كۆتىرىلگەن بىر قىسىم سىياسى ئىنقىلاپلار بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولۇپ (ئەسكەرلەرنىڭ ھاكىمىيەت تارتىۋېلىشى ) ئەدەبىياتمۇ شۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك ھالدا تەرەققى قىلىشقا باشلىدى. ئىجادىيەت ئۇسۇلى يەنىلا رىئالىزىم بولدى ھەم مودېرنىزىملىق ئامېللارنىمۇ چەتكە قاقمىدى. پروزا ھەر خىل شەكىل، [...]

[ تەپسىلاتى ]

« سالغا تېشى » ــــــ روھلار كەچمىشى(2)

« سالغا تېشى » ــــــ روھلار كەچمىشى(2)

ۋاقتى: 2011 - يىلى 31 - مارت | ئاپتورى: | سەھىپە: ماقالىلىرىم | ئىنكاس: 2 پارچە | زىيارەت: 985 قېتىم


داستاننىڭ تۆتىنچى بۆلىكى  شائىر تراگىدىيە ئېڭىنىڭ ئېچىلىشى بولۇپ، رىۋايەت بىلەن ئووتتۇرىغا قويولغان شېئىرى تراگېدىيە شائىرنىڭ تەپەككۈرىدە قەدىم بىلەن كېيىنكى ئەسىرلەرنى، ئەجدات بىلەن ئەۋلاتنى ئۇلايدىغان ھەم ئۇلارنىڭ ئوتتۇرىسىدا ساددا ھايات ۋە تەبىئەت قاراشلىرىدىن قۇتۇلۇپ چىقىپ، رىئاللىققا يۈزلىنىپ، ئوبېكتىپ ئۆزلۈك قىممەتنى تونۇيدىغان بىر پەللە سۈپىتىدە نامايەن قىلىنغان. ئوبېكتىپ ئۆزلۈك قىممەتنى تونۇش باشقىلارنىڭ پاجىئەسىنى كۆرگەندە كۈچىيىدۇ. دىمەك، پاجىئە [...]

[ تەپسىلاتى ]

  • سىز تۇرۇشلۇق بەت: 1 | جەمئىي بەت: 2
  • 1
  • 2
  • >